Page 8 - DIVYA BHASKAR 021221

¾ }�િ��ય��ત Friday, February 12, 2021 8

ત��ી લેખ બજેટનો રાજકીય સ�ક�ત એટલો જ છ� ક�, મોદી સરકાર વધુ આ વ�� �ગ�વાડી યોજનાને �� ��ય યોજના

ે
સફળ દા�બ�ધીનો ���ટકો� મહ�સ�લી આવક માટ� િવકાસ પર દાવ લગાવી રહી છ� નવો િવચાર સાથ ‘સ�મ’ તરીક� રજુ કરાઈ છ�

�થમ સાથ�ક �યાસ આ નરે�� મોદી સરકારનુ� મા� વાતો કરવાથી કોઈનુ�

ુ�
�થમ ‘ભાજપા બજેટ’ છ� આરો�ય સુધરત નથી

શેખર ગુ�તા સુધી બધુ� જ રાજનીિત પર િનભ�ર કરે છ�. રીિતકા ખેડા ખચા�શ. ે
આ બજેટની સૌથી સારી વાત એ લોકોની આરો�ય સ�બ�િધત જ��રયાતો
અથ�શા��ી
ુ
�
એ�ડટર-ઈન-ચીફ, ‘ધ િ��ટ’ છ� ક�, તેમા� ટ��સેશન પર ક�ઈ કહ�વાયુ� િદ�હી આઈઆઈટીમા� ýઈએ તો વધ નસ, ડ��ટર, મફત દવાઓ
ે
Twitter@ShekharGupta નથી. કરવેરાના તમામ દર પહ�લા જેવા ભણાવે છ� અન તપાસ સેવાઓની જ�ર છ�. દેશના
જ છ�. આ �ગિત છ�. એક રાજકીય અનેક ભાગમા�થી સમાચાર આ�યા ક�,
વષ�ના બજેટ� છ��લા 30 પગલુ� છ�. કરવેરામા� વધારાથી મા�ડીને િદવસ અગાઉ કોઈએ ડ��ટર, નસ, અ�ય હો��પટલના કમ�ચારી
�
આ વષ�મા� �થમ વખત ભારતના સ�પ�ી જ�ત કરવી, ભૂતકાળના િન�ફળ થોડા સલાહ આપી ક�, મોટી હ��થ હડતાળ પર છ�. ક�મક�, ક�ટલાય મિહનાથી
ે
રાજકીય અથ�ત��મા મોટ�� પ�રવત�ન ýવા િનણ�યો ફરી લાગુ કરવા, ધનીકો પર ટ��સ ઈ��યોર�સ પોિલસી અ�યાર ખરીદી લો. તેમને પગાર ચૂકવાયો નથી. ýક�, સરકારે
�
ે
ુ�
કત��નો સવ�મા�ય િસ�ા�ત છ� ક�, કોઈ મ�યુ�, તે પણ સાચી િદશામા. તે વૈચા�રક લગાવવા અને અવા�તિવક મૂડી લાભ પર જેમ-જેમ �મર વધશ, �ીિમયમ વધત મુ�ય�વે બા�ધકામનુ� બજેટ વધાયુ� છ�.
