Page 12 - DIVYA BHASKAR 090222
P. 12
Friday, September 2, 2022 | 12
ઓગ�� તો વી�યો, �યાન આ�ય. ુ � ે ે � ે ે ુ ે ે ૈ � � � ે
ભારતન િ��ટશ ભાગ તરીક� જ ગણીને થોડીઘણી ચચા થઈ. રામસ
ે
મકડોના�ડ� તો તનોય િવરોધ કય�! પછીથી મકડોના�ડ િ��ટશ વડા�ધાન
પણ બ�યા હતા, પણ ý�ર�ટ, િહ�ડમન વગરએ આ�હપૂવક રજૂઆત કરી
�
ક ભારતની ચચા તો થવી જ ýઈએ. એક મસ�ો તયાર કરવામા આ�યો.
�
ે
�
�
�
ે
ૂ
�
ે
ં
�
િતરગાની ચચા ��તાવ પવ જ મડમ કામા મચ પર આ�યા અન �વચન કરે ત પહલા રા���વજ �
ુ
ફરકા�યો : 1857 પછી ગલામ ભારતનો �થમ રા���વજ! તમા ‘વ�દેમાતર�’
ે
�
�
�
�
લખાય હત, આઠ કમળાકિત (ત સમય ભારતના આઠ �ાત હતા), સય-ચ�ની
ુ
ૂ
�
ે
ે
�
�
ુ
ે
�
આક�િત, લીલો-કસરી-લાલ એમ �ણ રગ (િવજય, શ��ત અન ઉ�સાહના
ં
ે
ૂ
ે
ે
�તીક) : મચ પરથી �વજ ફર�યો અન ��તાવ તમની તજ�વી વાણીમા મ�યો.
�
�
ે
આજે આ ��તાવને પણ યાદ કરવા જવો છ:
�
ચાલુ છ… િનિવવાદ અન ઘાતક છ, અપમાનજનક છ. ગલામીમા રહતા જગતમાના �
ે
‘િ��ટશરોની િહદમા સ�ા ચાલ રહવા દવી એ ભારતીય િહતની ���ટએ
�
�
ુ
�
�
�
�
�
�
�
�
ે
ુ
�
માનવસમાજનો એ પાચમો ભાગ છ. તમને �વાધીન બનાવવાના કાયમા
ે
�
�
ે
જગતના� તમામ �વત�તા�મીઓએ સહકાર આપવાની આવ�યકતા છ.
�
�
�
સમાજમા િનદ�ષ ��થિતની �થાપના કરવી હોય તો કોઈપણ જનસમાજ જલમી
ુ
અન અિનયિ�ત રા�ય �યવ�થાની ગલામીમા રહવ પાલવ નહી.’ ે ુ
ં
�
ુ
�
�
ે
ે
�
ુ
�
�
ે
�
��તાવ પછી મડમ કામાએ આગઝરતુ ભાષણ કય. લડન ટાઈ�સ લ�ય ક �
ે
ુ
�
ે
�
ે
�
ુ
�
�
ભારતની કોઈ �િતભાવત રાજક�મારી જવા ત લાગતા� હતા. શ ક� તમણે?
ુ
ે
�
‘િ���શરોની િહદમા સ�ા ચાલુ ‘ભારતથી અબý પાઉ�ડ નાણા ઘસડાઈન ��લ�ડમા આવ છ. �ý
�
�
�
ે
�
ે
�
ે
�
ૂ
�
�
�
�
ે
રહવા દવી એ ભારતીય િહતની દ�ર� અવ�થામા છ. ભખમરાનો િશકાર બન છ. સકડોના� મોત થાય છ.’
ે
�
ૂ
ુ
�િતિનિધઓને તમણે પ� : ‘ય આર �ડ�કિસગ કોલોિનઝ ઓલ ધ ટાઈમ,
�
�
ૂ
ે
�
����એ િનિવવાદ અને ઘાતક બટ �હોટ અબાઉટ �ડપે�ડ�સીઝ? ટક અપ ધ કોઝ ઓફ ધ જ��ટસ એ�ડ મઈક
�
ે
�
�
�
�
ુ
છ, અપમાનજનક છ. ગલામીમા � ઈટ અ પોઈ�ટ ટ િ�ગ ઈ��ડયા ટ ધ ��ટ ઓફ એટ એવરી સોિશયિલ�ટ
�
ક��સ.’
