Page 11 - DIVYA BHASKAR 012822
P. 11
Friday, January 28, 2022
પ��ડત પાસે િવ�તા ઘણી હોય છ�, પરંતુ કરુણા નથી હોતી. સ�તો પાસે સમજણની સાથોસાથ કરુણા
હોય છ�. પ��ડતની વાણી મનને ટાઢક નથી આપતી પરંતુ સા�ભ�નારને ત�મર જ�ર �ડ� છ�
��ારે� �ળ��પ �ર�ી�ા� ��વળ
��ો જ નહીં, ���ો પણ ઊગે ��!
��
ધ મ�ગુરુઓ, ત�વ�ાનીઓ અને ભા�યકારો સ��ગુણોને એટલા અજવાળ પથરાયુ�. લાડ�બાઇની પ���તઓ સા�ભળો :
મેરે સ��ગુરુને ઐસી વાડી બનાઇ,
�ચા આદશ� તરીક� ��થાપે છ� ક� ýણે એ આદશ�
અ�યવહાર ક� અાપણી પહ�ચની બહાર ક� અ�ા�ય ન ý કો સુરવર મુિનજન નવ પાઇ,
ુ
હોય! પ�રણામે અશ�ય જણાતા અિતશય �ચા આદશ� પા�� ત�વ કી વાડી બનાઇ,
મનુ�યના øવનથી લગભગ વેગળા રહી જવા પામે છ�. કોઇ તીન ગુન સે છાઇ!
મહા�મા ક� સ�ત એવરે�ટનુ� આરોહણ કરી શક� એમ બને, િમ�ોના �ેમને કારણે ક�છના� ગામોમા� પદયા�ાઓ �ારા
પરંતુ સામા�ય ગણાતા માણસમા પડ�લી અસામા�યતા �ામજનોને પણ ધરાઇને મળવાનુ� બ�યુ� હતુ�. આપણી ભારતીય
�
પાવાગઢની અડધી મા�ચી સુધી પણ નથી પહ�ચતી. પરંપરામા� ‘સ�સ�ગ’ નામની યુિનવિસ�ટી સદીઓથી ચાલતી
આવુ� બને તે તો ભારે ખોટનો ધ�ધો છ�. ક�ટલાક આવી છ�. �વામી દયાન�દ સર�વતીએ ‘આય�સમાજ’ નામની
�
િવ�ાનો અ�ય�ત દુબ�ધ લખાણ લખવામા ગૌરવ યુિનવિસ�ટી �ારા ધમ�મા� પેસી ગયેલી �ધ��ાને દૂર કરવાનો
અનુભવતા જણાય છ�. સમજ પડ� એવુ� કશુ�ક �ાણવાન �ય�ન કય� હતો. એમણે પોતાના મહા��થ
�
સરળ ભાષામા લખવાન તેમને નથી ફાવતુ�. આ ‘સ�યાથ��કાશ’ �ારા અને �વચનો �ારા જે �કાશ ફ�લા�યો
ુ�
ે
બાબત આચાય� િવનોબાø અ�ય�ત આદરણીય તેમા� �યાપક લોકસેવા �ારા �વ�છતા અિભયાન એવુ� ચલા�ય ુ�
એવા િવ�ાન ગણાય. એમણે ‘ગીતા �વચનો’ ક� આય�સમાજના સિ�ય કમ�શીલ એવા �વામી અ��નવેશ
જેવુ� પુ�તક આ�યુ� તેથી ગીતા જેવુ� પુ�તક ઘરે ઘરે વષ� પહ�લા �યારે ક��ભમેળો યોýયો �યારે એમા� પોતાના
�
પહ��યુ�. એ જ રીતે ‘��થત��દશ�ન’ જેવુ� ગહન એક �ટ�લના બેનર પર શ�દો હતા : ‘પાખ�ડ ખ�ડન’.
