Page 11 - DIVYA BHASKAR 050721
P. 11
Friday, May 7, 2021
મ��ીભાવનુ� પિવ� �ર�� ક�
��ુભાવનુ� અપિવ� �ા�ોિચયુ� ?
આપણા પગને �થાને પ�ડા� ગોઠવાઇ ગયા� ! ભગવાન �ુ�ે ��િવ�ારના� ચાર પગિથયા�
આપણા હાથ ��વચ દબાવતા થયા.
ે
આપણા� ટ�રવા� �માટ ફોન પર રમતા થયા� ! ગણા�યા� �તા�: ‘ મ��ી, કરુણા, મુિદતા અન �પે�ા.’
�
�
આપણી અખ�ડ સૌ�ા�યવતી �કડની ડાયાિલસીસને પનારે પડી !
ચ�ુબ�ક, �વચાબ�ક અને િલવરબ�ક øવતી થઇ તથા �જનન અવયવો ���કમા� મ��ીને તથાગતે ��િવ�ારના �થમ પગિથયે
ુ�
દુકાનમા� મળતા થયા ! મૂકીને �ન ���માન કયુ� ��
માયાવી વા�તિવકતા એટલ virtual reality
ે
ે
�
øવનમા �સરે �યારે તમ માયાવી માધરી દીિ�ત સાથ બેસીને એનુ�
ુ
ે
��મત સાચમાચ માણી શકશો. બદલવાની છ�ટ છ� પરંતુ હો��પટલ છોડવાની છ�ટ નથી હોતી.
તમાર સુખી જ થવ છ� ને? ભગવાન બુ�ના øવનમા� શુ� બ�યુ�? મહાિભિન��મણ પછી વષ� વીતી
ુ�
ે
તો ક�વળ એક જ કામ કરો ગયા�. પ�ની યશોધરા પણ બૌ� સ�ઘમા� ýડીને િભ�ુણી બની ગઈ હતી. એક
�
ે
કાયમ અવા�તિવકતામા જ øવવાનુ� રાખો. વાર નવરાશની પળોમા� યશોધરાએ તથાગતને એક �� સહજભાવ પૂ�ો
ે
�ગ લેવાથી તમ જ�ર : ‘ભગવ� ! તમારી સાધનાના� વષ� દર�યાન હ�� તમને �યારેક યાદ આવતી
સાતમા આસમાન પહ�ચી જશો. હતી ખરી?’ તથાગતનો જવાબ સા�ભળવા જેવો છ�. તથાગતે ક�ુ� :
ે
øવન એટલ શુ�? ‘હ� યશોધરા !
ે
ે
øવન એટલ �મણાની Ôલદાની ! તુ� મને યાદ આવતી હતી.
�મણા સુખદાિયની છ�, શરદપ�િણ�માની રાતે
વા�તિવકતા દુઃખદાિયની છ� ! ચ��ના� શીતળ �કરણો
િવ �ાનીઓ આજકાલ �ફલોસો�ફકલ ચચા� કરી ર�ા છ�. કોનુ� નદીના� �વ�છ જળ પર
મહ�વ વધારે? સાધન વાપરતો મનુ�ય ક� મનુ�યને વાપરતુ�
પરાવત�ન પામે �યારે
સાધન? Tool-using man ક� man using tool? ડ�િનયલ બેલ જે ચળકતો પટ સý�ય
નામના િવચારક� ટ�કનોલોøને ‘ઝપાટાબ�ધ વધતી જતી માનવીય ક�પનાની તેમા�થી પસાર થઇ જતી
કસરત’ તરીક� �માણી હતી. કાલ� મા�સ ટ�કનોલોøને ‘આદશ� સમાજ�યવ�થા સફ�દ સઢવાળી નૌકાની
�
(યુટોિપયા) ભણીના રાજમાગ� તરીક� �માણી હતી. આજે ટ�કનોલોø આપણા� માફક તુ� મારા િચ�મા�થી
શમણા�ને પટાવતી અને પ�પાળતી રહ� છ�. થોડા�ક જ વષ� અમદાવાદના પસાર થઇ જતી હતી !
આ�મરોડ પર ક� સુરતના કણપીઠ િવ�તારમા ક� પછી મુ�બઈના ફોટ� િવ�તારમા � આવો જવાબ તથાગત િસવાય બીજુ� કોણ આપી શક�? ગુિજ�એફ મહાન
�
�
આવેલી 10× 10ની સા�કડી દુકાનમા� બેઠ�લો કોઈ ઘરડો માણસ ચ�� ક� મ�ગળ િવચારક તરીક� િવ�મા ýણીતો છ�. એના િપતા પણ પુ�થી ઊતરે તેવા
�
માટ�ની કોમિશ�યલ અવકાશયા�ાન એડવા�સ બૂ�ક�ગ કરતો હશ. બૂ�ક�ગ ન હતા. રોકડ�� બોલવામા અને રોકડ�� øવવામા માનનારા એ િપતાની
ુ�
�
ે
કરાવનારા� મનુ�યોમા� કોઈ ચ�ચળબહ�ન ક� ભીખુભાઈ પણ હશ. સુખી થવાની કબર પર કોતરાયેલ ��યુલેખ (એિપટાફ)ના શ�દો છ�:
ે
ઝ�ખનાનુ� ઝર�ં ઘ�ંખરુ� નામ િવનાનુ� હોય છ�. નદીના� નામો ýણીતા� હ�� જે છ��, તે જ તુ� છ�
હોય છ�, પરંતુ ઝર�ં તો બેનામ જ હોવાનુ�! મૈ�ીની ઝ�ખના તુ� જે છ�, તે જ હ�� છ�� !
ુ�
મનુ�યને øવતો રાખે છ�. ખાબોિચય ધાિમ�ક પણ હોઈ શક� છ�. તે આપણો છ� અને આપણે તેના� છીએ !
મૈ�ી સહજપણે ધમ�િનરપે� હોય છ�. ભગવાન બુ�ે િવચારોના તેથી આપણે બધા� જ
��િવહારના ચાર પગિથયા� ગણા�યા� હતા : ‘મૈ�ી, આપણા� પાડોશી બનીને રહીએ !
�
�
કરુણા, મુિદતા અને ઉપે�ા.’ ટ��કમા� મૈ�ીને તથાગતે ��દાવનમા� ઘરે�ં નથી ક� મ�િદરના ગભારામા� ગોઠવાયેલા કોઇ આપણા જેવા સામા�ય માણસોની સીધીસાદી િજ�દગીમા� તો એક �ફ�મી
��િવહારના �થમ પગિથયે મૂકીને એનુ� બહ�માન કયુ� છ�. દેવીદેવતાનુ� આભૂષણ નથી. મૈ�ી એક એવી ઘટના છ� પ���ત પણ નવટા�ક �ેરણા આપનારી છ� : ‘આપ જૈસા કોઈ મેરી િજ�દગીમ�
ુ�
મોબાઈલ ફોન આજની મૈ�ીભાવનાન અિત પિવ� રમકડ�� ગુણવ�ત શાહ જેમા� િદ�યતાનુ� આરોપણ કરવાનો �ય�ન ýઇ તેટલો થતો આયે તો બાત બન ýયે!’ મૈ�ીભાવના પિવ� ઝરણાને શ�ુભાવના અપિવ�
છ�. બે િમ�ોને ýડનારુ� આવુ� ‘રામ રમકડ��’ પિવ� છ�. બધા નથી. આવી મૈ�ી �યા� પણ �ગટ�, �યારે પણ �ગટ� �યારે ખાબોિચયાથી બચાવી લેવાના િદવસો આવી પહ��યા છ�. �
ભેદભાવો ખરી પડ� અને બધી રા��ીય સરહદો અલોપ થઇ એનુ� અિભવાદન કરવાનુ� સાધુપુરુષો પણ ચૂકી જતા હોય છ�. }}}
ુ�
ુ
�
ýય, �યારે મૈ�ીભાવન પિવ� ઝર�ં હ�યામા વહ�તુ� થાય છ�. ‘મૈ�ી એટલે જ અ�યા�મ’- એવુ� સમીકરણ �યવહાર સમાજમા �
ઝરણાને વળી સરહદ ક�વી? �િત��ઠત થવુ� જઇએ. એને કારણે બલા�કારનુ� �માણ ઘટતુ� નથી અને પાઘડીનો વળ ��ડ�
�યારેક મૈ�ી પણ કલાપીની કિવતામા� અમર બની ગયેલા પ�ખીની માફક સહજ મૈ�ીનુ� ઝર�ં વહ�તુ� થતુ� અટકી ýય છ�. ઝરણાની જગાએ નહ�ર આવી સ��ગુરુ કબીરને પ�થ-�પ�ચમા� કોઈ રસ ન હતો. મહ�ત-મુ�લા તેમને ગમતા
ઘાયલ થાય છ�. ઘાયલ થયેલુ� માનવ�દય ��વી પર �ગટ ન થયેલુ� પિવ� ýય તેનો વા�ધો નથી, પરંતુ એ નહ�રને પણ સહજપણે વહ�વાની સ�પૂણ� છ�ટ ન હતા. કબીરસાહ�બ પણ િહ�દુ-મુ��લમ એકતા સાધવામા િન�ફળ ગયા
�
�
મ�િદર ગણાય. એ ઘાયલ �દયની અ�ગટ પીડાને શાયરો ‘દદ�’ કહ� છ�. હોવી ýઇએ. સહજને �કનારે øવતો સમાજ ગોક�ળ-�ંદાવનની રાસલીલાન ુ� તેથી પા�ક�તાન અને બા��લાદેશ રચાયા�. �ડામા �ડ�� ત�વ�ાન સરળ
�
ે
��યેક શાયર �વભાવ જ ‘દદ�મ�દ’ હોય છ�. શાયરી તો ઘાયલ �દયની �સાદી માધુય� સજ� છ� અને અસહજને �કનારે સબડતો સમાજ ક�સનગરી મથુરાનુ� સજ�ન પ���તઓમા� �ગટ કરવાની કળામા કબીરને કોઈ ન પહ�ચી શક�. એમણે
છ�. ભારતીય સમાજની પીડામા� મૈ�ી િવનાના� કરોડો લ�નોમા� સ�ભળાત ુ� કરે છ�. પ�રણામે ક�રુ�ે�નુ� યુ� જ�મે છ�. એવા યુ�ને ધમ�યુ� ગણાવવુ� પડ� લ�યુ� :
શરણાઈવાદન રહ�લુ� જણાય છ�. બે સાવ જ અý�યા øવ વડીલોને વા�ક� એ ક��ણની પણ મજબૂરી ગણાય. ક��ણની મૌિલકતા ગીતામા� �ગટ થઇ છ�. હ�સા, કરો પુરાતન બાત
�
એકાએક પરણી ýય છ�. મધુરજનીની �થમ રાતે પણ તેઓ પલ�ગ પર પણ સોળમા અ�યાયમા દ�ભને આસુરી સ�પિ�ના �થમ લ�ણ તરીક� ગણાવવામા� કૌન દેસ સે આયા હ�સા
િવખૂટા� જ રહી જવા પામે છ�. ��યુપય�ત તેઓ લગભગ પરાયા� જ રહી જવા આ�યો છ�. આવા દ�ભ સામે ઉપદેશકોને કોઇ વા�ધો હોતો નથી. દ�ભ અને ધમ�ને ઉતરના કૌન ઘાટ?
પામે છ�. બાર ગાઉનુ� છ�ટ�� હોય છ� તો ય સમાજમા મ�િદરતા, મ��જદતા અને દેવળતાને ન�ધ : દેશમા� રોજ સý�તા� લાખો ક�ડા� ફિળયે ફિળયે કણસી ર�ા� છ�.
�
�
ે
જગતમા� અ�યા�મન નામે ઉપદેશ આપનારા સાધુપુરુષોની ખોટ નથી કારણે ધમ� અને દ�ભ સાથોસાથ હાથમા હાથ ઝાલીને ચાલતા ýવા મળ� છ�. આ એમને આ લખાણ મદદ�પ થાય ખરુ�? જવાબ : ના, ના, ના !
�
પરંતુ મૈ�ીને આ�યા��મક િશખર પર મૂકનારા અને માનવીય ક�ાએ એની આપણી કમનસીબી છ� અને એ કમનસીબીમા� જ રોગ ગોઠવાઇ ýય છ�. આવો (તારીખ 25 એિ�લ, 2021ના રોજ અહી �િસ� થયેલા લેખમા હષ�દ
ં
ચચા� કરનારા સ�સારીજનોની બહ� મોટી ખોટ છ�. મૈ�ી એ કોઇ આ�મનુ� સમાજ એક િવરાટ મે�ટલ હો��પટલ જેવો બની ગયો છ�. જેમા� દદી�ને ખાટલો િ�વેદીના બદલે હષ�દ યાિ�ક નામ વા�ચવુ�.)