Page 20 - DIVYA BHASKAR 032621
P. 20

¾ }ગુજરાત                                                                                                       Friday, March 26, 2021 20
                                                                                                              Friday, March 26, 2021   |  20



           RBIના ગવન�ર દાસે િનવેદન આ�યુ� છ� ક� િ��ટોકર�સી ભારતીય અથ�ત��ની ��થરતાને �ભાિવત કરી શક�
           છ�. આ પછી ભારતમા� તેના પર �િતબ�ધ મૂકવાનો કાયદો લાવવા �ગેની અટકળોએ ફરી વેગ પક�ો છ�.
          િ��ટોકર�સી શુ� છ�, તે ક�વી રીતે બની છ�, તેની સાથ સ�કળાયેલા� �ખમો શુ� છ�. ��એ આ તમામ પાસા��…
                                                    ે
                          કર�સી આભાસી,                                               છ પો���સ





           પરંતુ �ખમો વા�તિવક                                                        મા� ýણો શુ� છ�

                                                                                     િ��ટોકર�સી


                                                                                                            કોરોનાનુ� એક વષ� :




                                                                                                                 હતા �યા�ને �યા�






                                                                                                            િવ�ના બીý દેશોની જેમ આપણે �યા� પણ એક

                                                                                                                                           ે
                                                                                                              એવી ધારણા હતી ક� કોરોના સામ લડવા માટ�
                                                                                                                   લોકડાઉન એક �ે�� હિથયાર છ�


                                                                                                                          �
                                                                                                            આ      પણા દેશમા કોરોનાએ પગપેસારો કય� એને એક વ�� થઈ ગયુ�.
                                                                                                                                 �
                                                                                                                   થોડા િદવસોમા� પહ�લા લોકડાઉનને પણ એક વ�� પૂરુ� થશે.
                                                                                                                   2020ના આરંભે આપણા દેશમા કોરોનાના ક�સ ન�ધાવવાની
                                                                                                                                       �
                                                                                                           શ�આત થઈ �યારે એમ હતુ� ક� થોડા મિહનાઓમા� પ�ર��થિત સામા�ય થઈ
                                                                                                           જશે અને આપણે પહ�લા�ની જેમ øવતા� થઈ જશુ�. િવ�ના બીý દેશોની
                                                                                                           સરખામણીએ ý ટકાવારીની ���ટએ ýઈએ તો દેશના નગ�યા લોકો
                                                                                                                                                    �
                                                                                                           કોરોનાથી સ��િમત થયા� અને ખૂબ જ ઓછા� ��યુ ન�ધાયા. આમ છતા આજે
                                                                                                           એક વ�� પછી પણ આપણે �યા કોરોનાનો હાઉ હø એટલો જ છ�. 2020ની
                                                                                                                             �
                                                                                                           સરખામણીએ કોરોનાના ક�સ ઘણા ઓછા થઈ ગયા છ� અને હવે ભા�યે જ
                                                                                                                                        �
                                                                                                           કોઈનુ� ��યુ કોરોનાને કારણે થાય છ�. આમ છતા કોરોનાનો ડર હø ઓછો
                 નુ� િવ�નુ� સૌથી જૂનુ� ચલણ છ�. સોનુ� મેળવવા માટ� ધરતીમા�
         સો      ખનન કરવુ� પડ� છ�. િ��ટોકર�સી સૌથી આધુિનક ચલણ   શકાય છ�. ý કોઈ �યવસાય કરતુ� હોય, તો તે ýહ�રાત કરી શક� છ� ક� હવેથી તે   થયો નથી.
                                                          િ��ટોકર�સીમા� પણ ચૂકવણી �વીકારશે (એ શરતે ક� તે દેશમા િ��ટોકર�સીની
                                                                                             �
                                                                                                             વડા�ધાન નરે�� મોદીએ ટીવી પર આવીને પહ�લા, બીý અને �ીý
                 (કર�સી) છ�. આ �ડિજટલ કર�સી વ�યુ�અલ કર�સી તરીક� પણ   લેવડ-દેવડ માટ� કાનૂની મા�યતા હોય). ખાસ િ��ટોકર�સીની �ક�મત વધતી   લોકડાઉનની ýહ�રાત કરી �યારે િવ�ના બીý દેશોની જેમ આપણે �યા  �
        ઓળખાય છ�. તે મેળવવા માટ� પણ માઇિન�ગ કરવુ� પડ� છ�, પરંતુ તે સોનાના   હોય, તેને રોકાણની ���ટએ ýઈ શકાય છ�. િ��ટોકર�સી ખરીદ-વેચાણ માટ�   પણ એક એવી ધારણા હતી ક� કોરોના સામે લડવા માટ� લોકડાઉન એક �ે�ઠ
        માઇિન�ગથી અલગ છ�. આ માઇિન�ગ વ�યુ�અલ માઇિન�ગ છ�, જેમા�થી   પણ એવા જ એ�સચે�જ હોય છ� જેવુ� �ટોક એ�સચે�જ હોય છ�.  હિથયાર છ�. એ વાત અલગ છ� ક� 130 કરોડથી વધુની વ�તીને એક સાથે
        િ��ટોકર�સીને મેળવવા માટ� ખૂબ જ�ટલ �ડિજટલ પઝલ ઉક�લવી પડ� છ�. તે   પયા�વરણ માટ� ક�ટલુ� ઘાતક? : ý કોઈ એવુ� િવચારે ક� િ��ટોકર�સી   મિહનાઓ સુધી ઘરમા� પૂરી દેવાથી એની આડઅસર મૂળ રોગ કરતા� પણ વધુ
                                                                                                                                 �
        માટ� આપ�ં પોતાનુ� અ�ગો�રધમ (�ો�ાિમ�ગ કોડ) તેમ જ ખૂબ ક��યૂ�ટ�ગ  5 વ�યુ�અલ કર�સી છ�, તો તે ઇકો-���ડલી છ�, પરંતુ એવુ� નથી, કારણ ક�   ઘાતક હતી. અચાનક જ આવી પડ�લા લોકડાઉનને કારણે ઘણા લોકો �યા� હતા
                                                                                                 �
                                                                                       ે
                                                                                                             �
                                                                                                                                    �
        પાવરની જ��રયાત રહ� છ�. એટલે સૈ�ા�િતક રીતે કહી શકાય ક� િ��ટોકર�સી   ક��યૂટરની ગણતરી જેટલી જ�ટલ અને લા�બી હશ, માઇ�ો�ોસેસસ એટલી જ   �યા જ ફસાઈ ગયા�. ગુજરાત-મહારા��ના બોડ�ર પર આવેલા િભલાડ ગામ
                                                                                                                                                    �
                                                               �
        કોઈ પણ બનાવી શક� છ�, પરંતુ �યાવહા�રક રીતે ýઈએ તો તેને બનાવવુ� ખૂબ   વધુ ઊý વાપરવી પડશે અને એ રીતે ક��યૂ�ટ�ગ પાવર અને વીજળીની જ�ર   નøકના હાઇવ પર બ��લોરના �ણ વેપારીઓ અટકી પ�ા. મહારા�� એમને
                                                                                                                    ે
        મુ�ક�લ છ�.                                        પડશે. સોનાના માઇિન�ગ માટ� જેટલી વીજળી વપરાય છ�, એનાથી અનેકગણી   પોતાના રા�યમા� એ�ટર થવાની પરવાનગી આપી
           તેને આટલી લોકિ�યતા ક�વી રીતે મળી? : િ��ટોકર�સીનો ઇિતહાસ   વીજળી િ��ટોકર�સી માઇિન�ગ માટ� વપરાય છ�. ક�ટલાક સ�શોધકોનો �દાજ   નહીં. હાઇવ પર આવેલા તમામ ઢાબાઓ અને
                                                                                                                                    ે
        1 ýઈએ તો સૌથી પહ�લી કર�સી 1983મા� અમે�રકાના ડ�િવડ ચા�ગ �ારા   છ� ક� એક ડોલરના િબટકોઇન બનાવવા માટ� 17 મેગા જૂલ પાવરની જ�ર   ખાવા-પીવાની જ�યાઓ બ�ધ હોવાથી એ
                �
        બનાવવામા આવી હતી. તેનુ� નામ હતુ�, ઈ-ક�શ. પરંતુ િ��ટોકર�સીને   પડશે. એથી થતુ� �દૂ�ણ િચ�તાજનક છ�. 2016થી 2018 દરિમયાન જેટલા   દીવાન-  વેપારીઓ િબચારા ભૂખમરાની ��થિતમા  �
        લોકિ�યતા મળી િબટકોઇન નામની કર�સીથી, જે સૌ�થમ 2009મા� સાતોશી   િબટકોઇ�સ બનાવાયા, તેની ઉ�પાદન �િ�યાથી 30 લાખથી 1.3 કરોડ ટન   આવી ગયા. છ�વટ� આસપાસના લોકોએ
                                                                                                                                         ુ�
        નાકામોતો નામના એક વ�યુ�અલ �ો�ુસર �ારા બનાવવામા આવી હતી.   કાબ�ન ડાયો�સાઇડ બ�યો.                        એ-ખાસ            એમને ખાવાન પૂરુ પા�ુ� અને મિહનાઓ
                                             �
        દુિનયામા ફ�ત 2.1 કરોડ િબટકોઇ�સ જ હોઈ શક� છ� અને 24       6   સરકાર શા �ા� ����ા���� ��?                                 પછી  તેઓ  મહારા��મા  એ�ટર  થઈ
                                                                               �
              �
                                                                                                                                                �
        ફ��ુઆરી, 2021 સુધીમા� 1.86 કરોડ િબટકોઇ�સ બની પણ ગયા            દુિનયાભરની મોટા ભાગની સરકારો અને મ�ય�થ   િવ�મ વકીલ       શ�યા.
        છ�. હવે મુ�ક�લી એ છ� ક� જેટલા ઓછા િબટકોઇ�સ બનાવવાના   િવશેષ  બ�કો અને નાણા�કીય સ��થાઓ િ��ટોકર�સીને કારણે મૂ�ઝાયેલી       આ પણ એક બિલહારી છ� ક� એપેડ�િમક
        બાકી રહ�શે, તેમ તેમ �ડિજટલ સમ�યાઓ એટલી જ જ�ટલ              છ�. આનુ� કારણ એ છ� ક� તે સરકારી કર�સીના િવક�પ તરીક�        એ�ટના બહાન દરેક રા�ય સરકાર બીý
                                                                                                                                       ે
        બનતી જશે.                                 બાલે�દુ શમા  �   િવકસી ચૂકી છ� અને સરકારો ક� મ�ય�થ બે�કોનુ� તેના પર      રા�યના લોકોને શ�કાની નજરે ýઈને પોતાના
            તેને  બનાવવુ�  હવે  ક�ટલુ�  મુ�ક�લ?:  શ�આતમા  �        નહીંવત િનય��ણ છ�, ક�મ ક� તેને બનાવવાથી લઈને તેના   રા�યમા�   આવતા રોક� છ�. દરેક રા�યના લોકો ભારતના નાગ�રક
        2 િબટકોઈન બનાવવા ખૂબ જ સરળ હતુ�. ઘરના ક��યૂટર   દાધીચ      વેપાર ક� પછી િહસાબ રાખવાની �િ�યામા બ�કોને લેવાદેવા   છ� એ ભૂલાઈ ગયુ�. જે રા�યમા� કોરોના ક�સ વધુ હોય �યા�ના સ�ાધીશો જે
                                                                                             �
        પર બેસીને કોઈ પણ તે  બનાવી શકતા, પરંતુ હવે તે એટલુ�       નથી.                                     રા�યમા� કોરોનાના ક�સ ઓછા હોય �યા�થી આવતા લોકોને અટકાવીને એમના
        સરળ નથી. પહ�લા એ ઓછા લોકો બનાવતા, પરંતુ હવે તેમની                                                  ટ��ટ કરે એ નવાઈ લાગે એવુ� છ�. �તરરા�ય તો ઠીક �તરિજ�લાઓમા� એક
                    �
        સ��યા ઘણી વધી ગઈ છ�. તેનુ� માઇિન�ગ એટલુ� મુ�ક�લ બની ગયુ� છ�,   ભારતમા� શુ� છ� ��થિત?               શહ�રથી બીý શહ�રમા� જવાનુ� પણ મુ�ક�લ બની ગયુ� હતુ�.
        આનો �દાજ ફ�ત એ હકીકત પરથી જ આવી શક� છ� ક� વ�� 2009મા� તેનુ�   ક��� સરકારે વ�� 2018મા� બ�કો અને નાણાકીય સ��થાઓને િ��ટોકર�સીમા�   આજે એક વ�� પછી �� પૂછાઈ ર�ો છ� ક� ý લોકડાઉન કોરોના સામે
        �ડ�ફક�ટી લેવલ ફ�ત 1 હતુ�, તે નવે�બર 2019મા� વધીને 13 િ�િલયન (13   વેપાર પર �િતબ�ધ મૂ�યો હતો, પરંતુ સુ�ીમ કોટ� ગયા વ�� આ �િતબ�ધ   લડવાનો યો�ય ઉપાય હોય તો હø કોરોના શા માટ� છ�? અને ý લોકડાઉન
        લાખ કરોડ) થઈ ગયુ� છ�. તેથી બાકી રહ�લા િબટકોઇ�સના� માઇિન�ગ માટ� હø   હટાવી લીધો હતો. ýક�, સરકારે હવે ફરીથી �િતબ�ધ લાવવા સ�સદમા�   િન�ફળ ગયેલો ઉપાય હોય તો હø પણ િવ�ના ઘણા દેશો એ િન�ફળ ગયેલા
        100 વ��થી વધુનો સમય લાગી શક� છ�.                  કાયદો બનાવવાનો સ�ક�ત આ�યો છ�. તાજેતરમા� ક���ીય નાણા�ધાન િનમ�લા   ઉપાયને વારંવાર દોહરાવે શા માટ� છ�? ý લોકડાઉન સફળ ર�ુ� હોત તો આજે
            ક�ટલા� ક��યૂટસ� - માઇ�ો�ોસેસરનો ઉપયોગ?: હવે ઘણા �ો�ામસ�   સીતારમણે રા�યસભામા એક ��ના જવાબમા ક�ુ� હતુ� ક� ઉ� �તરીય   ફરીથી લોકડાઉન ક� કર�યૂની જ�ર જ ઊભી ન થાત. િવ�ના બીý ક�ટલાક
                                                                         �
                                                                                        �
        3 સાથે મળીને િબટકોઈન (અથવા એવી કોઇ િ��ટોકર�સી) બનાવવાનો   સિમિતએ ભારતમા� તમામ ખાનગી િ��ટોકર�સી પર �િતબ�ધ મૂકવાનુ� સૂચન   દેશોના સ�ાધીશોની વાત બાજુ પર રાખીએ તો આપણા દેશના સ�ાધીશો
        �યાસ કરે છ� અને તેના માટ� ઘણા માઇ�ો�ોસેસર, �ા�ફ�સ કાડ� િસ�ટ�સ   કયુ� છ�. સિમિતએ ક�ુ� છ� ક� ભારતમા� ફ�ત સરકાર �ારા ýહ�ર કરાયેલ ઈ-  પણ લોકડાઉન અને કર�યૂ જેવા િન�ફળ ગયેલા ઉપાયોને શા માટ� દહોરા�યા
        અને અ�ય તકનીકી વ�તુઓનો ઉપયોગ કરે છ�. ફ�ત તેમના ક��યૂટરમા� જ   ચલણને જ મા�યતા મળવી ýઈએ.             કરે છ� એ સમજ બહારની વાત છ�.
                                                                                                                           �
        નહીં, પરંતુ ઇ�ટરનેટનો ઉપયોગ કરીને, તેઓ આ હ�તુ માટ� તમારા અને   આરબીઆઈના ગવન�ર શ��તકા�ત દાસે પણ ક�ુ� છ� ક� િ��ટોકર�સી   2020ની શ�આતમા થયેલા લોકડાઉનને કારણે સૌથી ખરાબ હાલત
        મારા જેવા અ�ય લોકોના ક��યૂટરની શ��તનો ઉપયોગ કરે છ�. મોટા ભાગે   ભારતીય અથ��યવ�થાની આિથ�ક ��થરતાને અસર કરી શક� છ�. આરબીઆઈ   �વાસી �િમકોની થઈ હતી. એમના માટ� ખોરાકની �યવ�થા તો પાછળથી
                                                                                                                                                �
        એ �યાલ જ નથી આવતો ક� કોઈ આપણા ક��યૂટરનો ઉપયોગ િ��ટોકર�સી   ભૂતકાળમા ઘણી વખત �ડિજટલ કર�સી પર તેની િચ�તા �ય�ત ચૂકી છ�. તેને   થઈ, પરંતુ એમની દૈિનક આવકનુ� શુ�? સ�ાધીશો એ સમજવામા િન�ફળ ર�ા
                                                                �
        બનાવવા માટ� કરી ર�ા છ�.                           ડર છ� ક� આનાથી મની લો�ડ�રંગના ક�સમા વધારો અને આત�કવાદીઓને ફ��ડ�ગ   હતા ક� �િમકોને ખોરાક ઉપરા�તની બીø ઘણી જ��રયાતો હોય છ�. ઘણા
                                                                                  �
            ý તેને બનાવી ન શકીએ, તો કઇ રીતે મેળવી શકીએ? : િબટકોઇન   થઇ શક� છ�. તેથી સરકારે એના પર �િતબ�ધ મૂકી ફ�ત ભારતની ઈ-કર�સીને   �િમકો મહ�નતુ િજ�દગી øવતા હોવાથી એમને તમાક� ક� દા� જેવા નશાની
        4 ક� એવી કોઈ પણ િ��ટોકર�સી ‘િ��ટોકર�સી એ�સચ�જ’ મા�થી ખરીદી   જ મા�યતા આપવી ýઈએ. �                                                (�ન����ાન પાના ન�.19)
   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24   25