�
પુ�તક પણ સરળ ભાષામા લોકાને વા�ચવા મ�યુ�. આય�સમાજમા માનનારા પ�રવારમા� જ�મ થયો તેથી
�
વેદ-ઉપિનષદ પર એમણે જે સાિહ�ય સમાજને મારા િચ�મા� બે શ�દોએ કાયમી અ�ો જમા�યો તેથી
આ�યુ� તે પણ સામા�ય લોકો માટ� ખાસ વાચન�મ આસારામ બાપુ ýરમા� હતા �યારથી જ ýહ�રસભાઓમા�
ુ�
બ�યુ�. દુબ�ધ લખાણ �ારા િવ�ાનનો િમ�યા અહ�કાર એમની િવરુ� બોલવાની ટ�વ પડ�લી. એ હતો પાખ�ડ-ખ�ડન
�ગટ થતો રહ� છ�. અમે તો છ�ક સામા�ય લોકો માટ� જેવા બે શ�દોનો ýદુ!
નથી લખતા. અમે માસ માટ� નહીં �લાસ માટ� લખીએ આભાર �વામી સિ�દાન�દøનો ક� એમણે સોસાયટીને નાક�
છીએ. અમારી કિવતા એવી ક� કોઇને સમજ ન પડ�. કોઇને મારી ýણબહાર ચોકીપહ�રો ગોઠવીને ર�ણ કરવાનુ� કામ રેશનિલ�ટ
સમજ ન પડ� તે જ ખરી કિવતા! કોઇને સમજ ન પડ� એ એવા સ��ગત ખીમøભાઇ ક�છીને સ�પેલુ�. મને આ વાતની ખબર પૂરા�
જ ખરી નવિલકા! આવી ફ�શનમા� �ગટતુ� øવરામ ભ�ીય બે વષ� પછી પડ�લી.
િમ�યાિભમાન સમાજ માટ� ક�યાણકારી નથી. આવી એક ભ��તના નામે ખરેખર �ધ��ાનો ફ�લાવો ક�ટલો થયો એ પણ �ડા
જમાત ગુજરાતમા� પણ છ�. સ�શોધનનો િવષય ગણાય. પ��ડતો �ધ��ા નથી ફ�લાવતા, પરંતુ શુ�કતા
ે
�યારેક એવુ� બને છ� ક� ફળ�ુપ ધરતીમા� ક�વળ ��ો જ િવચારોના જ�ર ફ�લાવ છ�. ક�ટલાક શુ�ક ક� પછી સ�વેદનશૂ�ય સાિહ�યકારો સભામા �
�
નહીં, સ�તો પણ ઊગે છ�. આજે સવારે મનોમન ક�છની બુિ�ના આગલી હરોળમા� બેઠ�લા �ોતાઓ વારંવાર બગાસા ખાય તોય �ય�ન
ધરતીનુ� �મરણ થયુ�. પ�ચશીલ �દોલનમા� સૌથી વધારે �ં�ાવન�ા� �કનારે પહ��ે ચાલ જ રાખે છ�. એમની િવ�તાપૂણ� નફટાઇ અસ��ય બગાસા�ને પણ
ુ
પદયા�ાઓ ક�છમા� યોýયેલી. રસિનિધ �તાણી અને નહીં બગલા ગા�ઠતી નથી.
�
હરેશ ધોળ�કયા જેવા યુવાન િમ�ોએ યૂથ ડ�વલપમે�ટ ગુણવ�ત શાહ �યા� પહ��ે સ�ત સુýણ! પ�રણામે લોકો હવે સભામા જવાનુ� ટાળ� છ� અને મોટા ��ડટો�રયમમા�
ઇ���ટ�ૂટ �ારા સુ�દર આયોજન કયુ� અને �ýર, પ��ડતને કદી પણ �દયને ટાઢક આપનારી આવી મા� દસબાર દયનીય �ોતાઓ સમ� એક િવ�ાન સાિહ�યકાર શ�દોના
મા�ડવી, મુ��ા અને નખ�ાણા જેવા� �થળ�થી પદયા�ાઓ શ� સરળ છતા સમજણથી છલોછલ એવી પ���તઓ ઊગે ખરી? કોગળા કરતો રહ� છ�! પ��ડતાઇ પડ� �યારે માઇ�ોફોન પણ �ૂજવા લાગે છ�!
