Page 11 - DIVYA BHASKAR 031122
P. 11
Friday, March 11, 2022
ભાષાનુ� ��યુ એટલે સ��ક�િતનુ� ��યુ
આપણી લ�ુતા��િથન કારણે
ે
આપણે મા�ભાષાનો
આદર કરવાનુ� ચૂકી જઇએ
છીએ. એ માટ� આપ��
‘કોલોિનયલ માઇ��’ જવાબદાર
છ�. વીર નમ�દે ‘દેશાિભમાન’
શ�દ �યો�યો હતો. ગુજરાતી મા�યમના ��ે સમાધાન શ�ય છ�? હા
�ýનુ� ‘ભાષાિભમાન’ નબ� છ�
��
� જમ�નીમા� યોýયેલી યુને�કોની પ�રષદમા� ભારતનો એકમા� �િતિનિધ
�વ. રામ જેઠમલાણીનો વા�ય�યોગ ઉછીનો લઇને કહ�� તો હ�� �ýનુ� ‘ભાષાિભમાન’ નબળ�� છ�. કોઇ બુિ�હીન મનુ�ય પણ ખોટા ��ેøમા� હ�� હતો. તે વખતે પૂવ� બિલ�નમા� સા�યવાદી શાસન હતુ�. ��નમા� બેઠ�લો કોઇ
�
ઇ�ટરનેશનલ એરપોટ� પર આવેલી �ા��સટ લાઉ�જમા બેસીને
બકવાસ કરે તો આપણે એ મૂખ�થી �ભાિવત થઇ જઇએ છીએ.
મારી �લાઇટ �ડ�લેર થાય એવી રાહ ýતો બેઠો છ��. િશ�ણનુ� હવે હ�� એક િવરાટ ચકરાવો મારીને તમને િવ�યા�ાએ લઇ જવા માગુ� છ��. માણસ ��ેø ન સમજે. કોઇ ��ેø ýણનાર મળી ýય તો �વજન જેવો
મા�યમ મા�ભાષા હોય એ ý િમશન હોય તો તિબયતની પરવા કયા� િવના આજે દુિનયાનો એક પણ દેશ મા�ભાષા િદન ઊજવે છ� ખરો? દુિનયાના કયા લાગે! બધા� અખબારો રોમન િલિપમા �ગટ થાય, ��ેøમા� કોઇ અખબાર
�
�
મનીષ પાઠકનુ� આમ��ણ �વીકારવુ� પડ� એવી ભાવના સાથે તમને સૌને મળવા દેશમા િશ�ણનુ� મા�યમ મા�ભાષા નથી? ચાલો મારી સાથે… આખા યુરોપમા� ýવા ન મળ�! દુિનયાથી કપાઇ ગયાની લાગણી થાય.
આ�યો છ��. ����યાનો નવલકથાકાર �ર�ક� ��ેø ભાષા ��યે િધ�ારભાવ � ટો�કયોની ચુઓ યુિનવિસ�ટીમા� મારુ� �વચન હતુ�. ગ�મત એવી થઇ � છ��લે એક એવા દેશની વાત કરુ�, જેનુ� કદ આપણા ધરમપુર તાલુકા જેટલુ�
રાખતો હતો. મને ��ેø ભાષા િ�ય છ�. મ� ��ેøમા� કા�યસ��હ પણ �ગટ ક� છ��લી ઘડીએ યોજક� ક�ુ� : ‘સર, અહી તમને સા�ભળવા આવેલા 22 હશ. હ�� �યા જવા પા�યો નથી. ડો. ઉષાબહ�ન ઉપા�યાય, ડો. મોતીભાઇ
�
ે
ં
કય� છ�, જે ધીમી ગિતએ પણ વેચાતો નથી, એ જુદી વાત છ�. સગી �ખે �ોફ�સરોમા�થી એક પણ �ોફ�સર ��ેø ýણતો નથી. એક દુભાિષયો વા�યે પટ�લ, ડો. પી. ø. પટ�લ અને ડો. ભ�ાયુ વછરાýનીના સોિલડ ટ�કાથી �યારે
મુ�બઇમા એક િવિચ� ��ય ýયુ� હતુ�. બાળક ��ેøમા� રડતુ� હતુ� અને એની વા�યે અનુવાદ કરતો જશે.’ આમ મારુ� �વચન અડધુ� થઇ ગયુ�! શુ� ýપાન જૂનાગઢથી સુરત (નરિસ�હથી નમ�દ) સુધીની મા�ભાષા વ�દના યા�ા કાઢી
�
�
માતા ગુજરાતીમા� એને છાનો રાખવા મથી રહી હતી! �યારે કોઇ ભાષા મરે ઇલે��ોિન�સના ઉ�ોગમા� આપણા દેશથી પાછળ છ� ક�? �યારે આઇસલે�ડ જેવા ટાપુદેશથી એક ફોન આવેલો. �યા સેટલ
�યારે એક સ��ક�િત ��યુ પામે છ�. કિવ ઉમાશ�કરે ગુજરાતીને ‘ગા�ધીિગરા’ � જેવુ� ýપાનનુ� તેવુ� જ ન��કયાના મોબાઇલ ફોન માટ� થયેલો એક ગુજરાતી મને કહ� છ� : ‘સર! અમારા ટાપુ પર બધો
કહીને િબરદાવી હતી. ýણીતા એવા નાનકડા �ફનલે�ડમા� ઉ�પાદન થતુ� ર�ુ� છ�. જ કારભાર અમારી મા�ભાષા (આઇસલ���ડક)મા� જ ચાલ ે
�
વષ� 1918મા� કિવ બ. ક. ઠાકોરે ગા�ધીøને એક પ� ��ેøમા� લ�યો એ દેશની િશ�ણ�થાને સમજવા માટ� િદ�હીના નાયબ િવચારોના છ�. અમારા રા���મુખ એક ��ી છ� અને તેઓ લ���બયન
�
ં
હતો. ગા�ધીøએ તા. 24-7-1918ને િદવસે કિવને જવાબમા લ�યુ� હતુ� : મુ�ય�ધાન મનીષ િસસોિદયા 20-25 િદવસ �ફનલે�ડમા� છ�.’ િવ�યા�ા અહી પૂરી થાય છ�.
ુ�
�
‘�યારે આપણી પાલા�મે�ટ થશે �યારે ફોજદારી કાયદામા� એક કલમ દાખલ ર�ા. આજે િદ�હી રા�યની િનશાળોમા જે સુધારા થયા ��દાવનમા� ��ેજ કિવ �ક�સના શ�દો સ�ભળાવ? કહ� છ� :
�
કરવામા� આવશે. બે િહ�દુ�તાનીઓ એક જ ભાષા ýણતા હોય છતા કોઇ તેના મૂિળયા �ફનલે�ડમા� છ�. િશ�ણનુ� મા�યમ મા�ભાષા ‘���ણન�� ��ેø મા��મ
�
માણસ બીýને ��ેøમા� પ� લખ અથવા બીý સાથે ��ેøમા� બોલે, તો જ હોય તેવો �� કોઇ પણ યુરોિપયન દેશમા ચચા�તો ગુણવ�ત શાહ એ ભારત પરની ��ટનની
�
ે
�
ઓછામા ઓછી 6 માસની સખત મજૂરીવાળી સý કરવામા� આવશે. આવી નથી. સૌથી મોટી બૂરાઇ હતી.
ે
ે
કલમ િવશ તમારો અિભ�ાય જણાવશોø.’ � �વીડનમા� મારે આઠ િદવસ �ટોકહોમમા� રહ�વાનુ� થયુ�. એણ ગૌરવવ�તી �ýને
�
�
આપણા દેશના િવ�ાની નારલીકરે વષ� પહ�લા ગિણત �વીડનની સરકારે આમ��ણ પાઠવીને �યા સેટલ થયેલા રંગલા-ý�ગલા જેવી
�
અને િવ�ાન જેવા િવષયો પણ મા�ભાષા �ારા જ ક�ટલાય દેશોના નાગ�રકોને એમની મા�ભાષામા જ ભણવાની ��મગૌરવ�વહોણી બનાવી દીધી!’
ભણાવવાની ýરદાર િહમાયત કરી હતી. સગવડ કરી આપી. �ટોકહોમમા� મા� 25 ગુજરાતી શુ� ગુજરાતી મા�યમનો આ�હ એ ��ેøનો િવરોધ છ�? ના. ના. ના.
�
�
અરે! િવ�ના મહાન િવ�ાની ક�ટ��બો હતા. છ��લે િદવસે ન�ી થયુ� ક� બધા શુ� સમાધાન શ�ય છ�? હા, હા, હા. ��ેø મા�યમની િનશાળોમા ઉ�મ
�
આ�બટ� આઇ��ટાઇને પોતાની જ દેશોની મા�ભાષામા ભણાવનારા ગુજરાતી ભણાવાય અને ગુજરાતી મા�યમની િનશાળોમા ઉ�મ ��ેø
�
રીલે�ટિવટીની િથયરી િશ�કો સમ� હ�� �વચન કરુ�. મ� ભણાવાય, તો દોનો હાથ મ� લ�! દુબ�ધ ભાષા લખનારા અને બોલનારા
મા�ભાષા જમ�નમા� લખી �વચનમા� કલાપીનુ� ‘�ામમાતા’ ઉ�નત�ૂ િવ�ાનોને હાથે જ�ર આપણી મા�ભાષા મરવાની છ�. એક વગ�
હતી, ��ેøમા� નહીં. કા�ય ��ેøમા� મા�તરની અદાથી સાિહ�યકારોમા ઊભો થયો છ�, જેમને વાચકો ��યે કરુણા નથી. કિવતા, ટ��કી
�
આપણી લઘુતા��િથને ભણા�યુ�. માનશો? કિવની વાતા અને િનબ�ધો દુબ�ધ બને એની ýણે ફ�શન ચાલ છ�! સામિયકો કાળ�મે
ે
�
કારણે આપણે િવ�ભાવના સૌના �દય સુધી બ�ધ પડતા� જવાના� છ�. પુ�તકોનુ� વેચાણ ઘટતુ� જવાનુ� છ�. સજ�ક અને વાચક
મા�ભાષાનો આદર પહ�ચી! કિવતાને સરહદ નડ� વ�ેની connectivity ઝડપભેર ઘટતી ýય છ�. �યા�ક ચલણમા� ��ેø હોય,
કરવાનુ� ચૂકી જઇએ ખરી? તોય વલણમા� ગુજરાતી હોવુ� ýઇએ. જે સમાધાન મૂળ� કિવ િનરંજન ભગતે
છીએ. એ માટ� આપ�ં � ક�નેડાની વાત કરુ�? �યા � વષ� પહ�લા સૂચ�યુ� હતુ�, એ યાદ રાખવા જેવુ� છ� : ‘ઉ�મ ��ેø અને મા�યમ
�
‘કોલોિનયલ માઇ�ડ’ ��ેøનુ� ચલણ ખરુ�, પરંતુ ગુજરાતી.’ આમ દોન� હાથ મ� લ�! કયા ગુજરાતીને આ ન ગમે? હાલમા �
જવાબદાર છ�. આપણા સા�કાચવાન �ા�તમા� ���ચનુ� ચલણ �ધાનમ��ીøએ ઉ.�.ની ýહ�રસભામા ક�ુ� તે સગે કાને ટીવી પર સા�ભળવા
�
�
વીર નમ�દે ‘દેશાિભમાન’ છ�. તેથી િશ�ણનુ� મા�યમ ���ચ છ�, મ�યુ� : ‘મે�ડકલ િશ�ણ પણ મા�ભાષામા આપવાનુ� શ� થાય એ િદવસ દૂર
શ�દ �યો�યો હતો. ગુજરાતી ��ેø નથી. (�ન����ાન પાના ન�.18)
ઇ���યન આમી�ના �પો�સ� �ટાસ� ઇ���યન �����સ �ોસી�સ આપણી સરહદોની સુર�ા
ે
કરવા સાથ એ�લી�સ માટ� �� ક�ાનુ� �પો�સ�
���ા���ચર પૂરુ� પા�� છ�
�
ભા રતીય �પો�સ�મા� અલગ અલગ �પો�સ�ના િવિવધ એસોિસએેશન ફ�કીને ભારતીય ઓિલ��પ�સમા� પોતાનુ� નામ અમર કરી દીધુ� છ�. આ એક રીતે ભારતનુ� �િતિનિધ�વ કરે છ�. અિમતે 2021મા� રિશયામા યોýયેલ
ગવન�સ� કપમા� �ો�ઝ મેડલ ø�યો હતો.
રા�યને હ�તક આવેલા છ�. તે િસવાય રેલવે, િસિવલ સિવ�સીઝ
જવેલીનના ઘાને કારણે ભારતીય ��ક એ�ડ �ફ�ડના 100 વષ�ના
અને �ડફ��સના એ�લી�સ પણ િવિવધ �તરરા��ીય ટ�ના�મે�ટમા� ઇિતહાસમા ભારત �થમ વાર ગો�ડ મેડલ øતી શ�યુ�. નીરજે અિવનાશ સાબલે
�
ભારતનુ� �િતિનિધ�વ કરે છ�. ઘણા� એ�લી�સ એિશયન ગે�સ, કોમનવે�થ ક� 2016મા� ઇ��ડયન આમી� ýઈન કરી. હાલ તે સૂબેદારના Ē¼ğɑ¾© મહાર રેિજમે�ટના સૂબેદાર અિવનાશ સાબલેને નાનપણથી
પછી ઓિલ��પકમા� મેડલ øતી આવે છ�, પરંતુ તેમની ઓળખ એક એ�લીટથી રે�ક પર 4 રાજપુતાના રાઈફ�સ યુિનટમા� છ�. ��ક એ�ડ ઘરેથી િનશાળ જવા માટ� 6 �કલોમીટર જેટલુ� ચાલવ પડતુ�
ુ�
પણ િવશેષ હોય છ�. આજે વાત કરીશુ� ઇ��ડયન �ડફ��સ ફોસી�સના એવા �ફ�ડમા� નીરજના યોગદાનને કારણે આમી�એ તેને ‘િવિશ�ટ હતુ�. હાલ અિવનાશ 3000 મીટર ��ટપલચેઝમા� 8:18:12નો
ે
જવાનો િવશ ક� જેઓએ �તરરા��ીય �તરે ભારતનુ� �િતિનિધ�વ કરીને સેવા મેડલ’ તેમ જ ‘પરમ િવિશ�ટ સેવા મેડલ’થી સ�માિનત નીરવ પ�ચાલ નેશનલ રેકોડ� ધરાવે છ�. અિવનાશ 2019મા� દોહા ખાતે 3000
ેે
િતરંગાનુ� સ�માન વધાયુ� છ�. ઇ��ડયન �ડફ��સ ફોસી�સ મા� આપણી સરહદોની કય� છ�. મીટર ��ટપલચેઝ ઇવે�ટમા� િસ�વર મેડલ ø�યો હતો.
સુર�ા જ નથી કરતી, પરંતુ એ�લી�સ માટ� એક ઉ� ક�ાનુ� �પો�સ� અિમત પ��લ મનીષ કૌિશક
ઈ��ા���ચર પૂરુ� પાડ� છ�. મહાર રેિજમે�ટના સુબેદાર અિમત પ�ઘલે 2018 એિશયન ગે�સમા � ઇ��ડયન આમી�મા� જુિનયર કિમશ�ડ ઓ�ફસર (જેસીઓ) મનીષ
નીરજ ચોપરા તેમ જ 2019મા� એિશયન બો��સ�ગ ચે��પયનિશપમા� ગો�ડ મેડલ øતીને કૌિશક� 2017 નેશનલ ગે�સ બો��સ�ગમા� ગો�ડ મેડલ ø�યો હતો. પછી
નીરજ ચોપરાએ ટો�કયો ઓિલ��પ�સમા� 87.5 મીટર દૂર જવેલીન સવ�નુ� �યાન પોતાની તરફ ખ��યુ� હતુ�. અિમત �લાયવેઇટ ક�ટ�ગરીમા� િનયિમત (�ન����ાન પાના ન�.18)