Page 12 - DIVYA BHASKAR 030422
P. 12
Friday, March 4, 2022 | 12
ૈ
�
ે
�
�
ુ
ે
�
�
ુ
ે
�
ય�ન મોરચ ચાલતી ઘમાસાણ લડાઈન શ? નાટો, િ�ટન, અમ�રકા, જમની સિહતના દશોએ રિશયન સિનકી તાકાત તો કટલી હોય? �ટિલનના જમાનાથી આસપાસના દશો
ે
ુ
�
પોલે�ડ, હગરી, ચકો�લોવે�કયા વગર પર રિશયન વચ�વ હત, તની સામે
ે
ે
ે
�
�
ુ
ે
ે
�
ુ
ે
ે
�
�
ુ
ં
�
ુ
આ�મણ સામ િચતા �યકત કરી તન કારણ ય�નની �વત��તા નહી, આિથક કારણ વધ જવાબદાર છ � �ýકીય િવ�ોહ થયો પછી જ તઓ �વાધીન બ�યા અન પોતાની િવદશનીિત
ે
ે
ે
ુ
અપનાવી. રિશયન સરમખ�યારીએ �યા કઇ ઓછો જલમ વરસા�યો નહોતો.
ુ
�
�
ુ
ુ
�
ુ
�
ે
ય�નના મોરચ, ય�ન �લાિદમીર પિતન આમ તો િમખાઈલ ગોબાચોફના ઐિતહાિસક કદમ
�
ુ
ે
ે
ે
ે
�
‘પ�ર��ોઇકા’ અન ‘�લા�નો�ત’ન લીધ સમ� રિશયામા શાસન
ે
�
અન પ�ની સફાઈ થઈ તના અનગામી છ, પણ ત ગોબાચોફ નથી,
ે
ુ
ે
�
�
ે
ે
�
તના પછી ય�તસીન આ�યો તના �શો પિતનમા છ. તન ના
ુ
ે
ે
ે
તો સા�યવાદી, લિનન-મા�સ િવચારધારા સાથ સબધ છ, ના
�
ે
ે
�
�
�
‘�લોબલા�ઝેશન!’ વચ�વ અન મજબતી લાબા સમય સધી રહ. ચીન અન રિશયા
ુ
ુ
ે
�
�
શ� લોકશાહીમા માન છ. આધુિનક સરમખ�યારો લગભગ
�
�
�
ે
�
એકસરખી મહ�વાકા�ા ધરાવ છ ક પોતાનુ અન મા� પોતાનુ જ
ે
�
�
�
ે
ે
ુ
�
ૂ
બનના નતાઓ એકસરખા છ. ચીનમા તો આøવન �મખ રહ ત
ે
ે
�
�
�
માટ બધારણ ફરવી નાખવામા આ�ય. � ુ � ે
�
�
�
�
ુ
�
ુ
�
�
�
ે
ય�નમા બધા પોતપોતાના �વાથ માટ લડ છ અન નામ આ�મણનુ
ે
�
ૈ
�
�
ે
�
�
�
�
આ મ તો િવ�ાન અન ટ�નોલોø ક આિથક િવકાસમા ‘વ�ીકરણ’ પાઇપલાઇનનો ઉપયોગ કરવા દવામા � લ છ. પિતન અન રિશયા મળમા તો મહાસ�ા હતા. આજે પણ તની �
ે
�
ં
�
ે
ુ
ૂ
ે
ે
�
નહી આવ. જમન ચા�સલર ઓલાફ સો�ઝ
�
ે
�
ે
ે
�
મોટો ભાગ ભજવ છ અન ત સારી વાત છ, પણ આ ય�ન
ે
ુ
�
ે
�
ે
ુ
ે
ે
મોરચે ચાલતી ઘમાસાણ લડાઈન શ? નાટો, િ�ટન, અમ�રકા, ય�ન સધી દોડી ગયા પછી અમ�રકા ગયા, પણ લ�કરી અન આિથક શ��ત અમયાદ છ. અમ�રકાએ 14 ફ�આરીએ જ
�
�
ુ
ુ
ુ
�
�
�
ુ
�
ે
ુ
�
�
ુ
�
�
ે
�
ુ
ૈ
ુ
�
જમની સિહતના દશોએ રિશયન આ�મણ સામ િચતા �યકત કરી તન કારણ તન વ�ત�ય મ�સદી હોવાન �માણ ર�. ય�ન �મખ ચતવણી આપી દીધી છ ક કોઈ પણ ઘડીએ આ રિશયા ય�ન પર સિનકી
ુ
ે
�
ુ
�
ે
ે
ુ
ુ
�
ે
�
ુ
�
ે
ે
�
ે
�
ં
ે
ુ
ે
ય�નની �વત�તા નહી, આિથક કારણ વધ જવાબદાર છ. રિશયાનો ગસ વોલોદીમીર ઝલ��કીને આ બધા મ�યા ત પછી પિતન મહારાજન બધા મળશ ે આ�મણ કરશે. િ��ટશ વડા�ધાન �વીકાય ક પ�ર��થિત બહ જ ખતરનાક
�
ુ
�
�
ુ
ે
�
�
ુ
ે
ુ
ુ
ે
જમની, �ા�સ, પોલે�ડ અન ઈટાલી સધી પહ�ચ છ. તના િવના તો એવ પણ કહવાય.પણ ત દરિમયાન લડાઈના તમામ મોરચા વધ સિ�ય (વરી વરી ડ�જરસ) છ. લગભગ 1,00,000 ��સ રિશયાએ સરહદ પર
�
ુ
ે
ે
�
�
ે
�
�
�
ે
ે
ે
ુ
ે
�
�
મહામ�ક�લી પદા થાય. યરોપમા� ગસ અન તની પાઇપલાઇન પર બની ગયા. રોજેરોજભીષણ ય�ના ભણકારા વાગ છ. આપણી ઊતારી દીધા છ. કટલાક વાપસ બોલાવી લીધાની ýહરાત પણ કરી.
ુ
ે
�
ુ
ે
�
ે
ુ
ે
�
�
ૂ
ે
ં
�
�
રિશયન આિધપ�ય આ ય�ના મળમા છ. એટલુ જ નહી, સમયના એકાદ બ ચનલોએ તો સમય પણ બતાવીન આઠ-દસ કલાક આનો અથ એ થયો ક કોઈને જ ય� ýઈત નથી અન બધાન લાગ છ ક �
�
�
ે
ુ
ુ
�
ે
�
�
�
�
�
�
ુ
�
ે
ુ
�
કટલાક �તરરા��ીય િન�ણાતો એવ માન છ ક આનાથી પહલા એક પછી એક િમિનટ બતાવવા માડી! િબચારા ઘણા પોતાના પર પરાણે ય� લાદવામા આ�ય છ. ના, એવ નથી. દરેકના પોતાના
ુ
ુ
�
�
�
ે
ે
ે
જમની અન રિશયા એકબીýના ગાઢ િમ�ો બની જશ, જ ે હ�તા�ર દશકો રાતથી સવાર સધી ýગતા ર�ા હશ! આ ચનલોએ ઈરાદા છ ત િવ�તારવાદના, �ભાવના અન તનાથી થતા નકસાનના છ.
�
ુ
ે
�
ે
ે
�
ુ
�
�
ે
ે
ે
અમ�રકા ક બીý પિ�મી દશો માટ મજબતીનો ખતરો બની પણ યરોપની ચનલો પાસથી આવા સમાચાર મળ�યા હશ. ø-સવન દશોએ ધમકી આપી ક અમ રિશયા પર આિથક પગલા ભરીશ જ ે
�
ે
�
ૂ
�
ે
ે
�
ે
ે
ુ
�
ે
�
ુ
ે
�
�
ુ
ે
�
ુ
�
ýય. િવ�� પ�ા કાઉ�ટડાઉનનો આ ખલ બીજ કઈ નહી, તો પણ છક તની આિથક �યવ�થાન નકસાન કરે.ય�નની ભૌગોિલક અન રાજકીય ��થિત
�
ે
ં
ે
ુ
ે
�
ૂ
ૂ
ુ
ુ
ે
�
ે
�
�
�
ુ
ે
ે
�
�
જમનીની પવ રિશયાએ 1,222 �કલોમીટરની ય�નના મોરચે થતી લડાઈથી દર દશાવરના � આમા એક વધ કારણ છ. ત યરોપનો નવો અન જનો દશ છ. નવો એટલા
ૂ
�
ુ
ૂ
�
ુ
ે
�
પાઇપલાઇનની ýળ બા��ટક સમ�, લોકોના� િદમાગમા ગભરાટ ફલાવ છ. � માટ ક 1991 સધી ત સોિવયત સઘનો એક ભાગ હતો. જનો એટલા માટ �
�
�
ે
ે
�
ે
ે
ે
ૂ
ે
�ફનલ�ડ, �વીડન અન પોલે�ડ સુધી અન ત વાત એકદમ સાચી ક હવ �યા � ક ત નવમી સદીથી �વાધીન દશ હતો. તની પિ�મે પવ યરોપી દશો છ,
ે
�
ુ
�
ે
ે
�
ે
ે
ૂ
ે
�
ે
ે
�
ૂ
ુ
�
ે
�
�
તો જળપિતના બહાન પહ�ચાડી, હવ ે મહાસ�ાઓ એકબીýની સામ ટકરાય �યાર તની ઉ�ર અન પવમા રિશયા છ. દિ�ણે રોમાિનયા. નવમી સદીમા રસ
ે
�
ુ
�
�
�
ં
�
�
ુ
�
�
જમનીનો વારો છ. ýક, બાઈડન–મકલ અસર દિનયાના બીý છડ પહ�ચ છ. આિથક ýિતના લોકો અહી વ�યા. 14મી સદી સધી પિ�મી સ�ા રહી, 16-
ે
�
ે
ુ
ે
ૂ
સમજતીમા ય�ન િવર� હિથયાર તરીક� આ અવલબન તન મ�ય કારણ છ. નાના દશો પાસ ે 17 સદીમા વળી �વાધીન બ�યો.
�
ુ
�
�
�
�
�
ે
ુ
ુ
�
�
ે
1654થી રિશયાન આિધપ�ય ર�. તના પર ઇ�લામ અન ે
ુ
ુ
�
�
ુ
ે
�
િ��તી આ�મણો થયા એટલ ય�નની હાલત અ�યત ખરાબ
ે
થઈ. 1917 સધી આવી મ�ક�લીઓ આ નાનકડો દશ ઝીલતો
ુ
ુ
�
ે
ર�ો. રિશયન �ાિતના નામ ય�નનો પણ ભોગ
�
ુ
ે
�
ે
લવાયો. 1933મા 75 લાખ દશવાસી મા�
�
�
ભખમરાથી મયા. 1991મા તના પરથી
ે
ૂ
સા�યવાદી પડછાયો સમા�ત થયો.
ે
ુ
�
શ િવ�ય� ફાટી નીકળશ, ય�નના
�
ુ
ુ
નામ પર? ના. દરેક દશન બીø
ે
ે
ઘણી સમ�યા નડ� છ. ય� થકી તમા �
ુ
ે
�
ઉમરો કરવાનુ પોસાય નહી. થોડા
ં
ે
�
ઘણા િવ�ફોટ થતા રહશ. ે
�
ે
ે
�
ે
�
�
ઓટો ��કના કટબન અન બીý લોકોન એમ કલ આઠ �ય��તઓનો øવ બચાવવા
�
�
ે
�
મીપ અન તના સહકમી�ઓએ એમન તમની દકાનના માિળયામા� સતા�ા
ે
ુ
ે
ે
મીપ ઝીસ? એ કોણ?
ે
�
ુ
ુ
ુ
�
�
�
ે
�
ે
મી પ ઝીસ ઊફ હરમાઇન સા��શી�ઝ ઝીસનો જ�મ 15મી આપેલા જના વડ મીપ ત આિ�તો માટ મોદીખાનુ ન જ�રી ચીજવ�ત જદી
ુ
�
�
ે
ુ
ફ�આરી, 1909 અન �વગવાસ 11મી ý�યઆરી, 2010ના
�
ે
ુ
ે
ુ
�
�
જદી દકાનથી થોડીથોડી લાવતી જથી જ�થાબધ અનાજ કોના માટ છ એવો
�
ે
�
રોજ 100 વષની વય થયલો. ગયા અઠવા�ડય તની 112મી સવાલ ન થાય અન તણ સતાડલા લોકો ના પકડાય. તની સાથ સાથ એ
ે
�
ે
ે
ે
ે
ે
ે
ે
ે
�
ુ
ે
ે
ુ
ે
�
�
જ�મજય�તી હતી. ત તનાથી અરધી વય ��ય પા�યા હોત એમની િહ�મત, લોકોએ ઓટો ��કની મર�બા બનાવતી પઢી પણ ચાલ જ રાખી જના વડ સૌન � ુ
ે
ે
ુ
ે
ુ
ે
ે
�
સિદ�છા અન અનકપાના કારણે ત અમર થયા હોત. ગજરાન ચાલ. આ રીત બ�બ વષ સધી ત લોકોને મીપ અન તના સાથીઓએ
ુ
ે
ે
ે
ુ
�
ે
ે
�
ે
ે
�
હરમાઇનનો જ�મ ����યામા થયલો પણ �યાની આબોહવામા ત સતત છપા રા�યા ન િજવા�ા.
�
ે
�
ે
�
ે
ે
ે
�
ે
માદી રહતી ત કારણે તન નધરલે�ડના પ�રવાર પાસ રહવા મોકલાવલી જમણે પરંત આ��ટરડામના અમક લોકોએ ચાડી ખાધી. ગ�ટાપોએ છાપો માય�,
ે
�
ે
ે
�
ુ
ે
ુ
ે
ે
�
�
�
�
�
ે
ે
ે
પછીથી તન કાયમ માટ દ�ક લઈ લીધી. એ લોકોએ જ તન મીપ એવ લાડક � � સતાયલા લોકો પકડાયા અન અલબ� કો�સે��શન ક�પમા મોકલાયા. �યાર ે
ુ
ે
ે
�
ે
નામ આ�ય અન ત પછીથી ત જ નામ િવ�યાત થઈ. મનાત હત ક લડાઈ પરી થયા બાદ યહદીઓને છોડી મકાશ અન ત સૌ
ે
ે
�
ુ
ે
ૂ
ે
ે
�
ુ
�
ૂ
�
ુ
ુ
ે
ે
�
મીપ ઓટો ��ક નામ એક યહદી વપારીની મર�બા બનાવતી પઢીમા� કામ ફરી પોતપોતાના ઘરે પાછા ફરશ. ે
�
ે
�
�
�
�
�
પણ કરતી હતી. ઓટો ��ક જમનીથી સકટબ નધરલે�ડ નાસી આવલો કમક� એ લોકો પકડાયા ત પછી મીપને એમના પોટલા�માથી
�
�
ે
ે
ે
�
ે
�
�
�
ે
જમનીના િહટલર યહદીની આખી કોમને ભ�મ કરવાનો વટહકમ બહાર ઓટોની �કશોર પ�ી ઐને લખલી રોજનીશીની નોટબુકો નીલ ગગન
ે
ુ
�
�
પાડલો. મળી આવી. કોઈની �ગત રોજનીશી ન વચાય એમ માની
�
�
�
ે
�
�
�
ે
ે
�
ે
ે
�
ે
�
સમય જતા મીપને ત વપારીના કટબ સાથે ઘરોબો બધાયો. ત કટબની મીપ ત વા��યા િવના ત નોટબુકો સાચવી રાખી. પરંત ુ ક તલ ે
�
�
�
ે
�
ે
�
ે
ુ
ુ
હાજરીમા મીપે તના �મી સાથ લ�ન કીધા જમા ઓટો ��કની �કશોરવયની એકએક કરીને ત આખ કટબ નાશ પા�ય, ફ�ત ઘરનો
ે
�
�
�
�
ે
ુ
�
ે
ે
ે
ુ
�
પ�ી ઐન પણ ઉપ��થત હતી. મોભી ઓટો કોઈ કારણસર બચી ગયો. મીપ તન ઐન ��કની મધ રાય મીપ પોતે પણ ઐન ��કની યાદમા એક પ�તક લ�ય,
ુ
�
ુ
ે
�
ે
એવામા િહટલર નધરલે�ડ øતી લીધ ન નધરલે�ડના યહદીઓમા � રોજનીશીની નોટબુકો આપી. ત ડાયરીઓ ઓટોએ વાચી. તમા � યહદીઓના િનક�દનના ‘હોલોકો�ટ’ નામ ઓળખાતા
ે
�
�
ે
ે
�
ુ
ે
�
ે
ે
�
�
�
ે
ે
ુ
�
�
ુ
�
ુ
ે
ભાગાભાગી થવા લાગી. જમન સિનકો યહદીઓને શોધી શોધીને કો�સે��શન ત સમયની અઘોરી િજદગીનુ બયાન એટલુ કારમ હત ક ઓટોએ પાગલપણા �ગ �યા�યાનો આ�યા. પરંત ત øવી �યા સધી તણ ે
�
�
�
ૈ
ે
�
�
ુ
�
�
ે
ે
ે
�
ુ
�
ુ
�
�
ક�પમા તગડતા. ઓટો ��કના કટબન અન બીý લોકોને એમ કલ આઠ ત ડાયરીઓનુ પ�તક છપા�યુ. મીપ ત પ�તક પણ ન વા�ય. આખરે ઓટો ��કના કટબન બચાવવા બાબત કશો યશ લવાની ના પાડલી. તન ે
�
ે
ે
�
�
ે
ુ
ે
�
ે
�
�
ે
�
�
�
�
�
ે
ે
�
�
ે
�
�
ુ
�
ે
ે
�
ે
ે
ે
ે
�
�ય��તઓનો øવ બચાવવા મીપ અન તના સહકમીઓએ એમને તમની ઓટોએ તની પાસ બીø આ�િ� વચાવી. ત વાચતા સતત મીપ રડતી રહલી સ�માનવા એક વાલનબગ� ચ�ક અપાયો �યાર તણ ક� ક કોઈપણ સ�કારી
�
ે
�
�
ે
�
�
�
દકાનના માિળયામા સતા�ા. અન �ત �વગીય ઐનને આભારના બ વચન ક�ા, ધ�ય હો. ઐન ��કની માણસ કરે ત મ કયુ, કશી નવી નવાઈ નથી કરી. સમાજન બદલવા માટ �
�
�
�
ે
ુ
ે
�
ે
ે
ુ
�
ે
ે
ે
મીપનો પિત ýન ઝીસ જમનોની સામ સગ�ઠત �િતકાર સનાનો સ�ય ડાયરી દિનયા આખીમા વચાઈ, વખણાઈ અન તના ઉપરથી નાટકો ન �ફ�મન � ુ આપણે રાજનેતાઓની રાહ ýવી નકામી છ, ત કામ આપણે જ કરવાનુ છ.
�
�
�
ે
�
�
�
ે
ે
�
�
ે
ે
�
�
ુ
�
�
હતો, અન ત લોકોએ સતાડલા યહદીઓને માટ ખોટા રશન કાડ બનાવી િનમાણ થય. હઇલ મીપ ઝીસ! ઝીસનો જય હો િવજય હો.
ે
�
�
�
