Page 12 - DIVYA BHASKAR 091622
P. 12
Friday, September 16, 2022 | 12
�
�ીલ�કામા �યારે, કોણ સ�ા પર રહશ ક જશ ત ે
ે
ે
�
�
ન�ી નથી. પા�ક�તાનમા� પણ એવ જ છ. નપાળ
ુ
ે
�
�
�
�
ે
પર ચીનની નજર છ, એટલ આ સ��ગોમા ભારતીય
ે
ે
ૂ
લોકશાહી, તની ચટણીઓ, તના પ�ો, રાજકીય
�
અરાજકતા અન �ધાધધી વગેર પર દિનયાના
ૂ
ે
ુ
�
ે
ે
દશોની નજર છ �
�
ુ
ે
ુ
ુ
�
ે
ભા�ય જ કયા હતા. એકવીસમી સદીના જદા જદા નતાઓની તરાહ જદી છ.
�
ે
યરોપ અન એિશયાના� કટલાક સગઠનો પણ છ.
ુ
�
�
�
�
ે
�
ે
�
ઈ�લાિમક દશોનો પોતાનો ચોકો છ, પણ છવટ તો દરેક દશ એકબીýની
�
ે
ૂ
ૈ
ે
�
ે
સાથ અન સામ કવી રીત વત છ તના પર વિ�ક અસર રહ છ. ટચકડા દશોનુ �
ે
�
ે
ે
�
�
�
ૈ
�
�
�
ે
ખાસ કઈ નીપજતુ નથી. �યાનમાર-બમામા સિનકી શાસન છ અન �ગ
�
સન સ કીની �ýકીય લોકશાહીન ઉખડીને ક�લઆમ કરી ર� છ પણ કોઈ
ે
ુ
�
ુ
�
ે
ે
ે
નતાઓનો પર�પર �ભાવ તની સાથ જત નથી. િતબટને તો 1950થી ચીન પોતાનો ભાગ બનાવી દીધુ. �
ે
ે
�
ે
ે
�
ુ
ે
ે
દલાઇ લામા અન િતબટીઓની �ણ પઢી ભારતમા શરણાથી બનીને રહ
ે
ે
�
�
�
�
�
છ. �ીલકાનો �ત�રક મામલો લાગ, પણ ચીન તમા સિ�ય છ. એિશયામા�
�
ે
ે
ે
ે
ે
ે
�
ભારત અન ચીન િમ�ો હોવા ýઈએ ત ર�ા નથી. એક સમય બન દશના
ે
�
ુ
ે
ે
ે
નતાઓ જવાહરલાલ નહર અન ચાઓ એન લીએ પચશીલના કરાર કરીને
ુ
ુ
ે
ુ
ે
�
ગા�ધી, સભાષ, ચિચલ, િહટલર, લિનનથી બાઈડન, પિતન અન મોદી સધી! શાિતના કબતર ઉડા�ા હતા�, પણ ત પછી તરત 1962મા ચીની આ�મણ
ે
�
�
ૂ
�
ુ
ુ
ે
�
�
થય, હજ તના હાથમા ભારતીય િવ�તારો છ. ભારતન નાક દબાવવા
ુ
�
�
�
ે
પા�ક�તાનને મદદ કરે છ. દરેક નતાઓ પોતાની ખાિસયત �માણ વત છ.
ે
�
�
ુ
ૂ
�
�
ે
ે
ુ
�
ે
�
�
ે
�
�
�
�
ે
ે
ે
ે
�
ે
�
�
દ રક દશન પોતાના નતા હોય છ. આપણે ગાધી, નહર, સભાષ, ભાગમા ટીવી �ફ�મમાળા બનાવી તમા બીý કટલાક નામો પણ છ : હરી બાઈડન પવ ��પ હતા, બનની તાસીર અમ�રકી િમýજ �માણની છ.
�
િલકન, �ઝવ�ટ, કનડી હવ ભતકાળના પા�ો બની ગયા. વોટર ગટ કૌભાડ
�
�મન, િહરોિહતો, �ાકો, કોનાદ� એડ�નોર, મોહ�મદ પહલવી, આઇઝેન
�
�
�
�
ે
ે
ે
ૂ
ુ
�
ે
ે
ે
ે
લાલ બહાદર શા��ી, ઇ��દરા ગાધી અન હવ નરે�� મોદી
�
ે
ે
ે
સધીની નતાગીરીનો અનભવ લીધો છ. તવ બીý દશોનુ પણ હોવર, િન�કતા ક�ફ. હવ નાન લાગ છ.
ુ
�
ે
�
ુ
�
ુ
�
ે
�
�
ે
ુ
�
ે
ે
ુ
ુ
�
�
ુ
�
�
�
�
ુ
છ. પા�ક�તાનને જનાબ મોહ�મદઅલી ø�નાહ જવો સમથ નતા આટલા ગયા સ�તાહ 92 વષના િમખાઈલ ગોબાચોફનુ અવસાન થય. રિશયામા � પાડોશી દશ �યબા માટ દિનયાના સા�યવાદીઓ હજ સધી પોરસાતા
ુ
ે
�
ે
�
ે
ુ
ુ
�
ે
ે
�
ુ
ુ
વષ પણ મ�યો નથી. �યાનમાર આ રીત બડભાગી છ. �ગ સનથી રા���મખ તરીક� તમણે અમાનષી સા�યવાદન હચમચાવીન ે હતા, �ફડલ કા��ોના અવસાન પછી એવ ર� નથી. હા, ચીનના ર�ત ે
�
ુ
�
ુ
ે
�ગ સેન સ કી સધીનુ ન��વ તન મ�ય. બા�લાદશ શખ જમીનદો�ત કરી દીધો. લિનન અન �ટાિલન સિહતની ભ�ય ભારતમા માઓવાદી અન અબન ન�સલ હજ અરાજકતા અન ખનામરકી
ુ
ે
ે
ુ
�
�
ે
ે
ે
ે
ે
�
�
ે
ુ
ુ
�
�
ુ
�
મøબર રહમાનન યાદ કરે છ, ફાસીએ ચડલા ઝ�ફીકાર અલી સમયના �િતમાઓ લોકોએ તોડી પાડી. ય.એસ.એસ.આર. ભતકાળ કરતા ર�ા છ. પ�ટનને નાટો સગઠનથી સરિ�ત થવા ય�ન પર ગમે તમ
�
ુ
ુ
ુ
ુ
�
�
ે
ુ
�
ૂ
ે
ે
�
ભ�ોને પા�ક�તાનમા� કોઈ યાદ કરતુ નથી, પછી અયબ બની ગયો, િવિવધ દશો �વાધીન બ�યા અન પરોગામી ક�ý મળવવો છ, �ીý િવ�ય� માટ ય�ન અન બીý કટલાક ક��ો એવા �
ે
�
ુ
�
�
�
ુ
ે
�
ુ
ુ
�
ુ
ે
�
ે
�
ે
ે
ે
�
ે
ે
�
�
ે
�
�
ે
ખાન, યા�ા ખાન ક નવાઝ શરીફ અન બનઝીરનુ �મરણ હ�તા�ર નતાઓએ તો બધ સનાન આ�મણ કરીને ફરિજયાત ભળવી છ ક ચીન, રિશયા, અમ�રકાની વ� સઘષની ��થિત �યાર મોટા િવ�ફોટમા �
ુ
�
ે
ે
�
ે
ે
પા�ક�તાની શા માટ કરે? દીધા હતા તની �વાધીનતા સામ લ�કરનો ઉપયોગ કય� બદલાશ તનો કોઈને �દાજ નથી.
ે
�
�
ે
�
ે
ુ
�
�
ે
ૈ
અમ�રકી અખબાર આમ તો િવવાદા�પદ ર� છ પણ િવ�� પ�ા નહી. પ�ર��ોઇકા અન �લાસનો�ત અપનાવીને દિનયાના બધા� પોતાના ખતરનાક આયધો સાથે તયાર છ અન કહ છ ક અમ શા�િત
�
ે
ં
ુ
�
ે
�
ુ
�
ે
ે
ૂ
ુ
�
�
�
થોડાક વષ� પવ તણ એક લખમાળા આપી હતી. શીષક તખતા પર ઘોષણા કરી ક શાિતનો કોઈ િવક�પ નથી. માટ આવ કરી ર�ા છીએ! શ આ દશોના નતાઓન બીý દશોના નતાઓ
�
ે
�
ે
ે
ુ
ે
ે
�
�
�
ે
ે
�
ે
ે
ુ
ે
�
ે
ે
�
ે
�
�
�
હત : portraits of power : who shaped the twentieth અમ�રકાની સાથ સિધ કરી. અફઘાિન�તાનમાથી સોિવયત સના સમýવી શકશ? રિશયા અન અમ�રકા ýક ભારત િવશે ગભીર છ અન ે
ે
ે
�
ુ
ે
�
century. એક�ાસ કટલાક નામ હોઠ પર આવી ýય. એડો�ફ પાછી બોલાવી લીધી, �ટાિલનના સમયથી જ ‘ગલાગ’ જલખાનામા � ઉપિ�ત કરવુ પોસાય તમ નથી. વડા�ધાન નરે�� મોદી જ રીત આવડી મોટી
ે
ે
�
ે
ે
ે
ે
�
�
ે
ે
ુ
ે
�
ે
�
િહટલર, િવ���ન ચિચલ, મોહનદાસ કરમચ�દ ગાધી, ýસફ �ટાિલન, ચા�સ � લાખો નાગ�રકો, લખકો, રાજકીય નતાઓ સબડી ર�ા હતા તમને મ�ત લોકશાહીન સફળતાથી ýળવી ર�ા છ અન પા�ક�તાન ક ચીન કોઈ મોટો
ુ
ે
�
�
દ’ ગોલ, ýસફ �ોઝ �ટટો, ગમાલ અ�દલ નાસર, ડિવડ-ગ�રયન, કયા. બોલવા, વાચવા, લખવા, િવચારવા પરના �િતબધો હટાવી લવાયા. ઉ�પાત કરી શ�યા નથી તન લીધ કટનીિતક સપક� અન સબધો �વાભાિવક
ે
�
ુ
�
ે
�
�
ે
ે
�
ે
�
ુ
�
�
ે
�
ૂ
�
ýન એફ. કનડી, માઓ-�સે-તગ. આ યાદી અધરી છ. હ�ી ફ�ડાએ 26 �વાધીન �સ �િત��ઠત થય. આટલા ધરખમ ફરફારો દિનયાના કોઈ નતાએ (અનસધાન પાના ન.18)
�
ુ
ે
�
ુ
ે
�
�
ુ
પતિગયા�ના પગ
�
�
ે
ે
અન અલબ� ત પત�િગયાની આøિવકા બા�પીભવનથી ખોવાઈ ýય છ.
�
ે
છ. આપણે ýણીએ છીએ ક પત�િગય પહલા� પરસેવો �વચાન જતઓથી બચાવે છ, શરીરને પાણી અન મીઠ બહાર
�
�
�
�
ુ
ુ
�
�
ે
�
�
ૈ
�
�
�
�
ૂ
ે
�
ઇયળ �કારના કટરિપલરનો કાઢવાનો માગ પરો પાડ છ અન આપણને ઠડક આપે છ. કટલાક વ�ાિનકો
�
ે
ે
�
ુ
�
�
‘અવતાર’ આસપાસના છોડની સામ�ી પર માન છ આપણા પગના� તિળયા 7,000 ચતાકોષોથી ખિચત છ તન કારણ
�
ે
ે
�
ે
�
ૂ
�
ે
ે
ે
�
�
ે
ે
ે
ખાઈન િવતાવે છ જ ખાઈખાઈન તના જ�મના વજન ત છ ક આપણા પવýન દોડતી વખત તમના પગની પકડ વધારવામા ત ે
�
ં
�
ે
ે
કરતા ત 1,000 ગ� કદાવર થઈ શક છ. કટલાક ચતાકોષો મદદ કરતા હશ. તથી થોડો પરસેવો થવા ઉપરાત, પગમા�
ે
�
�
ે
�
ે
ુ
�
�
�
�
ે
ે
ે
ે
કટરિપલર ગાજર, સલરી અન પાસલી નામ સગધી શતાની ગલીપચી પણ હોય છ. ઇકોલોક�શન એટલ શારી�રક લ�ણો અન ે
ે
ે
ે
�
પાનવાળી એક િવલાયતી વન�પિતના છોડના આખા સોનાર એટલે ‘સાઉ�ડ નિવગશન અન ર��જ�ગ’ના સયોગથી અવાજ વડ �
ે
�
ે
�
�
�
ે
ે
ે
પ�રવારનો આહાર કરે છ. દભા�ય હવ લ�ત�ાય થતા જતા ચામાચી�ડયાન ‘ýવા’ની �મતા આપે છ. ચામાચી�ડયા તના કઠ�થાનનો
�
ુ
ુ
�
�
�
રાજવી ઠાઠવાળા મોનાક� બટર�લાય (ડનાસ �લ��સપસ)ન ુ � ઉપયોગ અ��ાસોિનક તરગો ઉ�પ�ન કરવા માટ કરે છ જ તના મ� અથવા
ે
ં
ે
ે
�
ે
�
�
ે
�
�
�
ે
કટરિપલર મા� િમ�કવીડ નામ છોડ ખાય છ. જ હોય નાક �ારા ઉ�સિજત થાય છ. કટલાક ચામાચી�ડયા તમની øભના
�
ત, પણ ખાતા પહલા પત�િગય પાદડાના રસાયણોનુ � ડચકારા બોલાવીન ��લ�સ પણ ઉ�પ�ન કરે છ અન તના
ે
ે
�
�
ુ
ે
�
�
ે
�
ે
ુ
�
ે
ુ
ે
�
�
�
�
�
ે
�
િવ�ષણ કરવા માટ તના પગનો ઉપયોગ કરે છ. નીલ ગગન ક � પડઘાથી સામના િશકારન ક પદાથન �તર માપી શક છ. �
ે
�
ે
ે
�
માદા પત�િગયાઓને ‘�વાદ’ આપવા માટ ત ે સાપ નસકોરા�ન બદલ, તમના મ�ના તાળવાથી સઘ ે
ૂ
�
�
ે
ે
�
કમો�રસે�ટસ ખાસ ઉપયોગી છ. ý છોડ તના લાવા � તલ ે છ, જન જકોબસ�સ ઓગ�ન કહવાય છ. �ગ તરીક�
ે
�
�
ે
�
�
�
ે
ે
ે
ુ
માટ સરિ�ત હોય, તો ત લાવા �ડામાથી બહાર ઓળખાતા િવિશ�ટ �ગ સાથ. સાપ તમની øભનો
�
�
ે
નીક�યા પછી તરત જ તન ખાવાન શ� કરશે. મોનાક� મધ રાય ઉપયોગ પયાવરણમા�થી ગધ ઊપýવતા રસાયણો
�
�
ુ
�
ે
ુ
ે
�
ુ
ે
ે
ે
ે
બટર�લાય સાવ લ�ત ન થઈ ýય ત માટ તમના માટ � મળવવા માટ કરે છ. પછી, સાપ તની øભન જકબસનના
ે
�
�
øવશા��ીઓ તમને ઉપકારક એવા િમ�કવીડનુ વાવતર અન ે �ગને �પશ છ, જ સાપના મગજને રસાયણોને ગધ તરીક�
ે
�
�
ે
ે
�
�
ે
ે
ે
ે
ૂ
ે
ુ
�
�
િપછાણવામા મદદ કરે છ. �યકોસ મ��ન નામનો નાકનો એક
�
આ પણી આસપાસના �ાણીજગતને આપણે રોજેરોજ ýતા ન તમને ઘાતક બીý છોડોને નાબદ કરવા, મોનાક� અન તમના પગ � ટચકડો ભાગ આપણી �ાણ���ય છ, જના િવિશ�ટ ચતાકોષોને �મલ
�
ે
ે
�
ુ
ે
ુ
ુ
હોઈએ તો પણ આપણા øવનના િહ�સા તરીક� �ાણીઓ તમ જ
ે
�
ે
ે
ે
માટ તમની ખા� વન�પિત વધ સરિ�ત બનાવવા બન પર �યાન ક���ત
ે
ુ
ે
�
�
�
ે
ુ
�
�
ે
�
øવજતઓ િવધિવધ રીત ��વી ઉપર આપ�ં øવન ટકાવવામા � કરે છ. � રીસ�ટસ કહવાય છ. આ રીસ�ટસમા વાળ જવા તતઓ (િસિલયા) નસકોરા�
�
ે
�
ે
�
ૂ
ે
�
ે
�
�
અમ�ય સહાય કરે છ. પરંત તમના િવશ આપણે કવળ િવ�મય ક કદીક માણસની øભ ઉપર 8000 �વાદકણ હોય છ, પત�િગયાના પગના મારફત હવામા િવચરતા ગધના અ�ઓ આપણા� િસિલયાન ઉ�િજત કરે
�
ુ
�
ુ
�
�
ુ
ુ
�
�
�
�
�
�
�
�
ે
ે
અહોભાવ િસવાય બીજ શ ýણીએ છીએ? જમ ક પત�િગય ýઈને આપણને તિળય મા� 26. માણસના પગના પýમા 26 હાડકા હોય છ. માનવનો છ અન નøકના ચતા તતઓમા �ાણચતા આવગને ઉ�સિગત કરે છ. અન ે
ે
ે
�
ે
ુ
�
ે
ે
�
ુ
�
ે
હમશા આ�લાદ આવ છ, તની પાખોના િચ�ર, તની ફડફડતી ઉડાન, પગ દરરોજ સરરાશ અડધો પોઇ�ટ યાન 1/4 ગલન પરસેવો ઉ�પ�ન ગડો? જગતનુ લ�ત�ાય થત જત રાજસી �િતભાવાળ �ાણી રતાધળ છ અન ત ે
ે
�
ે
ે
�
ે
�
ુ
�
�
�
�
ે
�
�
�
�
�
ે
ુ
્
�
�
�
ૂ
�
ે
ે
ે
ે
ે
�
�
ુ
�
ે
મગામગા Ôલોનો પરાગ ચાખવો, વગેર. પણ આપણને ખબર નથી ક જમ કરે છ. શરીરના અ�ય કોઈ પણ ભાગ કરતા વધ ત બન પગની થઈન ે જ રીત તના ચહરામા �ખો જડાયલી છ ત કારણે તની �ખો નબળી છ. ત ે
ે
ે
ે
ૂ
ે
�
�
�
�
�
ે
�
ે
ે
ે
ુ
�
�
�
ૂ
ે
�
�
ચામાચી�ડયા તમના કાનથી ‘જએ’ છ, ન સાપ તમની øભથી ‘સઘ’ છ, તમ લગભગ 250,000 ��વદ���થઓ સાથ માણસના પગ ધમધોકાર પરસેવો ýણ ક એમની ગધશ��તથી ભયનો �દાજ લગાડી શક છ, કોઈ િવિચ� ગધ
ે
ે
ે
�
�
�
ે
�
ે
ે
�
ુ
ુ
�
મોટા ભાગના પત�િગયાની øભ, યાન �વાદ���ય તમના પગમા� હોય છ. ઉ�પ�ન કરતા કારખાના છ. કટલાક લોકોને હાઇપરિહ�ોિસસ નામ �યાિધ ‘ýતા’ જ ક કશક અજગત સા�ભળતા જ ત િવકરાળ બની સામે ધસ છ. તન ુ �
�
ે
�
�
ે
ે
�
ે
�
ુ
�
�
�
�
�
ે
ે
�
ુ
�
�
તમના પગના પાચ ભાગ છ. તમા પગના તિળય તની �વાદ���ય હોય છ. હોય છ જઓ તથીય વધ અિતશય પસીનાથી પીડાય છ. મોટા ભાગનો પરસેવો નાક આમ તો શોભા માટ છ. જય ધરતી!
ે
ે
ે
ે
ે
�
