Page 8 - DIVYA BHASKAR 032621
P. 8
¾ }અિ��ય��ત Friday, March 26, 2021 8
ત��ી લેખ સમય આવી ગયો �� ક� આપણે મ�ગળ પર øવન સુ�ીમ કો��મા� દાખલ કરાયેલી પૂý�થળ અિધિનયમન ે
નવો િવચાર શોધવાનુ� બ�ધ કરીએ અન ��વીના øવનને સુધારીએ ����કોણ પડકારતી અરø નવી મુસીબત બની શક� ��
ે
ુ
ગરીબોથી વધ ધિનકો
�
પર મ��વારીની આગામી મહામારીન ે આ�થા ધમ અને મનની
અસર છ�? રોકવા આપણી યોજના નથી વાત છ�, �ટ-પ�થરની નહીં
થોમસ એલ. �ીડમેન તો તે આપણી સુર�ા કરશે.’ ભિવ�યની શિશ થ�ર ઈરાદો સામાિજક શા�િત ýળવી રાખવાનો
સુર�ા માટ� આપણે નીચેના� �ણ પગલા� હતો.
�ણ વખત પુિલ�ઝર એવોડ� પૂવ� ક���ીય મ��ી અને સા�સદ
િવજેતા અને ‘ધ �યુયોક� ટાઈ�સ’ના ભરવા� ýઈએ : �થમ, એ �વીકારીએ ક� Twitter : @ મુ�ક�લી એ છ� ક�, ભારત ટ��નોલોøથી
િનયિમત કટારલેખક મહામારી પેદા કરતા પશુજ�ય વાઈરસ ShashiTharoor �ે�રત ભિવ�યની ���ટવાળા 21મી સદીના
મા�સના બýરથી મનુ�યોમા� આવી શક� છ�, �ીý દાયકામા� આગળ વધતા રહીને પણ
કરો ક� �ડસે�બર, �યા� પાલતુ અને જ�ગલી �ાણીઓને સ�યુ�ત વેપારીએ ભૂતકાળના િસ�ા�તો સાથે બ�ધાયેલુ� દેખાય
ક�પના 2019મા� કોઈ ‘એ�સ’ રીતે વેચવામા આવે છ�. ઓસો��કી પૂછ� છ� અમે�રકાના ક�ુ� ક�, છ�. અિધિનયમને પડકાર આપનારી
�
દેશમા પરમા� દુઘ�ટના સý�ય છ�. જેનાથી ક�, ‘આપણે ભલે કોરોનાને રોકવાની તક ‘હ�� જણાવુ� છ�� ભારતમા� તમારી સમ�યા અરø પૂý�થળ �ગે છ�, સો�ટવેર લેબ
�
નાનકડો પરમા� િવ�ફોટ થયો, આખી ગુમાવી દીધી હોય, પરંતુ મનુ�ય આવુ� શુ� છ�. તમારો ઈિતહાસ મોટો છ�. એટલો �ગે નહીં, ધમ�ને સમિપ�ત છ�, ‘િવકાસ’ને
�
દુિનયામા રે�ડયોએ��ટિવટીના� વાદળ ક�ટલી વખત થવા દેશે? હવે સમય આવી વધુ ક� શા�િતથી ઉપયોગ કરી શકતા નથી. નહીં. ભારત એવો દેશ છ� �યા� ઈિતહાસ,
પહ�ચી ગયા અને 26.6 લાખ લોકોના� ગયો છ�, �યા� લોકો માટ� પોષણના અ�ય એટલે તમે ઈિતહાસનો એક-બીý િવરુ� દ�તકથાઓ અને પૌરાિણક કથાઓ એકસાથે
રોનાકાળના સમયમા� દેશના એક મોત થઈ ગયા, આરો�ય સેવાઓ પાછળ �ોત ઉપલ�ધ હોય, �યા વ�યøવો (ખાસ તલવારની જેમ ચલાવવા ઉપયોગ કરો અ��ત�વ ધરાવે છ� અને �યારેક આપણે
�
કો ઉ�ોગપિતની સ�પિ� દર કલાક� �િપયા ખરબો �િપયાનો ખચ� થઈ ગયો અને કરીને �તનધારી અને પ�ી)નુ� વેચાણ બ�ધ છો.’ આવો કોઈ વેપારી નથી. મ� 2001મા� તેમા� ભેદ પાડી શકતા નથી. એક મ��જદ
90 કરોડ વધતી રહી છ�, �યારે કરોડો વૈિ�ક મ�દી આવી ગઈ. તમને શુ� લાગે કરી દેવુ� ýઈએ.’ એટલે, દુિનયાના ધિનક મારી નવલકથા ‘રાએટ’ માટ� તેને શો�યો દૂર કરીને, તેના �થાને મ�િદર બનાવવાથી
ુ�
લોકો એવા હશ જે બેરોજગાર બ�યા છ�. લોકશાહીના છ�, આજે આપણે કયા મુ�ે ચચા� કરતા દેશોએ ગરીબી અને ખા� અસુર�ાની હતો, જે રામ જ�મભૂિમ �દોલનના ખોટ�� સાચ નહીં થઈ ýય, પરંતુ બીø નવી
ે
ે
મૂળમા લોકક�યાણ સવ�પ�ર હોય છ�. જેરેમી હોત? આપણે અ� શ��ોથી સુર�ાના સમ�યાનો ઉક�લ લાવવો આગળ આવવુ� �ારંિભક સમયમા� ફાટ�લા િહ�દુ-મુ��લમ ભૂલ કહ�વાશ. સુ�ીમકોટ� બાબરી મુ�ાનુ�
�
�
બે�થમના િસ�ા�ત ‘સૌથી મોટી ખુશી, સૌથી વધુ નવા વૈિ�ક �ોટોકોલ પર ચચા� કરતા પડશે. રમખાણો સાથે ýડાયેલી હતી. છતા આ સમાધાન તો કરી દીધુ�, પરંતુ ઘા હજુ પણ
લોકો માટ�’ મા� કાયદાને આધાર બનાવવા હોતો હોત, જેથી આવી દુઘ�ટના બીø વખત બીજુ�, મા�સના બýરોમા� ગેરકાયદે કા�પિનક પા� િદવસે ને િદવસે વા�તિવક છ�. વત�માન ક�સ એ ઘાને ફરી તાý કરી
નથી, પરંતુ લોકશાસનના પણ મૂળ ત�વો છ�. ýક�, ન સý�ય. તાજેતરમા� જ આપણે પરમા� લાગતુ� જઈ ર�ુ� છ�. હવે સમાચાર છ� ક�,
�
કદાચ જનતા �ારા ખોભે ખોભે મતોના આધારે દુઘ�ટના જેવી જ ક�દરતી આફતનો સામનો ‘મોટાભાગના વાઈરસ સુ�ીમ ભાજપના �વ�તા અિ�ની ક�માર ભારતમા ઈિતહાસ, દ�તકથાઓ
ે
ચૂ�ટાયેલી સરકારો શપથ લેવાની સાથે જ આ કય� છ�. દુિનયામા ફ�લાયેલા એક વાઈરસ ે વ�યøવમા�થી આવ છ�, આપણે ઉપા�યાયની અરø પણ સુનાવણી કરશે, અને પૌરાિણક કથાઓ એકસાથ ે
�
િસ�ા�તને ભૂલી ýય છ�. આથી છ��લા એક વષ�મા� ઘણી તકલીફ આપી છ� અને ખરબો ડોલરનુ� પોતાના �યવહારથી જ વાઈરસને જેમણે પૂý �થળ (િવશેષ ýગવાઈ) અ��ત�વ ધરાવ છ� અને �યારેક
ે
મનરેગા યોજનામા� �િમકોના વતનમા� ક�ટલાક નુકસાન કયુ� છ�.WHO �ારા કોિવડ-19ને પોતાના øવનમા લાવીએ છીએ અિધિનયમ, 1991ની કાયદેસરતાને આપણે તેમા ભેદ પાડી શકતા નથી
�
�
રા�યોમા� મા� એક �િપયાનો વધારો થયો છો, તો મહામારી ýહ�ર કરાયાને એક વષ� થઈ પડકાર ફ��યો છ�.
�
ક�ટલા�કમા� એટલો પણ નહીં. મનરેગા, કરોડો ચૂ�યુ� છ�. આથી એ સવાલ પૂછવો ઉિચત રીતે વ�યøવોનો સ�લાય રોકવા માટ� ઓછામા ઓછા �ણ ક�સ અને એક દેશે. આઝાદી પછી દાયકાઓથી ભારત
બેરોજગાર થયેલા મજૂરોની આøિવકાનુ� એકમા� હશ ક� હવે આવી મહામારી ફરી ન ફ�લાય, ઈ�ટરપોલ અને બીø સ��થાઓ �ારા �રટ િપ�ટશન દાખલ કરાઈ છ�, જેમણે સરકારો ધમ�િનરપે� દેશમા� મુ��લમોની
ે
સાધન છ�. ક���ીય �ામીણ મ��ાલયના ýહ�નામા તેના માટ� આપણે સમજદારીપૂણ� કયા કરાતા� �યાસોને વધુ મજબૂત કરવા પડશે. એ �ાચીન મ�િદરોને ફરીથી બનાવવાની સુર�ા સુિનિ�ત કરતી રહી છ�, તેમને
અનુસાર રાજ�થાનમા� એક વષ�મા� મનરેગા મજૂરીમા� સામૂિહક પગલા� ભરી ર�ા� છીએ. લા�બા સમયથી વેપારી અને તેમને સાથ માગ કરી છ�, જેના �થાને મ��જદ ક� દેશની જ નાગ�રક સ�િહતાથી અલગ
મા� એક �િપયાનો વધારો થયો છ�, �યારે જવાબ છ�, એક પણ નહીં. તમે આપનારા ��ટ સરકારી અિધકારીઓ ઈ�લાિમક �મારક બની ગયા છ�. આ ‘મુ��લમ પસ�નલ લો’ને ýળવી રાખવા
�
છ�ીસગ�, મ�ય �દેશ, ઉ�ર �દેશમા મા� �ણ િવશેષ�ોને પૂછશો તો કહ�શે ક�, �ાણીમા�થી વ�યøવોને વેચીને નફો રળ� છ� અને �યારે એવી જ પ�ર��થિત છ�, જેવી અયો�યામા દેવાયો છ�. મ��જદ પર હ�મલો કરનારા
�
�િપયાનો વધારો થયો છ�. મેઘાલય િસવાય તમામ મનુ�યમા� વાઈરસનો �વેશ આ�ય�જનક આ જ �ાણીઓમા�થી આપણામા� વાઈરસ બાબરી મ��જદના ખ�ડ�ર પર રામ મ�િદર િહ�દુ�વવાદીઓની ભારતીય લોકશાહી
રા�યો અને ક���શાિસત �દેશોમા� થયેલો વધારો, ન હતો અને આવુ� ટ��ક સમયમા� જ ફ�લાય છ� તો નુકસાનને સામુિહક બનાવી બનાવવાની માગની હતી. જેમા� મથુરામા� સ��થાઓમા� ઘણી ��ા હતી. તેમના
ગયા વષ� એટલે ક� 2020-2021મા� કરાયેલા ફરીથી થઈ શક� છ�. કોન�લ યુિન.ના પશુ દઈએ છીએ. ક��ણ મ�િદર પ�રસર સાથે ýડાયેલી શાહી માટ� 1000 વષ�ના િબન-િહ�દુ રાજ પછી
વધારાથી ઓછો કહ�વાય. તિમલનાડ� અને પુડ�ચેરીમા� િવશેષ� �ટીવ ઓસો��કી જણાવે છ� ક�, �ીજુ�, જ�ગલોને કપાતા બચાવવા ઈદગાહ મ��જદ ખસેડવાની માગ છ�, આઝાદ થયેલા ભારતને એક એવી ઓળખ
17 �િપયાનો વધારો કરીને તેને રોજના લેખે �િપયા ‘મોટાભાગના વાઈરસ વ�યøવમા�થી પડશે. ઓસો��કી કહ� છ�, ‘ý જે ક��ણનુ� જ�મ�થળ મનાય છ�. બીø આપવા જેવી કોઈ જવાબદારી હતી, જે
�
273 કરાયુ� છ�, �યારે પિ�મ બ�ગાળમા મા� 9 આવે છ�, જેમા� તેમનો દોષ નથી. આપણે �તરરા��ીય ક�પનીઓ કોઈ પણ રોકટોક �ાનવાપી મ��જદ, વારાણસીમા એક િવજયભાવની સાથે િહ�દુ ઓળખ બને.
�
�િપયા વ�યા છ�. ક�રળમા� કોઈ વધારો કરવામા� પોતાના �યવહારથી જ આ વાઈરસને વગર �ાઝીલના િવશાળ જ�ગલોને �ાિચન મ�િદરના પુન:િનમા�ણની માગ છ�. વત�માન અરø પણ તેના �ગે જ છ�. જેવી
�
�
આ�યો નથી. આ રા�યોમા� ચૂ�ટણી યોýવાની છ�. પોતાના øવનમા� લાવીએ છીએ. આપણે કાપવાનુ� અને ખોદકામ ચાલુ રાખશે, તે બ�ને મ��જદ ઔરંગઝેબના શાસનકાળમા રીતે ઈ�લાિમક ક�રવાદી પોતાના� મૂિળયા
મહા�મા ગા�ધી રા��ીય �ામીણ રોજગાર ગેર�ટી જ�ગલી �ાણીઓનુ� ભોજન કરીએ છીએ, પણ ýખમની �ક�મત ચૂક�યા વગર, તો બની હતી. એક અરøમા� ક�તુબ મીનાર તેમને ધમ�શા��મા શોધતા નથી, તેવી જ
�
કાયદા,2005ની ધારા-6ની પેટાધારા-1 �તગ�ત તેમને પકડીને વેચીએ છીએ, જ�ગલ કાપીએ આપણને એ જ મળશે, આપણે જેને લાયક પ�રસરમા� પૂýની મ�જૂરી મગાઈ છ�, ક�મક� રીતે િહ�દુ�વવાદી પોતાના િહ�દુ ધમ�ના
રા�યવાર આ દર ક��� �ારા ન�ી કરવામા� આવે છ�, છીએ. છીએ. કિથત રીતે તેને ક�તબુ�ીન �બક� 27 િહ�દુ મૂિળયા કોઈ દાશ�િનક ક� આ�યા��મક
ુ�
જેનો આધાર �ાહક મૂ�ય સૂચકા�ક અને �થાિનક ક�િષ આ બધા �યવહાર નવા વાઈરસની �લોબલ વાઈ�ડલાઈફ ક�ઝવ�શનના અને જૈન મ�િદરો તોડી પાડી બના�ય હતુ�. આધારમા� શોધતા નથી, પરંતુ ઓળખના
મજુરની ��થિત આધા�રત હોય છ�. ક��� �ારા પણ આશ�કા વધારે છ�.’ ઓસો��કી વધુમા� કહ� ચીફ ક�ઝવ�શન અિધકારી રસ િમટરિમઅરે ભારતમા� મુ�ક�લી એ છ� ક�, જે લોકો �ોતમા� તેની ભૂિમકામા� શોધે છ�. પૂý�થળો
મનરેગા યોજનાને મજૂરો માટ� મોટ�� સુર�ા કવચ છ� ક�, ‘આવા �યવહારોમા� સમાનતા એ મને ક�ુ� હતુ� ક�, ‘આપણે મ�ગળ �હ પર ઈિતહાસ ýણે છ� તેઓ પણ તેને રીિપટ �ગે અરø ભારતીય લોકશાહીના એ
મનાયુ� છ�. એક �દાજ �માણે લગભગ 11 કરોડ છ� ક� આપણે વ�ય સ���ટ સાથેનો પોતાનો øવનનો એક નાનકડો પુરાવો મળતા કરવા માટ� દોિષત દેખાય છ�. 1991મા� વચન માટ� પણ ઉિચત નથી, જે ભૂતકાળની
મજૂરો આ યોજનાનો લાભ લઇ રહી છ�. શુ� એક સ�બ�ધ બગાડી ના�યો છ�. જ�ગલ, તાý પણ ચ�કત થઈ જઈએ છીએ, જે કદાચ ન સ�સદનો પણ એવો જ અિભ�ાય હતો, કા�પિનક િવક�િતઓને સુધારવાને બદલે,
વષ�મા� આ મજૂરોના પા�રવા�રક ખચ�મા� ક�ટલાક પાણીનુ� ત��, સમુ�, ઘાસના મેદાન અને પણ હોય. જેની સામે ધરતી પર આપણે �યારે તેણે પૂý�થળ ( િવશેષ ýગવાઈ) સમાજ પાસેથી આવતીકાલ માટ� ક�યાણ
રા�યોમા� મા� એક �િપયાનો જ વધારો થયો જૈવ િવિવધતા, આ બધુ� જ આપણને શુ� ઉ�ણક�ટબ�િધય જ�ગલ અને કોરલ રીફ જેવા� અિધિનયમ લાગુ કય� હતો, જેની ધારા-4 અને સ�િ�ની િદશામા કામ કરવાનુ� કહ�
�
છ�?માનવામા આવે તેવી વાત લાગે છ�? તો પછી હવા, �વ�છ પાણી, જળવાયુની ��થરતા િવિવધ પા�ર��થિતકી ત��ને ન�ટ કરતા કહ� છ� ક�, પૂý�થળનુ� ધાિમ�ક ચ�ર� એ છ�. આપણે જૂની યાદોને બાજુ પર મુકીે
�
�
સરકારે ‘સુપર-�રચ’ ટ��સ ક�મ ન લગા�યો, ક�મક� અને �વ�થ ભોજન આપે છ�, સાથે જ રહીએ છીએ, જેણે આપણો બચાવ કરેલો જ રહ�શે, જે વત�માન ��થિતમા છ� અને ભિવ�ય પર �યાન આપીએ. દેશિહતમા �
�
આ દલીલથી તો મ�ઘવારી તેમના �યા પણ નહીં વાઈરસોથી ક�દરતી સુર�ા પણ. ý છ�.’ તેને રોકવુ� જ આગામી મહામારીની અદાલતો તેની સાથે ýડાયેલા ક�સોની સુ�ીમમા� દાખલ અરøઓને ભૂલાવી દેવી
હોય? આપણે આ ક�દરતી ત��ોની સુર�ા કરીશુ� એકમા� ટકાઉ રસી હશ. સુનાવણી કરશે નહીં. અિધિનયમનો ýઈએ.
ે
હસતા-ગાતા પડકારોનો સામનો કરો િ�ધારા સ�તુલનથી જ øવન આન�દ મળશે
લોકો િદલથી øવે છ�, તેઓ બીýના ધબકારા ગોવાળોના બાળકો પણ હતા. આને કહ� છ�, øવન પણા સૌના �દર �ણ ધારા વહ� છ�. એક ચા�રિ�ક પતન કરે છ�. એટલે એ આપણા હાથમા છ� ક�,
�
�
જે ઈશારામા સમø ýય છ�. સા�ભળીને આ�ય� øવતા રહીને તેનો આન�દ લેવો. રામ, શા�િતનુ� ગીત આ આપણને શા�ત બનાવે છ�, બીø સિ�ય કરે છ� કઈ ધારાથી øવનનુ� સ�ચાલન કરવામા� આવે. ýક�, એક
�
થાય છ� ક� આવા લોકો પણ છ�! ભારતીય ગાતા હતા, ક��ણ શા�િતની વા�સળી વગાડતા હતા. અને �ીø ઉપ�વી બનાવે છ�. આ �ણેય વાત સારી રીતે સમજવી પડશે ક� એવુ� કોઈ કરી શક� નહીં
સ��ક�િતમા તેના બે મોટા અદભૂત ઉદાહરણ છ�, �ીરામ હકીકતમા� બ�ને સામે મોટી સમ�યાઓ હતી. વત�માનમા� ધારાનુ� સ�ચાલન આપણા �દર �ણ ગુણ �ારા થાય છ�. ક� એક ધારાને વધારી લે અને બીøને સ�પૂણ�પણે સમા�ત
�
અને ક��ણ. હનુમાન સાથે �થમ મુલાકાતમા રામ િચ�િતત આપણી આજુબાજુ ઘટતી ઘટનાઓ પણ આપણને સતત øવનધારા સતોગુણથી સ�ચાિલત થાય છ� �યારે આપણે કરી દે. મનુ�ય અવતાર છ�, એટલે �ણેય ધારાઓ
�
હતા, પરંતુ હનુમાને �યારે સવાલ પુ�ો તો જવાબ િવચિલત કરી રહી છ�. તો શા�ત રહીએ છીએ. વહ�વાની જ છ�. એ તો આપણા િવવેક પર િનભ�ર છ� ક�,
આપતા સમયે તેમણે ક�ુ�, ‘આપન ચ�રત કહા હમ રામ અને ક��ણ પાસેથી રýગુણથી સ�ચાિલત થાય કયા સમયે કયા ગુણને ઉપર ઉઠાવીને તેનાથી ધારાનુ�
ગાઈ’. અહી ‘ગાઈ’ શ�દ સારો સ�દેશો આપે છ�. પોતાની શીખવામા આવે, ગાતા- øવન-��� �યારે વધુ પડતા સિ�ય થઈ સ�ચાલન કરવામા� આવે. ýહ�ર øવન øવવુ� હોય,
�
ં
�
સમ�યાઓથી ઘેરાયેલા હોવા છતા રામના ગીતમા� વગાડતા પડકારોનો સામનો ɉ. °¦ §ɉ¡ ªɂ¯ જઈએ છીએ, પોતાની િશ�ણ-લાયકાતનો ઉપયોગ કરવો હોય તો
વાતચીતની મ�તી હતી. આવી જ રીતે ક��ણ શા�િતની કરવામા� આવે. ક�લ મળીને મહ�વાકા��ાઓ િહલોળા રýગુણની ધારા વધારી દો. પરંતુ ý તેની અિત થઈ ગઈ
વા�સળી વગાડતા હતા. તેમના માટ� લખાય છ�, ‘ચારયન �ત�રક મ�તી ભ�ગ ન થાય મારે છ� અને અહીંથી જ તો નુકસાન છ�. એટલે રýગુણની ધારાને સતોગુણની
ુ�
ગાહ સબ પશુપાલન. બાલ: ચુક�જવે�ં’. ગાયોને ચરાવતા અને બહારના પડકારોના બધા કામ આપણે સફળ થતા� ઉતાવળા અને િન�ફળ રહ�તા અશા�ત ધારા �ારા સ�તુિલત કરવી પડશે. øવનનો આન�દ લેવો
અને વા�સળી વગાડતા જઈ ર�ા હતા અને સાથે કરવામા� આવે. બની જઈએ છીએ. તમોગુણથી સ�ચાિલત ધારા આપ�ં હોય તો િ�ધારાના સ�તુલન પર કામ કરો.