�
થઇ પછી િનધા��રત િદવસે ભૂજમા� ભેગી થઇ. મારા� �વચનોની માનવુ� પડ� ક� ક�છ જેવી રેતાળ ધરતીમા� પણ ��ોની માફક ભિવ�યમા� પ��ડતોના� �વચનો ગોઠવાશે �યારે ગમેતેવો નાનો ઓરડો પણ
�
�
શ�આત બે-�ણ ક�છી ભાષામા ગોખી રાખેલા િવધાનોથી શ� થતી. સ�તો ઊગી શક� છ�! ‘બુિ�ને �કનારે પહ�ચે નહીં બગલા’ જેવી વાત મોટો પડશે! શ�આત થઇ ગઇ છ�.
�
પ��ડતો અને સ�તો વ�ેનો તફાવત સમજવા જેવો છ�. પ��ડત પાસે કયા� પછી િતલકદાસ જેવા શાણા સ�ત જ કહી શક� : ‘�યા પહ�ચે સ�ત }}}
િવ�તા ઘણી હોય છ�, પરંતુ કરુણા નથી હોતી. સ�તો પાસે સમજણની સુýણ’ પ��ડતો પાસે બહ� �ચી અપે�ા ન રાખવી. એમનુ� િમ�યાિભમાન
સાથોસાથ કરુણા હોય છ�. પ��ડતની વાણી મનને ટાઢક નથી આપતી પરંતુ તમોગુણી હોય છ�. બુિ�ને પણ ý �દરની સમજણનો સથવારો ન હોય પાઘડીનો વળ ��ડ�
સા�ભળનારને ત�મર જ�ર ચડ� છ�. લોકાને ન સમýય એવુ� બોલનાર પ��ડત તો બુિ� પણ દઝાડનારી બની રહ� છ�. નખ�ાણાનુ� નામ પડ� એટલે િમ� ગોરખનાથની પ���તઓ સા�ઇ મકર�દ દવે વારંવાર સ�ભળાવતા. સા�ભળો :
�દરથી પોરસાય છ�. સ�તની વાણીમા� શીતળતા હોય છ�. એ શીતળતામા � �ોફ�સર યોગે�� પારેખ અચૂક યાદ આવે. તેઓ ગા�ધીકથા �ારા પોતાની ગગનમ�ડલ મ ગાય િબ�યાયી
�
કરુણા ભળ�લી હોય છ� તેથી વાણીમા� �સ�નતાનો �સાદ હોય છ�. ગા�ધીભ��ત �ોતાઓમા� વહ�ચતા રહ� છ�. એમને રોકડ�� બોલવાની ટ�વ કાગદ દહી જમાયા
ક�છના નખ�ાણા તાલુકામા� ભારાપર ગામે સ�તકિવ િતલકદાસ થઇ છ� તેથી એમની સ�ય�ીિત જળવાઇ રહ� છ�. નખ�ાણા ગામમા� એમણે છાછી છાછી પ��ડત પીની
�
�
ગયા. લગભગ કબીરસાહ�બના િમýજમા� સ�ત િતલકદાસ કહ� છ� : કરેલા પરા�મોની વાતા સા�ભળવાનુ� સ��ભા�ય મને �ા�ત થયુ� છ�. એમના� િસ�ા માખણ ખાયા!
હ�રજન રહ��ે હ�રની હદમા� �ાણવાન પરા�મોની ગા�ધીમુ�ા ગમી ýય તેવી છ�. ન�ધ : ન�િદ�ામમા� મકર�દભાઇ અને ઇશા-ક��દિનકાબહ�ને ‘ગોરખમઢી’ ખાસ
બેહદ જેની ભાસી ર�ા ભગવાન; સ�ત િતલકદાસ સાથે સ�સ�ગ થવાથી લાડ�બાઇના øવનમા� પણ �તરનુ� બનાવડાવી હતી. એમા� �યાનમા બેસવાની �યવ�થા હતી.
�
