Page 20 - DIVYA BHASKAR 032621
P. 20
¾ }ગુજરાત Friday, March 26, 2021 20
Friday, March 26, 2021 | 20
RBIના ગવન�ર દાસે િનવેદન આ�યુ� છ� ક� િ��ટોકર�સી ભારતીય અથ�ત��ની ��થરતાને �ભાિવત કરી શક�
છ�. આ પછી ભારતમા� તેના પર �િતબ�ધ મૂકવાનો કાયદો લાવવા �ગેની અટકળોએ ફરી વેગ પક�ો છ�.
િ��ટોકર�સી શુ� છ�, તે ક�વી રીતે બની છ�, તેની સાથ સ�કળાયેલા� �ખમો શુ� છ�. ��એ આ તમામ પાસા��…
ે
કર�સી આભાસી, છ પો���સ
પરંતુ �ખમો વા�તિવક મા� ýણો શુ� છ�
િ��ટોકર�સી
કોરોનાનુ� એક વષ� :
હતા �યા�ને �યા�
િવ�ના બીý દેશોની જેમ આપણે �યા� પણ એક
ે
એવી ધારણા હતી ક� કોરોના સામ લડવા માટ�
લોકડાઉન એક �ે�� હિથયાર છ�
�
આ પણા દેશમા કોરોનાએ પગપેસારો કય� એને એક વ�� થઈ ગયુ�.
�
થોડા િદવસોમા� પહ�લા લોકડાઉનને પણ એક વ�� પૂરુ� થશે.
2020ના આરંભે આપણા દેશમા કોરોનાના ક�સ ન�ધાવવાની
�
શ�આત થઈ �યારે એમ હતુ� ક� થોડા મિહનાઓમા� પ�ર��થિત સામા�ય થઈ
જશે અને આપણે પહ�લા�ની જેમ øવતા� થઈ જશુ�. િવ�ના બીý દેશોની
સરખામણીએ ý ટકાવારીની ���ટએ ýઈએ તો દેશના નગ�યા લોકો
�
કોરોનાથી સ��િમત થયા� અને ખૂબ જ ઓછા� ��યુ ન�ધાયા. આમ છતા આજે
એક વ�� પછી પણ આપણે �યા કોરોનાનો હાઉ હø એટલો જ છ�. 2020ની
�
સરખામણીએ કોરોનાના ક�સ ઘણા ઓછા થઈ ગયા છ� અને હવે ભા�યે જ
�
કોઈનુ� ��યુ કોરોનાને કારણે થાય છ�. આમ છતા કોરોનાનો ડર હø ઓછો
નુ� િવ�નુ� સૌથી જૂનુ� ચલણ છ�. સોનુ� મેળવવા માટ� ધરતીમા�
સો ખનન કરવુ� પડ� છ�. િ��ટોકર�સી સૌથી આધુિનક ચલણ શકાય છ�. ý કોઈ �યવસાય કરતુ� હોય, તો તે ýહ�રાત કરી શક� છ� ક� હવેથી તે થયો નથી.
િ��ટોકર�સીમા� પણ ચૂકવણી �વીકારશે (એ શરતે ક� તે દેશમા િ��ટોકર�સીની
�
વડા�ધાન નરે�� મોદીએ ટીવી પર આવીને પહ�લા, બીý અને �ીý
(કર�સી) છ�. આ �ડિજટલ કર�સી વ�યુ�અલ કર�સી તરીક� પણ લેવડ-દેવડ માટ� કાનૂની મા�યતા હોય). ખાસ િ��ટોકર�સીની �ક�મત વધતી લોકડાઉનની ýહ�રાત કરી �યારે િવ�ના બીý દેશોની જેમ આપણે �યા �
ઓળખાય છ�. તે મેળવવા માટ� પણ માઇિન�ગ કરવુ� પડ� છ�, પરંતુ તે સોનાના હોય, તેને રોકાણની ���ટએ ýઈ શકાય છ�. િ��ટોકર�સી ખરીદ-વેચાણ માટ� પણ એક એવી ધારણા હતી ક� કોરોના સામે લડવા માટ� લોકડાઉન એક �ે�ઠ
માઇિન�ગથી અલગ છ�. આ માઇિન�ગ વ�યુ�અલ માઇિન�ગ છ�, જેમા�થી પણ એવા જ એ�સચે�જ હોય છ� જેવુ� �ટોક એ�સચે�જ હોય છ�. હિથયાર છ�. એ વાત અલગ છ� ક� 130 કરોડથી વધુની વ�તીને એક સાથે
િ��ટોકર�સીને મેળવવા માટ� ખૂબ જ�ટલ �ડિજટલ પઝલ ઉક�લવી પડ� છ�. તે પયા�વરણ માટ� ક�ટલુ� ઘાતક? : ý કોઈ એવુ� િવચારે ક� િ��ટોકર�સી મિહનાઓ સુધી ઘરમા� પૂરી દેવાથી એની આડઅસર મૂળ રોગ કરતા� પણ વધુ
�
માટ� આપ�ં પોતાનુ� અ�ગો�રધમ (�ો�ાિમ�ગ કોડ) તેમ જ ખૂબ ક��યૂ�ટ�ગ 5 વ�યુ�અલ કર�સી છ�, તો તે ઇકો-���ડલી છ�, પરંતુ એવુ� નથી, કારણ ક� ઘાતક હતી. અચાનક જ આવી પડ�લા લોકડાઉનને કારણે ઘણા લોકો �યા� હતા
�
ે
�
�
પાવરની જ��રયાત રહ� છ�. એટલે સૈ�ા�િતક રીતે કહી શકાય ક� િ��ટોકર�સી ક��યૂટરની ગણતરી જેટલી જ�ટલ અને લા�બી હશ, માઇ�ો�ોસેસસ એટલી જ �યા જ ફસાઈ ગયા�. ગુજરાત-મહારા��ના બોડ�ર પર આવેલા િભલાડ ગામ
�
�
કોઈ પણ બનાવી શક� છ�, પરંતુ �યાવહા�રક રીતે ýઈએ તો તેને બનાવવુ� ખૂબ વધુ ઊý વાપરવી પડશે અને એ રીતે ક��યૂ�ટ�ગ પાવર અને વીજળીની જ�ર નøકના હાઇવ પર બ��લોરના �ણ વેપારીઓ અટકી પ�ા. મહારા�� એમને
ે
મુ�ક�લ છ�. પડશે. સોનાના માઇિન�ગ માટ� જેટલી વીજળી વપરાય છ�, એનાથી અનેકગણી પોતાના રા�યમા� એ�ટર થવાની પરવાનગી આપી
તેને આટલી લોકિ�યતા ક�વી રીતે મળી? : િ��ટોકર�સીનો ઇિતહાસ વીજળી િ��ટોકર�સી માઇિન�ગ માટ� વપરાય છ�. ક�ટલાક સ�શોધકોનો �દાજ નહીં. હાઇવ પર આવેલા તમામ ઢાબાઓ અને
ે
1 ýઈએ તો સૌથી પહ�લી કર�સી 1983મા� અમે�રકાના ડ�િવડ ચા�ગ �ારા છ� ક� એક ડોલરના િબટકોઇન બનાવવા માટ� 17 મેગા જૂલ પાવરની જ�ર ખાવા-પીવાની જ�યાઓ બ�ધ હોવાથી એ
�
બનાવવામા આવી હતી. તેનુ� નામ હતુ�, ઈ-ક�શ. પરંતુ િ��ટોકર�સીને પડશે. એથી થતુ� �દૂ�ણ િચ�તાજનક છ�. 2016થી 2018 દરિમયાન જેટલા દીવાન- વેપારીઓ િબચારા ભૂખમરાની ��થિતમા �
લોકિ�યતા મળી િબટકોઇન નામની કર�સીથી, જે સૌ�થમ 2009મા� સાતોશી િબટકોઇ�સ બનાવાયા, તેની ઉ�પાદન �િ�યાથી 30 લાખથી 1.3 કરોડ ટન આવી ગયા. છ�વટ� આસપાસના લોકોએ
ુ�
નાકામોતો નામના એક વ�યુ�અલ �ો�ુસર �ારા બનાવવામા આવી હતી. કાબ�ન ડાયો�સાઇડ બ�યો. એ-ખાસ એમને ખાવાન પૂરુ પા�ુ� અને મિહનાઓ
�
દુિનયામા ફ�ત 2.1 કરોડ િબટકોઇ�સ જ હોઈ શક� છ� અને 24 6 સરકાર શા �ા� ����ા���� ��? પછી તેઓ મહારા��મા એ�ટર થઈ
�
�
�
ફ��ુઆરી, 2021 સુધીમા� 1.86 કરોડ િબટકોઇ�સ બની પણ ગયા દુિનયાભરની મોટા ભાગની સરકારો અને મ�ય�થ િવ�મ વકીલ શ�યા.
છ�. હવે મુ�ક�લી એ છ� ક� જેટલા ઓછા િબટકોઇ�સ બનાવવાના િવશેષ બ�કો અને નાણા�કીય સ��થાઓ િ��ટોકર�સીને કારણે મૂ�ઝાયેલી આ પણ એક બિલહારી છ� ક� એપેડ�િમક
બાકી રહ�શે, તેમ તેમ �ડિજટલ સમ�યાઓ એટલી જ જ�ટલ છ�. આનુ� કારણ એ છ� ક� તે સરકારી કર�સીના િવક�પ તરીક� એ�ટના બહાન દરેક રા�ય સરકાર બીý
ે
બનતી જશે. બાલે�દુ શમા � િવકસી ચૂકી છ� અને સરકારો ક� મ�ય�થ બે�કોનુ� તેના પર રા�યના લોકોને શ�કાની નજરે ýઈને પોતાના
તેને બનાવવુ� હવે ક�ટલુ� મુ�ક�લ?: શ�આતમા � નહીંવત િનય��ણ છ�, ક�મ ક� તેને બનાવવાથી લઈને તેના રા�યમા� આવતા રોક� છ�. દરેક રા�યના લોકો ભારતના નાગ�રક
2 િબટકોઈન બનાવવા ખૂબ જ સરળ હતુ�. ઘરના ક��યૂટર દાધીચ વેપાર ક� પછી િહસાબ રાખવાની �િ�યામા બ�કોને લેવાદેવા છ� એ ભૂલાઈ ગયુ�. જે રા�યમા� કોરોના ક�સ વધુ હોય �યા�ના સ�ાધીશો જે
�
પર બેસીને કોઈ પણ તે બનાવી શકતા, પરંતુ હવે તે એટલુ� નથી. રા�યમા� કોરોનાના ક�સ ઓછા હોય �યા�થી આવતા લોકોને અટકાવીને એમના
સરળ નથી. પહ�લા એ ઓછા લોકો બનાવતા, પરંતુ હવે તેમની ટ��ટ કરે એ નવાઈ લાગે એવુ� છ�. �તરરા�ય તો ઠીક �તરિજ�લાઓમા� એક
�
સ��યા ઘણી વધી ગઈ છ�. તેનુ� માઇિન�ગ એટલુ� મુ�ક�લ બની ગયુ� છ�, ભારતમા� શુ� છ� ��થિત? શહ�રથી બીý શહ�રમા� જવાનુ� પણ મુ�ક�લ બની ગયુ� હતુ�.
આનો �દાજ ફ�ત એ હકીકત પરથી જ આવી શક� છ� ક� વ�� 2009મા� તેનુ� ક��� સરકારે વ�� 2018મા� બ�કો અને નાણાકીય સ��થાઓને િ��ટોકર�સીમા� આજે એક વ�� પછી �� પૂછાઈ ર�ો છ� ક� ý લોકડાઉન કોરોના સામે
�ડ�ફક�ટી લેવલ ફ�ત 1 હતુ�, તે નવે�બર 2019મા� વધીને 13 િ�િલયન (13 વેપાર પર �િતબ�ધ મૂ�યો હતો, પરંતુ સુ�ીમ કોટ� ગયા વ�� આ �િતબ�ધ લડવાનો યો�ય ઉપાય હોય તો હø કોરોના શા માટ� છ�? અને ý લોકડાઉન
લાખ કરોડ) થઈ ગયુ� છ�. તેથી બાકી રહ�લા િબટકોઇ�સના� માઇિન�ગ માટ� હø હટાવી લીધો હતો. ýક�, સરકારે હવે ફરીથી �િતબ�ધ લાવવા સ�સદમા� િન�ફળ ગયેલો ઉપાય હોય તો હø પણ િવ�ના ઘણા દેશો એ િન�ફળ ગયેલા
100 વ��થી વધુનો સમય લાગી શક� છ�. કાયદો બનાવવાનો સ�ક�ત આ�યો છ�. તાજેતરમા� ક���ીય નાણા�ધાન િનમ�લા ઉપાયને વારંવાર દોહરાવે શા માટ� છ�? ý લોકડાઉન સફળ ર�ુ� હોત તો આજે
ક�ટલા� ક��યૂટસ� - માઇ�ો�ોસેસરનો ઉપયોગ?: હવે ઘણા �ો�ામસ� સીતારમણે રા�યસભામા એક ��ના જવાબમા ક�ુ� હતુ� ક� ઉ� �તરીય ફરીથી લોકડાઉન ક� કર�યૂની જ�ર જ ઊભી ન થાત. િવ�ના બીý ક�ટલાક
�
�
3 સાથે મળીને િબટકોઈન (અથવા એવી કોઇ િ��ટોકર�સી) બનાવવાનો સિમિતએ ભારતમા� તમામ ખાનગી િ��ટોકર�સી પર �િતબ�ધ મૂકવાનુ� સૂચન દેશોના સ�ાધીશોની વાત બાજુ પર રાખીએ તો આપણા દેશના સ�ાધીશો
�યાસ કરે છ� અને તેના માટ� ઘણા માઇ�ો�ોસેસર, �ા�ફ�સ કાડ� િસ�ટ�સ કયુ� છ�. સિમિતએ ક�ુ� છ� ક� ભારતમા� ફ�ત સરકાર �ારા ýહ�ર કરાયેલ ઈ- પણ લોકડાઉન અને કર�યૂ જેવા િન�ફળ ગયેલા ઉપાયોને શા માટ� દહોરા�યા
અને અ�ય તકનીકી વ�તુઓનો ઉપયોગ કરે છ�. ફ�ત તેમના ક��યૂટરમા� જ ચલણને જ મા�યતા મળવી ýઈએ. કરે છ� એ સમજ બહારની વાત છ�.
�
નહીં, પરંતુ ઇ�ટરનેટનો ઉપયોગ કરીને, તેઓ આ હ�તુ માટ� તમારા અને આરબીઆઈના ગવન�ર શ��તકા�ત દાસે પણ ક�ુ� છ� ક� િ��ટોકર�સી 2020ની શ�આતમા થયેલા લોકડાઉનને કારણે સૌથી ખરાબ હાલત
મારા જેવા અ�ય લોકોના ક��યૂટરની શ��તનો ઉપયોગ કરે છ�. મોટા ભાગે ભારતીય અથ��યવ�થાની આિથ�ક ��થરતાને અસર કરી શક� છ�. આરબીઆઈ �વાસી �િમકોની થઈ હતી. એમના માટ� ખોરાકની �યવ�થા તો પાછળથી
�
એ �યાલ જ નથી આવતો ક� કોઈ આપણા ક��યૂટરનો ઉપયોગ િ��ટોકર�સી ભૂતકાળમા ઘણી વખત �ડિજટલ કર�સી પર તેની િચ�તા �ય�ત ચૂકી છ�. તેને થઈ, પરંતુ એમની દૈિનક આવકનુ� શુ�? સ�ાધીશો એ સમજવામા િન�ફળ ર�ા
�
બનાવવા માટ� કરી ર�ા છ�. ડર છ� ક� આનાથી મની લો�ડ�રંગના ક�સમા વધારો અને આત�કવાદીઓને ફ��ડ�ગ હતા ક� �િમકોને ખોરાક ઉપરા�તની બીø ઘણી જ��રયાતો હોય છ�. ઘણા
�
ý તેને બનાવી ન શકીએ, તો કઇ રીતે મેળવી શકીએ? : િબટકોઇન થઇ શક� છ�. તેથી સરકારે એના પર �િતબ�ધ મૂકી ફ�ત ભારતની ઈ-કર�સીને �િમકો મહ�નતુ િજ�દગી øવતા હોવાથી એમને તમાક� ક� દા� જેવા નશાની
4 ક� એવી કોઈ પણ િ��ટોકર�સી ‘િ��ટોકર�સી એ�સચ�જ’ મા�થી ખરીદી જ મા�યતા આપવી ýઈએ. � (�ન����ાન પાના ન�.19)