Page 12 - DIVYA BHASKAR 021822

Friday, February 18, 2022 | 12

ે
સમાજ, રા�� અન સ��ક�િત- આ �ણના આધારે જે દેશ સિ�ય રહ� �� તેનો િવકાસ સાચા ર�તે થાય �� એ તો દુિનયાના ચૂ�ટણી પ�િત બહ� મોટો ભાગ ભજવે છ� સ�સદીય લોકશાહી માટ�. હવે ý
તેમા� જ અવરોધ આવે તો? એક તો મતદાન �ારા પસ�દ કરતા �િતિનિધ અને
દેશોના� ઉદાહરણ ��. આગામી ચૂ�ટણીનો એક દેખાતો �વાહ ભાજપને કોઈ પણ રીતે સ�ા પરથી હટાવવાનો �� તેમા�થી રચાતી સરકારો ‘સ�પૂણ� �ýના’ �િતિનિધ કહ�વાય ક� ક�મ એ મોટો
�� છ�. મોટ�ભાગે મતદાનના ક�લ મત ઓછા હોય �યારે હા�યા�પદ પ�રણામ
િવધાનસભા ચૂ�ટણીના આવે છ�. આસામ �દોલન દરિમયાન ચૂ�ટણી ઠોકી બેસાડવામા આવી �યારે
�
�
આસામમા દસથી પ�દર ટકા જ મતદાન થયુ� હતુ�, કારણ ક� ઘૂસણખોરીનો
�
સવાલ ઉક�લાયો નહોતો એટલે નાગ�રકોએ તો ચૂ�ટણીનો બિહ�કાર ýહ�ર
કય� હતો એટલે મતદાન થોડા�ક લોકોનુ� થયુ�. �ા�ત મતોમા� સૌથી વધુ મત
લ�ણો અન અપ-લ�ણો! મેળવનારને øતેલો ýહ�ર કરવામા� આ�યો, તેના મતો સામા�ય સ�ýગોમા� �
ે
તો અનામત ગુમાવવા જેટલા જ હતા. આવા �િતિનિધઓની રા�ય સરકાર
બની અને તેની નીિત તેમજ કાયદાને સમ� �દેશની સ�મિત માનવામા
આવી! રા�યોમા� બહ�મતીના ýરે સરકાર બને �યારે રા�યપાલની ભૂિમકાના�
અનેક બખડજ�તર બહાર આ�યાના� ઘણા� ઉદાહરણો છ�.
આપણી મતદાન પ�િત બદલવી ýઈએ એવી માગણી ઘણીવાર થઈ છ�.
જનતા સરકાર દરિમયાન અ�યાસ કરવા માટ� એક અ�યાસ સિમિત રચવામા�
કો ઈ પણ રા�ય �યવ�થા આધારે ઉમેદવારોની પસ�દગી, પ�રવારોને મહ�વ આપવાની કાયમી પરંપરા, આવી હતી. ઓછા ટકા મત હોય પણ øતેલા ઉમેદવારો વધુ રહ� તેવુ� ઘણીવાર
ગુનાખોરીને ત�ન ગૌણ માનીને ન�ી કરતા ઉમેદવારો, નાના અને મોટા
બને છ�. આમા� ઉમેદવારી માટ�ના સ��યાબ�ધ પ�ો અને અપ�ોની સ��યા પણ
સ�પૂણ� હોય તે ક�વળ
�મ છ�. લોકત�� રાજકીય પ�ોની અરસપરસ વહ�ચણી, મુ�યમ��ી કોણ બને તેના આધારે થતી કારણ બની ýય છ�.
