Page 8 - DIVYA BHASKAR 030422
P. 8

¾ }અિ��ય��ત                                                                                                    Friday, March 4, 2022        8



                    Ō¸¡”¯                    િવચાર : નીિત-િનમા�તા� AIના અનુયાયી તરીક� વત�ન ન કરે પ�રવત�ન : બોિલવૂડ ��ારમા� �ડ�ે�ન કોઇ નવી વાત નથી

                                                                                                                           �
                                                       AI �� ��યે લોકોની                                  ���મોમા મનોરોગોની
            ��દન ��યા વગર અને અંદરની
                ે
           કાય����તને ���ા વગર ����ય
                   �
            �ાર�ય ��ત થઈ શકતો નથી.               �િતિ�યાના બે પાસાઓ                                  રજૂઆત િ��તા ઉપýવનારી
            ˓ɎЭи ΅Ɇȹ҇ЭȚȴ, ર�શયન દાશ��નક          રાøવ મ��ો�ા             મોટાભાગના લોકશાહી દેશોમા�      કાવેરી બામજેઈ          ડો�ટસ� તેના પર મનોરોગના નામોનો

                                                લેખક અને િવચારક
                   અન�ત ઊý     �               rajivmalhotra2007@        લોકો એ માનવા જ તૈયાર નથી ક�   પ�કાર અને લેિખકા        વરસાદ વરસાવે છ�, જેમક� ��ીઝો��િનયા,
                                                                                                                               બાયપોલર �ડસઓડ�ર, ઓસીડી વગેરે.
                                                                                                                                      �
                                                  gmail.com              તેમન�� �ડિજટલ વસાહતીકરણ     [email protected]        ‘ગહ�રાઈયા’મા� દીિપકા પાદુકોણે અલીશાન  ુ�
                                                                                       ે
                                                                                             �
                                                                         થઈ ર��� ��. એટલ લોકોમા એ                              પા� ભજ�યુ� છ�, જે ��ઝાયટીથી સ�ઘષ�
                                                                                                          �
          આ ય�� ભારત માટ             �       વત�માન આ�ટ��ફિશયલ           િવ�ાસ પેદા કરવો પડશે ક�, તેમને   વ� �યારે દુિનયાને જણા�યુ� ક�,  દવા લે છ�. �ફ�મમા� એ �પ�ટ કરાયુ� નથી
                                                                                                           2015મા�  દીિપકા  પાદુકોણે કરી રહી છ� અને ખુદને શા�ત રાખવા માટ�
                                                           સમયમા�
                                                                         આ�મ-���ટના  કરોિળયાના
        પણ મ�� સાિબત થશે                     ઈ�ટ�િલજ�સ (એઆઈ) ટ��નીક, �રસચ�ની   ýળામા સતત ���વામા આવી   તે �ડ�ેશનમા�થી પસાર થઈ ચૂકી છ� અને  ક� તે કોઈ થેરિપ�ટની સેવા લઈ રહી છ� ક�
                     �
                     �
                                                                                           �
                                                                               �
                                             એક નવી શ��ત તરીક� નવો જ�મ લઈ
                                                                                                    માનિસક  બીમારીઓનો  સામનો  કરી  નહીં, જેવુ� ક� ‘�ડયર િઝ�દગી’મા� આિલયા