ે
�
�
ે
�
તમણે ભાવભયા િનણાયક �વરમા ક� : ‘િધસ �લગ ઈઝ ઈ��ડયા
ુ
�
ે
રહતા જગતમાના માનવસમાજનો ઈ��ડપે�ડ�ટ, િબહો�ડ, ઈટ ઈઝ ઓલરેડી સ��ટફાઈડ બાય ધ �લડ ઓફ
�
�
�
એ પા�ચમો ભાગ છ’ � મા�ટયડ ઈ��ડયન ય�સ. આઈ કોલ અપોન ય, જ�ટલમેન, ટ રાઈઝ એ�ડ
�
�
ૂ
�
ે
ૂ
સ�યટ િધસ �લેગ ઓફ ઈ��ડયન ઈ��ડપે�ડ��સ.’
ે
ૂ
ુ
�
ૂ
આ ઘટનાનો બીý મહ�વનો મ�ો હતો, ‘�થાિનક �વરાજ’ નહી, ‘સપણ �
ં
�
�
ે
ે
�
�
ુ
ે
�
�
�
ે
�
ં
ૂ
�
આ જકાલ િતરગાની ધામધમથી ચચા ચાલ છ. પદરમી ઓગ�ટ� તો ઓગણીસ અન વીસમી ઓગ�ટ, 1907. િહ�દ�તાનનો �થમ રા���વજ, �વરાજ’નો. ભારતમા તો તની છક 1930મા માગણી થઈ, પણ ત પહલા, 23
ે
ુ
�
એક િવશાળ સમલનમા, િવદશ-જમનીના ��ટગાટ� મહાનગરમા મડમ
ે
�
�
�
ે
�
ે
�
ે
ે
�
ૂ
�
�
દશ આખામા- ઝપડીથી માડીન મહલાત સધી ત આકાશ ફરકતો
વષ પહલા િવદશી ધરતી પર આ રણગજ�ના થઈ. �ીમતી કામાના વ�ત�યનો
�
�
ે
ે
ે
ે
�
ે
ે
�
્
�
ુ
ે
�
ર�ો. અ�ભત ઘટના હતી ત. 1947ની પદરમી ઓગ�ટ�, કામાએ ફરકા�યો. એ ઘટના પણ રોચક અન �રક છ. �તરરા��ીય સભાખડમા એવો �ભાવ થયો ક �િતિનિધઓએ ઊભા થઈન ભારતીય
�
આપણા �વત�તા િદવસ પણ આવ ન બ�ય, કારણ એ િદવસો િવભાજનની સમાજવાદી પ�રષદમા ભારતની મ��તનો ��તાવ થવો ýઈએ રા���વજન સલામી આપી.
ુ
ુ
ુ
�
ે
�
�
�
ે
ે
ે
ુ
�
�
િવિભિષકાના હતા, હ�યાકાડ અન િહજરતોના હતા. આઝાદીના� આટલા વષ � તમ ‘ઈ��ડયા હાઉસ’ના ભારતીય દશભ�તોએ િવચાય. આ તજ��વની પારસી-ગજરાતી ગૌરવ િવશ થોડ�ક વધ ુ
ે
ુ
ે
ે
�
�
�
�
ં
�
‘હર ઘર િતરગા’ એ જનો�સવ બની ગયો. �યામø ક�ણવમા, િવનાયકરાવ સાવરકર, સરદાર િસહ સમયના ýણી લઈએ. 24 સ�ટ�બર, 1861ના, મબઈમા સોરાબø
�
�
�
ુ
ે
1950ના બધારણ �ારા સ-�થાિપત રા���વજ 75 વષ દશાિભમાન અન ે રાણા વગરની બઠક થઈ. મડમ કામા હજ તાý અમ�રકા- ફરામø પટ�લન �યા જ�મ. ‘બો�બ �ોિનકલ’મા કાયરત
ે
ે
�
�
ુ
ુ
ે
ે
ે
ે
ે
�
�
ે
�
�
ુ
�
�
ે
ે
�
�
ુ
દશગૌરવનુ �તીક બની ર�ો ત મોટી, ઐિતહાિસક ઘટના છ. ઓગ�ટના �વાસ કરીને આ�યા હતા, �યા �યૂયોક�મા પણ ‘ઈ��ડયા હ�તા�ર ર�તમ કામા સાથ લ�ન થયા. નાજક તદર�તીને લીધ ે
�
ુ
ે
�
�
ુ
ે
આ �િતમ સ�તાહ પણ તની ચચા અટકી નથી અન તમા જ આપણા� પારસી- હાઉસ’ની �થાપના થાય તન આયોજન કય હત. ��લ�ડના 1901મા મડમ કામા યરોપ ગયા. �યામøના ઈ��ડયા
�
ુ
ે
�
ે
ે
ુ
�
�
�
�
ે
�
ુ
ે
�
�
�
�
ે
ુ
ગજરાતી બાન મડમ િભકાø ર�તમø કામાની ન�ધ લવાઈ. 13 ઓગ�ટ, ભારત�મી ��જ િહ�ડમન આ બઠકમા હાજર ર�ા. 18- િવ�� પ�ા હાઉસનો પ�રચય થયો. આયલ�ડ, રિશયા, િમ�ના
ુ
ે
ે
ે
ુ
ે
ે
�
1936ના, મબઈની પારસી જનરલ હો��પટલમા તમનુ અવસાન થય. 20 ઓગ�ટ, ��ટગાટ�મા સમાજવાદી પ�રષદ યોýઈ. મડમ દશભ�તો સાથ કામ શ� કયુ. લ�નિવ�છદ થયો. ‘ઈ��ડયા
ે
ે
�
ુ
ે
ે
�
�
ુ
�
�
�
ે
�
�
�
ં
ે
�
�
ે
�
ે
ે
‘અનસગ હીરો’ની જમ જ ‘અનસગ �રવો�યુશનરી’ હતા મડમ કામા, જમને કામા, સરદાર િસહ રાણા અન િહ�ડમન તમા ભાગ લવા માટ � હાઉસ’ �ાિતતીથના �ારભ લડનમા હાજર ર�ા. હોમ�લ
�
�
�
ે
ે
ે
�
�
ુ
ે
ે
ે
આ�ખ �ા�સ ‘�ાિતની મા�શ��ત’ (ધ મધર પાવર ઓફ �રવો�યુશન) તરીક� પહ�ચી ગયા. મજર પ�ના આગેવાનો રામસ મકડોના�ડ, પટ�યરન સોસાયટીમા ��� થયા. લાલા લાજપતરાયની ભારતમા િ��ટશ
�
�
�
ુ
�
�
ૂ
�
ે
ે
ુ
ુ
�
ે
�
�
ઓળખત અન સ�માનત હત. ુ � અન ��ચ નતા ý�ર�ટ પણ ઉપ��થત ર�ા, ભાષણો અન ��તાવો થયા, સરકારે હદપારીની સý કરી તો તમણે લ�ય : આપણે બધા ý લાલાø જવા �
ે
ુ
�
�
�
ે
ે
ુ
�
�
�
�
ુ
ે
�
તન એક કારણ તો આ ઓગ�ટ મિહનાની �ણ તારીખો હતી : અઢાર, પણ આમા ભારતન �થાન �યા? ý�ર�ટ પણ યરોપીય સમ�યાઓ પર જ (અનસધાન પાના ન.18)
ુ
ુ
�
�
�
ે
ે
ુ
ૂ
�
ે
�
િવ નોબા કહતા ક ભારત એટલે ‘એબીસી �ાય�ગલ.’ ે ભારત ન બગલાદેશનો ‘પીબીબી �ાય�ગલ’ આમ જઓ તો નોખી નોખી િવિવધતાથી ભરપર છ �
અફઘાિન�તાન, ��દશ અન િસલોનનો અખડ ભખડ ત
ૂ
�
ે
ે
�
અિખલ ભારત એવો ઉદાર �યાલ હતો િવનોબાનો. અલબ�
ે
ે
ે
�
ે
ૂ
ઇિતહાસની કોઈ પણ �ણે ત �ણ દશો રાજકાજના એકસ� સકળાયલા ઓહ ગોડ, ડીયર ગોડ
ે
ુ
નહોતા, પરંત આ દશોની ભિમ ઉપર એક સમાનતાની, િવિવધતાના લઝીઝ
ે
ૂ
ે
�
ýયકાની હવા હતી અન કદાચ હø છ–અથવા તો તવી એકતા ફ�ત એક
ે
મન�વી િવભાવના છ, યથાથ નથી.
�
�
�
ે
પણ ભારત અન પા�ક�તાન તો હø ગઈ કાલ સધી કમરથી ýડાયલા વસતી તો પા�ક�તાનના પýબીઓને ટપી ýય એટલી છ. અન બગલાદશમા �
ે
ુ
ે
�
�
ે
ુ
ý�ડયા સતાનો હતા જન પરદેશીઓએ છટા કરેલા. ત પા�ક�તાન ભારત કરતાય વધ બગાલી લોકો છ જઓ મનોહર સાિહ�ય રચે છ. �
�
�
�
�
ે
ે
ે
ે
ે
�
ે
ે
ે
ે
ુ
િવશ આપણે ભારતીયો–એટલ કહોને ગગનવાલા–પા�ક�તાનની િ�ક�ટ ભારત ��યના ઝરી િધ�ારના કારણે ઝીણાએ ફરમાન કરેલ ક બગલાદશમા �
�
ે
�
�
�
�
ે
ટીમથી િવશષ ýણતા નથી. ýડોપાડો એવો �યાલ હોય ક �યા ઉદ ભાષા ભાષા ભલ બગાલી હોય પણ ત અરબી િલિપમા લખાવી ýઈએ, �કત ુ
ે
�
ે
�
ૂ
�
�
ે
ુ
�
ે
બોલાય છ, આપણી જમ બાવીસ–ફાવીસ ભાષાઓ નથી. પરંત રોજ સવાર ે શાણા બગલાદશીઓએ ત વાતનો ઉલાિળયો કરી સદીઓની પરંપરા ýળવી
ે
�
�
ુ
�
�
ુ
�
�
ે
ગગનવાલાને નવ નવ ýણવા મળ છ અન આજનુ લસન છ ક પા�ક�તાનમા � રાખી છ. બગલા ઉપરાત �યા િબ�નપ�રયા, ચકમા, િચતાગો�ગી, હાý�ગ
�
ુ
�
�
ે
�
ુ
�
�
ે
�
�
પણ માનો ક દસ–દસ મ�ય ભાષાઓ બોલાય છ! � ભાષાઓ પણ બોલાય છ. આસામની સરહદ બોલાતી િસલહટી બોલીન પણ
ે
ુ
�
ભગવાન ઇસની 16મી સદીથી 18મી સદી સધીમા જ�મેલી, કટલાક અલગ ભાષા ગણાવ છ, હાલમા બમાથી ભાગી આવલા રોિહ�ગા
ુ
�
�
�
ે
�
ે
ુ
ૂ
ે
ે
પનપેલી અન લોકોની øભ øવલી બોલી ઉદની દા�તા� િનરાિ�તોની રોિહ�ગા ભાષા પણ હવ બોલાવા લાગી છ. એબીસી �ાય�ગલ
ે
ે
�
ે
�
ે
ે
ૂ
મોગલોની િસયાસત જટલી જ રોમાચક છ. ઉદ ત ભારત– નીલ ગગન ભલ �વાબી કહવાય, પણ પા�ક�તાન, ભારત ન બગલાદશનો ‘પીબીબી
ે
ે
�
�
ે
�
�
�
ે
ુ
પા�ક�તાનની એ સૌથી જવાન જબાન છ. પા�ક�તાનમા ત ે �ાય�ગલ’ આમ જઓ તો નોખી નોખી િવિવધતાથી ભરપૂર છ ન આમ જઓ
�
ુ
�
�
ુ
ે
ે
�
ે
ે
�
�
જ�મી નહોતી ન પા�ક�તાનના અ�પસ�યક લોકોની માદર ે ક તલ ે પા�ક�તાનમા પણ ���લશ રાજકાજની ભાષા છ અન ત ે તો વનએ�ડધસેઇમ અનોખો.
�
�
ે
ુ
ે
ે
ે
�
ુ
�
ુ
�
ે
�
જબાન છ. તની ý�ડયા બહન િહ�દીની માફક તન સાિહ�ય ભણતરગણતરમા�, િમિલટરીમા�, વપારવાણજમા વપરાય ભાષાબાષા ઠીક, પરંત ભારત, પા�ક�તાન અન બગલાદશ આપણે એક
ૂ
ુ
�
ે
ે
ુ
�
ે
ૂ
ે
ે
�
�
ં
પણ સવણખિચત છ પરંત ત ફારસી િલિપમા લખાય છ ન ત ે છ� પણ ખરખર મા�ભાષા તરીક� ખાસ કોઈ ���લશ બોલતુ � હતા ન ભલ ખટાખટા પણ એકતાથી રહી શકીએ, એક ગા� ગાઈ શકીએ ન ે
ુ
ે
ે
�
ૂ
ં
ે
�
ફારસી–અરબીથી તરબોળ છ. ત ફ�ત 10% પા�ક�તાનીઓની મધ રાય નથી. ભારતની માફક જ ��ø શ�દો ઉદ તમ જ બીø એક ખા� ખાઈ શકીએ ત વાતનો �વીકાર કરીને એકબીýથી ભડ�યા િવના
ે
ે
�
ે
�
�
�
�
ૂ
�
ે
�
ે
મા�ભાષા હોવા છતા પા�ક�તાની રાજકાજમા ભરપૂર વપરાય �થાિનક ભાષાઓમા દધમા સાકરની જમ ભગાઈ ગયા છ અન ે ભાઈચારો સાધ ન સામસામ અબýના અબý લ�કરમા� ન �ડફ�સમા ખચ �
�
ે
ે
�
ે
ે
છ, ને �કલોમા ન મદરેસાઓમા ત દરિજયાત ભણાવાય છ. ન ે જરાતરા ભણલા પા�ક�તાની પણ–ભારતીયોની માફક જ–�ગિલ�સ તના કરતા આિથક �ગિતમા વાપરે, કગાલ �ýઓને રોટી-કપડા-મકાન
�
�
�
�
ે
�
�
�
ે
�
�
ે
ે
�
�
ુ
�
ૂ
�
અલબ� ઉદ �યાની રા��ભાષા છ. � અલફાઝનો શૌખ ફરમાવ છ. િસ�ધી ભાષા 12 ટકા પા�ક�તાનીઓ બોલ ે કરી આપે, તો તમને નથી લાગત ક રિશયા, ચીન ક અમ�રકા સાથ પý
�
ે
�
�
ે
�
�
ે
ૂ
�
ે
લગભગ 48 ટકા પા�ક�તાનીઓ પýબી છ પણ ત દશમા પýબી દહાતમા � છ જ પણ ઉદની માફક જ ફારસીનમા િલિપમા� લખાય છ. િસધીઓને બીક લડાવી શક?
�
�
ે
�
�
�
ુ
�
�
�
ૂ
�
�
�
ૂ
�
ે
બોલાતી ભાષા છ અન દરેક પýબી ���લશની સાથ ઉદ પણ શીખતો હોય છ ક ઉદ ભાષા િસ�ધીને ભસી નાખશ. ત કારણે 1972મા ભાષાકીય હ�લડો પણ ��ýએ મકલી �ડવાઈડ એ�ડ �લની િચનગારી હø સરસર કરતી
ૂ
�
�
�
ૂ
ે
ે
ે
ે
ૂ
ુ
ે
�
�
છ�. પýબીની િલિપ મ�ય�વ ગરમખી છ જ શીખોના ગરઓએ બનાવડાવલી પણ થયલા અન હવ પા�ક�તાન સરકારે િસધીને િવશષ મા�યતા આપી છ. � સળગી રહી છ ન શી ખબર હિથયારોની હોડ (ફોટો જઓ), ýસસીના જતરડા �
�
ે
ુ
ુ
ુ
ુ
ુ
ે
ે
ે
�
�
�
ે
ે
ુ
ે
�
ે
ે
ુ
�
તથી ક�ર પા�ક�તાનીઓ માટ ત વ�ય છ. પરંત 1980થી પýબી સાિહ�યનો આ ઉપરાત પા�ક�તાનમા સરાકી, પ�તો, બલોચી, િહ�દકા, �ાહઈ ન ખ�ફયા ખાતાઓની ýસસýળમા આપણે �ણ દશો કકકટલી ખવારી કરી
�
ૂ
ે
�
ે
ુ
ે
�
ુ
�
�
�
�
�
ે
�
ુ
ે
�
ે
�
�
મિહમા થવા લા�યો છ અન ઉદ િલિપમા પýબી �વિચત પýબી સાિહ�ય અન બીø નાનીનાની ભાષાઓ ઠકઠકાણ વપરાય છ અન અલબ�, ý ર�ા છીએ, અન હø કટલા લોકોને નરકની ગતામા ગ�ધી ર�ા છીએ! ઓહ
�
ે
�
�
�
ૂ
ે
�
�
�
�
ે
�
�
ે
લખાય છ. � બગલાદશન પણ પા�ક�તાન ક ભારતનો િહ�સો ગણીએ તો બગાલીઓની ગોડ! જય જગત!
ે
�
