Page 13 - DIVYA BHARATHI 012221

Friday, January 22, 2021 | 13

‘અરાજકતાના �યાકરણ’નો ખતરો, અમ�રકાની સામ ઝકી નહી. આ કટલાક ઉદાહરણો � �
ે
ે
�
ૂ
ં
�
ુ
તો છ, પણ હજ માનવિધકારના નામ િવરોધ કરવાના
�
ે
ે
�
�
ૈ
નામ કટલીક સ�થાઓ કાયમ તયાર હોય છ. ભારતમા
�
ે
ે
ે
ે
ૂ
નાગ�રકતા કાનન િવષ અમ�રકા અન ��લ�ડમા
ે
ુ
ભારતથી અમ�રકા સધીની સમ�યાઓ િનøવ સગઠનો િનવદન ક દખાવો કરે ત ��ય કાયમનુ �
�
�
ે
�
ે
ે
�
�
ુ
�
બની ગય છ. કા�મીર આ બધા માટ પહલાથી મ�ો હતો
�
ુ
�
ે
હવ તમા 370મી કલમ કાઢી નાખવામા આવી તનો
�
�
ે
ે
ે
ઉમરો થયો. આપણે �યા પણ કિથત ‘િલબરલ’ તવા
ે
ુ
��ો પર ઝકાવ છ. � � ે
ે
�
�
ે
�
�
ે
ે
ે
ે
ે
હવ તમા ખડત �દોલન ઉમરાય છ. કનડા અન
ુ
ુ
�
20 21નો ý�યઆરી અન 2020નો �ડસ�બર બીજ જ ખાિલ�તાની �ીમતો વસી ગયા છ તઓ આ ે
ે
�
ે
મિહનો અનક ઘટનાઓની સાથ આપણી
ે
ે
ે
�
ે
વ� આ�યા. આશા-િનરાશાના સામિહક �દોલનમા� ��ય� અન પરો� રીત સિ�ય બ�યા છ.
ૂ
ે
ે
�
ૂ
�
ે
�
�
ે
ે
આઘાત ��યાઘાતોની વ� સૌથી મોટો સવાલ એ ઊ�ો ખાિલ�તાન પýબનો જનો અન જજ�રત રોગ છ. જવો
�
ે
�
છ ક દિનયામા વતમાન લોકત��ની દશા અન િદશા િવષ ે અલગ �વાય� ક�મીરનો છ. કનડામા શીખ વ�તી મોટા
�
ે
ુ
�
�
�
�
�
�
ે
�
�
ં
ે
�
ુ
પન:િવચાર કરવાની ઘડી આવી છ ક નહી? મા� �માણમા છ. દશની �ીø ભાષા તરીક� પýબીન મા�ય
�
ે
લોકત�� જ શા માટ, તના પર હાવી થતી �ત�રક રાખવામા આવી છ. કનડાના રાજકીય પ�ોને
�
�
ે
ુ
સરમખ�યારશાહી, રાýશાહી, સિનકી શાસન અન ે શીખ મતદારોની જ�ર છ એટલે સાચી
�
ૈ
�
ે
�
સા�યવાદી તમજ મઝહબી ઝનૂન સાથના �યાસો... સમયના ક ખોટી માગણી �યાના પ�ો �વીકારી
ે
ુ
ે
આટલુ દિનયાના ઘણા દશોમા તબાહી મચાવી ર� છ. લ છ. અગાઉ કોમાગાટા મારના
�
�
ુ
�
ુ
�
�
ે
ે
�
�
�
�
�
લોકત�� આની વ� ‘ઓછા અિન�ટ’ તરીક� �વીકત થય ુ � ��તા�ર હ�યાકાડ માટ ýહર માફી માગવામા �
ુ
છ, પણ તનો અથ એ નથી ક લોકશાહીમા� બધ બરાબર આવી ત ઘટનાએ �તરરા��ીય
�
ે
ે
�
�
�
�
હોય છ. કટલીકવાર તો �યા બધારણના નામ ે િવ�� પ�ા �યાન ખ�ય હત. એ ýણવ રસ�દ
ુ
�
ુ
�
�
�
�
ુ
�
�
�
ુ
�
ે
ે
�
�
સરમખ�યારીના �યોગો સ�ા માટની વાસના સાથ ે થશ ક ભારતની આઝાદી માટ કનડામા�
ે
�
ે
�ત�રક સઘષ તરફ દશન ધક�લી દ છ. વીતલા સ�તાહ � એકવીસમી સદીના બીý દશક દરિમયાન
�
ે
�
ે
�
અમ�રકામા જ કઈ બ�ય ત �ત�ધ કરે તવ છ. આ ‘ગદર �દોલન’ થય તમા શીખ અન બીø
ુ
�
ુ
ે
�
ુ
�
ે
ે
ે
�
�
ે
ે
ે
�
�
�
િહસાચાર ચટણી પછી થયો અન તન કારણ ડોના�ડ ��પ ભારતમા કાયદાઓ અન �ત�રક ��ો પર કટલાક ભારતીય �ýએ મોટો ભાગ ભજ�યો હતો. �ાિતકારી
�
�
ૂ
�
ુ
ે
ે
ે
અન તનો પ� છ એ અધ સ�ય છ. ખરખર તો િવ�ની દશો કાયમ દરિમયાનગીરી કરતા ��યા છ � લાલા હરદયાલ અન તમના �ાિત મથકનુ એક �મારક
ે
�
�
�
ે
ે
�
ે
�
ે
સૌથી જની લોકશાહીનો આ ઉપખડ પોતાના એવા ��ો સાન �ા��સ�કોમા છ. �
�
�
ૂ
ે
ે
�
�
પદા કરી ર�ો ક તમા લોકત��ન પણ ધોવાણ થવા મા� ુ અ�યાર હાલત જદી છ. કનડાના વડા�ધાન જ��ટન
ે
�
ુ
�
�
ે
ુ
�
�
ે
ે
�
ે
ુ
�
�
ૂ
ે
છ. જગતકાø તરીક�ની ભિમકા અમ�રકાની મોટી એિલનાન જ દશ છોડીને ભાગી જવ પ� હત! � ુ છ, પણ જ સવાલો ઉઠાવવામા આવી ર�ા છ તમા � �ડોને િદ�હીમા ચાલતા ખડત �દોલનની િચતા
ે
�
�
ુ
�
ે
�
�
ે
�
ે
ે
�
�
ે
ે
ે
ે
ે
�
�
ે
�
ુ
�
ે
�
ખાિસયત છ. એક સમય તન રિશયાનો સા�યવાદી અ�યાર હ�ગક�ગ, થાઈદશ, િતબટ અન બીý પોતપોતાના �વાથ અન િહત ઉમરાઈ ýય છ. � થઈ અન ýહરમા ક� ક, આ �દોલનની સાથ છ.
ે
ુ
�
ે
ે
ે
�
�
ે
ે
�
ે
ે
�ભાવ ખતમ કરવો હતો અન ત જ�રી પણ હત. �તા � દશોમા �ýકીય ઉ�ક દખાઈ ર�ો છ. �ાસ મઝહબી અગાઉ પોખરણ અ��યોગ વખત અમ�રકાએ ભારતમા માનવાિધકાર માટ આ કોઈ ખરખરી િચતા
ે
�
�
�
�
ુ
ે
ુ
�
ુ
ે
ે
બીý િવ�ય� સમય �ટાિલનના રિશયા સાથ તણ હાથ આતકવાદનો સામનો કરી ર� છ. �યાનમાર અન ે ભારત-િવરોધી વલણ અપના�ય હત. ભારતમા � નથી, �થાિનક શીખ મતદારને રાø કરવાનો રાજકીય
�
�
ુ
�
ે
ે
મળ�યો હતો! રિશયામા કઠોર સા�યવાદ અન તની બા�લાદશમા િહજરતી રોિહ�યાન કઈ રીત રાખવા ત ે કાયદાઓ અન �ત�રક ��ો પર કટલાક દશો કાયમ �પચ મા� છ. ભારત સરકારે �ત�રક �� પર આને
ે
�
�
�
ે
�
ે
�
�
ે
ે
ે
ે
�
�
ે
ુ
કાિતલ બની ગયલી િવચારધારાન ધરાશાયી કરવાનુ �ય મોટો સવાલ છ. અફઘાિન�તાનમા� હજ તાિલબાનો દરિમયાનગીરી કરતા આ�યા છ. ભારત-પા�ક�તાન દખલગીરી ગણાવીને િવરોધ ન�ધા�યો છ. આની એક
�
ે
�
ે
�
�
ે
ૂ
ુ
ે
�
ુ
ે
ુ
�
ે
�
ુ
�
�
�
�
તો સા�યવાદી શાસનન જ સતાન િમખાઈલ ગોબાચોફને ક�લેઆમના ઈરાદા સાથ ઘમ છ. પા�ક�તાનમા સ�ાનો ય� સમય લાલબહાદર શા��ીએ તવા િવરોધનો બીø બાજ પણ છ. એક મિહના પહલા ટોર�ટોમા�
�
ે
�
ýય છ. ચીનની ‘પીપ�સ ડમો�સી’ ક �યબાની પ�િત આતકવાદ અન ક�ર તાિલબાની આતકવાદ બન ે સામનો કય�, પણ તા�કદ કરાર અન પછી ઇ��દરાø- એક યવા મિહલાની લાશ મળી. આ કરીમા બલોચ
�
�
�
�
ુ
ૂ
�
ે
�
�
�
ે
ુ
�
�
ે
ૂ
વળી બીý �કારની સા�યવાદીનો અમલ કરે છ �યા � સામસામ છ. આવા સýગોમા લોકશાહીનો અવાજ ભ�ો કરાર બને આપણી નબળાઈ તરીક� �થાિપત થયા મળ બલોિચ�તાનમા સિ�ય હતી. ત પા�ક�તાની સના
ે
�
કોમરેડોના મસીહા તરીક� ýણીતા �ફડલ કા��ોની પ�ી દબળ થઈ ર�ો છ ક શ? આ સવાલ તરાશવા જવો હતા. અ��યોગમા અટલ િબહારી વાજપયીની સરકાર (અનસધાન પાના ન.19)
�
�
ુ
�
�
ુ
�
ે
�
ુ
ુ
�
ે
ે
ુ
ે
ે
ે
�
ે
�
ે
ે
�
ુ
�
�
ે
�
ે
ુ
રાહલે ક��સના �મખ તરીકની જવાબદારીન અપ�રપ�વ એ�ો�થી લીધી. ક��સ છોડી ગયલા નતા ટોમ વડ�ન ક� હત એમ ‘ý હતો. મોદીની િહદવાદી નતા તરીક� ઊભી થયલી છાપન કારણે દશામા તઓ
ે
ુ
ે
ે
ે
�
ુ
�
ે
ે
ં
તમારો નતા તમન સ�ા અપાવી નહી શક તો રાજકારણીઓ એવા નતાન છોડી ýય એમા કોઈ નવાઈ નથી.’ લોકિ�ય હતા. બીø તરફ ક��સના નતાઓ વધ પડતા આ�મિવ�ાસમા હતા
�
ે
ે
ુ
અન એવ માનતા હતા ક ‘કોમવાદી’ નરે�� મોદીને કદી લોકો PM તરીક� પસદ ુ �
ે
�
�
�
ં
નહી કરે. 2014ની ચટણીનુ સકાન રાહલ ગાધીએ પોતાના હાથમા� રા�ય
�
�
�
ુ
ૂ
�
ક��સની ડબતી નાવ કોણ બચાવશે? હત. રાહલ ગાધીના ચમચાઓ એરક��ડશ�ડ ઓ�ફસમા બસીન ક��યટર �ારા �
ે
�
ે
�
ુ
�
�
�
ૂ
ે
ે
ૂ
�
�
�
જ આખી ચટણીની ��ટø ન�ી કરતા હતા. અહમદ પટ�લ અન �ણવ મખø
ુ
�
ે
ે
જવા િસિનયર નતાઓની અવગ�નઆ કરાઇ. પ�રણામે ક��સન ધોવાણ થઈ
ે
ુ
ે
�
ગય. ક��સ એ વાત �વીકારી શકી નથી ક ભારતમા હવ ચટણી અમ�રકાના
ે
�
ુ
ે
�
ૂ
�
ં
�
ે
�મખપદની જમ લડાય છ. ý નતામા� દમ નહી હોય તો લોકો એનો �વીકાર
ે
ુ
ે
ુ
ે
�
ે
�
�
ે
�
�
ુ
‘ભા રતીય રા��ીય ક��સ’ ડબી રહી છ એ બાબત ખદ ક��સીઓન ે કરતા નથી અન છવટ નકસાન પ�ને થાય છ. નરે�� મોદી 24x7 રાજકારણી
�
ૂ
�
�
�
�
�
છ. સઘના �ચારક ર�ા હોવાના કારણે ભાજપમા સપણ સમયનો હો�ો
�
ૂ
�
પણ શકા નથી. પાચ અગ�યના રા�યોની ચટણી માથા પર
�
�
ે
ે
�
�
�
�
ે
ે
�
તોળાઈ રહી છ. પ�ડચરી જવા નાના રા�યો િસવાય બીý �વીકારતા પહલા તઓ સામા�ય કાયકતાઓ સાથ રહીન ઘડાયા છ. મોદીના
ુ
�
ૂ
રા�યોમા ક��સની øત િવશ કોઈ �વ�નમા પણ િવચારી શકત નથી. દ�મનો પણ કબલ કરે છ ક રાજકીય �યહરચનામા મોદીને કોઈ પહ�ચી નહી ં
ુ
ૂ
�
ે
ે
�
�
�
�
�
ુ
ે
ે
�
�
ૂ
�
ુ
�
�
�
ગજરાતમા �થાિનક પચાયતો અન પાિલકાઓની ચટણી પણ બહ દર નથી. શક.બીø તરફ રાહલ ગાધીએ ક��સના �મખ તરીક�ની જવાબદારીન સાવ
ૂ
ે
ે
ુ
ે
�
�
ુ
�
ે
�
ુ
ે
આમ છતા આ લખાય છ �યા સધી ક��સના યવરાજ, ડી ફ�ટો �મખ, રાહલ જ અપ�રપ�વ એ�ોચથી લીધી. ક��સ છોડી ગયલા િસિનયર નતા ટોમ
�
ુ
�
ગાધી ઇટાલીમા રýની મý માણી ર�ા છ. લાબી બીમારીથી ખાટલા પર વડ�ને એક વખત ક� હત એમ ‘ý તમારો નતા તમને સ�ા અપાવી
�
ે
�
ુ
�
�
�
�
�
�
�
ં
ુ
�
ે
ે
પડ�લી ક��સની સારવાર ગાધી કટબ પણ કરી શકત નથી ક ગાધી કટબ નહી શક તો રાજકારણીઓ એવા નતાન છોડી ýય એમા કોઈ
�
�
�
�
�
�
ે
�
ે
�
�
�
�
ે
ે
િસવાયના નતાઓ પણ કરી શકતા નથી. એમ લાગ છ ક ýણ ભાજપના દીવાન- નવાઈ નથી.’ 2019મા ચટણીની હાર પછી રાહલ ગાધીએ
�
�
ૂ
ુ
ુ
�
ે
ુ
સગ�ઠત પાવર સામ ક��સ શરણાગિત �વીકારી લીધી છ. � પ��મુખ તરીક� રાøનામ તો આ�ય, પરંત �યાર પછીનો
�
ે
ે
�
ે
ે
ે
ે
ુ
�
ે
�
ક��સન લાગલી ઉધઇ કોઈ નવી વાત નથી. છ�લા 6 વષથી ક��મા અન ે એ-ખાસ એમનો �યવહાર પણ તઓ ýણ પ�ના �મખ હોય તવો
�
�
ે
�
�
ુ
�
ુ
25 વષથી ગજરાતમા ક��સ લડાયક �મતા જ ગમાવી દીધી છ. 2015થી જ ર�ો છ�. એમના �ગત વતળના �ણ-ચાર જણને બાદ
�
ે
ુ
ે
�
�
2020 સધીમા ક��સની �ટ�કટ પર ચટાયલા 120 જટલા ધારાસ�યો ક��સ ગઠબધન સરકારમા છ. � કરતા તઓ ક��સના િસિનયર નતાઓન પણ મળતા નથી.
ુ
ે
ે
�
ે
ૂ
ે
ે
ે
�
ે
ે
ે
ૂ
�
છોડીને ભાજપમા ýડાઈ ગયા છ. મોદીના વાવાઝોડાન કારણે 2014મા � પ�ના �બલશટર અન ક��સન સકટમાથી હમશા બહાર િવ�મ વકીલ ભતકાળમા ‘પ�પુ’ તરીક� ચ�ટી ગયલી ઇમજને સધારવા માટ �
ે
ે
�
ે
�
ે
ે
�
�
ુ
ે
�
ૂ
�
ે
ે
ુ
�
ુ
ફ�ત 44 બઠકો મળવી શકનાર ક��સ 2019મા પણ ખાસ ઉકા�ય નહોતુ. કાઢનાર અહમદ પટ�લના અવસાન પછી ક��સ સકાની વગરની એમણે કોઈ �ય�ન કયા નથી. ગભીર રાજકીય મ�ાન પકડી
ે
ે
ુ
�
ે
�
�
�
ે
�
�
ે
ે
ે
ે
�યોિતરાિદ�ય િસિધયાન સાચવી નહી શકવાન કારણે 2018મા મ�ય�દશમા � નાવની જમ આમથી તમ ફગોળાઈ રહી છ. ક��સ એક અøબ લવાની �મતા પણ એમનામા નથી. અદાણી–�બાણી, ચોકીદાર
�
ે
ં
�
ે
ે
�
�
�
ં
ુ
ે
ે
ે
�
ે
�
ે
�
�
�
�
�
�
ુ
મળવેલી સ�ા પણ ક��સ ગમાવવી પડી. રાજ�થાનમા પણ ક��સ કટલો �કારની અસમજસમા છ. �મખપદે ý ગાધી કટબમા�થી કોઈ નહી હોય ચોર હ... જવા િન�ફળ ગયલા મ�ાઓન પણ તઓ પકડી રાખ છ. મોટા
ુ
ે
ે
�
ે
ે
ે
ે
ે
�
�
�
�
ે
�
સમય સ�ા ટકાવી રાખશે એ કોઈ ખાતરીથી કહી શક એમ નથી. 2019મા � તો ક��સના અસ�ય ટકડા થઈ જવાની બીક લાગ છ અન બીø તરફ ગાધી ભાગના રા�યોમા ક��સ �ીý ક ચોથા �થાનના પ� તરીક�ની પોઝીશન
�
ે
�
�
�
ે
ે
ે
�
�
�
કણાટકના 13 જટલા ક��સના ધારાસ�યોએ બળવો કરીને ભાજપને સ�ા કટબ હવ ક��સન બચાવી શક એવી ��થિતમા નથી. રાહલ ગાધીને વારવાર �વીકારી લઈન સતોષ માનવો પડ� છ. અિખલશ યાદવ, શરદ પવાર, ઉ�વ
�
�
ે
ં
ે
�
ે
ે
�
�
ે
�
ે
ે
�
�
ે
ે
ે
�
�
�
ુ
પર બસાડી દીધુ. 2017ની િવધાનસભાની ચટણીમા ગોવા અન મિણપુરમા � ક��સ લો�ચ કયા. 50 વષની �મર પણ રાહલ ગાધીને યવા નતા તરીક� ઠાકર ક મમતા બનø અન માયાવતી જવા નતાઓ પણ ક��સન દબાવી શક �
ે
ે
ે
ે
�
�
ૂ
ે
�
ે
ે
�
ે
�
�
ે
ે
ે
�
ે
ૂ
નબર 1 પ� તરીક� ચટાઈન આ�યા છતા પણ રાજકીય દાવપચ રમીને ભાજપે �ોજે�ટ કયા. ક��સના લગભગ તમામ િસિનયર નતાઓએ રાહલ ગાધીને છ. 2014ની હાર પછી િસિનયર ક��સ નતા એ ક એ�ટોનીએ એક �રપોટ�
�
�
�
�
ે
ે
�
�
�
ુ
ે
�
�
�
ુ
ે
ૂ
�
ૈ
�
�
સ�ા �હણ કરી. િબહારમા છ�લી િવધાનસભાની ચટણીમા નીતીશકમારન ે પોતાના નતા તરીક� �વીકારી લીધા હતા, પરંત ý જણનારીમા� જ ýર નહી ં તયાર કય� હતો. આ �રપોટ�મા કહવામા� આ�ય હત ક ‘ક��સની ઇમજ િહદ ુ
ુ
�
�
ે
�
�
ુ
�
�
ે
�
ે
ે
પોતાની તરફ લાવવામા પણ ક��સ િન�ફળ ગય. ઉ�ર�દેશ, મહારા��, હોય તો સયાણી શ કરે? રાહલ ગાધીએ પોતાનો હો�ો �યારય ગભીરતાથી િવરોધી જવી થઈ જવાન કારણે લોકોએ ક��સન નકારી છ.’ ક��સની હાર
ે
ે
ે
ુ
�
ુ
ે
�
�
ે
પિ�મ બગાળ, િબહાર અન તાિમલનાડ જવા રા�યોની 249 બઠકોમાથી લીધો નહોતો. 2004 અન 2009ની લોકસભા ચૂટણી ક��સ øતી શકી હતી, માટ બીý પણ કારણો આ �રપોટ�મા આપવામા આ�યા હતા. 6 વષ પછી
�
�
�
ે
�
ે
�
ે
�
ે
ે
ક��સ ફ�ત 12 બઠકો જ øતી હતી. આ જ રા�યોની 1462 િવધાનસભા એનુ કારણ એ હત ક અહમદ પટ�લ, �ણવ મખø અન િચદ�બરમ જવા પણ ક��સ આ �રપોટ� પર કોઈ મનોમ�થન કય નથી.
ે
ે
ુ
ુ
�
�
ે
�
ુ
�
ે
ે
�
ે
�
�
�
ે
�
બઠકોમા�થી ક��સ ફ�ત 130 બઠકો øતી. ���દેશ, િદ�હી, િ�પુરા, નતાઓએ ચટણીની �યહરચના ઘડી હતી. ýક, એ વખત િવપ�ી નતા તરીક� રાહલ િવદશમા છ, સોિનયા ગાધી બીમાર છ અન બીý કોઈ નતાઓ
ે
ે
ૂ
�
ે
ે
ે
�
ે
ે
ે
ૂ
�
ૂ
�
ે
ે
ે
ે
ે
િસ�ીમ અન નાગાલ�ડ જવા રા�યોમા ક��સનો એક પણ ધારાસ�ય ચટાયો અડવાણી હોવાન લીધ પણ ક��સ માટ સરળતા રહી હતી. પાસ સ�ા નથી. �યાર ક��સની ડબતી નાવ કોણ બચાવશ એનો જવાબ તો
ે
�
ે
ે
ે
ે
�
�
ે
ે
ે
નથી. ફ�ત મહારા��મા શરદ પવાર અન ઉ�વ ઠાકરના ટકાથી ક��સ 2014ની લોકસભાની ચટણીમા ક��સ નરે�� મોદી સાથ પનારો પાડવાનો કદાચ ભગવાન પાસ પણ નહી હોય!
ં
�
�
ે
�
ૂ
ે
�
ે
ે
ે