                                             ચૂકી  છ�.  જે  મનુ�યની  ચતુરાઈ  અને   ર�ા ��, જે મૂળ પડકાર ��.  રહ�લા લોકોની મદદ કરવા માટ� ‘િલવ  ભ� �ારા ભજવવામા� આવેલા પા� એ કયુ�
               િ�કરણના વત�માન સમયમા� કોઈ ઘટના  સ�શોધન �મતામા� વધારો કરી રહી છ�.                     લાફ  ફાઉ�ડ�શન’  શ�  કરવા  જઈ  રહી  હતુ�. એ �ફ�મમા� થેરિપ�ટની ભૂિમકામા�
          વૈ   �યા�ક એક �થાને ઘટ� તો પણ તેની અસર   આ એક રીતે એવુ� એ��જન બની ગયુ�  છ�. દરેક યુ� �ે�મા� રહ�લુ� સ�તુલન તૂટી   છ� .પહ�લા  લોકોએ  તેના  પર  િવ�ાસ  શાહરુખ હતો, એટલે તે સામા�ય થેરિપ�ટ
               દુિનયા પર થાય છ�. ભારત માટ� આ યુ�   છ�, જે આધુિનક ટ��નીકલ પ�રવત�નોને  ર�ુ� છ�, જેના પ�રણામે જે પ�ોમા� અગાઉ   મુ�યો ન હતો. ધીમે-ધીમે તેને ઈ�ડ��ીમા�  જેવો હોઈ શક� નહીં. તેની થેરપીમા� બાઈક-
        અનેક સમ�યાઓ પેદા કરવા જઈ ર�ુ� છ�. ��ડ   ચલાવી રહી છ� અને તેના �ારા ચૂપચાપ  સા�મજ�ય હતુ�, એ તમામ વ�ે પણ હવે   સમથ�ન મળવા લા�ય હતુ�. �યાર પછી  રાઈ�સ અને બીચ વો�ક�ગ પણ સામેલ
                                                                                                                  ુ�
        ઓઈલના  ભાવમા  વધારાથી  પે�ોલ,  ડીઝલના   સમાજના પાયાને હચમચાવી રહી છ�. હ��  તણાવ પેદા થતા જઈ ર�ા છ�. અ�યારે   કરણ ýહરે પણ �ડ�ેશન સાથેની પોતાની  હોય છ�. નેટ��લ�સ પર ટ��ક સમયમા� જ
                    �
        ભાવમા  ઉછાળો  ભલે  ચૂ�ટણીને  કારણે  ક���ના   �યારે AI કહ�� છ�� તો મારુ� તા�પય� મા�  એઆઈ  ��યે  લોકોની  �િતિ�યા  બે   લડાઈ  �ગે  જણા�યુ�.  ઋિષ  કપૂરે  પણ  આવનારી સી�રઝ ‘ધ ફ�મ ગેમ’મા� માનવ
             �
                                                              �
        દબાણમા� હાલ અટકાવી દેવાયો હોય, પરંતુ ચૂ�ટણી   ટ���નકલ રીતે સમજવામા આવતા આ  િવરોધી છ�ડામા�થી એક પર રહ� છ�. ક�ટલાક   પોતાની  આ�મકથામા�  આ  �ગે  લ�યુ�  કૌલ એક એવા સુપર�ટારની ભૂિમકામા� છ�,
        પછી  ભાવ  વધવા  ન�ી  છ�.  આ  બાજુ  ભારત   શ�દના મયા�િદત અથ� સાથે નથી. હ�� AI  આશાવાદી લોકો એઆઈને ýદુઈ ટ��નો.   છ�. બોિલવૂડની મુ�યધારા આ િવષય પર  જેને ઘણા સમય પછી ખબર પડ� છ� ક� તેને
        સૂય�મુખીના તેલની આયાતના 70% યુ��ન પાસેથી   �તગ�ત એ તમામ ટ��નોલોøને સ�પૂણ�  તરીક� મિહમામ��ડત કરે છ�. બીý લોકો   �ફ�મો બનાવવા લાગી. આ �ફ�મો મા�  બાયપોલર �ડસઓડ�રની બીમારી છ� અને તે
        ખરીદતુ� હતુ�. સીધી અસર એ થશે ક�, હવે ખા�   પ�રત��ને સામેલ કરુ� છ��, જેનો િવકાસ  તેને અશુભ ટ��નો. તરીક� જૂએ છ�. આ   ‘તારે જમીં પર’ (2007)ની જેમ લિન�ગ  પોતાના લ�નની િન�ફળતા માટ� બીમારીને
        તેલની આયાત પાછળ વધુ ખચ� કરવો પડશે. રિશયા   કરીને AI  આગળ વધારી રહી છ�. આ  બ�ને છ�ડા એ �યવહા�રક વા�તિવકતાઓને   �ડસઓડ�સ�ની  ચચા�  કરતી  નથી,  પરંતુ  જ દોષ આપે છ�.એક તરફ બોિલવૂડમા� આ
                                                        �
        સાથે વેપાર સ�તુલન આપણી તરફ�ણમા� ર�ુ� છ� અને   સમ� �યવ�થામા �વો�ટમ ક��યૂ�ટ�ગ,  નજર�દાજ કરે છ�, જેનો આપણે સામનો   િવિનલ મે�યુની ‘હ�સી તો ફ�સી’ (2014)  �કારનુ� પ�રવત�ન �વાગત યો�ય છ�, �યારે
                �
        આ ��થિતમા �યારે �િતબ�ધોને કારણે યુરોપ અને   સેમીક�ડ�ટર, નેનોટ��નોલોø, તબીબી  કરવાનો છ�. આપણને એવી સ��થાઓ અને   જેવી �ફ�મમા� ડીપ ��ઝાયટીને પણ િવષય  િહ�દી �ફ�મોમા� જે રીતે મનોરોગોને સરળ
        અમે�રકા રિશયા સાથે વેપાર નહીં કરે તો ભારત   �ે�  સાથે  સ�કળાયેલી  ટ��નીક,  �ેઈન- િનયમની જ�ર છ�, જે આિથ�ક એકાિધકાર   બનાવાયો છ�. જેમા� પ�રણીતી ચોપડાને  રીતે બતાવાય છ� તે િચ�તા પણ ઉપýવે છ�.
        રિશયાને ચા, દવાઓ, મોબાઈલ અને બીø અનેક   મશીન ઈ�ટરફ�સ, રોબો�ટ�સ, એરો�પેસ,  અને  પયા�વરણ  િવનાશથી  આપણને   ‘મે�ટલ’ તરીક� રજૂ કરાઈ હતી.   બોિલવૂડ �ટારમા� �ડ�ેશન નવી વાત નથી.
        વ�તુઓની િનકાસ વધારી શક� છ�. રિશયા આ   5ø અને આ �કારના અ�ય �ે� સામેલ  બચાવી શક�.                2019મા�  �યારે ‘મે�ટલ  હ�  �યા’  િદલીપક�માર સુ�ધા� તેનો ભોગ બની ચૂ�યા
              �
                                                                                                           �
        ��થિતમા  ભારત-ચીન  પાસેથી  વધુને  વધુ  માલ   છ�. આજે એક તરફ એઆઈ ટ��નોલોø   સામાિજક  િવચારક  અને  નેતાઓ   આવી, �યા સુધી આ િવષય પર �ફ�મો  છ�. તેમને મનોિચ�ક�સકની મદદ લીધી
        ખરીદશે અને તેના સ�ક�ત પણ ભારતમા� રિશયાના   એક ક�પ�� સમાન છ�, જેના �ારા લોકો  એઆઈનો  એમ  સમýવીને  �વીકાર   અગાઉથી  વધુ  પ�ર�ક�ત  થઈ  ચૂકી  છ�.  હતી. એવા પણ કલાકાર હશે, જેની �ટોરી
        �િતિનિધએ આ�યા છ�. ýક�, યુ�ે દેશ-દુિનયાના   પોતાના øવનની દરેક સમ�યાનુ� સમાધાન  કરી ર�ા છ� ક� તે કોઈ ટ�કનીકલ �વગ�નો   �યાર  પછી  �ફ�મનુ�  નામ  બદલીને  સામે આવી નથી. 1993મા� આવેલી �ફ�મ
        અથ�ત��ને નવા સ�કટમા� નાખી દીધુ� છ�.  મેળવવાની આશા રાખે છ�. બીø તરફ  �વેશ�ાર છ�. તે એ બે�ડ-બાýવાળા જેવા   ‘જજમે�ટલ હ� �યા’ કરી દેવાયુ�. જેમા�  ‘ડર’ની �ટોરી તેના નાયકના માનિસક
                                             તેના ઘાતક પ� પણ છ�. તે સ���ટ અને  છ�, જે �યારે પણ ટાઈટ�િનક જહાજની છત   મુ�ય પા�ને એ�યુટ સાઈકોિસસથી મા�ડીને  અસ�તુલનનુ� જ પ�રણામ હતી.��લિનકલ
                                             સમાજના અનેક નાજૂક સ�તુલનોને અ�ત- પર પોતાની ધુનો વગાડતા ર�ા હતા �યારે   �ડસોિસએ�ટવ  �ડસઓડ�ર  સુધી  અનેક  સાઈકોલોિજ�ટ વરખા ચુલાની કહ� છ� ક�,
                                                                                                                                           �
                                                                                                                           ુ�
        ચીન િવરુ� કવરેજ મા�� અમે�રકા         �ય�ત કરીને િવિવધ �ે�ોમા� અથડામણ  એ ડ�બી ર�ુ� હતુ�. તેમના મેળાપીપણા�ને   �કારની �યાિધઓથી ��ત બતાવાય છ�.  ભારતીય િસનેમામા મનોરોગોને સામા�ય
                                             પણ પેદા કરી રહી છ�. એઆઈથી થતી  પડકારવો જ�રી છ�, જેથી આમ જનતાને
                                                                                                    2020મા� સુશા�ત િસ�હ રાજપૂતના મોત  રીતે ગા�ડપણ સાથે સા�કળીને ýવામા આવે
                                                                                                                                                     �
        પૈસા આપી ર��ુ ��                     અસરોને આપણે ભારતીયો 5 યુ� �ે�ો  એ વાતની ઝલક બતાવી શકાય ક�, એઆઈ   પછી ýણે ýહ�ર ચચા�ઓમા� �ડ�ેશન જેવા  છ�, જેમા� દદી� િવિચ� �કારની હરકતો