પણ નહીં. હા, લોકત��ની એક ચૂ�ટણી, નેતાની પસ�દગી થાય તો ભ�ગાણ સý�ય એ ભયથી મુ�યમ��ીના િવિવધ પ�ોનો સ�યુ�ત મોરચો કરીને મુ�ય પ�ને હરાવી શકાય ક� દરેક પ�
િવશેષતા એ છ� ક� તેમા� ý નાગ�રક, કોઈ નામની ýહ�રાત કયા� િવના લડાતી ચૂ�ટણી... આ થોડા�ક અલગ રહીને લડ� તો સફળ થાય તેનુ� ગિણત જુદી જુદી પ�ર��થિતમા� અલગ
�
સમાજ અને દેશ ý�ત હોય તો વધુ દેખીતા લ�ણો સૌ ýણે છ�. બીજુ� બધુ� પ�મા� પડદા અલગ રહ� છ�. ભારત જેવા દેશમા નાત-ýત-કોમ-સમુદાય ચૂ�ટણી પર
સુધારાની શ�યતા રહ�. આગામી પાછળના રહ�યો બની રહ�. હાવી રહ� છ�. આપણે �યા પટ�લ, ��ીય, દિલત, અ�ય પછાત
�
�
સાત રા�યોની િવધાનસભા ચૂ�ટણીનો એક વાત તો સમયના વગ� પોતાનો મુ�યમ��ી હોય, સરકારમા� પોતાની ýિતના
સ�ઘ જલદીથી પરાકા�ઠાએ પહ�ચશે િનિ�ત છ� ક� મ��ીઓ વધુ હોય વગેરે મા�ગણી ઊઠાવતા ર�ા છ�. રાજકીય
અને આપણે અવનવા� ��યો ýઈને કા� હ�તા�ર પ��ડતો આને ‘સોિશયલ એ��જિનય�રંગ’ કહ� છ� ને દરેક
ુ�
તો દુ:ખી થઈશ અથવા મનોરંજન સમાજને �િતિનિધ�વ મળવુ� ýઈએ એવી દલીલ કરતા
મળશે યા લોકશાહી ��યે સવાલો પેદા િવ�� પ��ા આ�યા� છ�.
થશે. બીø દલીલ પછાત, વ�િચત, દિલત, આિદવાસી વગેરે માટ�
ઉમેદવારોની પસ�દગી, ટીવી ચેનલો સિહત ýહ�ર કરવામા� આવે છ�, હવે તેમા� ઓ.બી.સી વોટ બે�ક ઉમેરાઈ છ�. આ
øવનમા� વ�ર�ઠ નેતાઓથી મા�ડીને સામા�ય બધા�ની આસપાસ જ રાજકીય �ભુ�વની રમત ચાલ રહ� તો લોકત��
ુ
કાય�કતા� સુધીના રાજકારણીઓનો અથ�હીન ક� ‘મોટ��’ ગણાશે પણ ભીતરમા� જે ત�દુર�તી અને ગુણવ�ા ýઈએ તેનો અભાવ
આ�ેપોથી લબાલબ વાણી િવલાસ (સુસ��ક�તો ઊભો થશે. આજે તેના સ�ક�તો મળતા ર�ા છ�. ઉમેદવારો- જે ચો�સ øતીને
િવલાસ શ�દથી વા�ધો ઊઠાવશ, તો િવક�પે ધારાસ�ય અને મ��ી બનશે- તેમા�ના ક�ટલાક તો ખરેખરી અપરાધી ��િ�મા �
ે
�યિભચાર કહ�વાય?), રાજકીય િવ�ેષકોના� સ�ડોવાયેલા છ� તેનુ� શુ�? આપણી મા�યતા �માણે વાિલયો લૂ�ટારો સ�ત બની
�ચિલત અનુમાનો, ‘øતી શક�’ તેવા ઉમેદવારની શક� છ� એવુ� સ�સદીય લોકત��મા ગુનેગારો ýય તેવુ� પ�રવત�ન થઈ જશે અને
�
પસ�દગીમા� અટવાતા પ�ો, અિનય�િ�ત પ�બદલ, ત�દુર�ત લોકત��નુ� િનમા�ણ કરશે એવુ� બની શક�?
દરેક ýિતગત સમાજની તેના ઉમેદવારો માટ�ની માગણી અને આ બધા� લ�ણો અપ-લ�ણો િવશે આઝાદીના અ�ત મહો�સવ
ધમકી, મા�ફયા-ક�ર કોમી ક� માથાભારેઓની ઉમેદવારી, નાત- દરિમયાન િવચારવાની શ�આત કરવામા� આવે અને નવી િશ�ણ
ýત-કોમ-સ��દાય-મઝહબના નીિત ઘડવામા� આવી છ� તેમા� મુ�ય હ�તુ બનાવવામા આવે તો
�
(�ન����ાન પાના ન�.18)

��� યોક� ટાઇ�સ મેગેિઝનમા� અમે એક લૂગડા� ઉતારીને વા�ચવા જેવી આમજનતા સામ તે વાપરવો નૈિતક કહ�વાય ક� ક�મ તેનો વા��વત�� હø ýરી ��.
ે
‘અશુભ’ વાત વા�ચી! ઇઝરાયેલની એક ક�પનીએ ‘પેગાસસ’
નામનો બના�યો છ� એક હાઇફાઇ �પાયવેર �ો�ામ, જે કોઈપણ એટલે તે �ો�ામની એક �ત �યુ જસી�ની એક સરકારી કચેરીમા� ધૂળ ખાય ��
આઈફોન ક� એ��ોઇડ ક� વોટ�વર �માટ�ફોનમા� પગ પહોળા કરી શક� છ�,
બળા�કાર કરતી મહાઘાતકી ટોળકીને જેર કરી અને મહાઆત�કી ષ���ોના તે ધ નેઇમ ઇઝ �ો��, જે�સ �ો��!
એટીએ�ડટી ક� એપલ–બેપલની ક� ફોન ક�પનીની ઐસીતૈસી! મે��સકોની
સરકારે આ �ો�ામ વાપરીને �યા�ના મહાઘાતકી �ગડીલર એલ ચાપોને તુરંગ
મ�યે ભે�યો. યુરોપના ગુનાશોધકોએ આ �ો�ામ વડ� યુરોપમા� બાળકો ઉપર

અમલમા મુકાય તે પહ�લા ભુ�ા બોલા�યા.
�
�
પણ પેગાસસ વડ� ક�કમ� પણ થાય છ�. મે��સકોએ એલ ચાપોને ઝા�યો, તેમ આ ‘સાયબરવેપન’ યાને વીý� શ��ોએ રાજકાજના ýયકામા� જબરદ�ત
�
સરકારના િન�દકો, િવરોધીઓ, અને પ�કારોને તાબામા રાખવા પેગાસસનો ત��દલી આણી છ� જે વાપરનારને એટમબો�બના જેવી ýનમાલની પાયમાલીનુ�
ઉપયોગ કીધો. સાઉદી અરેિબયા અને યુનાઇટ�ડ આરબ અમીરાત �ýની ýખમ નથી, અને દુ�મનની �ઘ �કફાયતી ભાવે હરામ કરવાની સગવડ છ�.
સુખાકારી માટ� લડતા કમ�શીલોના દમન માટ� પેગાસસનો આશરો લે છ�. કોઈ અ�બો�બની શોધને 75 વષ� થયા�, પણ હø ફ�ત 9 દેશો પાસે સાચેસાચા
ે
બી માલેતુýર ક� સ�ાધીશ પોતાના િવરોધીઓનુ� øવન તહસનહસ કરી શક� અ�બો�બ હશ. �યારે સાયબરવેપ�સ તો હø હમણા� થયા� તો પણ ડઝનબ�ધ
છ�, અને હરીફોનુ� હનન પણ કરાવી શક� છ�. દેશો તેના ઠ�ખાળા મારે છ�.
અમે�રકાની ક���ીય ગુનાશોધન સ��થા એફબીઆઈએ પણ આ પેગાસસ પરંતુ, ýની! ગગનવાલા સોચમા� પડી ýય છ�: લોટ�લોટ� નહાવા જેવી
2019મા� લીધો છ�. પણ, �યુયોક� ટાઇ�સ મેગેિઝનના હ�વાલ મુજબ, અશુભ વાત તે છ� ક� સ�ાધીશો પાસે અને એ જ રીતે ડાબેરી ને જમણેરી
�
આમજનતા સામે તે વાપરવો નૈિતક કહ�વાય ક� ક�મ તેનો ને આત�કી ને ઉ�ામવાદી સ��થાઓ ને પેઢીઓ પાસે હવે તમારા િખ�સામા,
�
વા��વત�ડ હø ýરી છ�. એટલે તે �ો�ામની એક �ત �યુ નીલે ગગન ભાણામા, પથારીમા� ને મગજમા� પેસવાની એક અણમોલ જડીબુ�ી છ�. તમારા
જસી�ની એક સરકારી કચેરીમા� ધૂળ ખાય છ�. દરેક ઇમેઇલ, �હોટસેપ, ફ�સબુક ક� �ટકટોક– તમારા øવનની નસેનસમા�
ઇઝરાયેલની સરકાર આ પેગાસસ �ો�ામ બીý દેશોની ક� તલે દસેક લાખ લોકોની વસતીવાળા િજબુટી નામના દેશ માટ� આ વીý� કીટા� �વેશી ચૂ�યા છ�. તમે પોતે ફોન વાપરો ક� ન વાપરો, આ
કોણીએ લગાડવાના ગોળની જેમ પણ વાપરે છ�. જેમક� તે દેશના આત�કીઓને ઝડપી શકાય તે ખાતર અમે�રકાની પેગાસસ ક� તેનો કાકો ત–મ–ને તો વાપરે જ છ�. હવે આપણે સાચેસાચ ‘મુ�ત’
એમણે યુએઆઈ તથા બેહરીનની સરકારોને તે આ�યો, મધુ રાય ખુ�ફયા સ��થા સીઆઈએ–એ આ �ો�ામ ખરી�ો, પણ નથી. આપણા િવચારો ને મા�યતાઓ આપણા પોતાના� નથી, ખાટલામા �
જે થકી 2020મા� આરબ સરકારોએ એ�ાહમ એકોડ� હ�ઠળ તે ટચુકડા દેશની સરકારની ‘મથરાવટી મેલી છ�’ ક�મક� તે �સરતા મા�કડની જેમ આ શ�� વડ� જમણેરી ક� ડાબેરી સરકારો ક� ખુ�ફયા
ઇઝરાયેલને શા�િતપૂણ� મા�યતા બ�ી. િવરોધપ�ના લોકોને �રબાવે છ� તથા આમજનતાને કડકાઈથી સ��થાઓ �ýના મગજની પેશીઓમા� ઝેર ફ�લાવી �ýના િવચારો બદલી શક�
�
બીø તરફ સાઉદી અરેિબયાના રાજક��વર મોહ�મદ ઇ�ન સુલમાને દબાવે છ�. ટાઇ�સમા બીø પણ ભડકાવનારી વાતો આવી છ�. ભારત, છ�, બલક� બદલી રહ�લ છ�! હવે આપણે માણસમા�થી ફરીફરી બ�દર બની ર�ા
ઇઝરાયેલને ધમકી આપી ક� પેગાસસ વાપરવાનુ� અમારુ� લાયસ�સ �ર�યૂ કરો હ�ગેરી, પોલે�ડ જેવા દેશો તેમની જમણેરી સરકારો મજબૂત કરવા પેગાસસ છીએ. અચાનક ગગનવાલા આયનામા� જુએ છ� ને આયનો અમારી સામે નેણ
નહીંતર અમે તે એ�ાહમ એકોડ�મા� ઓટો�ાફ નહીં આલીએ! આિ�કાના �ો�ામ વાપરે છ�. �ા�સુ� કરી કહ� છ�, ‘ધ નેઇમ ઇઝ ખટમલ, ખાટલા કા ખટમલ!’