Page 12 - DIVYA BHASKAR 040822
P. 12
Friday, April 8, 2022 | 12
�
સામા�ય નાગ�રક� િખ�સામાથી ખચ કરીન ે
�
�ફ�મ �ઈ, બહાર આવીન દ:ખી થયો,
ે
ુ
�ોધ ભરાયો અન કા�મીરની સમ�યા િવશે
ે
ે
વધ ýણવાની ઈ�તýરી આવી
ે
ુ
�
ે
‘કા�મીર ફાઈલ’ની પવ તમણે ‘તાશકદ ફાઈલ’ લખી અન રચી.
�
ે
ૂ
�
તન મોટ� શીષક ભારતીય રાજકારણના� િવ�ફોટક રહ�ય સાથે
�
ુ
�
ે
ે
ે
�
ુ
ýડાયલ છ. ‘હ �ક�ડ શા��ી?’ (શા��ીન કોણે માયા?)
�
�
�
�
સવાલ પહલી નજરે તો એવો જવાબ આપે ક તાશકદ મ�ણા દરિમયાન
�
�
�
ુ
�
ુ
આપણા ભારતીય વડા�ધાન લાલ બહાદર શા��ીન �દયરોગથી
ુ
�
�
ે
અવસાન થય હત. �ાથિમક નજરે ત�યની નøકનો આ જવાબ લાગ,
ુ
�
કારણ ક �હોન એફ. કનડીની જમ ýહરમા તમને ગોળી મારવામા�
ે
�
�
ે
ે
�
�
�
ે
આવી નહોતી છતા અમ�રકામા હજ પણ કનડીના મોતના� રહ�ય-
�
ે
ુ
�
�ફ�મની રાજકીય અસર બ પ�તકો લખાયા, એવ જ �ીમતી ઈ��દરા ગાધીનુ ��ય ર�. ુ �
�
�
�
�
ુ
પ�તકો �કાિશત થતા ર�ા છ. રાøવ ગાધીની હ�યા િવશ પણ એકાદ-
ે
ુ
ે
�
�
�
ુ
�
ુ
�
�
ુ
ે
ે
�
ુ
પણ તાશકદમા શા��ીøન રા� ��ય? લિલતાદવી શા��ીએ
ે
ે
ે
�
ે
તાશકદ ફાઈલથી કા�મીર ફાઈલ તની તપાસની માગણી કરી ન િવવક અ��નહો�ીન આ ઘટનાના �
�
�
ે
તાણાવાણા સમજવામા એક �ફ�મકાર તરીક� રસ પ�ો. ચારક વષ
ે
ે
�
�
�
�
સશોધન કયુ. 100 િદવસ ત �ફ�મ િસનમા�હોમા દશાવાઈ. 11
ફ�આરી, 1966ની રા� તાશકદ કરાર પર સહી કયા બાદ થોડાક
ે
�
�
�
ુ
કલાકોમા શા��ી અચાનક ��ય પા�યા. ડો�ટરો આ�યા, તપાસ
ુ
�
કરી. શા��ી ભારત-પાક ય�ના નાયક હતા. પા�ક�તાન છાવણી પર
ુ
ે
ૂ
ુ
ે
�
ે
�
ે
ે
ુ
ે
ે
�
�
ુ
ે
ુ
�
�
એ વ ભા�ય જ બન છ ક કોઈ એક �ફ�મન ત ઘટનાની ભિમકા નામ આપો, ‘િલબરલ’ કહો, ‘સ�યલર’ ગણાવો, કા�મીર અન 370મી લ�કર �યાન ક���ત કરી ર� હત �યાર આપણી સના લાહોરની નøક ે
�
કલમ િવશના અલગ અિભ�ાયોથી બધાયલા કહો, તમને આ �ફ�મ ગમી
ે
ુ
�
પહ�ચી ગઈ હતી. 22 િદવસ આ ય� ચા�ય પછી ય�િવરામ અન
ુ
ે
ે
�
ુ
�
�
સાથ રાજકીય ચચાનો વાવટોળ થયો હોય.
ે
‘ધ કા�મીર ફાઈ�સ’ પર તરહવારની િ�યા-�િતિ�યા શ� નથી એટલ �� ઉઠા�યો છ ક ગોધરા ફાઈલ કમ ન બનાવી? ગોધરા તાશકદ મ�ણા.
ે
ે
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
ૂ
ે
ે
�
�
ે
ે
ુ
થઈ ગઈ. ‘�ફ�મ ýઈન �સની ધારા વહતી થઈ’થી ‘�ફ�મની �ટ�કટના હ�યાકાડને િનશાન રાખીન ચટણીમા તો ચચા કરાય છ, પણ આ તો �ફ�મ લિલતાદવી શા��ી 39 �વજનો સાથ એક મકાનમા રહતા હતા.
ે
�
ૈ
�
�
ુ
�
ે
�
�
�
�
ુ
અનકોને પસા પરા પા�ા’ ક ‘પોતાની ફ�ટરીના તમામન માિલક પોતાના છ, અ��નહો�ીએ બનાવી છ, કા�મીરી પ�ડતોની વા�તિવક મલાકાતો સય�ત રસોડ� રહત. મ�ય ફોન �ો�ગ�મની નøક. પ�રવારના� બધાએ
ુ
�
ુ
ૂ
�
ે
�
�
�
ે
�
�
ે
ુ
ુ
ુ
�
�
ે
�
�
ખચ �ફ�મ દખાડી’ સધીની ઘટનાઓ મી�ડયામા ચમકી રહી છ. આવો લીધી છ, કટલાક મ��લમ અદાકારો પણ મ�યા હોવાન કહવાય. તાશકદથી શા��ીø સાથ વાત કરી. તમાની એક સમન શા��ી
ુ
�
ુ
�
�
�
�
�
�
�
ે
�
ુ
ુ
�
�
ે
ુ
�
�
�
�
ે
ે
�
િવષય મળ તો તની ચચામા કોણ પાછ પડ�? ટીવી ચનલો પર આની આનુ શ કરવુ? તો શોધી કાઢવામા આ�ય ક રા�યપાલ સાથ વાત થઈ �યાર શા��ીøએ ક�, ‘િચતા ન કરશો. હ � �
�
ે
�
�
�
ુ
ે
�
�
ે
�
‘øવત ચચાઓ’ હજ ચાલ છ. તમા અિભનય કરનારા અનપમ ખર જગમોહનના શાસન દરિમયાન આ બ�ય હત. જગમોહન સમયના પાછો ફરી ર�ો છ, એક મોટા સમાચાર સાથ. હ �યાર દશ
ુ
�
�
ે
�
ુ
ે
ુ
ુ
અન પ�લવી ýશીની સાથ વાતાલાપ અન િનમાતા િવવક અ��નહો�ીની પછીથી આર.એસ.એસ. અન ભાજપમા હતા એટલે સમ� એ રહ�ય મકીશ, �ý બીý ��ોને ભલી જશ.’
�
ૂ
ે
ે
ૂ
ે
ે
�
ે
ે
�
�
�
ે
�
ે
ુ
�
ુ
�
�ફ�મ િનમાણ �િ�યા લગભગ રોજેરોજ દખાય છ. �ફ�મી જગતની સાથ ે દોિષતો ત છ, પણ વા�તિવકતા જદી આવી ક હ�યાકા�ડ હ�તા�ર ડો�ટર ચગ, એમ.એમ.એન. શા��ી, કલદીપ
આ �ફ�મ ýડાયલી છ, પણ તના િવશ ભા�ય જ કોઈ અિભનતાએ મ� શ� થયો �યાર જગમોહન નહોતા, મા� તમની િનમ�ક નાયર, રામનાથ રસોયો, મ�ય બટલર અહમદ સાતારોવ,
ે
ે
�
ુ
ે
ે
ે
ે
ે
ુ
ે
ખો�ય છ. કદાચ તમને માટ આ ‘�ચારનો �ટટ’ હશે યા પોતે આ �ફ�મ થઈ હતી. આ જગમોહન સજય ગાધીના માનીતા હતા િવ�� પ�ા પો�ટમોટ�મ િવના જ િદ�હીગમન, �ણ આરટીઆઈ,
�
�
�
�
�
�
�
�
ે
�
ે
�
ે
�
બનાવી હોત તો કરોડો �િપયા મ�યા હોત એનો અફસોસ હશ. ýક, અન િદ�હીના સ�દયીકરણની જવાબદારી તમને સ�પવામા � સસદમા ��ો, તમના ઓરડામા ઈ�ટરકોમ ક બઝર પણ
�
ે
�
ૂ
ં
�
ે
�
ુ
ૂ
ે
ે
ે
�
�
�
�
ુ
મોટા ભાગના બોિલવડના અિભનતા-ન�ીઓન ભારતના સાવ�જિનક આવી �યાર તકમાન ગટમા ગરીબોના� ઝપડા પર બલડોઝર નહી… ખદ ડો. લોિહયાએ પણ સવાલો ઉઠા�યા.
�
ૂ
ે
øવન, રાજનીિત અન ઈિતહાસની સપાટી પરની સમજ હોય ત સવ�યાપી ચલા�યા હતા. જગમોહને કા�મીર સિહતના અનભવો લ�યા આ બધી સામ�ી સાથ િવવેક રજન અ��નહો�ીએ પ�તક
ુ
�
ે
ુ
ં
ે
�
ે
�
�
�
ૂ
ુ
ુ
ં
�
�
ુ
ે
ે
�
ુ
�
�
ુ
અિભ�ાય છ. એટલ આ સળગતી સમ�યા પર શ કહવ એ મઝવણ પણ તમા અ�દ�લા પ�રવાર તરફ �ગળી ચીધવામા આવી છ. � લ�ય ન આવી િવ�ફોટક �તરરા��ીય ઘટનાનુ આલખન-��તિત
ે
�
ે
�
ે
ે
હોઈ શક. � ‘ધ કા�મીર ફાઈ�સ’ની જમ તો ગોધરા ફાઈલ જવી �ફ�મ ન થઈ. હા, કરનારી �ફ�મની �િ�યા છ. �
�
ે
ે
�
�
ે
ે
સામા�ય નાગ�રકને આમાની કોઈ સમ�યા નડી નથી. તણ �ફ�મ ýઈ, ગોધરા પર આન�દ પટવધ�ન અન બીý કટલાક દ�તાવø �ફ�મો બનાવી એક �ફ�મ ý �યાપક રીત િવચાર િવ�ફોટક હોય તો આવી મહનત
ે
િખ�સામાથી ખચ કરીને ýઈ, બહાર આવીને દ:ખી થયો, �ોધે ભરાયો હતી, િદ�હીના શીખ રમખાણો પર થઈ, પરંત ‘કા�મીર ફાઈલ’ન જ રીત ે માગી લ. ‘બ� ઈન એ �ા�ફક ýમ’ �ફ�મમા તમણે ‘અબન ન�સલ’ નામ
�
ે
�
�
ુ
ુ
ે
�
ે
ુ
ે
ુ
ે
ુ
ે
�
�
અન કા�મીરની સમ�યા િવશ વધ ýણવાની ઈ�તýરી આવી : આટલી િનમાતાએ અ�યાસ કરીને, દીઘ� મલાકાતો અન ઈિતહાસન આવરી લઈન ે આપીને �ફ�માકન કયુ. ત નામ પ�તક પણ છ. પ�ની પ�લવી ýશી પણ
ુ
ે
ે
�
ે
ે
ે
�
�
ે
�
ે
ૈ
ે
ુ
�
ે
�
�
ે
વા�તિવકતા તો �વીકારવી જ પડ�. બનાવી તવ પલા િનમાતાઓન ગજુ નહોતુ. � �ભાવી અિભન�ી, બ સતાનો અન એક �વ��છક સ�થા : આટલી તની
ુ
ે
�
ે
ે
પણ ‘કા�મીર ફાઈલ’ન અવખોડનારો એક વગ જ�ર છ. તમ તન જ ે આ િનમાતાનો િમýજ એક �ફ�મકાર તરીક� સમજવા જવો છ. ઓળખ!
�
ે
�
ે
�
�
ે
ે
ે
�
ુ
�
�
�
�
�
મીટર નથી, �ા�વર નથી તો ભાડ કોન આલવાનુ? સાહબ, રડ �લડડ અમદાવાદીની માફક હડતા થાવાન, કમ
�
�
�
�
ૈ
�
�
ૂ
ુ
ે
�
ક લાસ વગાસમા ટ�સી સેવા મફત મ હય! મફત કી મલી કા કલી જસા મý!
ુ
ૂ
ુ
મફત કી મલી કા મý
�
�
�
ે
�
�
�
�
ે
�
સા � ભળો, સાભળો સાભળો અમદાવાદીઓ, તમને �ર�ાભાડા બહ � રોબો–ટ�સીઓની બહાર ચારતરફ સ�સસ છ, િવ�ડશી�ડ ઉપર કમરા છ,
ે
�
�
ુ
�
મ�ઘા લાગતા હોય ન �ર�ાના મીટરના �કડા સામ તના
ુ
ે
ે
ે
ે
�
ન માણસ ચલાવ તના કરતા ત વધ સઇફ છ. તન �યાન બીજ જત નથી,
ે
ે
�
ુ
�
ે
ે
ે
�
ે
ે
�
ે
ે
ુ
�
�
કો�ટકનો કાગિળયો સરખાવી ધોિતયાની �ટીમાથી ચવ�ની તન �ઘ આવતી નથી, તન કટાળો ક થાક નથી ક નથી તન મશીન નશો
�
ે
�
�
કાઢતા øવ બળતો હોય તો હવ વાઇફન કહો ક અલી, ફાયા! હવ આન�દો! કરતુ. ન માણસ કરતા ત વધ ચકોર છ. ન કપની કહ છ ક અમારો હત ુ
�
�
�
ે
�
�
ે
�
ે
�
ે
�
ે
ુ
ે
�
�
ે
�
�
�
ે
�
�
ે
�
ે
અમ�રકાના લાસ વગાસ ગામમા નથી �ર�ા ન નથી મીટર! તમને પ�ોલના છ, તમને ગળ ઉતારવાનો છ ક રોબો–ટ�સીઓ સલામત છ. તમ હો�ફસ ે
�
ે
ે
�
ભાવ ભાર પડતા હોય તો ફોનથી ટ�સીન બ�કગ કરો ન પલકારામા રાસડા ýઓ, બાબાન િનશાળ લઈ ýઓ, હરો, ફરો, કાકામામાન �યા જમવા
ે
ુ
�
�
ુ
ે
ે
�
�
�
ે
ે
ુ
લતી �ા�ડ �યૂ બીએમડબ�ય મોટર હાજર! �દર પસીન �ાઇવરન ે ýઓ ક સાસøન દરાસર લઈ ýઓ અથવા િમિસસ સાથ લાઇવ
ે
ે
�
ે
ુ
ે
�
ે
�
ે
થ�ય કહ�વાની જ�ર નહી – કમ ક ટ�સીમા �ાઇવર જ નથી! નો પાણીપૂરીની િજયાફત ઉડાઓ! �ી, સફ, ક�ફરટ�બલ! �ાઇવર આપણે ભડકીએ ત કદાચ �વાભાિવક છ, પણ આવતી કાલ આપણા� ટાબરા �
�
ુ
�
ં
�
�
ે
ુ
ે
ે
�
ે
�
�ાઇવર! તમ બસો ન ટ�સી આપોઆપ ગરબી લતી બ�કગ નીલ ગગન સાથ નો લમણાફોડ. �ા�ફકની કબ�ી નહીં ન પા�કગની �વયચાિલત બસમા ફરતા હશ, �વયચાિલત �ડિલવરી કારમાથી િપ�ઝા મગાવતા
ે
�
ે
ે
ે
ે
�
�
ુ
�
�
�
�
ે
વખત તમ લખાવલા સરનામ જઈન ઊભી રહ છ! ન ભાડ? માથાફોડી ઝીરો. �લસ, બએક પગ પટમા નાખો તોય હશ, ન શી ખબર કદાચ �વયચાિલત બલનમા બસીન ચાદ ઉપર ડા�સ કરવા
�
ે
�
ે
ે
ે
ૂ
�
ે
�
ે
ે
ે
ે
�
ે
ે
�
�
�
ે
�
�
�
�
�
�
ં
ુ
�
�
ૈ
મીટર નથી, �ાઇવર નથી તો ભાડ કોને આલવાન? સાહબ, ક તલ ે �ાઇિવગની �ફકર નહી. કલી જસી મý! જતા હશ! ે
રડ �લડડ અમદાવાદીની માફક હડતા થાવાન, કમ ક લાસ સાવ કોઈ �ાઇવર જ નહી? તમ ગભરાટથી પછો છો? કપનીવાળા કહ છ ક અમારા ઇજનરો હø સતત વધ ન વધ સ�મ
ે
�
ે
ં
ે
ૂ
�
�
ુ
�
ુ
�
�
�
ુ
�
ે
�
�
�
�
�
ુ
વગાસમા ટ�સી સવા મફત મ હય! મફત કી મલી કા કલી મધ રાય સાહબ, તમને સાર લગાડવા હમણા થોડો સમય એક સો�ટવર િવકસાવવા મથી રહલ છ. દરેક િ�પમાથી તના મશીન કાઈક નવ ુ �
ે
ુ
ે
�
�
ૂ
�
�
�
�
ુ
ે
�
ુ
�
ે
�
ે
ે
ે
ે
ે
જસા મý! માટીડો �ટીય�રંગ પાસ બઠો હશે, પણ ચલાવવા-બલાવવાન ુ � ‘શીખ’ છ. અન �યાર આ વાહનો ત�ન �ાઇવરલસ થશ �યાર પણ તમા �
ૈ
ે
ે
�
ે
ે
�
�
ુ
ે
ે
ે
ે
�
ે
�
�
ે
ે
ે
ે
�
ં
ે
ુ
�
લાસ વગાસમા ગરાજ મહાલ નામ નવા બધાયલા કશ નહી, ગાડી મત–મત હડ તમારી �બાવાડી તરફ. પણ સકટ સમયની સાકળ જવ એક બટન તો હશ જ, જનાથી કોઈને તરત બોલાવી
�
�
ુ
�
�
ુ
ે
ે
�
ે
ે
ે
વાહનવહવારના મથકમા મોશનલ �લીટ ઓપરેશન નામ કપનીએ કોઈ માણસન જઓ તો તમને સાર લાગ, ધટસોલ! હાલ ત રોબો– શકાય.
�
�
ે
�
�
ે
�
�ાઇવરલસ રોબો–ટ�સીન લોકિ�ય બનાવવા મફત વાહનસવા દાખલ કરી ટ�સીઓએ 100,000થી વધ સફર તો �યારનીયે કરી લીધી છ. � મોશનલસ કપની કહ છ ક આજે ભલ ફ�ત લાસ વગાસમા રોબો–ટ�સીન ુ �
�
�
�
�
ે
�
ે
ે
ુ
ે
છ�, ન અમ�રકનો અમદાવાદીઓ જટલા જ અ...અ... કરકસ�રયા હોવાથી આજે કોઈની કારમા બસતા આપણે સહજ ભય અનભવતા નથી. પણ પહલી ચલણ છ; આવતીકાલ આખા અમ�રકાની મોટરગાડીઓમા� �ાઇવરો નહી ં
�
ે
ુ
ે
ે
ે
ે
�
�
ે
�
ે
�
�
�
�
ૂ
�
�
ત ટ�સીઓ ફટાફટ ઝડપાય છ. � વાર �યાર ઘોડા ક બળદ િવના ચાલતી ગાડી આપણા પવýએ ýઈ હશ �યાર ે હોય. કમ ઊભા રહી ગયા, સાહબ�ી? કાઈ પછવ છ? ઓહો, આવતીકાલની
ે
ૂ
ે
�
ે
�
�
ુ
�
ે
ે
ે
�
�ાઇવરલસ? બહારથી બીø બીએએમડબ�ય જવી જ દખાતી આ ફફડાટ તો થયો જ હશ, ન? ત જ રીત આજે આપોઆપ ચાલતી ગાડી ýઈન ે ટ�સીમા ભલ �ાઇવરો ના હોય પણ ભાડા તો હશે, સરø!
�
ે
ુ
ે
ે
ે
ે
