Page 11 - DBNA 010722
P. 11
Friday, January 7, 2022
દીવાની નાનકડી �યોત પણ સદાય સૂયમય બનીન મહાનલમા િવલીન થવા માટ અધીરી હોય છ.
ે
�
�
�
�
ુ
�
�
�
�
ુ
�
�
ુ
પાણીન ��યેક ટીપ અનત મહાસાગરમા િવલીન થવા માટ જ તલસી રહલ હોય છ.
�
�
શુ �ા�વસીનો અિધકાર પિવ� ગણાય?
�
�
શ કશુક છપાવવા જવ øવનમા હોય ત ગનો છ?
ુ
ે
ે
ુ
�
�
�
ુ
�
�
�
ે
�
�
�ી અરિવદ એક મહા�થ લ�યો : ‘The Life Divine.’ એ �થ
માટ તો ‘મ�નમ ઓપસ’ જવા બ શ�દો પણ ઓછા પડ�. આપણે
ૅ
ે
ે
�
ૂ
સૌ ભલ સામા�ય ક�ાના મનુ�યો હોઇએ, પરંત આપણો મળ
ુ
ે
�
�
�
�
�
સબધ તો ક��મોસ સાથ એટલે ક િનિમિત સાથે રહલો જણાય છ. દીવાની
�
�
ે
�
નાનકડી �યોત પણ સદાય સયમય બનીને મહાનલમા િવલીન થવા માટ �
�
ૂ
�
�
�
�
�
અધીરી હોય છ. પાણીનુ ��યક ટીપુ અનત મહાસાગરમા િવલીન થવા માટ �
ે
ે
�
�
ુ
�
ે
જ તલસી રહલ હોય છ. ��યેક વામનમા પલાઠી વાળીન બઠલા િવરાટને
�
�
�
ે
�
�
�
�
�
�
જગાડવાન મહાકમ �ી અરિવદ કયુ છ. એમનો આ મહા�થ ઉ��ાત માન�યન � ુ
ુ
�
�
ઉપિનષદ છ. વામન જણાતી માનવýત ýણ સાડા �ણ ડગલા માડવાની
ે
�
�
�
ે
તયારી કરી રહી હોય એવી શ�યતાના િશ�પી �ી અરિવદને િવનોબા જવા
ૈ
ુ
ુ
�
�
�
�
ે
�
ુ
ે
ઋિષએ ‘��િષ’ ગણા�યા છ. બન મહાનભાવોન વડોદરામા� રહવાન થય.
�
સમકાલીનો હોવા છતા મહા�મા ગાધી અન �ી અરિવદ �યારય મળી
�
�
ે
�
ે
ે
ન શ�યા એ ન�ધવા જવી બાબત છ. ઇ.સ. 1910ની ચોથી એિ�લ �ી
ે
�
અરિવ�દ પ��ડચેરી પહ��યા અન �યા જ કાયમી િનવાસ કય�. 1915ની નવમી
ે
�
ુ
�
ý�યઆરીએ મહા�મા દિ�ણ આિ�કાથી મબઇ આ�યા. ભગવાન બ� અન ે
ુ
ુ
�
�
ભગવાન મહાવીર કદીય એકબીýન મ�યા ન હતા. એમ કહવાય છ ક ચીનના
ે
�
બ મહામાનવો ઇ.સ. પવ છ�ી સદીમા સમકાલીનો હતા. બન એક વાર
�
ૂ
�
ે
ે
�
ે
ુ
�
મળવા પા�યા હતા. ક��યુિશયસ લાઓ ��ન મળવા ગયો હતો. ભારતવષના
�
આ બને મહામાનવો કદી મ�યાન ન�ધાય નથી. �ી અરિવદ ગાધીøના લોકો પર ભારત પર ચડાઇ કરે તો એનો સામનો તમ અિહસાથી શી રીત ે ખડવાની ફરજ પાડવામા �
�
ે
ુ
ે
�
�
�
ે
�
ુ
�
�
�
ે
ે
�
�
�
�
ે
િવચારોની કડક આલોચના કરી છ. આ �ગ અ�યત િવ�સનીય િવગતો કરશો?’ મને એટલુ જ યાદ છ. મને લાગ છ ક પછી એણે (દવદાસ) કોઇ આવી છ. આ સાહસમા �
ે
ુ
�
�
ે
�
�
ુ
�
ૂ
પરી પાડનારુ ��ચમાથી ��ેøમા અનવાિદત પ�તક ‘India’s Rebirth’ બીý �� પ�ો ન હતો. (ઓગ�ટ 17, 1924) લગભગ �ણ વષ પછી ઝપલાવતી વખત હ � �
ૂ
�
(Sri Aurobindo Institute De Reacherches Evolutives, Paris) �ી અરિવદ કહ છ : શ�આતમા અચકાતો હતો,
�
�
�
�
�
�
ે
�
ે
�
ુ
ુ
ે
�
�
ે
�
�
ે
વાચવા જવ છ. મહાન માણસોના મતભદ પણ ઓછા મહાન ‘હા, �યાર યરોિપયનો કહ છ ક તઓ (ગાધીø) ઘણા પણ હવ મ િન�ય કરી લીધો છ. �
�
�
�
�
�
�
ે
�
ુ
�
ે
ુ
ે
�
શી રીત હોઇ શક? અિહસા, ર�ટયો, િહદ-મ��લમ એકતા િ��તીઓ કરતા પણ વધાર િ��તી છ �યાર એમની વાત કટલા �માણમા હ સફળ થઇશ
�
�
�
ે
�
ે
�
ુ
અન વ�તીિનયોજન જવા અનક મ�ાઓ પર મહિષ અન ે િવચારોના િબલકલ સાચી છ. (કટલાક તો વળી કહ છ ક તઓ એ હø હ ýણતો નથી.’
�
�
ે
�
�
ે
�
ે
ુ
�
ે
મહા�મા વ� સોિલડ મતભદો હતા. ગાધીøના øવનમા� આધુિનક સમયના �ાઇ�ટ છ.) એમનો બધો ઉપદેશ જ િદવસ આવ મહાકા�ય લખવાનો �ારભ થયો ત િદવસ �ી અરિવદ
�
�
ે
ે
ં
ે
�
ે
�
�
ુ
ે
�
ુ
�
�
�
�
�
કશય છપાવવા જવ ન હત. ખરા અથમા મહા�માન øવન �દાવનમા � િ��તી ધમમાથી ઊગલો છ અન પહરણ ભારતીય છ, બો�યા : ‘અનતના અફાટ મહાસાગરમા સકાન વગરની હોડીમા મ યા�ા
�
�
ુ
ુ
ં
ે
ે
�
�
ુ
�
�
�
�
�
�
�
ે
ખ�લી �કતાબ જવ હત. મનુ�યના øવનમા �ાઇવસી જવ ુ � મળભત ભાવ િ��તીધમીનો છ. તઓ �ાઇ�ટ હોય ક ન શ� કરી દીધી છ.’ કઇક આવા જ શ�દો મહાકિવ કાિલદાસ ‘રઘુવશ’ જવા
ૂ
ુ
ે
ુ
ે
�
ૂ
�
�
�
ુ
ે
�
�
ે
ે
ુ
ે
ં
�
ર�ાકવચ હોવાન જ. ગાધીøના øવનમા એમણે અનક ગણવત શાહ હોય, પરંત તઓ એ જ સાકળનુ સાત�ય ધરાવ છ. એમના મહાકા�યન �ારભ પણ ન��યા હતા. કાિલદાસ લખ છ :
�
ે
�
ે
�
ે
ુ
ે
�
�
�
�
ુ
�
�
�
ે
ે
ૂ
ે
�
�
�
ે
�
�
�
��ીઓ સાથ ન�ન અવ�થામા સવાના �યોગો કયા અન ે ઉપદેશ પર ટ���ટ�યની અન બાઇબલની ઘરી અસર છ અન ે ‘અર! હ ત કવો મખ છ ક �
ે
ૂ
�
�
�
ે
ુ
�
ે
�
ે
�
�
�
ુ
ત �યોગો પણ છપા નથી ર�ા. ટકમા મહા�માની િનભયતા જન ધમની પણ છાયા છ, પરંત તઓ જ ઉપદેશ છ ત ભારતીય તરાપા વડ આવા દ�તર
ે
ૈ
ે
�
ે
�
ુ
�
એવી ક ખાનગીપણાને ક �ાઇવસીન એમના øવનમા કોઇ �થાન અ�યા�મ નથી, પરંત રિશયન િ��તી િવચાર છ, જમા અિહસા, મહાસાગરન તરી જવા માટ �
ે
�
�
�
ે
�
�
�
ે
ુ
�
�
ૈ
ે
ે
�
�
�
ે
ન હત. �ી અરિવદ તા. 7 મ, 1936ન િદવસ આ�મના �તવાસી સહન કરવુ ઇ�યાિદ આવી ýય. ગાધી રિશયન િ��તી છ, એમ કહ � � તયાર થયો છ?’
ે
�
�
�
�
�
ે
ે
�
ે
�
િશ�યજનો સમ� જ શ�દો ક�ા, ત સાભળવા જવા છ. �ી અરિવદ �પ�ટ �યાર હ સાચો નથી કારણ ક તઓ (ગાધી) ખબ જ શ�ક છ. એમની પાસ ે �ી અરિવદ ��િષ હતા અન મહા�મા તો મહા�મા હતા. આપણા જવા
ે
�
ે
ુ
ે
�
ૂ
ે
�
ૈ
ુ
�
�
ૅ
�
�
ે
ે
�
�
�
કહ છ� : બૌિ�ક ભાવતી�તા (પશન) છ અન મહાન નિતક સક�પબળ છ, પરંત તઓ માણસો બનન સમøએ ક સમજવાનો �ય�ન કરીએ. એવા �ય�નમા મળલી
�
ે
ે
ે
�
ુ
ે
�
ે
ૂ
‘જમને ýણવાની જ�ર નથી એવા રિશયનો કરતા પણ વધાર શ�ક છ.’ હવ વાચકો વધાર ગચવાય તવ નથી િન�ફળતા પણ ઓછી મ�યવાન નહી હોય.
ૂ
ં
�
ે
ુ
ે
�
�
ુ
લોકો સમ� પોતાની યોજનાઓ ક � લખવ. આપણી સમજણ કાચી પડ� છ. }}}
�
ે
િહલચાલો �ગટ કરવાની કોઇ જ જ�ર નથી… ઉ��ાિતની લાબી મજલમા માનવતા સ�ય, અિહસા અન સયમ તરફ ધીરી
�
�
�
�
�
�
કોઇ નૈિતક ક આ�યા��મક કાયદો આપણી ýતન ે ગિતએ આગળ વધ તવ આ�ાસન મહા�માની વાતોમા અન øવનશલીમા � પાઘડીનો વળ છડ �
ુ
ૈ
ે
ે
�
ે
�
�
ુ
�
�
ે
ુ
�
�
દિનયા સમ� ન�ન થવા ક ýહરમા � સાપડ� છ એ વાત મનમાથી ખસતી નથી. ý ય�ો ટળવાના ન હોય, ý ‘તા. 22 �ડસ�બર, 1948ના િદવસ ે
�
�
ે
�
�
ે
�
ુ
ચકાસણી માટ �દય તથા મનન ે િવ�શાિતની �થાપના થવાની જ ન હોય તો ઉ��ા�િત શા ખપની? અિહસા ક � �ી અરિવદ એક �તવાસીન જણા�ય :
�
ે
�
ે
ુ
�
ુ
ુ
ખ�લા મકી દવાની આ�ા કરતો નથી. સ�ય �યવહાર બાબત નથી એવો અનભવ આપણને રોજ થાય, તોય સ�ય અન ે આ સૌમા મા� (સરદાર)
ૂ
�
�
�
ુ
�
ુ
�
�
ૂ
ગાધીએ ખાનગીપણાન પાપ ગણાવલ છ, � અિહસાન મ�ય ઉ��ાિતના સદભમા ઓછ થવાન નથી. ý આટલી વાત પણ પટલ જ મજબત માણસ છ.’
ે
�
�
�
�
ૂ
�
�
�
�
ે
ુ
ે
�
ુ
�
ે
પણ એ બાબત તો એમની અનક સમýય તો ઉ��ાિત નામની માતા જ�ર ખશ થાય. �ી અરિવદ ‘સાિવ�ી’ ન�ધ : ‘ચપકલાલના સ�મરણો’ મથાળ �ી અરિવદના સવક આદરણીય ચપકલાલ ે
�
�
ે
�
�
�
�
�
�
�
મખતાઓમાની એક હતી.’ (મ, 7, 1937) નામન મહાકા�ય લ�ય છ. માતાø ‘સાિવ�ી’ન �ી અરિવદના દશનનો તા. 22-12-1948ન િદવસ લખલી ડાયરીમા ઉપરો�ત શ�દો ન�ધાયા છ. એમના બ પ�ો
ુ
�
ુ
ૂ
�
ે
ે
�
�
ે
�
ે
ે
ે
�
�
ે
ે
�
ુ
�
ન�ધવા જવ છ ક 1924ના વષ દર�યાન મહા�માøએ પોતાના સપ� પરમો� આિવભાવ માન છ. કિવ સ�દર� રામાયણ અન મહાભારત પછીના પણ મારા પર આ�યા હતા. �ી અરિવદ િનવાસ વડોદરા ખાત તા. 18-9-1986ન િદવસ ે
�
ુ
�
ુ
�
ુ
ે
�
ે
ે
ે
દવદાસને �ી અરિવદને મળવા પ��ડચરી મોક�યા હતા. થોડાક મિહનાઓ �ીý મહાકા�ય તરીક� ‘સાિવ�ી’ન ��થાપ છ. આવ મહાકા�ય લખવાનો માર �વચન પર થય �યાર સભામા�થી લગભગ દોડતા આવીને દાદા ચપકલાલø મચ
�
ે
�
ે
ે
ુ
�
ુ
�
�
ૂ
ુ
�
�
�
ે
ુ
ુ
ે
�
ે
ુ
ે
�
પછી �ી અરિવદ ક� હત : ‘એણ (દવદાસ) મને અિહસા �ગના મારા �ારભ કય� ત પહલા �ી અરિવદ માતાøન ક� હત : પર મને ભટી પ�ા �યાર �ી �બા�મીø, �ી હસકમાર માકડ અન ‘સાિવ�ી’ના મમ�
ે
�
ે
�
ં
�
ે
�
ે
ે
�
�
ુ
�
ુ
�
ે
ે
ે
ે
�
�
�
ુ
�
�
�
�
ૂ
ે
ુ
�
ે
�
િવચારો શા છ ત �ગ પ� હત.’ મ એને કહલ : ‘માની લો ક અફઘાન મન એક નતન સાહસ ડો. અિ�ન કાપ�ડયા મચ પર ઉપ��થત હતા. આવ કપાિમલન ભલી શકાય એમ નથી.
�
ે
ૂ
ુ
�
�
ુ
ૂ
�
