Page 16 - DIVYA BHASKAR 073021
P. 16
Friday, July 30, 2021 | 12
ુ
�
ુ
�
આપણી રાજનીિતન મ�ય હિથયાર મોટ ભાગે નાત-
�
�
�
ýત-કોમ-સ�દાય ર�ુ છ. કટલીક જ�યા બળવાન
�
ે
મા�ફયા સાથ ��ાયલી છ �
ે
�
ે
આ ‘ý’ અન ‘તો’નો જવાબ સહલો નથી. ભારતન લોકત�� મ�ય�વ ે
ુ
ુ
�
ૂ
�
ે
�
�
�
ુ
અ�યારની ચટણી પર ચાલ છ એમ કહવ અિતશયો��ત નથી. આ મતદાન
ે
ૂ
ે
ુ
�
પ�િતની ખબી અન ખામી ઘણી છ. ટકાવારી વધ હોય પણ øતલા ઉમદવારો
ે
�
�
ુ
ે
�
�
ઓછા એવ બન છ. સ�ા પર આવવા માટ 50થી 30 ટકા મત પયા�ત બન ે
�
ે
છ. અ�યાર 70થી 80 ટકા મતદાન થાય છ તમા બ ક �ણ મોટા પ�ો, નાના
�
ે
�
ે
�
�
ે
ે
ુ
�
પ�ો અન અપ�ોનો કાફલો કટલાક મત પડાવ છ. આપણી રાજનીિતનુ મ�ય
�
�
�
ુ
�
�
ે
હિથયાર મોટ� ભાગ નાત-ýત-કોમ-સ�દાય ર� છ. કટલીક જ�યા બળવાન
ે
�
મા�ફયા સાથ ýડાયલી છ.
ે
િવપ�ોની એકતા સગઠન અન િવચાર સાથનો �યાપક રહલો પ� હોય તો ત સ�ાની નøક ýય �
ુ
�
�
ે
આમા સ�ા મળવવા માટ અ�યાર વધ િવક�પ નથી. એક તો શ��તશાળી
ે
ે
ે
ે
�
�
ે
�
�
ે
અન બીý કટલાક પ�ોનો સાથ લ તવ બન છ. યપીએ અન એનડીએ એવા
ે
ુ
ે
ે
ુ
�
ે
�
ે
ે
ે
મોટા� ગઠબધનો છ. �દશોમા તન ડાબરી મોરચો, લોકશાહી મોરચો, અઘાડી
�
�
ે
�
�
�
વગર નામ અપાય છ. �યાક એકાદ બ પ�ો સાથ મળીન સ�ા પર રહ છ.
�
ે
ે
ે
ે
ે
�
�
આવા �યોગોમા� પણ મહ�વાકા�ાઓનુ ઘોડાપૂર આવ �યાર ભગાણ સýય. �
�
�
ે
વા�તિવકતા અન દતકથા કટોકટી અન સ�સરિશપના ભયાવહ અનભવ અન ‘િમસા’ કાનન હઠળ
�
ે
�
ગઠબધન, ýડાણ, મોરચો, િવલીનીકરણ આટલા િવક�પો છ. 1977મા
�
ુ
ે
ે
ે
�
ૂ
ે
લગભગ મોટાભાગના રાજકીય નતાઓના બ વષ સધીના કારાવાસના કડવા
ુ
ે
�
ે
�
સમય પછી આ પ�ોનુ િવલીનીકરણ થાય અન એક પ� બન એવી ઘણાની
ે
ઈ�છા હતી એટલે સ�થા ક��સ, ભારતીય લોકદળ, ભારતીય જનસઘ જવા
�
ે
�
ે
�
�
�
ૂ
�
�
�
ે
ે
ુ
ે
�
ુ
ે
�
�
હ મણા િબહાર અન બગાળની િવધાનસભા ચટણી પછી રાજકીય નાની-મોટી મહ�વાકા�ા હોય ત �વાભાિવક છ, પણ શરદ પવાર વતમાન મ�ય પ�ોએ પોતાના પ�ો િવખરી ના�યા અન જનતા પ�નુ િનમાણ થય.
�
�
�
ે
�
�
ે
�
�� એક નવ નામ ચમકતુ થય ત પી.ક. અથાત �શાત
�
ુ
�
આ ��થિતમા પણ બ �કારના સામિયક ýડાણ શ�ય છ- એક,
ે
�
ે
�
ે
�
રાજનીિતના સૌથી મોટા મહ�વાકા�ી નતા છ.
ુ
ુ
ૂ
�
ે
�
�
�
ે
ૂ
ૂ
�
ે
�કશોરનુ છ. બગાળમા તની �યહરચના સફળ થઈ એટલે તનો વડા�ધાન અથવા રા��પિત બનવ એ તમની રાજનીિતનો ચટણી પહલા જ સમજતી થાય અન સય�ત રીત લડ, બીજ,
�
�
�
ુ
�
ે
ુ
�
�
ે
ં
ૂ
ે
ુ
�
ુ
ુ
�
ે
જ�સો વધી ગયો છ. મળ તો એ �યાવસાિયક (�ોફ�શનલ) �ય��ત છ. અ�યાર ે �િતમ પડાવ છ. એવ ના બન તો- જમ મહારા��મા અ�યાર ે સમયના ýડાણ વારવાર ýવા મળશ. જ પ� વધ બઠકો મળવીન ે
�
ે
�
ે
ે
ે
�
�
�
�
ુ
ે
ે
�
�
ે
�
ે
�
ે
ે
�
�
�ચિલત કોઈ િવચારધારા ક �િતબ�તા સાથ તન સબધ નથી. બસ, તની �વત છ તવ- ક��મા સ�ાકારણ સýય અન પોતે �કગ સ�ા હાસલ કરે તની સાથ કટલાક પ�ો ýડાણ કરે છ.
�
ે
�
�
ે
�
ૂ
ે
ે
ે
એક ટીમ છ, ત બધા ક��યટર બો�� છ. છાપા અન ટીવી જએ છ. એક ટીમ મકર બન એ �ીý િવક�પ છ. તન માટ તઓ ઘણા બધા હ�તા�ર �શાત �કશોરને િવચારધારાનો કોઈ અવરોધ નડશ નહી,
ે
ે
�
�
�
�
ે
�
�
ુ
ં
ે
�
ે
ે
�
ે
�
�
�
�
ે
�
�
�
�
ે
ુ
ુ
રાજકીય લોકોને મળ છ, જદા-જદા વગ�ના માણસોનો સપક� કરે છ. પ�ોમા� ફરી આ�યા, ગઠબધન કયા, ક��સથી છટા પડીને કમ ક જ ભગા થઈ શક તમનો એજ�ડા ભાજપ અન નરે��
ે
�
ે
ે
�
�
�
�
પિ�મના દશોમા કવી રીત રાજકીય પ�ો øત છ ક હાર છ, આિથક નવો પ� �થા�યો, મહારા��મા સરકાર બનાવવા ક��સ િવ�� પ�ા મોદી સ�ાિવહોણા બન એટલો મયાિદત છ, પણ મોટો
ે
ે
�
�
�
ે
�
ે
�
�
�
ે
�
ુ
�
ે
�
ે
ે
ે
ે
ુ
�
�
�
તાકાત કવી હોય છ, �દોલનો અન બીý િવરોધોનુ �માણ કવ-કટલ � ુ અન િશવસના બનનો સાથ લીધો. હમણા વળી ક��સમા જ ે સવાલ ક��સન શ કરવુ તનો છ. આટલા વષ� જની ક��સ
�
�
�
�
�
�
ુ
ે
ૂ
ે
�
�
ે
�
ૂ
ે
ે
�
�
�
ે
�
�
છ, પ�ની �દર કટલી છાવણી છ અન હýરક ýિત, સ�દાયોમા øવતા �ત�રક અિભ�ાયોની �ધી ઊઠી છ તમા એક જથ સોિનયા બીýઓના ન��વમા કામ કરે અન ગાધી પ�રવારનુ વચ�વ
�
�
�
�
ે
�
ુ
ૂ
ૂ
�
�
�
ે
ે
�
�
ુ
�
ૂ
�
�
ે
ે
�
ે
ભારતીય સમાજમા કોની વોટ બ�ક મજબત છ, કોની કરવી ýઈએ આ ગાધીને બદલ શરદ પવારને ન��વ સ�પવામા આવ તવ ઈ�છ છ અન ે તટ તો શ? આ સવાલનો જવાબ આસાન નથી, પણ �યહરચનાની
�
�
ુ
�
બધી િદમાગી કસરત તઓ કરે છ. તન વળી ‘સશોધન’ સ�થાન નામ પણ ý િવપ�ો એક� થાય તો પણ પવાર સાહ�બ નતા બન એવ ઘણા ઈ�છ છ. � શ�યતાનો છ.
