Page 19 - DIVYA BHASKAR 121721

Friday, December 17, 2021 | 19

�
�
�
ે
ે
ે
ે
ે
આપણન દરક �ણ ઉ�જના �ઈએ છ. � કામ, સબધ, ��િ� ક સામાિજક વાતાવરણમા�થી ગયલા �દરોને �યાર ‘રટ પાક’મા િશ�ટ કરવામા આ�યા, �યાર થોડા સમય
ે
ે
ે
�
�
�
�
પછી તઓ પણ હરોઈનયુ�ત પાણી છોડીને સાદ પાણી પીવા લા�યા. એ �યોગ
�
ુ
ે
�
એ ઉ�જના ન મળ, તો �યસનકારક પદાથ� તરફ જવા માટ આપ�ં મન લલચાય છ � પરથી ýણવા મળલી એક હકીકત, મનુ�યની �યસનમ��ત માટ પણ એટલી જ
�
�
ે
�
ુ
�
�
ઉપયોગી છ. એ હકીકત એવી છ ક, ‘એ�ડ�શનનો ઉપાય સોિશયલ કને�શન
�
�
�
ે
એ�ડ�શનનો એકમા� ઉપાય કન�શન છ છ.’ કોઈ પણ �યસન છોડવા માટ, એ �ય��તન બીજ �યાક ýડાવ મહ�વનુ �
�
�
�
ે
ુ
�
ુ
�
�
છ.
�
જ �ણે કોઈ �યસની તની આસપાસના લોકો ક ઈવન કોઈ એક �ય��ત
ે
ે
ે
ે
�
સાથ ભાવના�મક લગાવથી ýડાય છ, એ �ણથી એની �યસન છોડી દવાની
ુ
�
�
�
ે
�
ુ
ુ
કશક છોડવા માટ, �યા�ક બીજ �ડાવ મ��વન છ � શ�યતાઓ વધતી ýય છ. િમ�ોની સોબત, સરળતાથી મળતી િસગારટ ક �
�
ે
�
�
�
�
તમાક, એ બધા પ�રબળો તો બહ પછી આવ છ. એ�ડ�શન થવા ક ન થવા
ે
�
માટ સૌથી મહ�વનુ પ�રબળ, �ય��તની ‘ઈમોશનલ હ�થ’ છ.
�
�
�
�
�
ે
�
�
ે
ે
�
ુ
�
ુ
પ�ત થયા સધીમા જ મનુ�યન ઘર ક િનશાળમા હફ, �મ અન ે
ે
�
ુ
ે
�
�
�
�
�
�
ુ
ત માક, િસગારટ, શરાબ ક ��સ. આપણને કોઈ પદાથન �યસન સલામતીભય વાતાવરણ મળી રહ છ, ત પોતાની આસપાસના લોકો સાથ ે
ે
�
ે
�
�
ુ
�
�
હમશા સલામત ýડાણ એટલ ક ‘િસ�યોર એટ�ચમ�ટ �ટાઈલ’થી ýડાય છ.
ે
�
લાગવા પાછળ શ કારણ હોય છ? સૌથી
ુ
ે
�
�
�
ે
�
ુ
ે
�વતમાન ગરમા�યતા એવી છ ક અમક આસપાસના લોકો સાથન તન ýડાણ, તન �યસનથી દર રાખ છ. એનાથી
ે
�
�
ે
ે
ુ
ૂ
�
�
�
�
ુ
ે
ે
પદાથ� જ એ�ડ��ટવ એટલ ક �યસનકારક હોય છ. એક ઊલટ, જ સતાન સતત અસલામતી વ� મોટ� થાય છ, એ પ�ત થયા પછી
�
ે
�
�
ે
ે
વાર એનુ સવન કરીએ, પછી કાયમ માટ આપણે તના પોતાના �મી, øવનસાથી ક િમ�ો સાથ ‘ઇનિસ�યોર એટ�ચમ�ટ �ટાઈલ’થી
�
ે
ે
�
ે
�
ુ
ે
ે
�
બધાણી થઈ જઈએ, પણ આ મા�યતાન મનોવૈ�ાિનક ýડાય છ. એટલે ક આસપાસના સમાજ સાથન �ય��તન આ ýડાણ અ�થાયી
�
�
ુ
�
�
�યોગો �ારા ખોટી સાિબત કરવામા આવી છ. હોય છ. કોઈ કારણસર આવી �ય��તઓ ý ‘�યસનકારક પદાથ’ના સપક�મા �
�
�
�
�
�
�
�
એમાનો એક રસ�દ �યોગ એટલે ‘રટ પાક’. આવ, તો તની �યસની બની જવાની શ�યતા મહ�મ હોય છ. ટકમા, આપણા
�
�
ે
ે
�
ે
�
�
1978મા સાઇકોલોિજ�ટ ડો. �સ એલ�ઝા�ડર �યસનના મળ બાળપણમા રહલા હોય છ.
�
�
�
ુ
�
�
ૂ
ે
ે
�
�
અન સાથીઓએ �યસનીઓની માનિસકતા ýણવા સારા સમાચાર એ છ ક �ય��ત ઈ�છ, તો કોઈ પણ સમય પોતાની
�
ે
ે
ે
ૂ
ે
�
ુ
�
ે
માટ �દરો પર �યોગ કયા. તમણે �દરોને બ જથમા � આસપાસના વાતાવરણ સાથ એક સલામત, દીઘ�કાલીન અન સરિ�ત ýડાણ
ે
�
ે
ૂ
િવભાøત કરી દીધા. એક જથમા રહલા �દરોને �થાપી શક છ. કોઈ પણ �યસની માટ એકલતા જટલી વધાર, �યસનન ુ �
�
�
�
�
�
ે
�
એક નાનકડા પાજરામા એકલા રાખવામા � �માણ વધતા જવાની શ�યતા પણ એટલી જ વધાર. એ�ડ�શનનુ �
ે
�
આ�યા. એ દરેક પાજરામા રહલા �દરને િવર�ાથી સોિશયલ કને�શન છ. એ કોઈ િ�યજન સાથનો
�
�
�
ુ
�
ે
�
�
ે
�
પીવા માટ બ �કારના પાણીની �યવ�થા મનનો ભાવના�મક લગાવ હોય, િમ�ો ��યનો �નહ ક પછી કોઈ
ે
કરવામા આવી. એમાથી એક સાદ પાણી હત � ુ ગમતા કામ, કલા, લ�ય ક હત સાથેન ýડાણ, હકીકત એ
�
ુ
�
�
ુ
�
�
�
ુ
ે
ે
�
�
અન બીý પાણીમા હરોઈન િમ�સ કરવામા � મોનોલોગ છ ક �યસન છોડવા માટ એનાથી અનકગણી તી�તા સાથ ે
�
�
�
ે
�
ુ
આ�ય. �વાભાિવક રીત, હરોઈન ‘એ�ડ��ટવ સબ�ટ�સ’હોવાથી પાજરામા � હોય, તો બન જથના �દરોને �યસન થવ ýઈએ. આ �યાક ઈમોશનલી ýડાવ પડ� છ.
ુ
�
�
�
�
ે
�
ૂ
ુ
�
�
�
ે
�
�
�
ે
ે
�
�
�
રહલા �દરો હરોઈનયુ�ત પાણી વધાર મા�ામા પીવા લા�યા. ધીરે ધીરે તઓ �યોગ પરથી ýણકારી મળી ક એ�ડ�શન થવા માટ � ડો. િનિમ� ઓઝા આપણને દરેક �ણે ઉ�જના ýઈએ છ. ý કામ, સબધ,
�
ે
�
�
હરોઈનયુ�ત પાણીના બધાણી બની ગયા. ફ�ત પદાથ જ નહી, આસપાસન વાતાવરણ પણ એટલુ � ��િ� ક સામાિજક વાતાવરણમાથી એ ઉ�જના ન મળ, તો
�
ં
�
ુ
�
�
�
ે
�
�
ે
�
બીý જથમા રહલા �દરો માટ પણ પાણીના આ જ બ િવક�પો રાખવામા � જ જવાબદાર છ. �યાર આસપાસના વાતાવરણમા રસ�દ ક � �યસનકારક પદાથ� તરફ જવા માટ આપ�ં મન લલચાય છ.
�
�
�
ૂ
�
આ�યા, પણ તમના માટ થોડી અલગ �યવ�થા કરવામા આવી. પહલા જથ ઉ�જનાસભર ��િ�નો અભાવ હોય, �યાર �યસની બનવા માટ � આપણે આપણી ઉ�જનાના ગલામ હોઈએ છીએ, �યસનકારક
�
ે
ૂ
ુ
ે
�
ે
ે
�
�
�
�
ં
�
�
�
કરતા તમનુ પાજરુ બસો ગ� મોટ� બનાવવામા આ�ય, જ ‘રટ પાક’ તરીક� �ાણી વ�નરેબલ હોય છ. પદાથ�ના નહી. આપણી ઉ�જના ýળવી રાખવા માટ ý આપણે કોઈ
ે
ે
�
�
ં
�
ે
ે
ુ
ે
�
ે
ુ
�
ઓળખાય છ. એ પાજરામા �દર માટ �વાિદ�ટ ભોજન, રમકડા�, મ�ટગ હવ એક િસ�ટ કહ? સાઇકોલોøના દરેક �યોગ �દર પર કરવા સરિ�ત અન િબનહાિનકારક ��િ�ઓ શોધી શકીએ, તો પદાથ�થી અળગા
ે
�
�
�
�
�
�
�
�
�
માટની �યવ�થા અન ટન�સ બનાવવામા આવી. એ પાજરામા એક �દરને પાછળન કારણ એ છ ક �દરો પણ મનુ�યો જટલા જ સામાિજક �ાણી છ. થઈ શકીએ.
�
�
ે
ે
�
ુ
�
�
�
ે
ે
�
�
ે
�
ે
ે
�
ુ
�
ે
�
�
રાખવાન બદલ, બન જ�ડરના દસ-દસ એટલે ક કલ વીસ �દર રાખવામા � ખશ રહવા માટ �દરોને પણ આપણી જમ કટબ, િમ�ો, કપની, રમતો, �યસનમ��તની આ આખી મથામણ પદાથ�માથી મ�ત થઈન ��િ�
�
�
ુ
ુ
આ�યા. નવાઈની વાત એ હતી ક ‘રટ પાક’મા રાખલા �દરો પકી એક પણ રિત�ીડા અન ઇ�ટરએ�શન ýઈએ છ. કોઈ પણ સામાિજક �ાણી �યાર આ તરફ જવાની છ. કોઈ એક �યસનના સકýમાથી મ�ત થવા માટ, કોઈ બીý
�
�
ુ
�
�
ૈ
�
ે
�
�
ે
ે
ે
�
�
�
�
ે
ં
�
�
ુ
�
ૂ
�
ે
�દરે, એક વાર ચા�યા પછી બીø વાર હરોઈનયુ�ત પાણીનુ સવન કયુ નહી. બધા પ�રબળોથી દર થત ýય છ, �યાર તની �યસની બનવાની શ�યતાઓ �યસનનો સહારો લવો પડ� છ. હાિનકારક ક �િતબિધત પદાથ�ના �યસનમાથી
�
ે
�
�
ે
ે
ુ
ુ
�
�
�
બધા �દરો દરેક વખત સાદ પાણી જ પીતા. અનકગણી વધી ýય છ. મ�ત થવાનો ��ઠ ર�તો કોઈ સકારા�મક, સજના�મક ક �વા��યવધક ��િ�ના
ે
�
ે
�
ુ
�
�
�
�
ુ
�
�
ુ
�
�
�
આવ કમ થય? ý �યસન થવાનુ કારણ હરોઈનની �યસનકારકતા જ આ �યોગનુ ન�ધપા� અવલોકન એ હત ક હરોઈનના �યસની બની �યસની બની જવાનો છ. �
ં
અનસધાન
ુ
ધરાવતા િબ�ડરોને બીý મકાનો બનાવવાની પરવાનગી મળી ýય છ. આવા સાઈ-ફાઈ
�
�
�
�
ુ
�
ે
ુ
ુ
�
�
રણમા �ી�ય ગલાબ િબ�ડરન ભિવ�યમા �યિનિસપાિલટી ý બાધકામની પરવાનગી ન આપે તો શ ુ �
ે
એ લોકો આવી લાપરવાહી દાખવશ? ýક સામા�ય બિ�થી િવચારતા અિત ચાર Ôટના �તર ઊભા છ. તમ છતા અજનને મોહ ઘરી વળ છ. અજન
�
�
�
ુ
ે
�
�
�
ે
ુ
ુ
ે
�
ુ
�
ુ
માટ િસ�રયસ હતો. સામા�ય લાગતા કાયદાઓ અન િનણ�ય ન લવા પાછળ શ કોઈ અસામા�ય િવષાદયોગનો અ�યાસ કરý, અજનના ��ો સાભળી �ભ મદ મદ મલકતા
�
�
�
ે
�
�
ે
ુ
�
ે
�
ુ
ે
ે
એ રા� મીનાએ, દ�ાએ અન સરખાએ ગોરાને ખખડાવી નાખી, ‘નાદાન કારણ છ? � વચનો કહ છ. (ભ. ગી. 2/10)
ે
ૂ
ે
�
છોકરી! તન ભાન છ� ક ત શ કરી રહી છ? ખબરદાર, ý હવ પછી �યારય િવચારý સ�જનો! આપણી પાસ તો નારાયણની મા� મિત છ. તના
�
�
ે
ુ
ે
ે
ુ
�
�
�
�
એને મળી છ તો! ’ ડબકી વા�મય �વ�પ �ીમ� ભગવ�્ગીતાના �ોક છ. આપણે મોહથી છટવા કટલી
�
�
�
ે
્
�
�
ુ
ુ
ે
�
ે
ે
ે
�
દ�ાનો એક િમ� �મનો પણ િમ� હતો. એણે �મ િવશ ખબ ખરાબ મથામણ કરવી પડશ? નારાયણ ક� ક- ‘હ અજન, ત ય� માટ એકઠા થયલા
�
ૂ
ે
�
ુ
ે
ુ
�
�
ુ
�
�
�
ુ
�
અિભ�ાય આ�યો હતો : ‘સાવ કર�ટરલેસ છોકરો છ. ક�પસમા કટલીય ે �ગત øવનને ડસી ગયો છ. ઇ�ફોમ�શન ટ�નોલોøન કારણે દિનયામા કોઈ આ કૌરવોને ý!’ (ભ. ગી. 2/25) અન અજન કૌરવોને બદલ પોતાના�
ે
ે
ે
ે
�
�
ે
�
�
ે
�
ુ
ે
�
છોકરીઓને એણે…’ પણ જ�યાએ બનતો નાનામા નાનો બનાવ વીજળીની ઝડપે આપણા સધી સગા�નહીઓન ýયા�!
�
ુ
�
�
�
�
ં
�
ુ
ે
�
ગોરા ડરી ગઇ. એ પછી એ �યારય યિનવિસટી ક�પસમા ગઇ નહી. પહ�ચ છ. સાડા પાચ હýર વષ પછી પણ આ લોચો તો યથાવત છ. યવાન દીકરા-
ે
આ�ટીને પણ કહી દીધુ ક �મનો ફોન આવે તો શ કહવ? એક વાર �મનો સાચા સમાચાર આપવા માટ જવાબદાર સમાચાર મા�યમો બનાવના બધા � દીકરીને માતા-િપતા કહ છ કાઈ! અન ત સમજ છ કાઈ! િશ�ક ક સ�ગર કહ �
ુ
�
ે
ે
ે
ે
�
ે
�
ુ
�
�
ુ
�
�
�
�
�
�
્
ુ
�
�
�
ે
ે
ે
ુ
ે
ે
�
�
�
�
�
ુ
�
�
�
ે
�
ફોન આ�યો. આ�ટીએ જવાબ આ�યો, ‘ગોરા તો પાછી પોરબ�દર જતી રહી પાસાની તટ�થ તપાસ કયા િવના એમની રીત અથઘટન કરે છ. ઘણી વાર છ કાઈ અન િશ�ય સમજ છ કાઈ! નારાયણ ક� �યાર અજન કાઈ હાથી–ઘોડા
�
�
ૂ
ે
ે
�
�
ે
ૂ
છ�. હવ પછી �યારય આ નબર પર ફોન ન કરશો.’ ýત �યાય તોળ છ. પ�કાર�વના મળભત િનયમોને નવ મકવામા આવતા � ક આકાશમા િવહરતા ચકલા નથી ýયા.
