Page 11 - DIVYA BHASKAR 121820 P1-32
P. 11
Friday, December 18, 2020
આખરે ��િનવિ��ટી એટલે ���?
પ��ડત જવાહરલાલ જેવા
��વે�ન�ીલ માનવીને પણ
JNUની આજની ગિતિવિધ મા��
ન હોઈ �ક�. તમારા મનના અન ે
�
મગજના� �ારી�ારણા� જ ��ધ �� ‘JNU મ� એક લડકી રહતી થી’
અ મે�રકાના રા���મુખ �હોન એફ. ક�નેડી અમે�રકાની કોઈ
યુિનવિસ�ટીમા� દી�ા�ત �વચન માટ� ગયા �યારે એમણે
‘યુિનવિસ�ટી’ની �યા�યા �ગટ કરી હતી. િ��ટશ કિવ �હોન
મેસફી�ડના શ�દોમા� એમણે ક�ુ� હતુ�: ‘University is a laboratory of
good thoughts’. મારી આખી િજ�દગી દેશ-પરદેશની યુિન.ઓના� ક��પસ
પર પસાર થઇ તોયે મને ‘યુિનવિસ�ટી’ની આટલી સચોટ �યા�યા ýણવા મળી
નથી. મારી સાદીસીધી સમજ �માણે કહ�� તો યુિન.એટલે િવચારોનુ� �ંદાવન!
JNUમા� એવુ� પયા�વરણ નથી.
િહ�દી નવલકથા વા�ચવા ન મળી. મૂળ િહ�દીમા� લખાયેલી નવલકથાનુ�
ુ
મથાળ છ� : ‘JNU મ� એક લડકી રહતી થી’. લેિખકાનુ� નામ ડૉ. �શ ýશી
��
છ�. ડૉ. �શ ýશીએ જવાહરલાલ નેહરુ યુિન.ની �ક�લ ઑફ ઇ�ટરનેશનલ
ુ
�ટડીઝમા�થી ડૉ�ટરેટ કયુ� છ�. લેિખકા ઉ�જૈનના� વતની છ�. તેમના 40 જેટલા
�
લેખો િવિવધ રીસચ� જન��સમા તથા વેબસાઇ�સ પર �ગટ થઇ ચૂ�યા છ�.
ઉપરા�ત ટાટા ક�સ�ટ�સી અને ટ�ક મિહ��ા જેવી સ��થાઓમા એ�ડટર અને
�
ફ�ક�ટી તરીક� કામ કયુ� છ�. હાલ તેઓ પિત જશવ�ત અને પુ� યુવાન સાથે
હ�દરાબાદમા� રહ� છ�. આ નવલકથામા� એમણે આપણા પૈસે ચાલતી છતા �
દેશિહતિવરોધી એવી જવાહરલાલ નેહરુ યુિન.નો અસલી ચહ�રો ખુ�લો
પાડી દેવાનુ� પુ�યકમ� કયુ� છ�. એ યુિન.ને મ� આ જ કોલમમા� ‘જેહાદી
નપાવટ યુિનવિસ�ટી’ તરીક� ઓળખાવી, �યારે મનમા� થોડોક ચચરાટ હતો ક� લીધુ�. હજુ પણ તેમના� ઘણા� સગા�સ�બ�ધીઓ શરણાથી� ક��પમા� રહ� છ�. એ લોકો �યાસ કરો છો? અને હા, મને તમારા �માણપ�ની કોઈ જ�ર નથી.
અિતશયો��ત દોષ થયો છ�, પરંતુ આ નવલકથા વા��યા પછી એવો ચચરાટ આજે બે ટ�ક માટ� પણ લાચાર બની ગયા� છ�. એમનુ� શુ�? (પાન-97) ( પાન-275)
ર�ો નથી. એનો અનુવાદ ગુજરાતીમા� છાયા િ�વેદીએ કય� છ� અને એનુ� � � �
�કાશન ગુજરાત સાિહ�ય અકાદમી (ગા�ધીનગર) �ારા થયુ� છ�. આકા��ા � નોમાન અને સદરે બીø બધી વાનગીઓ તો �ેમથી ખાધી, પરંતુ �યારે JNUના િ�ય િવ�ાથી�ભાઈઓ અને િવ�ાિથ�ની બહ�નો, JNUમા�
નવલકથાની નાિયકા છ�. ગુજરાતી શીષ�ક છ�: ‘જેએનયુમા� �કા�ા’. આ મહાકાલે�રનો �સાદ આકા��ાએ તેમની સામે ધય�, તો તે બ�ને એ હસીને આદશ� અને ડાબેરી િવચારધારાને નામે તમારા મનમા� રોજ દુય�ધનીય
સ�યકથા�મક નવલકથા છ�. ના પાડી દીધી.ક�મ? આ તો બહ� ફ�મસ છ�. આવા પ�ડા તો તમને મથુરામા� પણ દુગુ�ણો ઠા�સીઠા�સીને ભરવામા� આવે છ� અને સમય વહ� તે સાથે તેમના મનનુ�
�
નવલકથાના કલાિવધાન �ગે કશુ�ય લખવાનો મારો અિધકાર મળ� નહીં. આકા��ાએ બહ� આ�હ કય� �યારે સદરે તેને જણા�યુ� ક� તે લોકો ક��ડશિન�ગ (અિભસ�ધાન) થઇ ýય �યા સુધી એ કાય� ચાલ જ રહ� છ�. અરે
ુ
ઝાઝો નથી. થોડાક િદવસ પર યુિન.ના ક��પસ પર �વામી િવવેકાન�દની �સાદી ખાઈ શક� નહીં. િ�ય�કાએ નવાઈ સાથે તેનુ� કારણ પૂ�ુ� �યારે નોમાને િમ�ો ! પ��ડત જવાહરલાલ જેવા સ�વેદનશીલ માનવીને પણ JNUની આજની
�િતમાનુ� અનાવરણ વ�યુ�અલ રીતે PM મોદીએ કયુ� �યારે ડાબેરી ગણાતા ક�ુ� ક� તેમના ધમ�મા� એ હરામ છ�. ‘એકબીýની ધાિમ�ક લાગણીઓનો આદર ગિતિવિધ મા�ય ન હોઈ શક�. તમારા મનના� અને મગજના� બારીબારણા જ
�
િવ�ાથી�ઓના એક જૂથે સૂ�ો�ાર કરીને િવરોધ ન�ધા�યો હતો. હલકટ જ આપણને સે�યુલર બનાવે છ� ને? બ�ધ છ�. કાલ� મા�સ�ને પણ તમારી િવચારશૈલી અને øવનશૈલી મા�ય હોઈ
યુવાનો �વામી િવવેકાન�દ જેવા િવ�માનવને સમø શક� એ શ�ય ખરુ�? સદર બો�યો. તેમની એ વાત પર આકા��ાને હસવ આ�યુ�. તેને િવચાર શક� ખરી? તમારી કહ�વાતી િવ�ા અહ�કારવધ�ક, દ�ભવધ�ક, તમોગુણવિધ�ની,
ુ�
તેઓ 39 વષ�ની �મરે આ�મ�થ થયા. િવરોધના� ��યો ýઈને મનમા� આ�યો ક� ઈદ ઉપર તેમની સેવ ખાવાની ના પાડી દઈએ તો એ લોકોને દુગુ�ણવિધ�ની અને જડતામૂલક છ�. તમારી ના��તકતા પણ �વ�છ નથી. બુ�
િનરાશા જ�મી હતી. જેવી �ધ��ા અને ક�રતા ધમ�ના �ે�મા � ક�વુ� લાગશ? (પાન-114) અને મહાવીર �યા� આ��તક હતા? સામા માણસની દલીલમા� રહ�લુ� ચપટીક
ે
ýવા મળ� તેવી જ �ધ��ા અને ક�રતા યુિન.ના ક��પસ � તે બોલી, ‘આપણો કોમરેડ છ�, સરખી રીતે મળી લો.’ સ�ય પણ �વીકારી ન શકો એટલા બુિ�હીન તમને બનાવી દે તેવી િવ�ા
પર ýવા મળ� �યારે બ�િધયાર મનના ��ો પેદા થતા હોય િવચારોના (પાન-123) શા કામની? આિદ શ�કરાચાય� િવત�ડાવાદી દલીલબાø માટ� ����‘જ�પ’ શ�દ
છ�. પ��ડતøનુ� નામ ધરાવતી આ યુિન.મા� ખુ�લા મનની � તેને માટ� િવ�ાથી� સ�ઘની પહ�લી સભા ખૂબ રસ�દ �યો�યો હતો. �યસન ��યે તમને �ેમ છ� કારણ ક� તમને �વ�છ િવચારનો અને
�િત�ઠા નથી. પ��ડત નેહરુને પણ ગા�ધીøના રામનામમા�, ���ાવનમા� રહી. તેણે ýયુ� ક� ‘વ�દે માતર�’ ગાવા માટ� ફ�ત સ�વગુણી આચાર ��યે હઠીલો અણગમો છ�. સમતાવાદી (ઈગેિલટ��રયન)
�
ર��ટયામા�, �ામો�ોગમા� ક� ��ચય��તમા લગીરે ��ા પ�રષદના કાઉ��સલર જ ઊભા થયા. બાકીના િસગારેટ સમાજની રચના માટ� તમને આકષ�ણ છ�, પરંતુ તમને પરદેશી શરાબ મ�ઘો
�
ન હતી. આમ છતા મહા�મા સાથેના વૈચા�રક મતભેદ ગુણવ�ત શાહ પીતા ર�ા અથવા તો વાતો કરતા ર�ા. એ પણ ચૂપચાપ નથી લાગતો. દેશ ��યે તમને નફરત ક�મ છ�? તમે તો મહ�મદ ગઝનીને,
ýળવી રાખીને એમણે ગા�ધીø સાથેનો �નેહાદર કાયમ બેઠી રહી. (પાન-193) � એ િદવસોમા� જ આકા��ાએ અલાઉ�ીન ખીલøને અને મહ�મદ ધોરીને અને ઔરંગઝેબને પણ ‘સે�યુલર’
રા�યો તે માટ� પ��ડતøનુ� ખુ�લુ� મન જવાબદાર હતુ�. આજના મહાિનવા�ણ કરાવનારા ગા�ýનો પણ અનુભવ લઇ લીધો હતો ગણો તેવા બુિ�ખોર ‘આદશ�વાદી’ છો. તમારી યુિનવિસ�ટી અમારા જેવા
ક�ટલાક િવ�ાથી�ઓ મા�સ�વાદી િવચારધારાના બૂમબરાડા શરાબના અને તે ધ�ય થઇ ગઈ હતી! (પાન-213) � નાગ�રકોને પૈસે ચાલ તેનુ� દુઃખ ઓછ�� નથી. તમારે મન રામ શુ�, ક��ણ શુ�, ઇસ ુ
ે
�
નશામા પાડતા� રહીને લાલ સલામ કરતા રહ� છ�. ગા�ધીøના શ�દોમા� તેઓ આકા��ાએ ઘરે મા�ડ મા�ડ બે મિહના પસાર કયા�. છ�પાઈને િસગારેટ શુ�, મોહ�મદ અને ગા�ધી શુ�? હા, તમે બધી રીતે ‘નપાવટ’ છો. �
‘નીિતનાશને માગ�’ છ�. નવલકથામા� મને �પશી� ગયેલા થોડાક �શો અહી ં પી લેતી હતી, તો �યારેક પ�પાની બોટલ ચોરીને શરાબ પણ પી લેતી હતી. }}}
ખૂબ જ ટ��કમા� ��તુત છ�. સા�ભળો: � ‘આઝાદી લઈને રહ�શુ�, કા�મીર માગે ( પાન-215)�
�
આઝાદી, ખૂની સરકાર હોશમા� આવો, હોશમા� આવવુ� પડશે નહીં તો તમારે ‘અહી તુ� ડાબેરી બનીને ફરે છ� અને �યા તારા ઘરની ��ીઓ બુરખા પહ�રીને પાઘડીનો વળ ��ડ�
ં
�
ýવુ� પડશે...’ જેવા� સૂ�ો સા�ભળીને આકા��ાને એ ýણવાની તાલાવેલી લાગી િશ�ણથી વ�િચત રહીને અ�ાનમા øવે છ�. તારી પાસે એનો જવાબ છ�?’ આકાશ માથ ��વ તેજ �ો��,
ે
ક� આ સરઘસ અને કા�મીરને શી લેવા દેવા છ�? ... સદરે ક�ુ�: ‘જુઓ, આ ‘એ અમારા ધમ�મા� લ�યુ� છ�.’‘કોઈ પણ ધમ� �યા�ય લખાયેલો નથી. તુ� એવો તપે ��, ઈિતહાસ �ો��
સરકાર કારણિવના �યા�ના લોકોને �ાસવાદી દશા�વીને મારી નાખે છ�. તેમના હકીકતે ‘િસલે��ટવ સે�યુલર’ છો. �લડી િહપો��ટ?’ આકા��ા વાત પૂરી કરે તે �ા��ો જૂનો øણ� �તા� અન�ત,
માનવ-અિધકારોનુ� ક�વી રીતે ખૂન થઇ ર�ુ� છ�? મા� એટલા માટ� ક� એ લોકો પહ�લા જ તેના ગાલ પર એક ýરદાર થ�પડ પડી. (પાન-231) આ આ�� ભૂિમ તણો �કાશ!
�
મુસલમાન છ� અને પોતાનો અિધકાર માગી ર�ા છ�?’ (પાના� 95-97) � આ જ તમારુ� ફ�િમિનઝમ છ�? તમારી સિહ��તા આવી જ છ�? કોઈ તમારી -°¦Ŗ± ąª¯¯£¯£
øહજૂરી કરે તો એ તમારા માટ� ઇ�ટ�લે��યુઅલ બની ýય છ�. પરંતુ કોઈ તા. ક.: ક�હ�યા ક�માર અને ઉમર ખાિલદ જેવા બે યુવાનો JNUમા� સા�યવાદી
� આકા��ાએ રોષપૂવ�ક ક�ુ�: ‘ભલાભોળા લોકો બ�દૂકો અને બ�બ ન ભૂલેચૂક� પણ તમારી સામે સવાલ કરે તો અને તે પણ ý છોકરી હોય તો થોડી િવચારધારા હ�ઠળ જે સૂ�ો પોકારે છ� તેવા� સૂ�ો સા�યવાદી ચીનમા� પોકારે તો øવતા રહી
રાખે, સેના પર હ�મલો કરે નહીં... અને બરબાદીની જ વાતો કરવી હોય તો �ણોમા� તમે તેની મýક બનાવી દો છો. ...મારાથી વધુ સારી રીતે કોણ શક� ખરા? ભારતીય લોકત�� તેમને રોકડા દેશ�ોહની છ�ટ આપે છ�, તેથી જ તેઓ હø øવે
જરા એક �ણ માટ� કા�મીરી પ��ડતોની બરબાદી િવશ િવચારો. મારી અમુક ýણતુ� હશ ક�, તમે લોકો સાવ ભોળા-ભલા છોકરાઓના હાથમા મશાલ છ�. સા�વી ��ા પર જેલમા જે થડ� �ડ�ી અ�યાચારો થયા તેવા જ અ�યાચારો આ દુય�ધન
�
ે
ે
�
�
સહ�લીઓનો જ દાખલો છ� ક� જેમના� માતા-િપતા અમારા શહ�રમા� વસી ગયા� પકડાવીને ક�વી રીતે તમારો �વાથ સાધો છો, ક�વી રીતે તેમનો ઉપયોગ કરો અને દુ:શાસન પર શા માટ� ન થાય? લોકત�� પોચટત�� છ� માટ� જ ને? તેઓ આવી હરકતો
છ�. તેઓ પોતાના ઘરને યાદ કરીને રડતા� હોય છ�. તેમનુ� તો બધુ� જ ઝૂ�ટવી છો, ક�વી રીતે છોકરીઓનો ઉપયોગ કરો છો અને ક�વી રીતે આ દેશને તોડવાનો આપણા પૈસે કરી શક� છ� અને ચૂ�ટણી પણ લડી શક� છ� ! શા માટ�?