�
ે
ુ
�
�
ે
ે
ે
�
ે
ે
�
�
ે
ે
�
ુ
ૂ
�
�
આપવામા આવ છ. � આની વ� �શાત �કશોર રતીમા વહાણ ચલાવવાનો �ય�ન કરી ર�ા પવાર ક સોિનયા ગાધી થોડા સમય પરત સમાધાન �વીકારીન બીýની
ે
�
�
�
ે
�
�
ે
�
ૂ
ે
�
ે
�
ે
ૂ
�
ે
�
ે
�શાત �કશોર આજકાલ ભિવ�યમા આવનારી લોકસભા ચટણીને છ. તમા તઓ કટલા સફળ ક િન�ફળ થશ ત તો પછીની વાત છ, એ પહલા � નીચ અથવા સાથ કોઈ પદ રાખીન આગળ ચાલ. પછી જની �યહરચના વધ ુ
ે
ે
ૂ
ે
�
�
�
ુ
�
ે
�
�
નજરમા� રાખીન રણનીિત ઘડી ર�ા છ. તનો વન પોઈ�ટ એજ�ડા છ ક િવરોધ કટલા અન કવા પ�ો એકઠા થાય છ� ત ýવાન રહશ. અ�યારના િચ�મા � અસરકારક ત આગળ વધ, પણ મળમા મલચદ એવો ક તમ કયા પછી પણ
ે
ે
ે
ે
�
ે
ૂ
�
�
�
�
ે
ે
�
�
ુ
ૂ
ે
ે
ે
�
�
ે
�
ુ
પ�ો એકઠા થઈન સય�ત રીત ભાજપની સામ લડ. �શાતન આવા �યાસો ક��સ, એનસીપી, �ણમલ ક��સ, ડીએમક� આટલા પ�ો મ�ય છ, ý ભાજપના સગઠન, િવચારધારા અન �યહરચનાની સામ સફળ થઈ શકશ ે
ે
ે
�
ૂ
ે
ૂ
�
ે
�
�
માટ શરદ પવારના આશીવાદ મળી ગયા છ. ભારતીય રાજકારણમા� દરેકને તમની વ� કોઈ સમજતી સધાય તો. ખરા?
ે
�
�
�
�
ુ
ં
�
વ�ાિનક હોવુ એટલ અધાિમક હોવુ એવ નહી. િવ�એ �યલા સૌથી મહાન ગિણત�ા��ી �ીિનવાસન
ે
ે
ૈ
ુ
�
રામાનજ પણ પોતાની સફળતા માટ એમના કળદવીનો આભાર માનતા હતા �
ે
�
�
‘નાસા’ની તાલીમાથી
�
ે
ુ
િવ�ાિથ�ની અન િહદ ફોિબયા
�
�
�
એરોનો�ટ�સ એ�ડ �પસ એડિમિન��શન)ની તાલીમાથી� િહદ િવ�ાિથની સર�વતી િવશે પણ ગદકી ફલાવવામા આવી.
�
�
ુ
�
ે
�
ુ
�િતમા રોય જવી �કશોરી પર પણ એમણે પોતાની માનિસક િવકિત ઠાલવી છ�લા કટલાક સમયથી દિનયાભરમા િહ�દ ફોિબયા િવશ ચચાઓ થઈ
�
�
�
�
ે
ે
ુ
�
ૈ
�
�
�
છ. અમ�રકામા જ�મીને મોટી થયલી �િતમા રોય િહદ ધમમા િવ�ાસ ધરાવ ે રહી છ. કટલાક તો માનવા જ તયાર નથી ક આ િવ�મા િહદ ફોિબક
�
ે
�
ુ
�
ુ
�
ે
�
�
�
�
�
�
�
ૂ
ે
ુ
ે
ે
છ. એના અ�યાસના ટબલ પર િહદ દવ-દવીઓના ફોટો�ા�સ ક � �ય��તઓ પણ છ. અમ�રકાના ભતપૂવ સાસદ તલસી ગાબાડ પણ
�
�
ુ
�
�
ુ
�
મિતઓ હોવી �વાભાિવક છ. કબલ કયુ હત ક પોતાની કાર�કદી�મા એમણે િહદ ફોિબયાનો
�
ુ
�
�
ૂ
�
ૂ
�
�
�
�
ુ
�
�
�
�
ે
ુ
�
ે
મોટાભાગના� િહદ ��ાળઓના ઘરે તમને િહદ દવી-
�
�
ન ર�� મોદી હોય ક હમામાિલની, રાહલ ગાધી હોય ક કોઈ ે દવતાઓની તસવીરો ક મિતઓ ýવા મળશ જ. એમા � દીવાન- સામનો કરવો પ�ો છ. � ૈ
ે
ે
ે
ુ
શ િવ�ાનનો અ�યાસ કરનાર ક વ�ાિનકો પોતાના
�
�
ૂ
�
લ�કરના અિધકારી, િહદ દવી-દવતાઓની �યાર-�યાર
�
ે
ુ
ે
�
ૂ
�
�
�
ુ
ુ
ં
ે
ે
ે
�
�
�
�
પý કરે છ �યાર કટલા�ક િવકત મગજના� િહદઓ �ારા જ કઈ અજગત ક ટીકા કરવા જવ નથી. રોયની તસવીર ધમમા આ�થા નહી રાખી શક? બીજ ક નાસા જવી
ુ
�
�
�
�
ુ
ુ
�
ે
�
ૂ
�
ૂ
�
એમની ગદી મýક ઊડાવવામા� આવ છ. માનસશા��ની ભાષામા આવા નાસાએ ગૌરવથી સોિશયલ મી�ડયા પર મકી એટલ ે એ-ખાસ સ�થા સપણપણે વ�ાિનક આવડતને આધારે જ પોતાની
�
�
ૈ
�
ુ
ુ
�
�
�
�
�
�
ુ
લોકોને ‘િહદ ફોિબક’ કહવામા આવ છ. કિથત િલબર�સોન વધ એક િનશાન મળી ગય. િહદઓ સ�થામા તાલીમાથીઓને પસદ કરે છ.
�
�
ુ
�
�
�
ે
ે
�
ં
ે
�
�
�
ુ
ે
ુ
ુ
�
ુ
ે
�
�
�
�
ે
ૈ
�
નરે�� મોદીએ �યાર બનારસમા આરતી કરી હતી �યાર કટલાક કહવાતા � માટના �ષથી પીડાતા આ સ�યલરોએ સોિશયલ મી�ડયા િવ�મ વકીલ વ�ાિનક હોવ એટલે અધાિમક હોવ એવ નહી.
�
ે
ૂ
�
ે
�
ે
�
ુ
ે
િલબરલો એમના પર તટી પ�ા હતા અન એવી ટીકા-�ટ�પણીઓ કરી હતી પર �િતમા રોયની ગદી મýક ઊડાવી અન િહદ દવી- િવ�એ ýયલા સૌથી મહાન ગિણતશા��ી �ીિનવાસન
�
�
�
�
�
�
ુ
ક મોદીએ શા માટ િહદ ધમની જ પý કરવી ýઇએ! એ જ રીત થોડા દવતાઓની પણ ટીકા કરી. રામાનજ પણ પોતાની સફળતા માટ એમના કળદવીનો
ે
�
ે
ે
ૂ
ુ
�
�
�
�
ે
�
િદવસો પહલા હમામાિલનીએ પોતાના ઘરમા ય� કય� અન એનો િવ�ડયો આ કહવાતા બૌિ�કોથી સહન નહી થય ક નાસાની વ�ાિનક આભાર માનતા હતા.
ુ
�
�
�
ૈ
�
�
ૂ
ે
�
�
સોિશયલ મી�ડયા પર મ�યો �યાર આવા જ િહદ ફોિબકોએ ટીકાનો મારા બનવા જઈ રહલી યવતી િહદ ધમમા આ�થા ધરાવ છ. રોયના ‘સાય��ટ�ફક મોટી નવાઈની વાત એ છ ક િહદ ધમની ક દવી-દવતાઓની મýક
�
ે
�
ુ
ુ
�
�
�
ે
ે
�
�
�
ુ
�
�
ુ
�
ે
�
વરસા�યો હતો. હમામાિલનીએ ýણ હ�યા જવો ગનો કરી ના�યો હોય ટ�પરામ�ટ’ સામ પણ સવાલો ઊભા કરવામા આ�યા. કટલાક તો એવા ઊડાવનારાઓમા િ��તીઓ ક મ��લમો કરતા કહવાતા બૌિ�ક િહદઓની
�
�
�
ુ
�
�
�
ુ
�
ે
ે
�
�
ુ
�
�
ે
ે
�
એવી �ણા એમની સામ આ કહવાતા સ�યલરો અન િલબરલોએ ફલાવી. સવાલો પણ પ�ા ક િહદઓએ દવી-દવતાઓની તસવીરો શ કામ રાખવી સ�યા જ વધાર હોય છ. ��ા એ દરેક �ય��તનો �ગત િવષય છ, પરંત ુ
�
ુ
ે
ૂ
ે
ે
ુ
ે
ે
�
�
�
�
ુ
�
�
ુ
ં
�
ુ
ે
�
ે
ે
�
�
આ િહદ ફોિબકો અહીથી જ અટ�યા નથી. ‘નાસા’ (ધ નશનલ ýઇએ. એમણે નાસાન પણ િનશાન બના�ય. ભગવાન રામ અન માતા આટલી સીધી વાત આ લોકોના� મગજમા નથી ઊતરતી!