�
લો કાયદો �યારે જ બનાવવો ýઈએ �યારે પણ હતુ� અને સમજદારીપૂણ� પણ. રાજકીય િ�સ�પ�ટવ કર જેવા હાથ-પગ વગરના જશ. મ� ક� ક�, જ�ર પડશ તો એઈ�સ ક� બીø જ�ર છ�, સરકાર આરો�ય ખચ�ને
ે
ુ�
ે
�
તેનુ� સ�પૂણ� પાલન થાય.લોકોમા� પૂરતી ભાષામા કહીએ તો આ મોદી સરકારનુ� િવચારો હવામા� તરતા હતા. ýક�, શુ� સફદરજ�ગ જેવી હો��પટલમા� મફત ઈલાજ �ાથિમક િચ�ક�તા (જે રોગિનવારણ હોય
ે
ý�િત હોવી અ�ય�ત જ�રી છ�. ý અાટલી તૈયારી �થમ ભાજપા બજેટ છ�. આ અગાઉ તમામ આપણે એ વાતની ક�પના કરી શકીએ થઈ શક છ�, સલાહકારે મારી સામ શ�કાની છ�) તરફ લઈ ýય. છ��લા અનેક વષ�મા �
�
ન હોય તો કાયદાનુ� સરાýહ�ર ઉ�લ�ઘન ત��ની ક��ેસ+થી ક��ેસ+++ વાળા જ હતા. ક�, ý બજેટમા� આવા ��તાવ લાગુ થતા નજરે ýયુ�. દરેકના માટ� મફત આરો�ય �યારે આરો�ય પાછળ સરકારી ખચ� વ�યો છ�
�
ગ�રમા ઘટાડ� છ�. િબહારમા ચાર વષ� પહ�લા � ટીકાકારોમા� ભારતની તમામ સમ�યાઓ તો તેનુ� પ�રણામ આગામી સમયમા� શુ� સેવાઓ તેમના માટ� અક�પનીય હતી. તે ઈલાજ પાછળ વધારાયો નથી. જે આરો�ય
�
�
દા�બ�ધીનો એક સાહિસક િનણ�ય સરકારે લીધો, માટ� 1991ના સુધારાને દોષ આપવાનુ� આવતુ�? મોદી સરકાર એક બાબત �ગે હકીકતમા, અનેક દેશોમા આરો�ય સેવાઓ મોડલમા� રોગિનવારણના બદલે ઈલાજ
ુ�
�
જેના કારણે મહ�સૂલી આવકમા� મોટો ઘટાડો થયો ચલણ ર�ુ� છ�. બીø તરફ, આ ભારતનો ક��યાત છ� ક�, તે અથ�શા��ીઓની વાત મફત છ�. િવ�ાથી તરીક� ��લે�ડ જવાનુ� થય પાછળ વધુ ખચ� થાય છ� તે મ�ઘુ� હોય છ� અને
હતો. ýક�, સમયની સાથે બેરોજગારી, સરકારી અિભશાપ છ� ક�, તેના સુધારાની તક ક�ટલી સા�ભળતી નથી. આ વખતે તેમણે એવુ� કયુ� તો માતાને એક જ િચ�તા હતી ક�, બીમાર પ�રણામ પણ સારા હોતા નથી. આરો�ય
��ટાચાર અને સમાજમા વધતી દા�ની ટ�વને કારણે દુલ�ભ રહી છ�. એટલે �યારે આવુ� ક�ઈક નથી. ક�મ ક�, પાછળથી અથ�શા��ીઓન ે પડશ તો શુ� થશ? ��લ�ડમા ‘નેશનલ હ��થ વીમા પર આધા�રત મોડલનો અથ� છ� ક�,
ે
ે
�
�
ે
પડોશી રા�યોની સાથે-સાથે રાજ�થાન, હ�રયાણા મળ� છ� તો તેને �ીમ બજેટ કહ� છ�. 1991 સિવ�સ’ દરેકને મફત ઈલાજ પૂરો પાડ� છ�.
�
�
�
ે
અને પ�ýબમા પણ દા�ની દાણચોરી થવા લાગી . પછી આપણી પાસે દેવેગૌડાની ડાબેરી બજેટની સૌથી સારી વાત એ છ� તમ પોતાની પડોશની નસ ક� ડ��ટર પાસે જે આરો�ય મોડલમા રોગિનવારણ
�
�તરરા�ય દા� મા�ફયાઓએ િબહારના ગરીબ, સમિથ�ત સ�યુ�ત મોરચા સરકારના નાણા ક�, તેમા ટ��સે�ન પર ક�ઈ કહ�વાયુ� ગમે �યારે જઈ શકો છો, ઈલાજ સરકારી ખચ બદલે ઈલાજ પાછળ વધુ ��� થાય
�
ે
�
બેરોજગાર અને અપરાધી ��િ�ના યુવાનોના એક મ��ી તરીક� પી. િચદ�બરમનુ� 1997-98નુ� નથી. કરવેરાના તમામ દર પહ�લા થશ. જમનીમા ખાનગી ડ��ટર છ�, પરંત ુ છ� તે મ�� હોય છ� અને પ�રણામ
�
ુ
�
મોટા વગ�ને ક��રયર બનાવવાના શ� કયા�.જેના લીધે બજેટ હતુ�. ýક�, આ સરકારની �થમ જેવા જ છ�. દરેકની પાસે ઈ��યોર�સ પોિલસી હોય છ�. પણ સારા હોતા નથી.
ગેરકાયદે દારુનુ� વેચાણ વ�યુ� અને લોકોને મ� મા�યા ક�િબનેટમા� �હ અને ક�િષ જેવા િવભાગ જે ઈ��યોર�સ ફ�ડ વીમા કવચ પૂરુ� પાડ� છ�, તે
પૈસા મળવા લાગતા તેમને સરળતાથી દરરોજ �મશ: સીપીઆઈ નેતા ઈ��øત ગુ�તા જવાબદાર ��રવી શકાય નહીં. આ કામ નોટ-ફોર-�ો�ફટ હોય છ�. એટલે ક�, તેઓ સરકાર પગમા� નાનકડી ઈý પાછળ ખચ�
�
હýરો �િપયાની આવક થઈ તો તેનાથી અપરાધના અને ચતુરાનન િમ� પાસે હતી. આપણે નેતાઓનુ� છ�. ગમ ક� ન ગમે, મોદી સરકારે કાયદેસર રીતે નફો કમાઈ શક નહીં. નહીં કરે, પરંતુ એ ઈý �યારે ગે�ીન બની
બીý ર�તાઓ પણ ખૂલી ગયા. નાની વયના આ કદાચ �યાર પછીના યશવ�ત િસ�હા અને એક િવિશ�ટ રાજકીય પગલુ� ભયુ� છ�. આ િવકિસત દેશોમા સરકાર øડીપીના જશે અને પગ કાપવાની જ�ર પડશે, �યારે
�
�
�કશોરો દા�ના પૈસામા�થી દેશી િપ�તોલ ખરીદીને જસવ�ત િસ�હાના �ણ બજેટને સુધારાવાદી દાયકાઓથી, ખાસ કરીને 1991ના 8% આરો�ય પાછળ ખચ છ�. �ાઝીલ, સરકાર ઈલાજ પાછળ ખચ� કરશે. રા��ીય
બે�કો લૂ�ટવા સિહત નાના મોટા અપરાધ કરતા થયા. માની શકીએ છીએ. સુધારા પછીના �ણ દાયકામા� ભારત રિશયા અન દિ�ણ આિ�કામા� આરો�ય આરો�ય વીમા અને આયુ�માન ભારત જેવી
ે
તાજેતરમા� જ િબહારમા દા�ના જેટલા ક�સ પકડાયા, રાવ-મનમોહન િસ�હની સુધારાની િવકાસ િવરુ� અસમાનતાના બેવડા પાછળ સરકારી ખચ øડીપીના 3-5% નીિતઓમા� આ જ ખામી છ�. મા� મોટી
�
�
તેમા� આ ���ડની ખબર પડી છ�. આથી ક�ટલાક �પ�ટ ગિત 18 મિહનામા જ ધીમી પડી ગઈ, િવચારમા� ગૂ�ચવાતુ� ર�ુ� છ�. આ ચચા� છ�. પડોશી દેશ નેપાળ øડીપીના 1.5% બીમારી અને હો��પટલમા� દાખલ થવુ� પડ�
�
�
�
છબી ધરાવતા નવા અિધકારીઓને બોડ�રને અડીને િચદ�બરમનુ� 1997-98નુ� બજેટ જ�ર િનરથ�ક છ�. ક�મ ક�, ý િવકાસના કારણે આરો�ય પાછળ ખચ છ�. ભારતમા આપણે �યારે જ તે મદદગાર છ�.
આવેલા િજ�લાઓનો ચાજ� અપાયો. ý ક� આશા એક અપવાદ હતુ�. 2004મા� વાજપેયીના અસમાનતા વધી છ� તો િવકાસના 1% આરો�ય પાછળ ખચી�એ છીએ. આ વષ � બજટમા� આરો�ય પાછળ ખચ વધારાયો
ે
�
ુ
એવી હતી ક� દા�ની દાણચોરી પર રોક લગાવી પરાજયે યુપીએને નવી ફો�યુ�લા અભાવમા� શુ� થાય છ�? િવકાસથી ધનીક મહામારીના કારણે આશા ýગી હતી ક�, નથી, પરંત વધારેલો દશા�વવા માટ� તેમા�
શકાય. આ અિધકારીઓને તપાસ કરતા� ખબર પડી ‘સવ�સમાવેશક િવકાસ’નો �ો�સાહન વધુ ધનીક બને છ�, પરંતુ શુ� ગરીબ વધુ દેશમા આરો�ય પાછળ સરકારી ખચ વધશ. પીવાનુ� પાણી અન પોષણ સ�બ�િધત ખચ �
�
ે
�
ે
ુ
ુ�
ક� �યા� સુધી બહારના મા�ફયાઓને પકડવામા� નહીં આ�યુ�. યુપીએના બીý કાય�કાળ સુધી ગરીબ બને છ�? આિથ�ક સમી�ામા� આરો�ય પર એક આખ ઉમેરી દેવાયા છ�. તેમા� પણ વધ ફાળવણી
આવે, નવા યુવાનો આ ધ�ધામા� ýડાતા રહ�શે અને ભારતમા� જે ક�ઈ બગ�ુ� અને ગરીબોની ધનીકોને તો �યારે પણ કોઈ ફરક પડતો �કરણ છ�, જેમા� આરો�ય ખચ�ન 1%થી 3% ઈ��ા માટ� છ�.
ે
�
દા�ની બદી ફાલતી રહ�શે. આથી સરહદને અડીને ��થિતમા જે ઘટાડો આ�યો, તેના માટ� નથી �યારે િવકાસમા� બેવડા �કડામા� સુધી કરવાની વાત છ�. ચચા� સાચા ર�તે થાય �ધાનમ��ી મા� વ�દના યોજના,
આવેલા ગોપાલગ�જની પોલીસે સ�લાયનો �ોત �િ�ને જવાબદાર ��રવાતી રહી. આ ઘટાડો થતો હોય છ�. આ બજેટનો રાજકીય છ� (આરો�ય માટ� ખાનગી �ે� પર િનભ�ર ગભ�વતી અન િશશુધારક મિહલાઓને
ે
ે
શો�યો તો હ�રયાણા નીક�યુ�. હ�રયાણની સરકારે જ સમય હતો �યારે આપણે િશ�ણથી સ�ક�ત એટલો જ છ� ક�, મોદી સરકાર રહવાથી ક�વા નુકસાન છ�... સાથ) પરંત �.5000 મદદ તરીક� આપે છ�. તેનુ� ગયા
�
ુ
ે
આ મા�ફયાને સુર�ા માટ� બે કો��ટ�બલ પણ આ�યા મા�ડીને ખા� અને રોજગાર સુધી, પોતાના મહ�સૂલી આવક �ા�ત કરવા િવકાસ પર છતા ઉપાય તો ખાનગી વીમા અન સેવાઓ વષનુ� બજેટ �.2500 કરોડ હત, જેમા�
�
�
ુ�
હતા. પાણીપત પોલીસ સાથે મળીને પોલીસ ટીમે અિધકાર આધા�રત કાયદા પસાર કયા�. દાવ લગાવી રહી છ�. હ�� વોલ��ીટ �ફ�મમા� પર િનભ�ર મોડલનુ� જ સુચન કરાયુ� છ�. ખચ �.1300 કરોડ થયો છ�. એટલે ક�,
�
આ મા�ફયાની ધરપકડ કરી છ�. હવે આગામી પછી આવી મોદી સરકાર. તેણે લોકસભામા� માઈકલ ડગલસે ભજવેલા પા� ગોડ�ન બજટમા� બતાવાય છ� ક�, આરો�ય �ગનવાડી સેવાઓમા� ગયા વષનુ� બજેટ
�
ે
ુ�
ે
�
િદવસોમા� બીý રા�યોના મા�ફયા પર ગાિળયો નવા જમીન સ�પાદન (સુધારા) ખરડાને ગેકોના શ�દોથી સાથે મારી વાત સમા�ત બજટમા� મોટો વધારો થયો છ� - લગભગ ખચ કરાયુ� નથી.
ે
કસાશ . િબહારની મિહલાઓની માગ હતી ક�, પસાર કરવાનુ� �થમ મોટ�� પગલુ� લીધુ�. કરીશ ક�, ‘દેવીઓ અને સ�જનો, સારા બે લાખ કરોડ �િપયા, એટલે ક�, 137%નો આ વષ �ગણવાડી યોજનાને �ણ
�
�
દા�બ�ધી પછી ��થિત વધુ બગડી છ�. ક�મ ક� �યાર પછી ‘સૂટ-બૂટની સરકાર’ના નામે શ�દના અભાવમા� િવકાસ સારો છ�. વધારો. ýક�, તેમા�થી અડધો ખચ તો પીવાનુ� અ�ય યોજના સાથે ‘સ�મ’ તરીક� રજુ
ુ�
ે
દાણચોરીથી ખરીદેલા દા� પાછળ પૈસા વધુ ખચા�ય હોબાળો થયો અને બધુ� જ અટકી ગયુ�. િવકાસ અસરકારક છ�. િવકાસ �પ�ટતા પાણી અન સેિનટાઈઝશન િવભાગન બજેટ કરાઈ છ�. છતા ‘સ�મ’નુ� બજેટ ગયા
�
ે
છ� અને ઘરનુ� બજેટપણ ખોરવાઇ ýય છ�. માટ� �યા� મુ�ક�લી છ� ક�, આ બજેટમા� નરે�� લાવે છ� અને િવકાસ સ�બ�િધત ભાવનાનો છ�, જેને સામા�ય રીતે આરો�ય બજટમા� વષ�ના મા� �ગણવાડીના બજટથી પણ
ે
ે
��
સુધી દા�ના વધુ સેવનથી થતા� નુકસાનના કારણે મોદીએ મહામારીના કારણે મળ�લી મદદથી સાર પકડ� છ�. માનવ ýિતના ઉ�થાન માટ� ગણાતુ� નથી. ઓછ છ�. આવા દાવાઓથી સરકાર ભલ ે
લોકો ý�ત નહીં થાય �યા સુધી દા�બ�ધીનો કાયદો ઘ�ડયાળના કા�ટા �ધા ફ�રવી ના�યા છ�. િવકાસ જ�રી છ�. તેના અનેક �વ�પ છ� : વધારાનો એક મોટો ભાગ કોરોના રસી લોકોને સમýવી લે, પરંત આગળ જતા�
ુ
�
�
લાદવાથી કોઇ ફાયદો નહીં થાય. દા�બ�ધી કરવી એક લોકશાહીમા આરો�યથી મા�ડીને øવન માટ� િવકાસ, પૈસા માટ�, �ેમ માટ�, (�. 35,000 કરોડ) અન પીવાના પાણીના લોકોએ જ તેનુ� પ�રણામ ભોગવવુ� પડશ. ે
ે
�
વાત સારી છ�, પણ પહ�લા લોકો સમજે તે જ�રી છ�. સ�ર�ણ, અથ�ત��, ક�યાણ અને બýર �ાન માટ�.’ ઈ��ા���ચર (�.50,000 કરોડ) પાછળ
�જ��ન જેવા છો તો ક���ન સાથ જ�ર રાખો ઈ�ર �રમા� જ છ�, પ�રવારમા� શોધો તો ખરા
ે
ે
પણે �યા�ક અજૂ�ન જેવી ભૂલ તો નથી કરી ચ�કી ગયો ક� જે કોઈ મયા�િદત સ��યામા� ભીડ હતી, તેમણે �ય��ત પ�રવારના સ�યોની સાથે રહ�વામા � પ�રવાર ��યે અનેક વખત આપણે સહમત તો થઈ
આ ર�ા. અજૂ�ને ક�રુ�ે�મા ક�ુ� હતુ� ક�, હ�� યુ� ýહ�રાત જેવુ� કરી દીધુ� હતુ� ક�, અમે કોઈ કોરોનાને ýણતા જે રાø ન હોય, તે ખુદની સાથે પણ નહીં રહી જઈએ છીએ, પરંતુ જ�રી નથી ક� બીý દરેકને પણ
�
કરવા માગતો નથી. �યારે ક��ણએ તેને નથી. મા�ક વળી શુ� છ� અને �ડ�ટ��સ�ગ કઈ વાતનુ�? બધા શક�. જે øવનમા� ખુદની સાથે રહ�વાની સમથ�ન આપીએ. પ�રવારમા� અનેક સ�યો ઈ�છ� છ� ક�,
સમý�યો હતો ક�, તુ� યુ� કરે ક� ના કરે, મનેતેમા� રસ પોત-પોતાની મ�તીમા� ડ�બેલા હતા અને દરેકની પોતાની તૈયારી ન કરી શક�, તે �યારેય ભગવાન સાથે પણ રહી તમે તેમનુ� સમથ�ન કરો.
નથી. મને એ વાતમા રસ છ� ક�, તુ� �વધમ�નુ� પાલન કરે. દલીલ હતી ક�, બસ હવે બહ� થયુ�, હવે તો િહ�મતથી કામ નહીં શક�. વાત આટલેથી જ પૂરી થતી નથી. સહમિત અને
�
તારો ધમ� �િ�ય હોવાનો છ� અને �િ�યએ યુ� કરવુ� લેવુ� પડશે. સાહસની વાત એટલે આપણા સ�તોએ સમથ�ન પછી સહયોગ પણ જ�રી છ�. પ�રવારમા� સાથ
ýઈએ. ý તુ� યુ� કરતો નથી તો �વધમ�મા�થી પીછ�હ� કરી સાચી, પરંતુ દુ:સાહસ મ�ઘુ� ક�ુ� છ� ક�, પ�રવારમા� િનભાવવો અ�ય�ત મહ�વનુ� છ�. જે િદવસે પ�રવારના
ર�ો છ� અને અહી તુ તેના કરતા� પણ મોટા બીý યુ�મા� પડી શક� છ�. સાહસની સાથે øવન-��� પરમા�મા સરળતાથી મળી બીý સ�યો સા�ે જ સાથ િનભાવે છ�, એ િદવસે
ં
ક�દી જઈશ. સાવચેતી જ�રી છ�. અજૂ�ન ›ɉ. °¦ §ɉ†¡ Ÿªɂ•¯ ýય છ�, ક�મ ક� અહી બધા તમારો અહ�કર તુટી ýય છ� અને જેવો અહ�કાર તુટ�
ં
આ યુ�મા� તો øતી જવાનો છ�, જેમા� સામે કૌરવો છ�, જેવુ� આચરણ કરવુ� હોય જ સ�યો સહમત થઈને, છ�, �થમ �વેશ પરમા�માનો થાય છ�. તો ભગવાનને
ં
�
પરંતુ એ યુ�મા� તુ� રાહી જઈ, ક�મ ક� �યા તારી સામે તુ પોતે તો ક��ણને સાથે રાખવા સમથ�ન આપીને, એક- શોધવા માટ� અહી-તહીં ન ભાગો. બસ, પ�રવારમા�
ં
જ રહ�વાનો છ�. થોડા િદવસો અગાઉ મ� જુદા-જુદા શહ�રોમા� ýઈએ. ક��ણ એક એવી �િ�નુ� નામ છ�, જેમા� સ�યિમત બીýને સહયોગ કરતા રહ� છ�. અહી ‘સાથ’ શ�દ દરેક સ�યની સાથે રહ�વાનો �યોગ કરતા રહો. ઈ�ર
ક�ટલાક ýહ�ર કાય��મોમા� ભાગ લીધો હતો અને ýઈને શૈલી છ�પાયેલી છ�. અ�ય�ત મહ�વનો છ�. ઘરમા� જ મળી જશે.