        US સ�સદે ‘અમે�રકા કો��પટ�સ એ�ટ’ પસાર   તરીક� ýઈને સમø શકીએ છીએ. તેની  આપણા  સમજના  નબળા  પાયા  માટ�   િવષયનુ� પૂર આવી ગયુ� હતુ�. ખુદ સુશા�તે  કરે છ�. બોિલવૂડના પટકથા લેખકો અને
        કય� છ�. જેમા� ચીનને બદનામ કરવાના ઉ�ેશ સાથે   સાથે સ�બ�િધત છ� : (1) આિથ�ક િવકાસ  સ�ભિવત ýખમ છ�. નીિત-િનમા�તાઓ   ýહ�ર રીતે પોતાના �ડ�ેશનને �વીકાયુ� ન  િનદ�શકોને એ સુઝતુ� નથી ક� અમારા જેવા
        સમાચાર કવર કરવા 500 િમિલયન US ડોલર   અને નોકરીઓ માટ� યુ�, (2) નવી વૈિ�ક  તથા ઉ�ોગો અને ýહ�ર øવનના અ�ય   હતુ�, તેને ડર હતો ક� તેનાથી તેની કાર�કદી�  નાઈસ-�યૂરો�ટ�સ પણ ભાવના�મક રીતે
                                                                                                                                                     �
                                                   �
        આપવા િવચારણા છ�. િબલમા વૈિ�ક મી�ડયા માટ�   �યવ�થામા વચ��વ માટ� યુ�, (3) ઈ�છાઓ  નેતાઓએ  એઆઈના  અનુયાયી  તરીક�   પર ખરાબ અસર થશે.   અસ�તુિલત હોઈ શક� છ�. દુિનયામા એવી
                          �
        US એજ�સીને ��ય� ફ��ડ�ગની ýગવાઈ છ�,   અને �વત�� ક���વ પર મનોિવ�ાિનક  �યવહાર  કરવાનુ�  બ�ધ  કરવુ�  ýઈએ.   ýક�, હવે બોિલવૂડ �ફ�મો ��ીન પર  અનેક નાની-મોટી પ�ર��થિતઓ હોય છ�
        જેમા� ચીન િવરોધી ચીનના ��તાિવત ‘બે�ટ & રોડ   િનય��ણ માટ� યુ�, (4) આ�યા�મ િવ�ાન  એઆઈના આગમનથી દુિનયા પર જે સ�કટ   દરેક �કારના મનોરોગોને �દિશ�ત કરી  - જેમક� કોઈ િવ�ાથી�નુ� પરી�ા દરિમયાન
        ઈિનિશએટીવ’ની ટીકા કરવા માટ� �ે�રત કરાયા છ�.   અને તેની સાથે સ�કળાયેલી નૈિતકતા માટ�  પેદા થઈ શક� છ�, તેના �ગે પૂરતુ� લખાય  ુ�  રહી છ�. છ��લા બે વષ�ને જ ýઈએ તો  �ત�ધ રહી જવુ�, એક મિહલાનુ� પોતાના
                                             યુ� અને (5) ભારતના ભિવ�ય માટ� યુ�.  નથી.  મારો  ઉ�ે�ય  એકપ�ીય  ચચા�મા�   ‘અતરંગી રે’મા� સારા અલી ખાને એક  સાથીદારો સાથેના ýિતય સ�બ�ધોમા� સહજ
                                               તમામ  યુ�  �ે�  પહ�લાથી  જ  થોડ�� સ�તુલન લાવવાનો છ� અને એઆઈ
           પોતાની લાયકાતનો                   અ��ત�વમા  હતા,  પરંતુ  હવે AI  ના  સ�બ�િધત સ�ઘષ�મા� પી�ડત �ય��તઓની   ��ીઝો��િનક છોકરીનુ� પા� ભજ�યુ� છ�,  ન હોવુ�, કોઈ યુગલ વ�ે લા�બા અબોલા
                                                                                                                             �
                                                                                                    જેના કારણે તે એક વૈક��પ વા�તિવકતામા  હોવા, વગેરેને િવિ��તતા સમýતી નથી,
                                                    �
                                                                                                    øવવા લાગે છ�. �ફ�મના એક િચ�િતત  પરંતુ આ બધા માનિસક �યાિધઓની જ
                                             સામેલ થયા  પછી તે વધુ ભીષણ થયા  તરફથી બોલનારા લોકોને સશ�ત કરવાનો
           �વય� સદુપયોગ કરો                  છ� અને તેમનુ� �વ�પ પણ બદલાઈ ર�ુ�  છ�.                  કરી  દેનારા  ��યમા�  ક�ટલાક  ��ઈની  �ેણીમા� આવે છ�.
           øવન-���                                  વેબ �����           �ેમ�ય� �પ�� : �થમ વખત અનાથ રાઈનો સાથ મનુ�યની મુલાકાત
                                                                                                                       ે
          ›ɉ. °¦ §ɉ†¡ Ÿªɂ•¯
                                                                                                                                     આ તસવીર ઉ�ર ક��યાની છ�.
                                                                                                                                     સુ�બુરુ જનýિતના સ�યોની
                બુ કાપડની દીવાલ બનવામા �યા� મોડ��
                                 �
          ત�    થાય છ�. હવે થોડ�� એવુ� પણ સમø લો                                                                                     �યારે �થમ વખત આ �લેક
                ક� આ બ�નેમા� શુ� �તર છ�. એક મોટ��                                                                                    રાઈનો સાથે મુલાકાત થઈ
        �તર એ છ� ક�, ત�બુ પોતે એક છત છ�, દીવાલ છત                                                                                    તો તેઓ તેને �પશ� કરતા�
                                                                                                                                     ખુદને રોકી શ�યા નહીં. લેવા
        વગરની હોય છ�. આપણે �યારે øવનમા� સફળ                                                                                          વ�યøવ સ�ર�ણ ક���મા� થયેલી
        થઈએ છીએ તો એ સફળતા આપણા માટ� એક છત                                                                                           મુલાકાત િવશેષ હતી, ક�મક�
                                                                                                                                          ે
        બની ýય છ�. પછી આપણે ભૂલી જઈએ છીએ,                                                                                            ક��યામા� હવે રાઈનો લગભગ
        અહ�કારમા� ડ�બી જઈએ છીએ તો કોઈ િદવસ એ છત                                                                                      િવલુ�ત થઈ ચૂ�યા છ�. આ
        પણ ઊડી શક� છ�. એટલે �યારે સફળ થાઓ, તમારી                                                                                     યુવા રાઈનો અનાથ છ� અને
        પાસે કોઈ જવાબદારી, કોઈ સ�ા હોય તો �યાન                                                                                       તેની માતાને િશકારીઓએ
        રાખો ક� એ સ�ાને ચલાવવા માટ� પોતાની મૌિલક                                                                                     મારી નાખી હતી. આથી
        લાયકાત હ�મેશા ટક�લી રહ�વી ýઈએ. ઘણા બધા                                                                                       આ��મયતાથી ભરપૂર હાથોએ
        કામ બીýના ભરોસે ન છોડો. સ�ા પ�રવારની                                                                                         �યારે આ રાઈનોને �પશ� કય�
        હોય, વેપાર જગતની હોય ક� રાજકાજની હોય,                                                                                        એ �ણ યાદગાર બની. ક��યાની
        અસાવધાની પણ ન રાખો ક� તમને કોઈ અ�ય ચલાવી                                                                                     સુ�બુરુ જનýિત વ�યøવ
        લે, ક� એ વાતનો અહ�કાર ક� ગેરસમજ પણ ન રાખે                                                                                    સ�ર�ણ માટ� ઓળખાય છ�.
        ક� હ�� પોતે જ બધુ� સ�ચાિલત કરી ર�ો છ��. કોઈ અ�ય
        પણ શ��ત હોય છ�, જે તમારી મદદ કરતી હોય છ�.                                                                                               }Ami Vitale
   3   4   5   6   7   8   9   10   11   12   13