Page 12 - DIVYA BHASKAR 021122

Friday, February 11, 2022 | 12

�
��તમા ખડન, ��તમા ભજન અન ે યાદ હશ ક એિલસિ�જથી આગળ જતા એક બાગ આવ છ. ત ર�તા પર
�
�
ે
ે
�
�
ે
ૂ
�
�
મહારાણી િવ�ટો�રયાની ભ�ય �િતમા હતી. �વત�તા પવથી �થાિપત હતી,
ુ
�
ે
�
ુ
ુ
િશ�પની ���ટએ સદર પણ િ��ટશ ગલામીન �તીક એટલે સમાજવાદી નતા
�
ે
ુ
ે
રાજનારાયણ (તની સાથ ગજરાતના લોહીયા સમથક િચદ�બરમ પણ હતા.
��તમાન પરમ વદન! તમણે મને એ પરા�મ કઈ રીત થય તની રસ�દ ઘટના કહી હતી.) અમદાવાદ ુ �
ે
�
ુ
ે
�
ે
ે
ે
ે
ે
ે
આ�યા અન રાત જઈન હથોડો મારી આ�યા. બીý િદવસ પ�કાર પ�રષદ
�
�
ુ
કરીને ક� ક હા, અમ કલ�કત ગલામીના� �તીકોનુ ભજન કરી ર�ા છીએ!
ે
�
�
�
ુ
�
�
�
ે
...પણ �િતમા ભજનની જમ �િતમા િનમાણ અન �િતમા વદનની પણ
�
ે
ુ
ે
ે
�
ે
�
દીઘ� કહાણી છ. કદાચ તન માટ �થમ નામ લવ હોય તો ઋિષ કિવ વા��મકીન
�
ુ
ુ
�
ુ
લવ પડ�, ન બીજ સત તલસીદાસન. િશવાø મહારાજન ‘િશવબાવની’ તવ
�
ે
�
ુ
ુ
�
�
ે
ે
ઉ�મ �માણ છ. િવનાયકરાવ સાવરકર અન પ�ડત સદરલાલની કલમ � ુ ે
�
ુ
�
�
ે
�
ે
�
�
ુ
�
ૈ
�
�
ે
ે
ે
� િતમા શ�દની સાથ �ýøવનની માનિસકતા ýડાયલી છ. એવ � ુ સિનક ય� �મારકના િવરોધનુ એક કારણ આ પણ છ. �િતમા ખડનને ુ � સશોધના�મક ઇિતહાસ લ�યો ત 1857 િવશનો છ. ે ે ુ � �
પણ બન છ ક અગાઉ જમની લોકો �ારા અપાર પý થઈ હોય
ૂ
ે
�
�
ે
ે
મઝહબ સાથ ýડીને સામની આ�થા પર હમલા કરવાનુ ક�ય તો વષ� જન
ે
ૂ
�
�
�
ે
િ��ટશ સનાપિતઓએ 1857મા ભાગ લીધો હતો અન તન વણન
�
ે
�
ે
�
�
�
�
ે
ે
ે
ે
ે
ે
ુ
�
ે
�
ુ
ે
�
ુ
�
ે
તમનાથી �મ ભાગ અન ખબર પડ� ક અર, આ ‘મહાપરષ’ છ. સામના સમાજના ધમ�થાનોને તોડીને �યા પોતાના ધમની �િત�ઠા કરવી કય તન ઇિતહાસ માની લવામા આ�યો. ગઝની, લોદી, બાબર, વગરના
�
ુ
ુ
ે
ે
દશ અન સમાજન નકસાન કય હત �યાર �ýનો ગ�સો ફાટી પડ� છ. એ આપણા સમાજન સૌથી ખતરનાક પાગલપ�ં છ ન ત દિનયામા� સવ� દરબારીઓએ પોતાના શહનશાહોના વખાણ કરતા ‘નામાઓ’ લ�યા તનો
�
ુ
ુ
�
ુ
�
ુ
ે
�
�
ે
�
ુ
�
ે
�
ે
�
ે
ે
ે
�
�
�
ે
�
�
ુ
ે
ે
ે
�
ે
ે
�
�
રિશયામા ગોબાચોફના ‘�લાસનો�ત’ અન ‘પ�ર��ોઇકા’ સક�પ એ કામ કયુ � �થાિપત છ. મોહ�મદ ગઝનવી છક સોમનાથ દવાલય સધી આ�મણ આધાર લવામા આ�યો. તન �થાન આવા સશોધન કરવામા આ�યા તન ે
�
ે
�
ે
ુ
ે
ે
ે
ુ
�
ે
ે
�
ે
અન ýસફ �ટિલન જવા જલમી નતાઓની �િતમાઓન તોડી પાડી. માટ આ�યો અન ‘બત’ પર�ત નથી એ સાિબત �િતમા-સજન કહી શકાય અન તની આજે જ�ર
ે
�
સા�યવાદનો મસીહા મનાયલો લિનન પણ આ ગ�સાથી બચી શ�યો કરવા માટ િશવ-�િતમા ભિજત છ ક ભારતીય �ýન લઘતા�િથથી પીડાતા
�
�
ુ
�
ે
�
ે
ુ
ં
ે
ૂ
ે
ે
નહી અન તની વષ�થી �થાિપત િવશાળકાય �િતમાન �વ�ત કરવા કરી હતી ત ઇિતહાસ તો ખદ કરવાની �યહરચના હવ દર કરી શકાય.
ૂ
ે
ે
ુ
ે
�
ે
�
ૂ
માટ લોકો �વયભ નીકળી પ�ા! ગઝની દરબારના કિવઓએ ઈ��ડયા ગટ પર નતાø સભાષચ�
ુ
�
�
સા�યવાદના નામ લાખો લોકોની હ�યા કરીને સમયના લ�યો છ. �વાધીન બોઝની ભ�ય મિત �થાપવાનો િનણ�ય
ે
�
�
ૂ
સરમખ�યારી �થાિપત કરવામા આવી. તના ��યનો આ હ�તા�ર ભારત અહ�યાબાઈ ઐિતહાિસક છ. અમર �યોત જવાનનુ �
ે
ે
�
ુ
�
ુ
�
�
�
�
�
ુ
ે
�ચડ રોષ હતો. આવ જ ચીનમા થય. આપણે �યા કટલાક હોલકરથી માડીન ે િવલીનીકરણ થય છ અન અ�યાર
�
ુ
�
�
�
ુ
ે
ૈ
�
�
ુ
�
ે
�
ુ
�િમત વગ માઓન પોતાનો આદશ� ગણે છ, તવ ચીનમા � કમારપાળ, સધીના તમામ ય�ોના સિનકોને
�
ે
�
�
�
ુ
ર� નથી. માઓની પ�નીને તો સ�ા માટ �ય�ન કરનારી િવ�� પ�ા નવઘણ તમા �જિલ આપવામા આવી
�
ચડાળ ચોકડીની સ�ય તરીક� સý કરવામા આવી હતી. અન ે સરદાર છ. પચમ �યોજ� અન તના
�
ે
�
ે
�
�
ુ
ુ
�
�ફિલિપ�સમા મારકોસના આવા હાલ થયા હતા. અરે, �યબાના વ�લભભાઇ સધીનાન ે રા�યારોહણની ખશાલી મનાવવા
ુ
�
�
�ફડલ કા��ોને તો હજ અનકોની �ાિતમિત ગણવામા આવ છ. તની પન:�િત�ઠા માટ યાદ કરે છ. �યોજ�ની 50 Ôટની �િતમા 1936મા �
�
ે
ૂ
ુ
�
ુ
�
�
ે
ે
�
ે
ે
ે
�
ુ
�
�
ે
ે
ુ
�
ુ
પોતાની પ�ી એિલનાએ દશ છોડીને ભાગી જવ પ� અન તની આ�મકથાએ આમ, �િતમાન ભજન થત � ુ �થાિપત થઈ. તના ચહરાન કાળો
ુ
�
�
સરમખ�યાર કા��ો િવશના �મનો પરદો ચીરી ના�યો હતો. આવ જ લખન રહ છ. અમદાવાદના નગરજનોને કરવાનો એક �યાસ 1943મા થયો
�
ુ
ે
�
�
ુ
ે
�
ુ
�
ુ
�ટિલન પ�ી �વતલાનાન છ. એટલે ત �િતમાન બરખામા ઢાકી
ે
�
ે
�
ે
�
ુ
�
ે
આ �િ�યાન એક �તીક �િતમાઓ છ, બીજ તના સમ� �ય��ત�વ િવશ ે નતાø સભાષચ� બોઝની દવામા આવી, દરબાર ભરાયો,
ુ
�
ે
�
ુ
�
�
ુ
ે
ે
ે
�
�
જ કઈ આભાસ પદા કરવામા આ�યો હોય તવી સામ�ી ��યના ઇ�કારની �િતમા ઈ��ડયા ગટ પર પચમ બધા �કગને �થાિપત કરાયા.
ે
ે
�
�
ે
ુ
�
�
ઘટનાઓ છ. ઈિતહાસન પન:લખન અન પનમૂ�યાકન આ કારણે �થાિપત �યોજ�ના �થાન સ�િત�ઠ આપણા ઈિતહાસકારોએ
ે
�
ે
ુ
ુ
�
ે
ુ
�
ં
�
ે
�
થાય છ. ભારતમા ભણાવવામા આવતો ઇિતહાસ મોટ�ભાગ િ��ટશ સ�ા કરવામા આવી એ ઘટનાથી અહી કોઈ બીýની �િતમા
�
�
અન સા�ા�યની �યહરચનાન પ�રણામ હત. િશ�ણ પ�િત તનો એક ભાગ ��યક દશાિભમાની નાગ�રકને �થાિપત કરવાને બદલ ‘empty
ે
�
ુ
ુ
ે
ૂ
ે
ે
ે
�
ે
�
ુ
ે
બની ગઈ તના િવઘાતક પ�રણામોથી આજે પણ આપણે મ�ત થયા નથી. ગૌરવ અન સતોષની લાગણી canopy’ રહ તવા અિભ�ાયન ે
�
ે
વૈિ�ક �તર સા�યવાદન પણ પોતાના િવચાર કોઈ પણ ભોગે િવ�તારવા થશ. ખરખર તો આ કામ મા�ય રાખવામા આ�યો એટલે
ે
ે
ે
ે
�
�
ુ
ુ
ે
�
હતા એટલ તના બૌિ�ક વગ ભારતીય �ýમા જદી જદી રીત િવભાજન 1947ની પદરમી ઓગ�ટ� પાચ દશક વીતી ગયા. હવ અ�ત
ે
ે
ે
ૈ
�
ુ
ે
�
ે
ે
અન અલગાવ પદા કરવાનો ર�તો અપના�યો. કોલેý, યિનવિસટીઓ, અથવા 26 ý�યઆરી, ગડનાયક જવો ઉ�મ િશ�પકાર
ુ
ે
�
ે
ે
પા�પુ�તકો, મી�ડયા, ઈિતહાસલખન તના મા�યમ બ�યા. 1950ના િદવસ થવ ýઈત ુ � નતાøની �િતમા બનાવશ.
ે
�
ુ
ે
�
ુ
ે
�
�
�
આજે તઓને અગાઉ જટલી અનકળતા મળતી નથી એટલે રાજકીય હત, ત હવ થય ુ � �િતમા વદનનુ આ કાય સાથક
�
ે
�
ે
ે
ુ
�
�
ે
િવરોધના અબન ન�સલ અન િલબરલ �દોલનના ર�તાઓ લીધા છ. ઈિતહાસબોધન છ. �
ુ
�
ે
ે
�
ુ
ં
ટાઇટ�સ
�
�
�
�
ૂ
�
�
ૂ
માડ માડ પરી થઇ શક એ જ સાચી �ડમાડ. (છલવાણી) એક રા�યમા ચટણી નહી મલ ર, તારી
�
�
ૂ
�
ભારતમા કઇ પણ શ�ય છ. દરેક ખણામાથી અવનવા સમાચારો મળી શક � �ચાર માટ મિહલાઓન ે
�
�
�
�
ુ
�
�
ે
�
�
ં
ૂ
છ નહીતર અમારા જવા કોલિમ�ટોનુ શ થાત? એવામા 5 રા�યોની ચટણી
ં
�
ૂ
ે
�
�
ે
�
આવી છ, તો અમારા જવા માટ બફ �ડનર જવી હાલત છ ક કયા સમાચાર પર લઇ જવાની હતી, પરત ુ
�
ૂ
ે
�
ં
ે
ૂ
�
ે
�
ે
ૂ
લખીએ ન કયા પર હસીએ. �યાક ચટણીમા ઊભલા નતાઓન ગામવાળાઓ મિહલાઓએ જ યાદી મકી ત ે
ે
ે
�
ુ
�
�
ુ
ુ
�
ે
�
િવરોધ કરીને ભગાડ છ, તો �યાક નતાઓ આ જ�મે તો શ, સાત જ�મે શ�ય પછી પાટીએ પરષ કાયકરોન ે ચટણીમા� પગ નહી મલ � ુ
�
�
ન હોય એવા વચનો આપે છ. લોકશાહીમા ચનાવન ઉ�સવ ક પવ કહવાય જ ન�ી કયા �
�
�
ે
�
ુ
�
�
�
�
છ એટલ આ ઉ�સવના �યૂઝને માણવાની મý જ કઇ ઓર છ, ખાસ કરીને
ે
�
ૂ
�
ુ
ે
એની ખણખોદ કરવાની. લોકશાહી આપણી સ�સ ઓફ �મર ઉફ રમજ�િ�ન ે
�
ે
�
ુ
ે
�
ે
કાયમ રાખ છ - રાધર વધાર છ. ઝઘડાવાળી િસ�રયલો ýવાની આદત છ. એટલે તમાર ગજરાતી છાપા- �
ે
ે
ે
હમણા એક સમાચાર હતા ક એક રા�યની મિહલાઓન બીý રા�યમા � મગિઝનની અન ટીવીની સગવડ અમન કરી આપવી પડશ. ે
�
ે
ે
�
�
�
ૂ
�
ે
ૈ
�
ૈ
ે
ચટણી �ચાર માટ લઈ જવાની એક પ�ે તયારી કરી. મિહલાઓ તયાર થઈ, તદુપરાત, અમન દસ િદવસના �ચાર માટ 10 સાડી અન 10 �સ પાટી �
�
�
ે
ે
પણ મિહલાઓએ પ� સામ કટલીક માગણીઓ મકી. આ માગણીઓ એટલી તરફથી મળવા ýઈએ, જનાથી બધા જ એકબીýથી અલગ તરી આવ ન ે
�
ૂ
ે
ે
ૂ
�
�
જડબસલાક અન િવિચ� હતી ક એ પ�ે મિહલાઓન �ચાર માટ લઈ જવાનો ઉ�સાહથી ચટણી�ચાર કરી શક અન કોઈની સરખામણી ન થઈ શક. �સની
�
�
ે
�
ે
�
ે
ુ
�
ૂ
ે
ુ
ે
�
ે
�
ૂ
�
�
ુ
�લાન પડતો મ�યો ન મા� પરષ કાયકતાઓને જ લઈ ગયા. એમાના એક પસદગી અમ કરીશ, પણ િબલ પાટી� ચકવશ. આમેય પાટી�વાળા વોટર
�
ે
�
કાયકતા સાથ અમાર ખાનગી અન કા�પિનક વાત થઈ ન જ ýણવા મ�ય � ુ મિહલાઓમા સાડી િવતરણ કરતા જ હોય છ ન? ે
�
�
�
ે
ે
ે
ે
ે
�
ત નીચ મજબ છ : વળી, બપોરે જમવામા એક ફરસાણ, એક મીઠાઈ, દાળ-ભાત-રોટલી-
�
ે
ુ
મિહલાઓની પહલી માગણી એ હતી ક �યા �ચારમા જવા માટ � શાક ઉપરાત જ�યા પછી વાટકો ભરીને છાશ મળવી ýઈએ. ભાત સાથ ે
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
મોઢ� મા�ક પહરવા પડશ. ત અમારા �સ ક સાડી સાથ મિચગ જમવામા પાપડ હોવા ýઈએ. વળી, ખીચ ન ભગળા ખાસ રાખવા. ઘણી
�
�
ૂ
ે
ે
ે
�
�
ે
ે
ુ
�
ુ
ૂ
�
ે
હોવા ýઈએ. દસ િદવસના ચટણી �ચાર માટ દરેકને 20- રાગ વાર આવી વ�ત ભલાઈ ýય અન ઝઘડા થાય એટલે ખાસ �યાન રાખવ. ુ �
ૂ
ે
�
�
ે
20 મિચગ મા�ક મળવા ýઈએ. એની ખરીદી અમ કરીશ. ુ � ચટણી �ચાર દરિમયાન રલીઓમા ક સભાઓમા ýડ ýડ શાકભાø
�
ૂ
ે
�
�
�
�
�
�
ે
�
�
�
�
ે
ે
ે
�
ૈ
તમની બીø માગણી એ હતી ક સવાર ચા-ના�તામા ચા ���દાસ પસા ખચતી હોય તો અમારા માટ મક-અપ અન સાજ- સમારી શકાય ક સીવણકામ થઇ શક એવી સગવડ એક તરફ મચ પર કરવી
ં
�
ે
ે
�
ે
ે
�
�
�
ýડ ગા�ઠયા અન ચટણી તથા ફાફડા-જલબી મળવા ýઈએ �ગારની �યવ�થા હોવી ýઇએ. અમારી સાથ િહરોઇનો જથી ઘરનુ કામ પણ ચાલતુ રહ. �
�
�
ુ
ે
�
ે
ૂ
�
�
ે
�
ુ
�
�
ે
ે
ન રોજ ના�તામા ફરસાણની એકાદ આઈટમ જવી ક ઢોકળા�, સજય છલ શ�ટગમા સાથ રાખ છ એમ હર�સર અન મક-અપ કરનાર શોિપગ કરવા જઈએ �યાર ટ�પરરી પરષ કાયકતા આપવો પડશ, જ ે
�
ે
�
ે
�
�
�
ે
�
ે
�
ે
ુ
ુ
હાડવો, થપલા ન છદો ક સાઉથની ઇડલી સભાર વગર ફરતુ- � ýઇએ. મદીના એ�સપટ� હોય તો વધ સાર. વળી, ચનાવી અમારી સાથ ફર, સામાન �ચક�, ધમકાવીએ તો સા�ભળી લ, કો�ડ-િ�ક લઈ
ે
�
�
�
ે
ે
ુ
ે
�
ે
�
�
�
�
ૈ
ે
ુ
�
ે
ે
ફરતુ મળવ ýઈએ. રલી માટ તયાર થવા માટ એસી વિનટી વન એટલે ક એસી વાહન આવ ન િબલ પણ ચકવી દ!
ે
�
�
ે
ે
ૂ
�
મિહલાઓની ઓર એક માગણી હતી ક રોજ રા� થાક ઉતારવા માટ � ýઇએ જમા અમ તયાર થઇ શકીએ. મિહલા કાયકતાએ આમ મોટી યાદી આપી હતી. તમાની કટલીક
ે
ે
�
�
ે
�
ે
ૈ
�
�
�
�
અમન ગરબા ક �તા�રી રમવાની સગવડ આપવી પડશ. એના માટ અમન ે ઇ�ટરવલ હાઇલાઈ�સ શર કરી છ. થોડામા ઘ� કરીને આ (િનદ�ષ ક�પના િવહાર)
ે
�
ે
�
ે
�
ં
�
�
ે
ે
ુ
�
�
�
ે
ે
ચિણયાચોળી ક પાટી��સ પાટી� તરફથી આપવામા આવ. દસ િદવસના 10 ય �ચ મહલ સહાન સબ જનતા કા હ � (મજ�હ) વાચý.
�
�
�
�
�
ે
�
ે
અલગ �સ/ચિણયાચોળી મળવા ýઈએ. વળી. પહલા ક છ�લા િદવસ ગરબા રાજકોટ ક ભોપાલ જવા શહ�રની મિહલાઓની એક માગણી એવી હતી એ�ડ ટાઇટ�સ
ુ
�
�
ે
�
ે
�
ૂ
ે
ે
ુ
ગાવા માટ ફા�ગની પાઠકને બોલાવી શકાય તો વધાર સાર. � ુ ક બપોરે બ કલાક જ�યા પછી અમ ચટણીનો �ચાર નહી કરીએ. અમન ે આદમ : લોકશાહી િવશ શ માનવ છ?
ં
�
ુ
�
ે
�
�
�
�
ૂ
�
�
�
ુ
�
�
�
ુ
ુ
ુ
�
મિહલાઓન કહવ હત ક ý કાયકતા અન વોટરોને દા� આપવામા પાટી � બપોરે જ�યા પછી સતા સતા મગિઝન વાચવાની અન ટીવી પર સાસ-વહના ઇવ : માર ચાલ �યા સધી સારી િસ�ટમ છ.
ે
�
ુ
�
�
ે
�
ૂ
ે
ુ
ે
