Page 12 - DIVYA BHARATHI 012221

¾ }ગુજરાત Friday, January 22, 2021 12
Friday, January 22, 2021 | 12

િશ�ણ એટલ સતત િશખતા રહ�વાની તૈયારી. બે-ચાર �ડ�ીના સ�ટ���ક�ટ મળી જવાથી �ય��તને ‘િશિ�ત’ ન કહી શકાય.
ે
જેને øવનમા િશ�ત,�મા અને શાણપણ મેળ�યા �� એવી �ય��તને િશ-�-ણ મ�ય�� �� એવ કહી શકાય.
�
��
���રનો અથ એક ઓવર
�
ઓલ ��િમ�ગ અથવા િશ�ણ એટલે... િશ�ત,
�ય��ત�વ ઘડતર એવો થવો
ýઈએ. ‘ક�ળવણી’ જેવા
ે
ે
શ�દ સાથ મોટાભાગના
માતા-િપતાને કોઈ લેવા- ��ા અન શાણપણ િવચિલત કરવા માટ �
દેવા જ નથી હોતી બોડીલાઈન ટ���નક

ઈý��ત

ખેલાડીઓ અન
ે

બોડીલાઈન બોિલ��

ý�ડ�ને િ�ક�ટના ઇિતહાસનો સૌથી કો��ોવિશ��લ
ે
િનણ�� લીધો જેના કારણે હ�રો�ડ લારવુડન આજ
િદન સુધી િવલન તરીક� �ીતરવા�ા� આવે ��
તસવીર ूતીકાत्મક છે ભા રતીય ટીમ ઓ���િલયાના �વાસ છ� અને ઈý��ત થયેલા
ે
�લેયસ�નુ� િલ�ટ મોટ�� થતુ� ýય છ�. મુસીબતોનો સામનો કરતા
ભારતીય ટીમના �ફટ �લેયસ�ની સ��યા ઘટતી ýય છ� તેનુ� મુ�ય
કારણ ઓસી.ની હો�ટાઇલ બોિલ�ગ પણ છ�. યોગાનુયોગ એવો બ�યો છ� ક�
�� �લા નવ મિહનાથી શાળાઓ બ�ધ છ�. સરકારે ýહ�રાત કરી છ�, ગિણત ભણાવવુ� છ�.’ શીખવાની કોઈ �મર નથી હોતી અથવા બધી �મર ý�યુ. 1933મા� ��લે�ડની ટીમે યજમાન ઓ���િલયા સામે એિશઝ રમતા
પરંતુ હø એ િવશ િનિ�તતાથી કશુ� કહી શકાય એમ નથી
ે
શીખવાની જ હોય છ� એવુ� હ�� માનુ� છ��,એટલે હ�� એમની પાસે ભણવા ગઈ.
બોડીલાઈન બોિલ�ગનો �યોગ કય� હતો અને ઓસી.ના ક���ન સિહત ઘણા
ે
�યારે માતા-િપતાની િચ�તા સહજ અને �વાભાિવક છ�. લગભગ સ��યારેખા, દશા�શ, પૂણા�ક,અપૂણા�ક અને સમીકરણો િવશ એમણે જે �લેયસ�ને ગ�ભીર રીતે ઈý��ત કરીને િસરીઝ øતી લીધી હતી.
એક આખુ� વષ� બાળકો ઘરે બેઠા છ�. ક�ટલીક શાળાઓએ ઓનલાઈન િશ�ણ સહજતાથી મને ભણાવી એનાથી મને સમýયુ� ક� મારા કો�સે�ટ જ ��લયર •બોડીલાઈન બોિલ�� એટલે શુ�?
આ�યુ� પરંતુ એનો ક�વો અને ક�ટલો ફાયદો થયો છ� એ તો માતા-િપતા જ કહી નહોતા. ગિણત િનરસ િવષય નથી. તે કોઈ નવલકથા ક� કિવતા જેટલો જ ફા�ટ બોલસ� �ારા લેગ સાઈડ �ફ�ડ સેટ કરીને િવરોધી ટીમના બે�સમેનના
શક�! ‘ભણ,નહીં તો નાપાસ થઈશ... આખુ� વષ� બગડશે તારુ�...’ આવુ� રસ�દ િવષય છ�,પરંતુ ý સમýય તો ! શરીર તરફ શોટ� પીચ બોિલ�ગ કરવી એટલે બોડીલાઈન બોિલ�ગ. આવી
ક�ટલા�ય માતા-િપતાએ ક�ટલા�ય બાળકોને ક�ટલીયે વાર ક�ુ� હશ! ક�ટલા�ક આજના બાળકોને મળીએ ક� એમના િશ�ણ િવશ એમની પાસેથી ���ટ�øનો મુકાબલો કરવા માટ� બે�સમેન માટ� 3 િવક�પ ખુ�લા રહ�તા. 1)
ે
ે
�
માતા-િપતા નાપાસ થયેલા ક� ઓછા ટકા સાથે પાસ થયેલા બાળકોને એટલો સમજવાનો �યાસ કરીએ �યારે સૌથી પહ�લી જે વાત ઉડીને �ખે વળગે છ� એ બોલ આવે �યારે નીચે ઝૂકીને બોલ માથા પરથી પસાર થઇ જવા દેવો 2)
માનિસક �ાસ આપે છ� ક� કાચી વયનુ� સ�તાન આપઘાત કરી બેસે છ�. િવ�ના છ� એમના કો�સે�ટનુ� ક��યુઝન. ��ેøમા� ‘સીએચ’નો ચ થાય અને ક પણ બોલની લાઈનની �દરની તરફ આવીને બોલને લેગ સાઈડ ફટકારવો. 3)
અનેક દેશોમા� વધુ સારુ� િશ�ણ અને વધુ સગવડ ઉપલ�ધ છ�. અહીંથી થાય... ‘એ’ અને ‘ઈ’નો ઉ�ાર,’ઈ’ અને ‘આઈ’નો ઉ�ાર ક�ટલીકવાર �ટ��સની એ�ોસ જઈને બોલ ફટકારવો. તમામ િવક�પોમા� રન લેવા કરતા
�
િવ�ાથી�ઓ ભણવા િવદેશ ýય છ� કારણ ક� આપણે એમ માનીએ છીએ ક� સેળભેળ થઈ ýય. િહ�દી, ગુજરાતી ક� મરાઠી જેવી ભાષાઓ સ��ક�તમા�થી િવક�ટ ગુમાવવાના અને øવ ýખમમા મૂકવાની શ�યતાઓ વધુ હતી. ý
�
િવદેશમા વધુ સારુ� િશ�ણ મળી શકશે. એ વધુ સારા િશ�ણના જગતમા� ઉતરી આવી છ� અને �માણમા� વધુ ફોને�ટક એટલે ક� ઉ�ાર ���ડલી ભાષાઓ નીચે ઝૂકવામા� વાર થાય તો બોલ માથામા વાગતો. ý લેગ સાઈડ બોલ
�
�
હરીફાઈ છ� પરંતુ �યા �વ�થ હરીફાઈ છ� અને સરખામણી નથી. આપણે છ�. બાળકનો સવાલ છ� ક� નાઈફમા ‘ક�’, ��હસલમા ક� િલસનમા ‘ટી’ ક� ફટકારવા માગો તો �ફ�ડસ�ની અભે� દીવાલનો સામનો કરવો પડતો અને
�
�
�
સરખામણી કરીને સ�તાનની સતામણી કરીએ છીએ. કાચા માનસ ઉપર ટકા સાઈનમા ‘ø’ શુ� કરે છ� પણ આપણી પાસે એની �મરે સમýવી શકાય એવો ý �ટ��સની એ�ોસ જવુ� પડ� તો બોલસ�ને તમામ �ટ��સ આસાનીથી દેખાઈ
�
અને માક�ના નામે �ાસ ગુýરવાથી એનુ� ભિવ�ય સુધરી જશે એવુ� માનનારા જવાબ નથી. જતા. 1933મા� બે�સમેન પાસે હ��મેટ અને ચે�ટ ગાડ� નહોતા એટલે ý
માતા-િપતા પોતે જ પોતાના બાળકના ભિવ�યને સૌથી વધુ નુકસાન પહ�ચાડ� બાળકને કડકડાટ આ�ફાબે�સ આવડતા હોય ક� એ એના પુ�તકમા�થી જરા સરખી ચૂક થાય તો ધસમસતો બોલ માથામા અથવા
�
છ�. કોરોનાકાળમા� દસ મિહના સુધી બાળકો �ક�લે નથી ગયા. સડસડાટ વા�ચી જતુ� હોય એથી એને ��ેø આવડ� છ� એવુ� માની લેવાની ભૂલ છાતીમા વાગતો. લેગસાઇડ ક�ટલા �ફ�ડર રાખી
�
ે
દસમા-બારમાના િવ�ાથી�ઓના ભિવ�ય િવશ હø કોઈ િનિ�ત આગાહી �યારેય ન કરવી. ગિણતનુ� પણ આવુ� જ છ�. એના પુ�તક ક� �વા�યાયપોથી શકાય ક� પછી એક ઓવરમા� ક�ટલા બાઉ�સસ �
થઈ શક� તેમ નથી �યારે િવચારીએ તો સમýય ક� વષ� બચાવવા ક� પુરતા દાખલા કદાચ એ બાળક કરી લે, માક� પણ સારા લઈ આવે કરવા તેની �યા�યા કરવામા� આવી નહોતી.
ે
સુધારવાનો માતા-િપતાથી �ય�ન થઈ શક� પણ એથી વધુ કશુ� ન તેથી એને ગિણત આવડ� છ� અથવા િજ�દગીના ગિણતમા� પણ �પો���સ આમ, �ોટ���ટવ િગયરના અભાવ તેમજ
થઈ શક� ! એના દાખલા સાચા પડશે અને હાઈએ�ટ માક� આવશે એવુ� િનયમોની ગેરહાજરીને કારણે બોડીલાઈન
માતા-િપતા બાળકનો ઉછ�ર કરે છ�. આ ઉછ�રનો અથ� એકબીýને માનવુ� ક�ટલુ� ખતરનાક છ� એની સમજ તો �યારે પોતાનુ� નીરવ પ�ચાલ બોિલ�ગ એક ઘાતક ���ટ�ø હતી.
ે
એક ઓવર ઓલ �ૂિમ�ગ અથવા �ય��ત�વ ઘડતર એવો સ�તાન િજ�દગીના ગિણતના દાખલા ગણવા બેસે �યારે જ • ��લે�ડન બોડીલાઈન બોિલ�� કરવાની
થવો ýઈએ. બાળક �ચુ� થઈ ýય એથી એ મોટ�� થયુ� ��તા� રહીએ સમýય છ� ! જ�ર શા �ાટ� પડી?
છ�,એને �ડ�ી મળી ગઈ એટલે હવે ભિવ�ય સુરિ�ત છ� લગભગ દરેક ભણેલા માતા-િપતાએ એમના સ�તાનના ઓસી.ની ટીમ ડોન �ેડમેનને કારણે મજબૂત
અને લ�ન કરી દીધા એટલે હવે સ�તાન સેટલ થઈ ગયુ� કાજલ ઓઝા વૈ� કો�સે�ટ ��લયર કરવામા� પોતાની આવડત અને ઉý � હતી. ઓ���િલયા એ સમયે ��લે�ડના તાબા હ�ઠળ
છ�... હવે, પોતાની જવાબદારી પૂરી થઈ ગઈ છ� એવુ� વાપરવી ýઈએ. મોટાભાગના માતા-િપતા ‘લાડ’ના હતુ� અને તેમ છતા ��લે�ડની િ�ક�ટ ટીમ ઓસી. સામે િ�ક�ટમા� હારતી હતી.
�
ુ�
માનીને ýતને છોડાવી લેતા માતા-િપતા માફીને લાયક નથી! નામે સાદી વ�તુઓ શીખવવાન ચૂકી ýય છ�. પોતાનુ� કબાટ પોતે જ શોધેલી રમતમા� તે િવજેતા ન બની શક� તો એનો મતલબ શુ�? વાત
ગા�ધીøએ િશ�ણ અને ક�ળવણી એવા બે જુદા શ�દો આ�યા. ગોઠવવુ�, પોતાના પૈસાનો િહસાબ રાખવો, મોડા ક� એકલા જમે તો એમ હતી ક� સરેની ટીમના ક���ન પસી� ફ��ડરે ���લશ ટીમ ક� જે એિશઝ
ુ�
�
�
આપણે બધા િશ�ણ અથવા �ડ�ીને કમાવાનુ� સાધન માનીએ છીએ. વધેલુ� ખાવાન કાઢીને અને ઢા�કીને િ�જમા મૂકવુ�, પોતે ભૂ�યા ન રહ� એટલુ� રમવા ઓસી. જવાની હતી તેના ક���ન ડ�લાસ ý�ડ�નને વાત વાતમા ડોન
મોટાભાગના લોકો માટ� િશ�ણનુ� એકમા� �યેય સારી નોકરી મેળવવા પૂરતુ� બેિઝક રા�ધી શકવુ�, બે�કનુ� કામ કરી શકવુ�...જેવી સાદી બાબતો હાઈએે�ટ િવષે ýણકારી આપી ક� 1930ની ઓવલ ટ��ટ મેચમા� વરસાદ બાદ રમત
જ છ�. માક� લાવનારા બાળકોને પણ નથી આવડતી! આમા� દીકરા-દીકરીનો ભેદ ફરીથી શ� થઇ �યારે અમુક બોલ ભીની પીચને કારણે ડોનની અપે�ાથી વધુ
‘ક�ળવણી’ જેવા શ�દ સાથે મોટાભાગના માતા-િપતાને કોઈ લેવા-દેવા જ નથી. ઊછ�યા હતા. તેનુ� Ôટ�જ ýઈને ý�ડ�ને એિશઝ øતવા માટ� મનોમન િનણ�ય
નથી હોતી. �ે�યુએટ થયેલુ� સ�તાન સ, શ અને ષ વ�ેનો ફરક ઉ�ારથી આ øવનનુ� િશ�ણ અથવા ક�ળવણી છ� જે સહ�ને બરાબર મળવી ýઈએ. કય� ક� �ેડમેનને છાતીની �ચાઈએ ý ફા�ટ બોિલ�ગ કરવામા� આવે તો તેને
ક� લેખનમા� ઉપયોગ ન કરી શક� તો એ �ે�યુએશન ક�ટલુ� કામનુ�? ��ેø આપણે એક સારા �ય��તનુ� િનમા�ણ કરવાને બદલે એક સારા ડો�ટર, કાબૂમા� રાખી શકાય છ�. તે ઉતાવળમા આઉટ થઇ જશે. આ �લાન માટ� હ�રો�ડ
�
�
મા�યમમા ભણેલુ� બાળક ‘આઈ ડીડ નોટ ક�ઈમ’ બોલે �યારે એનુ� ��ેø ખોટ�� એ��જિનયર, એક�ડ�િમિશયન ક� �પો�સ� �ટારના ઘડતરમા� લાગી જઈએ છીએ. લારવૂડ અને િબલ વોસની પસ�દગી કરવામા� આવી. િસરીઝની શ�આતથી
છ� એવુ� િવચારવાને બદલે એનો પાયો કાચો રહી ગયો છ� એ સમજવાની વધુ એકવાર આપણી ýતને સવાલ પૂછવો ýઈએ ક� ગમે તેટલી સફળ �ય��ત જ ý�ડ�ન તેના િનવેદનોને કારણે અને મી�ડયા સાથે એક જે�ટલમેનને ન છાજે
જ�ર છ�. ક�ટલાક બાળકોને ગિણત ગમતુ� નથી અને એ માટ� કોને જવાબદાર ý સારી �ય��ત નહીં હોય તો એનાથી સમાજને ફાયદો થશે ક� નુકસાન ? તેવી વત��ક કરવા બદલ ચચા�મા� આ�યો હતો મેચ દરિમયાન ઓસી .ના
�
ઠ�રવીશુ�? ગિણત જેવા િવષયને ક� એ િવષયને િનરસ બનાવીને મા� ક�ળવણી એટલે એક �ય��ત�વનુ�, એક øવનનુ�, સમાજમા �વેશ કરનારા ક��ટન િબલ વુડÓલને હ�રો�ડ લારવૂડનો બોલ છાતીમા વા�યો �યારથી તણખા
�
�કડાઓની માયાýળ ઊભી કરીને એમા� િવ�ાથી�ને ગૂ�ચવી દેનાર િશ�કને? એક માણસનુ�, ક�ટ��બની જવાબદારી લેનાર એક જવાબદાર પ�રવારના સ�યનુ�, ઝરવાની શ�આત થઇ. વુડÓલ બેટ ફ�કીને કણસી ર�ો હતો �યારે ý�ડ�ને
�
હમણા થોડા સમય પહ�લા મારી એકાવન વષ�ની �મરે મને એક િશ�ક વોટ આપનાર, કાયદા પાળનાર અને ફરજ િનભાવનાર એક નાગ�રકને હ�રો�ડ લારવૂડને પાણો ચડાવતા ક�ુ� ક� હજુ આવા બીý બે �ણ બોલ નાખ.
મ�યા. બાસઠ વષ�ના એ િશ�ક સાથે વાતચીત કરતી વખતે મ� એમને તૈયાર કરવાનુ� ઘડતર. િશ�ણ એટલે સતત િશખતા રહ�વાની તૈયારી. બે- વુડÔલે ફરી �ટ��સ લે તે પહ�લા ý�ડ�ને �લેયસ�ને લેગ સાઈડ �ફ�ડમા� ગોઠવીને
ક�ુ�, ‘મને ગિણત ગમતુ� યે નથી ને આવડતુ� યે નથી. મારે શીખવાની ચાર �ડ�ીના સ�ટ��ફક�ટ મળી જવાથી �ય��તને ‘િશિ�ત’ ન કહી શકાય. જેને િ�ક�ટના ઇિતહાસનો સૌથી કો��ોવિસ�યલ િનણ�ય લીધો જેના કારણે હ�રો�ડ
જ�ર પણ નથી. મારી અડધા ઉપરની િજ�દગી ગિણત વગર જ પૂરી થઈ øવનમા� િશ�ત,�મા અને શાણપણ મેળ�યા છ� એવી �ય��તને િશ-�-ણ લારવૂડને આજ િદન સુધી િવલન તરીક� ચીતરવામા� આવે છ�.
ગઈ.’ એ હ�યા. એમણે ક�ુ�, ‘મને એક અઠવા�ડયુ� આપીશ? મારે તને મ�યુ� છ� એવુ� કહી શકાય. (�ન����ાન પાના ન�.19)