�
�
�
ે
ે
ૂ
�
�
�
ે
ે
ે
ુ
‘એક છોટી સી �મકહાની’ અહીં સમા�ત થઇ ગઇ. આજે તો એ વાતન ે હોય તવા� ઉદાહરણો મળ છ. રાજકીય નતાઓન તો મહ�વ આપવામા � કૌરવોને જ ýયા છ, પરંત નારાયણની નજરથી નથી ýયા, પોતાની
ે
ે
ે
�
ે
ુ
�
�
�
�
�
ુ
બાવીસ વષ થઇ ગયા છ. હમણા થોડાક સમય પહલા ગોરા અમદાવાદ આવી આવ, પરંત કટલાક કહવાતા ‘મહાન’ અન ‘બહાદર’ પ�કારો અન ખાિધયા અ�પમિતથી ýયા એમા �ો�લમ થયો. ગીતાøની િબટવીન ધ લાઈ�સ ý
�
ે
�
�
�
�
�
ે
�
ે
ે
ુ
�
હતી. એક પાટીમા એને એક હ�રયાણવી ��ી મળી ગઇ. વાતવાતમા ગોરાએ જવા ચમચાઓને પણ છાપર ચડાવવાના �ય�ન થયા. બનાવટી સમાચાર, સમýય તો બનવારીને ભø શકાય. જના માટ કોઈ સ�ગર, િવ�ાન ક �
ુ
્
�
ýણી લીધ ક એ ��ી �મને ઓળખતી હતી. અસ�ય માિહતી આપવાનુ વલણ દિનયાભરમા વ�ય છ. ઘણી વાર માિહતી ગીતાપાઠની આવ�યકતા રહ છ.
�
ુ
�
�
ે
ુ
�
�
�
ુ
�
�
�
‘�ેમ ચૌધરી ન? એ તો અમારી જ સોસાયટીમા રહતો હતો. ખબ સ�કારી મારીમચડીને રજૂ કરવામા આવ છ. બાકી, જની સમ� આય�તમા આણ વતાતી હોય, એવા ��ઠ �િ�યન � ુ
ૂ
ે
�
�
�
�
ે
ે
�
ે
�
ે
ુ
ુ
�
�
�
�
છોકરો હતો. એની બ ý�ડયા બહનો િચકી-િમકી તો મારી બ�ટ ���સ હતી. આ કડવી વા�તિવકતા છ. કોઈ પણ સમાચાર સાભળીન ક વાચીન આપણે ય� ટાણ ગળ સકાય? એ �ય��ત ય� કરતા પહલા� જ મનથી ય� હારી
�
ે
�
�
�
�
�
�
�
ુ
ુ
ે
ે
�
ે
�
ે
ૂ
ે
�
ે
�
ુ
ુ
�
�
�
�
�
�મ �માટ, ડિશગ અન િ�િલઅ�ટ હતો. એક વાર િચકીએ મને ક� હત ક � સહલાઈથી િવ�ાસ મકી શકતા નથી. સમાચારમા અન એના પડઘા�પે ýય? આ સાવ અશ�ય લાગતી વાત વદ�યાસø આપણને નાનકડી કથા
ે
�
ે
ે
�
ે
ુ
�
�
ે
�
�
ે
ુ
�
ે
�
�
�
ુ
�
�ેમને કોઇ ગ�જ છોકરી ગમી ગઇ હતી. એની સાથ એ મરજ કરવા માગતો સોિશયલ મી�ડયામા ચગલી ચચા થોડા સમય પછી ઝાખી પડી ýય છ અન ે �ારા સમýવ છ ક øવનમા �યાર પણ સ�ય ક ધમ માટન કોઈ મહાય�
�
ુ
ુ
ૂ
ે
�
ુ
હતો. પછી શ થય તની ખબર નથી.’ સ�ય આપણા સધી પહ�ચત નથી. આદરશો એટલે ક��યૂઝન તો આવશ જ! ક��યૂઝનને �યઝન બનાવ એ
ુ
�
ુ
�
ે
ે
�
�
ગોરાનુ �દય એક ધબકાર ચકી ગય. કાશ, એણે બીýની વાત ન માની અધસ�યો અન જઠાણા�નો ફલાવો કરવાની એક સીમા હોય છ. ઘણી વાર જ િ��ન!
�
ુ
�
�
ૂ
ૂ
ે
�
ે
ુ
ે
ુ
હોત તો કવ સાર થાત? એણે પ�, ‘�મ અ�યાર �યા છ?’ એ સીમા ઓળગાતી અનભવાય છ. સ�િસ� લખક અન�ટ હિમ�ગવેની ગજ�સના ગરઉપયોગ ક અિતરકને લીધ કટલાય øગરીયાવના �
ુ
�
�
�
�
�
ે
ે
ે
�
�
ે
�
�
ુ
ૂ
�
�
�
ે
ે
�
ુ
ે
�
ે
�
�
�
ૂ
ુ
ુ
�
ે
ુ
‘�ેમ તો ભણવાન પર કયા પછી ઇ��ડયન નવીમા ýડાઇ ગયો હતો. સોનેરી સલાહ ભલાઈ ગઈ છ. એમણે ક� હત : ‘તમ ýણતા હો એવા øવન ઝર બની ગયા છ. િવષાદયોગ કરતા આપણે િવનાશયોગ તરફ
�
�
ુ
�
ુ
�
�
�
ે
�
ં
ે
�
અ�યાર તો એ….’ પલી ��ી બોલતી રહી અન ગોરાનુ મન તો સમુ�ના � સ�ય િસવાય એક પણ વા�ય લખો નહી.’ િહ�દીના સ�િસ� સજક િનમલ ઝડપભેર ધસી ર�ા છીએ. સવલતોએ મસીબતોની હારમાળા ખડકી દીધી
�
ુ
ુ
ે
�
ઊછળતા મોý પર તરવા માટ પહ�ચી ગય. � ુ � વમા જમની ગયા હતા. ક�નડના લખક અનતમિત એમની સાથ હતા. �યા � છ. ગજટથી ગોિવ�દ તરફની યા�ા શ� કરીએ. ટ�નોલોø ખબ સારી
�
ે
�
ે
�
�
ે
ૂ
�
�
�
ૂ
�
ે
�
�
િનમલøએ બહ મ�ઘી ઇ��ડપેન ખરીદી. પછી એ પનથી એમણે પહલ વા�ય છ. જ�રી પણ છ, પરંત તનો િવવકસભરનો ઉપયોગ િ�કમરાયની કપા
ે
ે
�
ે
�
�
�
�
ુ
ુ
ે
ડણક લ�ય : ‘આ પન ખરીદવાની સý એ છ� ક એનાથી એક પણ જઠો શ�દ લખાવો વગર શ�ય નથી.
�
�
ૂ
ુ
ે
�
ૂ
�
ુ
�
ે
�
ન ýઈએ.’ હવ ઘણી જ�યાએ ‘સાચા’ શ�દનુ મ�ય હાિસયામા ધક�લી દવામા � આવો, ગીતાøન øવનમા ડાઉનલોડ કરીશ તો øવન અપિલ�ટ થઇ
�
ે
ુ
ે
િબ�ડરોને નથી દડતી, જમની લાપરવાહીન કારણે િબ��ડ�સ પરતા અન યો�ય આ�ય હોય એવી છાપ પડ� છ. દરેક શ�દ, વા�ય, માિહતી શ� સોનાની જશ. ગીતાøના �ોકની બારી ખખડાવવા માટ હાથ તો લબાવો. શામિળયો
�
�
ે
ુ
�
�
ૂ
ે
�
�
�
ે
�
ે
ે
ે
�
�
�
ે
�
ે
ૂ
ુ
�
�
�
પા�કગ િવના બન છ. હýરો વાહનચાલકો રોજેરોજ દડાય છ અન પરત � ુ લગડી સમાન છ. એને લોખડની બનાવી એના પર કાટ લાગવા માડ એવી આપણી રાહ ýઇન બઠો છ. શામિળયાન સ���ાઈબ કરીશ તો ફાયદામા�
�
�
�
�
�
ુ
�
ુ
ુ
�
�
�
ે
ે
ે
ુ
�
ે
�
ં
પા�કગ આપવાને બદલ વધ બાધકામ કરવુ અન કમાઈ લવ, એવી �િ� મહામારીનો �ત આવશ? નøકના ભિવ�યમા તો સભવ લાગત નથી. રહીશ. શ �યો છો? વાઈ-ફાઈ નહી, સાઈ-ફાઈ આવ તો િવચારý.
�
ુ
ે