Page 21 - DIVYA BHASKAR 080621
P. 21
Friday, August 6, 2021 | 16
દ�ર�ાના પટાળમા ખાણકામ લઇ અન સપાટી સધી પાણી અ�યત �દિષત ુ �
�
ે
�
ૂ
ે
ુ
થશ અન તન કારણે દ�રયા પર નભી રહલ
ે
ે
ે
�
ે
આપ�ં વાતાવરણ પણ ખબ મોટા ફરફારો
�
ૂ
�
અનભવી નાશ પામી શક છ.
ુ
�
ે
ે
ટાપ-દશોન તારશે ક ડબાડશ? ક િવશાળમા�ામા ધાતઓની ઉપલ��ધ �
ે
ુ
�
�
�
ýક, માઇિનગ કપનીઓનો દાવો છ
�
�
ુ
�
�
થવાથી માનવýત માટ ખબ ઝડપી
ૂ
�
�
�
ે
આિથક િવકાસ શ�ય બનશ. પયાવરણ
પર થનારી અસરો �ગ દાવો છ ક �
ે
�
ે
ુ
સમ�ના કલ િવ�તારમાથી મા� 0.1
�
ે
ુ
�
�
ે
�
મા નવýતના ઉદયથી લઇ અન અ�યાર સધીમા પદા કરવામા � આવતા� બ વષ�મા શ� થનારો થી 0.2 ટકા ��ોમા જ આ ��િ� થશ.
�
આવલા કલ સોનાની �કમત આશરે 9 થી 10 િ�િલયન ડોલર
ે
�
�
ે
�
ે
ે
ે
�
ે
ે
ે
�
ે
ે
ે
જવી થાય છ. અન એક િ�િલયન ડોલર એટલ �દાજ 75 લાખ ડીપ-સી બડ માઇિનગ �ોજ�ટ �યાર તની સામ મ��યો�ોગ �ારા લગભગ
ે
કરોડ �િપયા થાય - એટલે 75 લાખ કરોડ �િપયાથી લગભગ દસ ગણી 1.3 ટકા સમ�ી િવ�તારનો ઉપયોગ થાય છ �
ુ
ે
ે
ુ
�
�
�
�
�
�
�
ે
ૈ
�
ે
�કમતનુ સોનુ અ�યાર ��વી ઉપર હયાત છ! હવ ý કોઈ એવ કહ ક ��વી માનવýતન તરવાની અન ત પણ સમદરની જવિવિવધતાનો સીધો ભોગ
ે
�
�
ે
ુ
પર હયાત તમામ સોનાથી 15 ગણો મોટો ભડાર ખાણકામ કયા િવના ઉપલ�ધ ક મારવાની �મતા લઈન. વળી, ખબ વધાર મા�ામા શ� ધાત મળવાથી
ૂ
ુ
ે
�
�
�
�
ૂ
�
ૂ
ૂ
ે
�
�
�
�
ુ
�
ે
છ. અન ત પણ ભગભમાથી કાઢલી એકાદ ટન ધળમાથી માડ 5 �ામ મળ � શિ�કરણની �િ�યામાથી થત �દષણ પણ અટકી જશ અન ે
ે
ુ
તવી અશ� કાચી ધાત તરીક� નહી, પરંત લગભગ 30 ટકા જટલી િવિવધ ધરાવશે! ધાતઓના ભાવ પણ િવશાળ મા�ામા ઉપલ��ધને કારણે ઘટી
ં
ુ
ુ
ુ
ુ
ે
ે
�
ુ
ે
�
ધાતઓનુ િમ�ણ ધરાવતા સપાટી પર વરાયલા પડ�લા હોય તવા નાના નાના જશ. પરંત નાઉ�ની સમ�યાના આ સમાધાન સય�ત રા�� સઘ
ુ
�
ે
ુ
ે
�
ે
ુ
ે
ે
�
�
�
ે
ે
ુ
ે
�
ૈ
�
ે
�
�
પ�થર ક ગ�ા તરીક�! અન કોઈ આવા �થળન સરનામ બતાવ તો કવો ‘ગો�ડ ડીપ-સી એટલ ક 200 અન હýરો વ�ાિનકો અન પયાવરણ �મીઓની �ઘ ઉડાડી
�
ુ
�
રશ’ થાય, એ તો આપણે બધા જ િવચારી શકીએ છીએ. મીટર �ડાઇએથી શ� દીધી છ. ખાસ કરીને ય. એન.ની એક સ�થા ઇ�ટરનેશનલ
�
�
�
ુ
ે
�
ે
�
ે
કઇક આવ જ અ�યાર પિસ�ફક મહાસાગરમા થઈ ર� છ. વ�તીની ���ટએ થતો સમ�નો એ િવ�તાર સી-બડ ઓથો�રટીની. દ�રયાની �ડાઈમા માઇિનગ કરવા માટ �
�
ુ
ુ
�
ે
�
ે
�
�
ે
�
ે
�
�
િવ�ના બીý નબરના સહથી નાના અન લગભગ 10,000 લોકોના અન ે ક �યા સય�કાશ �યારય બધાએ આ સ�થા પાસથી પરવાનગી લવી પડ� છ, કારણ ક �
�
ૂ
ે
ે
�
�
21 ચોરસ �ક.મી. િવ�તારમા ફલાયલા આ ટચકડા ટાપ-દશ નાઉ�ન �લોબલ નથી પહ�ચતો અન કોઈ પણ મોટાભાગનો આવો �ડો િવ�તાર �તરરા��ીય જળ સીમામા �
ે
ુ
ૂ
ે
�
ે
�
ુ
�
ે
વોિમગથી પોતાના અ��ત�વ પર તોળાતા ખતરાની ખબ �ફકર છ. અન એનો øવન અ��ત�વ ટકાવવ ખબ આ�યો છ. આવી માઇિનગ કપનીઓનો દાવો છ ક લગભગ
ૂ
�
�
�
ૂ
�
�
ે
ે
�
ે
�
હલ એણે પોતાને માફક આવ અન ફાયદાકારક સાિબત થાય તવો અઘરુ છ. અન રસ�દ રણ�દેશ જવો વરાન ગણી શકાય તવો િવ�તાર દ�રયાના �ડા
ે
ે
ે
ે
�
�
�
ે
�
ુ
�
શો�યો છ. હજ હમણા સધી ઓ��િલયા અન અ�ય દશો �ારા વાત તો એ છ ક ��વી તિળય છ. અન આ અ�યત �ડા પટાળમા ધરતીના ગભમાથી
ે
�
�
ે
ુ
�
ે
ે
�
�
�
�
�
ુ
ુ
નાઉ�મા ફો�ફટનુ એટલુ બધ ખાણકામ કરવામા આ�ય ક એક પર સમ�નો િવ�તાર ઉ�ભવતા ગરમ પાણીના ઝરાઓની સાથ ખબ ધાતઓ અન ખનીý પણ
�
ુ
ુ
્
�
�
ૂ
�
�
�
ે
ે
�
ુ
ે
�
ે
�
ે
�
તબ� આ દશની સમ� વ�તીન નøકમા ઓ��િલયા ખાત ે ડણક લગભગ 36 કરોડ ચો. બહાર નીકળ છ અન લા�બા સમય ત ધાત-ખિનજ ગ�ા બનીને તિળયા ઉપર
ે
�
�
�
ે
�થળાત�રત કરવાનો િવચાર પણ અમલમા મકવાની જ વાર �ક.મી.મા ફલાયલો છ - ø હા, પથરાઇ જતા હોય છ.
�
�
�
�
�
�
ે
�
ૂ
ે
ૂ
�
ે
હોય તટલો �ઢ હતો. પરંત પછી પ�ર��થિત બદલાઈ. �યામ પારખ ધરતી પરના બધા ભખડોનો કલ િવ�તાર સમ�ના િવ�તારથી કલ 26 કપનીઓએ �લ�રઅન-�લીપર ઝોન તરીક� ઓળખાતા અન ે
�
�
ુ
�
ુ
ે
�
ુ
�
અન એટલે જ નાઉ� પોતાના અનભવ પરથી હવ ડીપ- અડધાથી પણ ઓછો છ! અન આ 36 કરોડ ચો. �ક.મી. �શાત મહાસાગરના પટાળ િવ�તારમા આવલા ��મા� આવા ગ�ાઓના
ે
ે
ે
ે
ે
�
ે
�
ે
�
�
ુ
�
ૂ
સી બડ માઇિનગ એટલક દ�રયાના પટાળમા� ખાણકામ કરી િવ�તારમાથી લગભગ 75 ટકા સમ�ી પટાળ આશરે 1,000 ખાણકામની મજરી માગી છ. િવિશ�ટ �કારના રોબો�ટક વાહનોની મદદથી
ે
ે
�
�
ે
�
ે
ૂ
ુ
�
�
ુ
ે
�
ે
અન ધાતઓ મળવવાની વાતન ખબ ટકો આપે છ. નાઉ� આ મીટરથી વધાર �ડાઈ ધરાવ છ. આ કપનીઓ ખબ �ડાઇએ પહ�ચી અન આ કામ કરશે. પરંત આ છ�વીસ
ે
ે
ૂ
ે
ુ
�
ે
ડીપ-સી બડ માઇિનગને ધરતી પરની અનક સમ�યાના �ત તરીક� સદીઓથી સમ�મા માનવ ��િ�ઓ થતી આવી છ પરંત સમ�ના કપનીઓને �ણેક મ�ય સમ�યાઓ નડી રહી છ. જમા મ�ય છ પરવાનગી.
ુ
ુ
ુ
�
�
�
�
ે
ે
ુ
�
�
ે
�
�
ુ
�
�
�
ુ
ુ
ુ
�
જએ છ� અન એટલે જ એ ઈ�છ છ ક આવી પરવાનગી સહ કોઈને બહ જલદી કલ િવ�તારમાથી લગભગ 90 ટકાથી પણ વધાર હજ સધી વણýયલો, �તરરા��ીય સમજતી મજબના કાયદાઓને કારણે હાલમા તો કોઈ �ાયોિગક
ે
ે
�
ૂ
�
ે
�
ે
ે
�
�
ુ
�
�
�
ે
ુ
�
ે
મળ. તનો દાવો છ ક ડીપ-સી બડ માઇિનગ બહ ઝડપથી જમીન ઉપરના વણખડાયલો છ. વ�ાિનકોના મત 2, 000 મીટરથી વધ �ડાઇએ પહોચવુ � ધોરણ િસવાય આવ ખોદકામ કરી શકતા નથી. પણ �તરરા��ીય કાયદાઓની
ૈ
�
�
�
ે
ે
ુ
ે
ે
ે
�
ુ
�
ે
ે
ૂ
�
ૂ
ે
�
ખાણકામન બધ કરાવી અન આપણા વાતાવરણન �દષણથી મ�ત બનાવી હજ પણ ખબ દલભ હોય છ. અન એટલે જ તઓ જ િવ�તાર ýયલો ક � �ટીઘૂટી સમø નાઉ�એ આ સ�થાન ચતવણી આપી છ ક બ વષમા ý ડીપ-
ુ
ે
ે
�
�
ે
�
ે
�
�
�
શક છ. માનવ જ��રયાતથી પણ ખબ વધાર અન િવપલ મા�ામા �માણમા � ýણલો હોય �યા જઈન આિથક કારણોસર ખોદકામ કરવાના િવચારનો ખબ સી માઇિનગ �ગ પરતા કાયદાઓ નહી ઘડવામા આવ તો એ પોતાની રીત ે
�
ે
ુ
ૂ
ે
�
�
ે
ં
ૂ
ે
ૂ
�
ે
�
ે
ુ
�
સહલાઈથી ઉપલ�ધ �કમતી ધાતઓનો આવો ખýનો ýઈન કોની દાઢ ના િવરોધ કરે છ. તમના મત ડીપ-સી માઇિનગથી હજ અ�યાસ નથી થયો જવા આ �� આગળ ધપશે. આવતા �ક ડીપ-સી બડ માઇિનગની જ��રયાત
�
ુ
�
ે
ે
ે
�
ે
ે
�
ુ
ે
ડળક? અનક øવ-વગ� અન øવો નાશ પામશ. અન ખાણકામન કારણે પટાળથી અન નકસાન �ગ ચચા આગળ વધશ. ે
ે
ે
ે
ે
ે
�
ે
ે
ે
ે
ýતન િબનશરતી �મ કરો
�
�
ે
�
ુ
ચા ર-ચાર વષથી ક�સર સામ લડતી ��ીન શરીર સમ�પણે કામ નહોતી. એમની યા�ા બીý લોક ભણી આગળ વધતી હતી. એમના
ે
ે
�
ે
ે
�
�
રોમેરોમમા� �મ, �નહ, આન�દ અન િવ�મયનો �વાહ વહતો હતો. બીý
�
કરતુ બધ થાય, ડો�ટરો એને બચાવી લવા છ�લી ઘડીની
�
ુ
�
ે
સારવાર કરતા હોય, એ જ સમય એ શરીરમા�થી મ�ત થઈ લોકમા એ દસ વષ પહલા� ��ય પામલા િપતા અન અગાઉ ક�સરમા ��ય ુ
�
ુ
ે
ે
�
�
�
ુ
�
�
�
�
ે
ે
�
અનતની યા�ાના માગ આગળ વધવાના અલ��કક અનભવમાથી પસાર થઈ પામલી બહનપણીને મળ છ. �યા ઉપ��થત બધા આ�મા એકબીýન મા� ન ે
�
�
ુ
�
�
ુ
ે
રહી હોય, એવી સ�યઘટનાનુ આલખન આપણા માટ પણ અલ��કક અનભવ મા� �મ કરતા હતા. �યાય �વાથ, િધ�ાર, નફરત ક કોઈ દભાવ નહોતો.
ે
�
�
�
ે
�
ે
�
�
બની રહ� એ �વાભાિવક છ. બ�િ�કો સરળતાથી જનો �વીકાર ન કરે નવા લોકમા એ એમના ભતકાળ, વતમાન અન ભિવ�યમા એકસાથ ે
�
ૂ
ૂ
�
�
�
�
�
�
�
ુ
�
ે
�
એવા �વાનભવન વણન મળ ભારતના, હ�ગક�ગમા રહતા, øવતા હતા. અનીતાø લખ છ તમ �યા એ એમનો પવજ�મ
ે
�
ૂ
�
ુ
ુ
�
�
ૂ
અનીતા મરýનીએ એમના પ�તક ‘ડા�ગ ટ બી મી’મા કયુ છ. પણ ýઈ શ�યા. અલ��કક િવ�મયલોકમા પહ��યા પછી એ
�
�
�
�
�
�
ે
ે
ે
�
એનો િહ�દી અનવાદ ‘મન ��ય ક બાદ કા øવન દખા હ’ ડબકી એમણે િવતાવલા øવનનો િવચાર કરે છ, �યાર પોતાના િવશ ે
ુ
�
ે
�
ુ
�
�
પણ �કાિશત થયો છ. � કટલાય સવાલ જ�મે છ. િવચાર છ, એમણે આખી િજદગી
ે
�
�
�
હો��પટલમા �િતમ �ાસ લઈ રહલા � વીનશ �તાણી બીý લોકોને �સ�ન રાખવા માટ પોતાની સાથ કઠોર �યવહાર
�
�
ે
ે
�
�
�
�
�
અનીતાø કોમામા હતા, પરંત ુ શા માટ કય�? ના પાડવાની જ�ર હોય �યા એમણે સમિત જ કમ
�
ૂ
�
�
એમની આજુબાજ ચાલી આપી? એ પોતાને લગતી દરેક બાબત માટ બીýની મજરીની
ુ
ે
�
�
�
ૈ
ુ
ે
�
રહલી ગિતિવિધઓ ��ય ે અપ�ા રાખતા ર�ા. શા માટ? દવી અન તરલ અનભવની એ
�
�
પણત: સચત હતા. એક બાજ ુ �ણોમા� એમને સમýય છ ક એમનુ અ��ત�વ ��ા�ડની કોઈ પણ øવત
�
ૂ
ે
�
�
�
શરીરની સારવાર ચાલતી હતી ક િનøવ ચીýથી અલગ નથી. એ ��યક �ય��ત, પશ, વન�પિત, કીટા�,
ુ
ે
�
�
ે
�
�
�
અન બીø બાજ એમની સમ� પવત, સમ� અન સમ� જગતનો �શ છ. એ બધામા છ અન બધ એમની
ુ
ે
�
�
ુ
ુ
�
ે
ુ
ે
ચતના મ��ત, �વત�તા અન ે �દર વસ છ. �
�
ે
�
ે
�
�
�
ભ�યતાનો અહસાસ કરી રહી અનીતાø પાસ બ િવક�પ હતા – એ øવનમા પાછા વળ અથવા ન વળ.
ે
�
ે
�
�
�
�
ુ
ે
�
ુ
ે
�
હતી. એમના બધા દ:ખ અન ે લખ છ : ‘�યાર મને સમýય ક ‘�વગ’ જવી કોઈ જ�યા નથી, એ મા�
�
�
�
બધી પીડા ગાયબ થઈ ગયા � એક ‘અવ�થા’ છ, �યાર મ øવનમા પાછા વળવાનો િવક�પ પસદ કય�.’
ે
�
��� સધી પહ��ી પાછા આવેલા લોકો હતા. શરીરના બધન છટી ગયા � બધાના આ�ય� વ� એ હો��પટલમા કોમામાથી બહાર આ�યા. થોડા સમય
ુ
ુ
ે
�
�
�
�
�
�
�
�
ૂ
ે
�
�
�
�
�
ુ
�
હતા અન એ ભારમ�ત બની
‘કશાક’ની ધાર સુધી પહ���ા પછી એની સામ ે ગયા હતા. એ એમની ચાર બાજ ુ બાદ સપણપણે રોગમુ�ત થઈ ગયા. ‘ડા�ગ ટ બી મી’ના �તમા અનીતાø
�વાનભવથી કહ છ : ‘હમશા યાદ રાખો ક તમાર તમારી તાકાત બીý લોકોના
ુ
ે
�
�
ે
�
�
ે
�
�
�
પાર પણ �� શક છ. એ લોકોએ સ�દ�, આવલા �ત�ર�મા �વાસ હાથમા સ�પવાની નથી, તમાર તમારામા રહલી ભ�યતાન આધીન øવવાન ુ �
�
�
�
�
ે
ે
ે
�
�
�
�
ે
ે
ે
�
ે
�
ે
ે
�
��જવળ �કાશ અન િનમલ શા�િતની વાતો કરતા હતા, �યાર સમય છ. તમારી ýતન �મ કરો, બીનશરતી �મ કરો અન તમારા સાચા �વ�પ
�
�
અન �થળની
ુ
ે
��ય િનભીક રહો.’ એમના અલ��કક અનભવ િવશે એક જ�યાએ કહ છ :
ે
�
�
�
ે
�
�
�
ુ
�
�
�
�
�
�
�
કરી છ. ઇ�વર પણ કહ છ : તમ મને જઓ સીમાઓ ‘હ ‘��ય પામી’ તો હ ýણ એક સપનામા ýગી. હ �યાય ગઈ હો� એવ ુ �
ુ
ે
ુ
ે
�
રહી
મને લાગત નથી, બ�ક હ મારી બધી જ ઇ���યોની સાથ ýગી ગઈ હતી.’
�
�
�
છો અન નથી પણ �તા સકારા�મકતાના �ણતા નોમ�ન િવ�સટ પીલ એમના િમ�ના અનભવની
ે
ે
ે
ુ
(અનસધાન પાના ન.18)
ુ
�
�
