Page 8 - DIVYA BHASKAR 040921

¾ }અિભ�ય��ત Friday, April 9, 2021 8

ે
�
ત�ી લખ ભાન �તાપ મહતાના રાøનામા પછી અશોકા ઈિતહાસ ýણીન, વડીલોની પીડામા�થી પસાર થઈન જ
ે
ે
ુ
ે
���ટકોણ યિનવિસટીની �િત��ાને મોટ નકસાન પહ��યુ છ � નવો િવચાર ભારતન નવ �વ�પ આપવાની િદશામા� કામ કરી શકાય
ુ
ુ
�
ે
ુ
�
�
�
�
સીએøના �રપોટ �
�
ૂ
�
ે
ે
પર સરકાર દશમા િવ��તરની સ�થા ભતકાળન અવગણનાર
ે
ે
�
ગભીર બન ે બનાવવાના �વ�નન ઝટકો ભિવ�યનો ખાડો ખોદ છ �
ુ
ગરચરણ દાસ ગઈ. સરકાર ��યના તમના કડક અિભ�ાય હ�રવ�શ નગે��નાથ ગ�ત એક પ�કાર હતા.
ે
ુ
ે
�
યિન. માટ મ�ક�લી બનવા લા�યા. ýક, તઓ િવવકાનદના સહા�યાયી ર�ા છ.
�
ુ
�
�
ે
ે
ુ
ે
ે
કટાર લખક અન લખક ધવને મહતાન રો�યા નહી. એક સા�જ ે રા�યસભાના ýણીતા િહ�દી પ�કાર, લખક, અનવાદક
ે
ે
ં
ે
ે
ુ
gurcharandas@ ઉપસભાપિત
�
ે
�
ે
�
ુ
ૂ
�
ુ
ુ
gmail.com મારી પાસ સચન મગાવાય. મ સલાહ અરિવદ મોહને તનો સદર અનવાદ કય�
�
�
ુ
�
આપી ક, તઓ સપણ તાકાત સાથે લખતા છ. સામિયક ઈિતહાસન આ અણમોલ
�
ે
ૂ
�
િવ�ાનના રહ, પરંત બાયલાઈનમાથી ‘અશોકા’ દર �ારા કરવામા સકલન છ. પરમહ�સની સાથે નૌકા
ુ
�
�
�
ૂ
�
�
ે
�
�
રાજનીિત �ોફ�સર અન કરે. મહતાએ 2019મા વીસી પદ છોડી નેતાઓ આવતા ýહર િવહારથી માડીને, ક��સનો જ�મ, રા��ીય
ે
�
ે
�
ુ
ે
ે
સરકારના ક�ર ટીકાકાર �તાપ ભાન દીધુ, પરંત �ોફ�સર પદે ર�ા. એક �ોજે�ટ ઉ�ધાર ક કામ દશ અન સમાજના ભિવ�ય �દોલનની શ�આત, આય સમાજ, ��
�
�
ુ
ે
�
મહતાએ 16 માચના રોજ અશોકા યિન. �ગ ચચા દરિમયાન તમણે મને ક� ક, માટ મહ�વ ધરાવ છ. દશના િવિવધ સમાજ અન રામક�ણ િમશનના િનમાણને
ે
ે
ુ
ે
�
�
�
�
�
�
ુ
ે
�
ે
ે
ે
ુ
�
�
�
�
�
�
ે
�
ે
ે
ૂ
�
ુ
ુ
ે
�
એøના તાજતરના �રપોટ� દર વષની જમ માથી રાøનામ આપી દીધુ છ, કમક� તમને તમને ‘વહીવટી ફરý અન શ�િણક રિચ ખણામા હમશા આવો અવાજ ગજતો નગે��નાથ ગ�ત નøકથી ýય છ.
ૈ
�
ે
�
ુ
ૂ
સી ફરી એક વખત અનક રા�યોના લા�ય ક તઓ ‘રાજકીય બોý’ બની ગયા વ� સતલન બનાવવામા� મ�ક�લી પડી રહી રહ છ, જ પરાવો છ ક દશની એકતાનુ તમનુ પ�તક પડખ ફરવી રહલા ભારત ક �
�
�
ે
ે
�
�
�
ુ
ુ
ે
�
�
�
�
ુ
ુ
ે
ુ
�
�
ુ
ે
ે
�
�
ુ
ે
�
ુ
ે
�
ુ
�
�
�
�
�
ુ
�
�
વહીવટીત��મા રહલા ��ટાચાર અન ે છ. હકીકતમા આ બ આધુિનક ભારતીય છ’. મને લા�ય ક બધ બરાબર છ. એટલે હાદ આપણે હજ પણ સમø શ�યા પનýગરણના સમયનો દ�તાવજ છ. જ ે
�
�
ે
ૂ
ુ
કામચોરીને ઉઘાડી પાડી છ. એક રા�યના �રપોટ�મા � હીરોની �ટોરી છ. એક� સાહસની સાથ મહતાએ �યાર રાøનામ આ�ય �યાર હ � � નથી. હýરો વષ પછી ભારતની આ ભિવ�યની રચનાની ઊý પરી પાડ છ.
ુ
ે
ે
�
�
�
�
�
�
�
ે
�
�
ુ
�
ે
ુ
�
�
�
ુ
�
�
ે
�
�
ુ
કહવાય છ ક, િવકાસ કાય�ના પસા અિધકારીઓના સ�ાન સ�ય બતા�ય, તો બીýએ આદશ� ચ�કત રહી ગયો. બીý િદવસ સ�િસ� એકતા, સઘીય માળખ, ગાધી, પટ�લ અન કવી અ��નપરી�ામાથી પસાર થઈન ભારત
ે
ે
�
ૈ
ે
�
ે
�
�
ુ
ે
ે
�
ુ
ે
િખ�સામા ગયા છ�. દ�સાહસની સાથ લાચ લવાની �વ�પથી સારી દિનયા બનાવવાનો �યાસ અથશા��ી અરિવદ સ�મિણયમ અશોકા તમની પઢીની સોગાત છ. આઝાદી પછી આજે અહી છ? આ જ �મમા યશ�વી
�
�
ુ
�
ં
ે
�
�
ુ
�
ે
�
ે
�
�
ુ
બીમારી એટલી �બળ છ ક, આ રા�યમા � કય�. બનએ પોતાની ફરજ િનભાવી, પરંત છોડી દીધી, કમ ક, તઓ ‘એક�ડિમક જ કોણ ýણ કટલા અનમાન લગાવાયા આઈએએસ રહલા ઈ�રચ� કમારન નવ ુ �
�
�
�
ુ
�
ુ
ુ
ે
ુ
મ�યમ��ીના િવ�તારમા પણ િવકાસ કાય�ની �ત સારો આ�યો નહી. �વત�તાની સર�ામા સ�મ ન હતા’. છ. 1960મા સિલગ હ�રસનનુ પ�તક પ�તક ‘મેરી વહીવટી યા�ા કી ��િતયા�’
�
�
�
�
�
ં
ુ
�
�
�
ૈ
�
�
ુ
ે
�
�
ુ
�
�
ે
ગણવ�ા ખરાબ ýવા મળી છ. મા� �ોજે�ટ �થમ હીરો આિશષ ધવને વિ�ક નવ ફક�ટી સ�યોએ મહતાન ટકો આ�યો. ‘ઈ��ડયા: ધ મો�ટ ડ�જરસ �ડક��સ અહડ’ વાચી. જ લગભગ સાડા �ણ દાયકા
�
ે
ે
�
�રપોટ�ના આધારે કામ પર થવાનો દાવો કરનારા �તરની િબન-નફાકારક ઉદારવાદી કલા આ�ય હત. આપણે ભતકાળમાથી શી�ય � ુ
ૂ
ૂ
ુ
ુ
�
�
ુ
�
�
ે
ુ
ુ
ે
�
ુ
ુ
અિધકારીએ રા�યમા� 100 ટકા વીજળીકરણની યિન. બનાવવાન �વ�ન ýય હત. તઓ અશોકાની �િત��ા પર દાગ લાગી છ. જ ભતકાળન નજર�દાજ કરે છ, હýરો વષ પછી દશની એકતા,
�
ે
ે
ૂ
�
�
�
�
�
�
ુ
ુ
�
�
�
�
�
ýહરાત બ વષ પહલા જ કરી દીધી અન સ�ા પ�ે કોલકાતાના �યવસાિયક પ�રવારમા� ગયો. મેહતાએ રાøનામ શા માટ� ભિવ�યનો ખાડો ખોદે છ. િવલ ડરટની સઘીય માળખ, ગાધી, પટલની
�
ે
ે
ં
�
ુ
ે
ચટણીમા તનો ઉપયોગ પણ કરી લીધો, �યાર ે જ�મેલા હતા. �કિલ�ગ પછી તમને યલ આ�ય હત, એ કોઈ ýણતુ ન હત. રચના ‘ધ �ટોરી ઓફ િસિવલાઈઝશન’ પઢીની સોગાત છ. આઝાદી પછી જ
ુ
�
ે
�
ુ
�
�
�
ે
ે
ે
�
�
ૂ
�
ે
સીએøના �ફ�ડ �રપોટ�મા મા� 70% જ કામ પણ � યિન.ની �કોલરિશપ મળી. તઓ હાવડ � સરકારન કોઈ દબાણ ન હત. � ુ િવ��િસ� છ. આ લખન દરિમયાન કોણ ýણ કટલા અનમાન થયા છ.
ે
ૂ
ુ
�
�
�
�
ુ
�
ે
�
ુ
�
થયાન ýણવા મ�ય છ. કો��ા�ટમા� પણ ગરલાયક િબઝનસ �કલમા ગયા અન પછી રોકાણની 19મી સદીના �ીý દાયકામા દિનયા ફરીને
ુ
ે
�
�
�
ુ
ુ
�
ે
�
ે
�
ે
�
ે
�
�
�
�
ુ
�
�
લોકોને �ાથિમકતા અપાઈ છ. ભારતના બધારણમા � દિનયામા. �ીસ વષની વય ભારત પાછા હાવડ, યલ, લડન �કલ ઓફ ઈકોનોિમ�સ, ‘િવ� સ�યતાના ઈિતહાસ’મા ભારતનો (1961-1994)ન વણન છ. ‘િલજ�ડરી
�
ે
�
ુ
�
�
�
સીએøનો દર�ý ઘણો મોટો છ. ડૉ. �બડકરે ફયા અન િ�સકિપટલ શ� કરી. અમારી એમઆઈટી વગર 150 િશ�ણશા��ીઓએ �સગ ýડવા આ�યા હતા. ભારતમા પ��લક સવ�ટ’ તમનુ ચિચત પ�તક ર� � ુ
�
�
�
ે
�
ુ
ે
ે
�
�
ે
ે
�
ે
ુ
�
�
ે
તના �ગ ક� હત ક, ‘મારી ���ટએ સીએø �થમ મલાકાત પણ �યાર જ થઈ હતી. �વત�તા માટ અશોકાની �િતબ�તા સામ ે ફરીને તઓ િવચિલત થઈ ગયા. કહ છ છ. આઝાદી પછીથી પોતાની નોકરી સધી,
ે
ુ
�
�
ુ
ે
�
�
ુ
�
�
ુ
�
�
�
ે
ે
�
�
ે
�
ે
�
�
ભારતના વહીવટીત�મા સૌથી મહ�વનો અિધકારી તમણે મને બોડ સાથ ýડાવા માટ સવાલ ઉઠા�યા. અશોકાની �િત�ઠા પર ક, ‘ભારતની ��થિત ýઈન દિનયાની ભારતીય નોકરશાહી, તમની કાયસ�કિતન � ુ
�
�
ે
હશ.’બધારણે સીએøન પણ સ�ીમકોટ�ના આમ��ણ આ�ય હત. લગભગ 12 વષમા દાગ લાગી ગયો. મહતાએ રાøનામ ુ � સ�યતાઓ પરનુ માર �રસચ મ અટકાવી ઝીણવટભયુ િવ�ષણ છ. 19મી સદીના
ુ
ે
ુ
�
�
�
�
�
ુ
�
ે
ુ
�
�
ે
�
ે
ુ
ુ
ે
�
ે
ે
�યાયાિધશોની જમ તમામ શ�ય સ�ા આપી છ. કપની સફળ થઈ ગઈ અન ધવને ટોચ પર શા માટ આ�ય હત, એ કોઈ ýણત ન દીધી છ, જથી દિનયાન ભારત �ગ બીý, �ીý દાયકાના ��જ રાજના
�
ે
�
ુ
ે
�
�
�
ુ
�
�
ુ
ે
�
�
ે
ે
ે
�
�
ે
ુ
�
ુ
સીએø ડીપાટ�મ�ટ પાસ સરકાર �ારા સહાય �ા�ત પહ��યા પછી તન છોડી દીધી. પોતાના હત. સરકારનુ કોઈ દબાણ ન હત. ýક, જણાવી શક’. 230 પાનામા ભારતીય દશના જદા-જદા રા�યોના �કડા બતાવે
�
ુ
�
�
�
ે
ે
ુ
ે
�
�
ે
�વાય� એકમો અન કોપ�રેશ�સ સિહત ક�� તમજ જવા આદશ�વાદી સાહિસક એકઠા કરીને અશોકના 150 દાનદાતાઓણામાથી પીડાને તમણે �વર આ�યો ‘ધ કસ ફોર છ ક, આ દશન કવી સિનયોિજત નીિતઓ
�
ે
ે
�
�
ે
�
રા�ય સરકારના તમામ આવક અન ýવકની તણ પોતાના �વ�ન પાછળ કામ શ� કયુ. અનક મહતા �ારા મોદી સરકારની ટીકાથી ઈ��ડયા’ (1930). તમણે લ�ય, ‘મનુ�ય �ારા ખરાબ ��થિતઓમા પહ�ચાડાયો છ?
ે
ે
ે
�
ે
�
ુ
ે
�
ે
ુ
�
ે
�
�
ે
ફાઇલોન ઓ�ડટ કરવાની કાયદસરની સ�ા �ા�ત દસ વષ�થી કરોડોનો ખચ કરીને જ�સા નારાજ હતા. યિન.ન િચતા હતી ક, ý ફડ ýિતનો પાચમો ભાગ, જ ગરીબી, ઈિતહાસની આ હકીકતોને
ુ
ુ
�
�
ે
�
ે
�
છ. ýક, સમયાતર તના �રપોટ�નો ઉપયોગ સ�ા સાથ તઓ અશોકા યિન. બનાવી ર�ા છ. ખલાસ થઈ ગય તો �કોલરિશપમા� કાપ, અ�યાચાર અન અપમાનની ��થિતમા ભારતીયોએ શા માટ ફરીથી યાદ કરવી
�
�
ુ
�
ે
ે
ુ
�
ે
�
ુ
ે
�
ે
�
પ� રાજકીય Ôટબોલની જમ કરવા લા�યો છ. ક�� �ટોરીના બીý હીરો છ �તાપ મહતા, િવ�ાથીઓની ફી વધારવા જવા પગલા લવા � છ, ધરતી પર એવ બીજ �યાય નથી. આ જ�રી છ? પિલ�ઝર પર�કાર િવજતા િવલ
ે
�
ે
�
ુ
�
ે
�
�
�
ે
�
�
ુ
�
�
ે
ે
ે
�
ે
જ નહી રા�ય સરકારો પણ તન પોતાની તમામ જમનો જ�મ ýધપુરના જન પ�રવારમા� પડશ. તમ છતા, લાગત નથી ક કોઈએ ýઈન હ આત�કત છ’. ડરટનુ બીજ એક પ�તક છ ‘ફોલન લી�સ’.
ે
�
�
ુ
�
�
ં
�
ુ
�
�
ે
ૈ
�
ં
�
ુ
ે
�
�
�
ે
�
�
�
ુ
ુ
ે
ે
ે
�
ુ
ફાઈલો બતાવવાથી દર ભાગતી હોય છ. તના �ગ ે થયો હતો. �કિલ�ગ પછી તઓ િવદશ મહતાન રાøનામ આપવા ક લખન બધ ભારતના સદર ભિવ�ય માટ, દરેક જમા તઓ �યસીદાઈદીઝ (એથ�સના
ે
ે
ે
ે
ૂ
�
ે
ુ
�
�
ુ
�
�
�
�
ુ
ુ
ે
ુ
ે
એક પવ સીએøએ દ:ખી થઈન ક� હત ક, ý કોઈ ગયા. ઓ�સફોડ�મા બીએ કયુ અન કરવા ક� હોય. ýક, મહતાન ખદને ધીમ- ે ભારતીયએ આવા સાિહ�યન પન:વાચન ��યાત ઈિતહાસકાર)નો ઉ�લખ કરતા કહ �
ુ
ૂ
ે
�
�
ુ
�
�
ે
ે
�
ે
ે
�
ે
�
�
�
�
ે
ે
રા�ય ક તનો િવભાગ અમારા અિધકારીઓને ફાઈલ િ���ટનમા�થી રાજનીિતમા પીએચડી કરી. ધીમ અહસાસ થવા લા�યો હતો ક, તઓ કરવુ ýઈએ. માનવીયતા, િવવક અન છ ક, ઈિતહાસ ઉદાહરણો �ારા દશાવાત � ુ
�
�
�
�
ે
�
ે
�
�
ે
ન બતાવ તો તો અમ કોઈ પણ �કારની સý આપી મારી મલાકાત તમની સાથ તઓ �યાર રાજકીય બોý બની ર�ા છ. આખરે તમણે �તરા�માના જ �તર ડરટ ભારતની દશન છ. વતમાન તો દરેક �ણે મરી ર� ુ �
ુ
ે
�
ે
ે
ે
ે
ે
ં
�
�
�
�
ુ
ે
ે
�
�
ૂ
ૂ
�
ુ
ુ
�
�
�
�
શકતા નથી. હાવડ યિન.મા ભણાવતા હતા �યાર થઈ રાøનામ આપી દીધુ. ધવનની ભાવનાઓ વદનાનુ વણન કરે છ, શરીરમા એક છ. ભતકાળમા� બદલાઈ ર� છ. ભતકાળ
�
�
ે
�
તાજતરના �રપોટ�મા સ��થાન ýવા મ�ય છ� ક, હતી. તઓ પણ ભારત પાછા ફયા અન િમિ�ત હતી.મ�ક�લી એ છ ક, બ ફરજિન�ટ �ýરી �સરી ýય છ. ભારતની આ જ øવત રહ છ. વતમાન, ભતકાળમા�થી
�
ુ
ુ
ે
�
ે
ૂ
�
�
ે
�
ૂ
ુ
ે
�
�
�
�
�
ે
�
રા�યમા �િપયા 55 હýર કરોડથી વધના ખચના સ�ટર ઓફ પોિલસી �રસચના વડા બ�યા. લોકો વફાદારોના ઝઘડામા ફસાઈ ગયા અન ે અધોગિત કમ થઈ? િવ�ાનોન એક મત Ôટલી એક �ણ છ. દરેક મનુ�ય, પોતાના
�
�
�
�
�
ે
ુ
ઉપયોગના પરાવા મ�યા નથી અન તમા સૌથી ýક, તમણે પોતાના લખન �ારા સાહિસક એક ઉભરતી સ�થાન નકસાન પહ��ય. ર�ો છ ક, રાજકીય એકતા રહી નથી. ભતકાળની કડીનો િવ�તાર છ. સ��ટ
�
�
ે
�
ુ
ે
�
�
�
ે
ે
ૂ
ુ
ે
�
ૃ
ુ
�
ે
�
�
�
ં
ે
�
બદનામ િશ�ણ િવભાગ છ, જની લાખો કરોડો �ગત �િત�ઠા પણ ઊભી કરી. દરિમયાન અશોકા માટ ભિવ�યમા િવ��તરના ભૌિતક, સા�કિત, આ�યા��મક �તર િવકાસની આગામી કડી મા�.ડરટ
�
ે
ુ
�
ુ
�
ે
�
ૂ
�િપયાની યોજનાઓ મા� કાગળ પર જ ýવા મળી અશોકા ચપ-ચાપ ��ઠ ઉદાર િશ�ણનો િશ�ક બોલાવવા મ�ક�લ બનશ. મ�ક�લી હýરો વષ પહલા, જ સ�યતા દિનયાથી આગળ કહ છ ક, આજની પઢી (1930)
�
ુ
�
ે
ે
�
ુ
�
�
�
�
ે
છ.હવ સવાલ એ છ ક, શ ક�� ક રા�ય સરકાર આધાર બનતી રહી. હ પણ અશોકામા મોટી એટલા માટ છ ક ભારતન વિ�ક ઘણી આગળ હતી, ત �તરીક ઝઘડાથી સમાચારોન ઘ� મહ�વ આપે છ. øવત
�
�
�
ે
ૈ
�
�
�
�
ે
�
�
ં
ે
ૂ
�
�
ે
ે
�
ે
�
�રપોટ�મા વણન કરાયલા વહીવટીત�ના આટલા થોડ� દાન આપીને ‘સ�થાપક’ બ�યો. �તરની સ�થાની જ�ર છ અન દશની આ લાચાર અન િન:સહાય બની ગઈ છ. ભતકાળ માટ તમની પાસ સમય નથી.
�
ે
�
ે
ે
�
�
�
ે
�
�
�
ે
�
�
ે
ગભીર આિથક અપરાધો પર સ�ાન લશ ક દર અશોકાએ 2017મા �તાપ મહતાન વીસી મહ�વાકા�ાન મોટો ઝટકો લા�યો છ. મન ે તાજતરમા જ બ બીý પ�તકો વા�યા વતમાન વ�તઓને સધારવાની ���ટ જ
�
�
ે
ે
ુ
ુ
ે
�
ે
�
�
�
ુ
�
ે
�
�
વષની જમ �હમા બહમતની તાકાત પર દરેક ખામી તરીક� િન�યા. િવ�ાસ છ ક, આ અ��નપરી�ામાથી પસાર છ. �થમ, નગે��નાથ ગ�તન ‘પરખા ઈિતહાસ આપે છ, જથી ભિવ�ય સોનેરી
�
�
ુ
�
ુ
ુ
�
ે
�
�
�
ે
ે
�
�
�
ે
�
ભારે પડશ? ટક સમયમા જ સમ�યાઓ શ� થઈ થઈન અશોકા ફરી ઊભી થશ. પ�કાર કા બાય�કોપ’. 150 વષ પહલા બની શક.
�
શ�દોને બ �કારે ઉતારો, ક�યાણ થશ ે �દરથી તયાર હશો તો, સ�ઘષ� સરળ બનશ ે
ે
ૈ
ુ
ુ
�
ં
�
�
�
�
ે
�
જકાલ ફરીથી વારવાર અલગ-અલગ રીત ે શ�દોને ય� બનાવી લો. ફકીરોએ ક� છ ક, ‘યહી પણા દ:ખની જવાબદારી આપણી પોતાની તનો ઈલાજ બહારથી કવી રીત મળી શક છ. ફકીરોએ
ે
�
આ સમýવાઈ ર� છ ક, મા�ક પહરો, �તર બડાઈ શ�દ કી, જસ ચબક ભાય, િબના શ�દ નિહ � ‘આ છ’. દ:ખી લોકોએ આ વાત મ�ની જમ ખોટ� ક� નથી ક, દ:ખ આપણા �દરથી જ આવ છ.
�
ે
�
�
ૈ
ુ
�
ે
�
ુ
�
�
�
�
�
�
ે
ુ
ુ
ુ
ુ
�
ે
ે
�
ે
ે
�
ુ
�
�
�
ýળવો. કટલાક લોકો આ સાભળીન ે ઉપરૈ, કતા કરૈ ઉપાય’. સ�ય અન �યાયના ન�ર øવનમા ઉતારી લવી ýઈએ. દિનયામા � બહાર જ ýઈ ર�ા છ, ત �િતિબબ છ. ‘મારા દ:ખન ુ �
�
ુ
ુ
�
ે
�
�
ુ
�
ુ
�
�
�
ે
કટાળી ગયા હશ. ýક, સાચ પણ છ ક �ાન આપી શ�દોની મિહમા ચબક અન લોખડ સમાન છ. જવી થોડાઘણા દ:ખી તો બધા જ છ. કોઈ દાવો કરી શકત � ુ કારણ હ’ તની શોધ કરો. તના માટ સૌથી પહલા ખદને
�
�
�
�
�
ે
ે
ે
�
�
ુ
�
�
ે
�
ં
ે
�
�
�
�
ે
�
શકાય નહી, મળવી શકાય છ. જવાબદાર લોકો રીત ચબક લોખડને પોતાની તરફ ખચ છ, એવી રીત ે નથી ક હ િબલકલ દ:ખી નથી. દ:ખની િવશષતા એ છ � શોધવો પડશ અન ખદને શોધવા માટ એકાત સાધવ � ુ
ુ
ે
�
ે
ુ
ે
�
ુ
ે
ુ
�
ે
ે
સાવધાન રહવાન �ાન આપી ર�ા છ, સા� જ આ જ સ�ય-�ાનના શ�દ ક, ત હમશા બહારથી પડશ. કબીર સાચ જ કહી ગયા છ - ‘ચચા કરુ તબ
�
�
�
�
ે
ુ
�
�
�
�
ે
ે
ં
ુ
ે
કોઈ આપી શક નહી. હા, તયારી ý મળવવાની છ તો તમને તમારી તરફ આવ છ. દ:ખ �યાર પણ ચૌહટ�, �ાન કરો તબ દોય. �યાન ધરો તબ એ�કલા,
�
�
ૈ
�
ે
ૂ
ે
�
ુ
�
ે
�
�
ૂ
તમ તન મળવી શકો છો. મા�ક, વ��સન, સોિશયલ આકિષત કરે છ. આ øવન-પથ આવ છ, લોકો બહાર જએ ઔર ન દý કોય’. સ�સગ કરવુ હોય તો ખ�લા ચાર
�
ે
ે
ે
�ડ�ટ��સ�ગ. આ સામા�ય શ�દો નથી. ખાસ કરીને શ�દો વગર ક�યાણ શ�ય પ. િવજયશકર મહતા છ ક કોઈ �ય��તના ર�તા પર કરો, કોઈ �ાન ગો�ટી એટલે ક સાધનાની
�
�
�
�
�
�
�
વતમાન મહામારીના સમયમા આપણે શ�દોને બ રીત ે પણ નથી. એટલે, સારા કારણે, પ�ર��થિતના વાત હોય તો તમા મા� િજ�ાસુ અન ઉપદેશક સાથ ે
�
ે
ે
�
ે
ૈ
øવનમા ઉતારી શકીએ છીએ. એક તો øવન સાથે શ�દોને પોતાના �દર કારણે, ઘટનાઓના કારણે રહો. ભીડ ન હોવી ýઈએ. ý �દરની તયારી સારી
�
ે
�
�
ે
ે
�
ે
�
ે
ે
ે
�
ુ
તમને કવી રીત ýડીન થોડો અનભવ વધારી શકાય છ. સારી રીત �થાન આપો. જવી રીત મા�ક એક ય� છ, આ�ય છ. પછી તન િનદાન પણ બહાર જ શોધવા લાગ ે રીત કરશો તો બહારની સમ�યાઓનો સામનો સરળ
�
ુ
�
ે
ુ
કમક�, શ�દ અનભવ પણ આપતા ýય છ. બીજ, લોકો તનો પણ દરપયોગ કરી ર�ા છ. � છ. ýક, યાદ રાખો, જ વ�ત બહારથી આવી નથી, બની જશ. ે
ે
�
�
ુ
ુ
ુ
ે
ુ
ુ
�
�
