Page 20 - DIVYA BHASKAR_120420
P. 20

¾ }ગુજરાત                                                                                                   Friday, December 4, 2020 20
                                                                                                             Friday, December 4, 2020   |  20



                                                                                      �
                રાવી, િબયાસ, સતલજના      િહમાલયની ન�ીના પાણી,                                              સમય પછી ક�છમા� ચચા� થવા લાગી ક� ક��� અને રા�ય સરકાર ધારે તો રાવી,
                                                                                                           િબયાસ અને સતલજના પાણી પ�ýબ, હ�રયાણા અને રાજ�થાનને અપાય
            પા�ક�તાનમા� વહી જતા� પાણીનો                                                                    છ� તેમા� સામેલ કરવાનુ� અાજેય શ�ય છ�. ક�છને તેનો અિધકાર રાજ�થાન
           ભારતમા જ ઉપયોગ કરવાની ક���                                                                      ક�નાલ ક�છ સુધી લ�બાવીને અાપી શકાય તેમ છ�. ક�છ માટ� િસ�ધુનો અિધકાર
                 �
                                                                  ે
          સરકારની યોજનાનો લાભ ક��, ઉ.                                                                      માગનાર નરે��ભાઇ અાજે વડા�ધાન છ�. અને 2016મા� જ�મુ-કા�મીરના ઉરી
         ગુજરાત અને સ�રા��ને મળી �ક� તેમ   ��� અન ગુજરાત                                                   સે�ટરમા� ભારતીય લ�કરી છાવણી પરના નાપાક અાત�કી હ�મલા પછી �ટનો
                                                                                                           જવાબ પ�થરથી અાપવાની ચચા�મા� િહમાલયી નદીના પા�ક�તાનમા� વહ�તા
                   �� પણ સરકાર ચૂપ ��                                                                      પાણી અટકાવી દેવાની માગે ઊઠી છ�. ‘લોહી અને પાણી અેકસાથે ન વહ�’
                                                                                                           અે મતલબના નરે��ભાઇના િનવેદન પછી ક��� સરકારે ભારતને ફાળવાયેલી
         આ      ઝાદીના સાત-સાત દાયકા પછીયે ક�છની પાણીની ગ�ભીર                                              �ણ નદીઅોના પાણી અાપણે પૂરેપૂરા વાપરી શકતા નથી અને પા�ક�તાનમા�
                                                                                                           વહી ýય છ� તેને અટકાવવાનો િનણ�ય કય� છ�. બીý અથ�મા� કહીઅે તો
                સમ�યા ઉક�લાઇ નથી તેથી ક�ટલાયે ક�છી�ને સતત એમ લાગે
                છ� ક� ક�છનુ� અલગ રા�ય તરીક�નુ� અ��ત�વ જળવાઇ ર�ુ� હોત                                       અેનો સ�પૂણ� ઉપયોગ ભારતમા� જ થાય અેવૂ� અાયોજન હાથ ધરાયુ� છ� તેથી
        તો પ�ર��થિત અલગ હોત. પાણી એટલે મા� પીવાનુ� નહીં, િસ�ચાઇનુ� યે ખરુ�                                 ક�છ માટ� અેક ઉજળી તક ઉભી થઇ શક� તેમ છ�. ફરી, અે જ જૂની દરખા�ત
        જ ક� જેથી ક�છ બીજુ� પ�ýબ બની શક�. આ ���ટએ ક�છ માટ� બે શ�યતા�                                       મુજબ રાજ�થાન ક�નાલના પાણી ક�છ સુધી પહ�ચાડી શકાય. �� રાજકીય
        લા�બા સમયથી ચચા�તી રહી છ�. �થમ િસ�ધુનુ� પાણી અને બીજુ� નમ�દાનુ� પાણી.                              ઇ�છાશ��તનો છ�. નહ�ર અગર તો પાઇપલાઇનથીયે પાણી મા� ક�છ નિહ,
                                 ં
        નમ�દાના પાણી �ગેની ચચા� અાપણે અહી �ણ અઠવા�ડયા પહ�લા કરી ગયા                                        ઉ�ર ગુજરાત અને સાૈરા�� સુધી પહ�ચાડી શકાય તેમ છ�.
           ે
                                              �
        છીઅ. અેનો સાર અે હતો ક� નમ�દા યોજનાના અ�ય લાભાથી િવ�તારોની                                            અા િવચાર ફરી વહ�તો મૂ�યો ક�છના પાણીના ��ના �ડા અ�યાસુ અેવા
        તુલનાઅે ક�છની ધરાર અવગણના કરવામા� અાવી હોવાથી �ýની લાગણી                                           ભૂતપૂવ� ધારાસ�ય મહ�શભાઇ ઠ�રે. તેમણે 1988મા� ‘િસ�ધુના પાણી અને
        ઘવાઇ છ�. વળી નમ�દાના ક�લ પાણીની ફાળવણી રા�યના ધોરણે ગુજરાત,                                        ક�છ’ નામે પુ�તક લ�યુ� હતુ�. જેમા� િસ�ધુના પાણી માટ� કરાયેલા �યાસોની
        મ�ય �દેશ, રાજ�થાન અને મહારા�� વ�ે થઇ છ�. તેથી ý ક�છનુ� અલગ                                         િવગત અાધાર-પુરાવા સાથે અપાઇ હતી. 2016ના બનાવ પછી તેમણે સ�બ�િધત
        અ��ત�વ હોત તો રા�યના ધોરણે અેનેય પૂરતુ� પાણી મ�યુ� હોત અેવી દલીલમા�   } ��તુત તસવીર રાજ�થાન ક�નાલની છ�, જેતે વખતે અા જ ક�નાલ મારફતે   માિહતી અપડ�ટ કરીને સ�વિધ�ત અા�િ� 2017ના નવે�બરમા િવવેક�ામ
                                                                                                                                                 �
        ત�ય છ�.  ખેર, અાજે વાત કરવી છ� િસ�ધુ નદીના પાણીની. ક�છનો િસ�ધુ સ�બ�ધ   ક�છ સુધી પાણી પહ�ચાડવાની વાત હતી. રાજકીય ઇ�છાશ��ત   �કાશન મારફત �િસ� કરાવી. િવજયરાજø લાઇ�ેરીના ઉપ�મે
        �ાચીન કાળથી છ�. િસ�ધુ ખીણ સ��ક�િતના પા�ચ હýર વષ� જૂના અવશેષ   હોય તો અા ક�નાલ મારફતે અથવા પાઇપ લાઇન મારફતે ફરી   અા ��ે સેિમનાર યોýયો જેમા� ક�છના સા�સદ િવનોદભાઇ
        ક�છમા�થી મ�યા છ� અે અેનો øવ�ત પુરાવો છ�. અેક સમયે લખપત િવ�તારમા  �  ક�છ અને ઉ�ર ગુજરાત સુધી પાણી પહ�ચાડી શકાય છ�.  ચાવડાઅ પણ ભાગ લીધો અને તે પછીના િદવસોમા� જે તે
                                                                                                                          ે
        િસ�ધુ નદી પાણીથી ચોખાની ખેતી સુ�ધા થતી. પણ 1819ના ધરતીક�પ વખતે                           અસા�� ���           િવભાગને પ�ોયે લ�યા. મહ�શભાઇ ઠ�રે મુ�ય�ધાન
        કોરી નામે અોળખાતી અા નદીનુ� તળ �ચુ અા�ય (અાપણે અેને અ�હા બ�ધ   �દેશના ભાગ ન હોવા છતા ક��� સરકારે રા��ીય અેકતા   િવજયભાઇ �પાણીને સ�વિધ�ત પુ�તક (બીø અા�િત) અને
                                      ુ�
                                                                           �
        કહીઅે છીઅ) તેથી િસ�ધુનો �વાહ ક�છમા� અાવતો બ�ધ થયો. અામ છતા  �  અને અખ��ડતતાની વાત કરી બ�નેને ભરપૂર પાણી ફાળ�યા.   કીિત� ખ�ી  િસ�ધુ જળ માટ� અાવેદન પાઠ�યુ�. દરિમયાન 9-7-18ના
                ે
                      �
        રાýશાહીના વખતમા તેમ અાઝાદી પછી પણ િસ�ધ �ા�તમા�થી નહ�ર મારફત   અેક  તબ��  રાજ�થાન  ક�નાલ  ક�છ  સુધી  લ�બાવવાન  ુ�  રોજ ગુજરાતના ભૂતપૂવ� ધારાસ�યોની કાઉ��સલે સવા�નુમ�ે
        પાણી ક�છ સુધી લઇ અાવવાના �યાસો ચાલ ર�ા પણ સફળતા મળી નહીં.   અા�ાસન અપાયુ� હતુ� પણ 1964મા� રાજ�થાનના િવરોધના   ક�છના અિધકાર અને િસ�ધુ જળ ��ે ઠરાવ પસાર કરીને
                                   ુ
        દરિમયાન 1960મા� ભારત-પા�ક�તાન વ�ે િસ�ધુ જળ કરાર થયા. િહમાલયની   કારણે છ�દ ઉડાડી દેવાયો. ગુજરાત સરકાર ચૂપ રહી. અહી  ં  ગુજરાત સરકારને મોકલી અા�યો. પણ અફસોસ ક� કોઇ કહ�તા�
        છ નદીઅો પૈકી પૂવ�ની �ણ નદીઅો રાવી, િબયાસ અને સતલજના પાણીને   નમ�દા સ�દભ� પણ અેક મુ�ો ઊપસે છ� અને તે અે ક� રાજ�થાન નમ�દા   કા�ઇ �િતભાવ સરકારે અા�યો નથી. અાવ શા માટ�?
                                                                                                                                          ુ�
        સ�પૂણ�પણે ભારતને અને પિ�મની �ણ નદીઅો િસ�ધુ, જેલમ અને િચનાબના   તટ �દેશનો ભાગ ન હોવા છતા તેને પાણી અપાયુ� છ�.   વડા�ધાન મોદીઅે મુ�ય�ધાન હતા �યારે ઉઠાવેલો મુ�ો અાગળ
                                                                             �
                                                                                                                                                 ે
        પાણી પા�ક�તાનને ફાળવાયા. અે સમયે ક��� સરકારે ભારતને ફાળવાયેલી   ચાર દાયકા વીતી ગયા પછી ગુજરાતના ત�કાલીન મુ�ય�ધાન નરે��   ધપાવવામા� ગુજરાત સરકાર પહ�લ ક�મ કરતી નથી? અાખર ક�છ માટ�
                                                                               �
                       �
        �ણ નદીઅોના લાભાથી રા�યોમા� િસ�ધુ �દેશનો ભાગ અેવા ક�છને સામેલ   મોદીએ 2002ના અેિ�લ મિહનામા નેશનલ વોટર �રસ�િસસ કાઉ��સલની   �યૂહા�મક રીતે ય પાણીની સમ�યા હલ થવી જ�રી છ�. પછી અે નમ�દાના�
        ન કરીને હળાહળ અ�યાય કય�. સામે રાજ�થાન અને હ�રયાણા િસ�ધુ તટ   બેઠકમા� ક�છનો િસ�ધુના પાણી પરનો અિધકાર છાતી ઠોકીને મા�યો. લા�બા   પાણી હોય ક� િહમાલયની નદીના� પાણી.
   15   16   17   18   19   20   21   22   23   24   25