Page 12 - DIVYA BHASKAR 072922

Friday, July 29, 2022 | 12

�
ે
�
અ�ય� કટલાક િબનસસદીય શ�દોની યાદી મકી,
ૂ
�
�
તનો ‘�િતબધ’ નથી, પણ સ�સદીય કાયવાહીમા�
ે
�
ુ
�
ુ
�થાન નહી મળ એવ ક� તો િવપ�ોને આકાશ તટી
�
ં
ૂ
�
ુ
�
ુ
પ� હોય એવ લા�યુ �
�
ુ
ુ
�
ે
�
આ જ મ�ો હવ સસદ�હ સધી પહ��યો છ. અ�ય� કટલાક િબનસસદીય
ે
�
શ�દોની યાદી મકી, તનો ‘�િતબધ’ નથી, પણ સસદીય કાયવાહીમા �થાન
�
�
ૂ
�
ે
�
ુ
ુ
�
ં
�
ુ
ૂ
�
નહી મળ એવ ક� તો િવપ�ોને આકાશ તટી પ� હોય એવ લા�યુ. પછી
�
�
ુ
�
ખબર પડી ક આમાના ઘણા શ�દો (જમ ક અસ�ય) તો ક��સ (યપીએ)
�
ે
�
ે
�
ુ
�
શાસન દરિમયાન જ ‘િબનસસદીય’ ગણાવાયા હતા! હવ? ે
અ�ય�ીય કાયાલય 50 પાનાનો દ�તાવજ તયાર કય� છ ત મા� સસદ
ે
�
ૈ
ે
�
�
ે
�
�
જ નહી, દશની તમામ િવધાનસભાઓમા પણ લાગ પડશ. બધારણની પાસ ે
ે
ે
�
ુ
ં
�
�
�
ધારા 105(2)ની ýગવાઈ છ જ. સાસદ બફામ ન બની શક. (બન છ એ વળી
ે
ે
�
�
ૂ
�
�
અલગ વાત છ. શાિતપણ તરીકાથી િવરોધ �ય�ત કરતુ વ�ત�ય આપવાને
�
�
�
�
ુ
બદલ આ માનનીય સસદસ�યો છક અ�ય�ની જ�યા સધી પહ�ચી ýય છ,
�
ે
�
ે
�
ે
ે
નારાબાø કરે છ, ગમે તવા મહ�વના િવધયક પર ચચા ચાલતી હોય તની
�
સસદમા શ�દો િચતા કરતા નથી, કાગળો ફાડ છ... આ િબનસસદીય તરીકા ગણાય ક � ે
�
�
�
�
નહી?) 380મો િનયમ અ�ય�ન િબનસસદીય શ�દો અન �યવહાર િવશ
ે
ં
ે
�
ે
�
ુ
ુ
ે
�
પગલા લવાન જણાવ છ. 380મો િનયમ તવ ‘રદ કરવાનો’ અિધકાર
�
�
ે
આપે છ.
�
ે
ે
હવ ‘શ�દો’ના ઉપયોગની વાત પણ એટલી જ ગભીર છ. ��ø-િહ�દી
�
�
ે
�
અન �યવહા�ની િચતા અન તમામ ભારતીય ભાષાના કટલાક શ�દો એવા છ ક ત �હમા બોલી ે
�
�
�
�
ે
ે
�
ે
ં
ે
ે
�
શકાય નહી. આને માટ અ�ય�ના કાયાલય ‘અનપાલામ�ટરી એ�સ�સ’ના
�
નામ દળદાર પ�તક જ બહાર પાડવ પ�! 1999 અન પછી સધારા સાથ
ુ
ુ
�
ુ
ે
�
ુ
ે
�
�
ે
�
2009મા ત �કાિશત થય છ. 2004ની આ�િ�ના વડા લોકસભા સ�ટરી
ે
ુ
�
�
ે
ø.સી. ઓઝા હતા. કો’કવાર આમા રસ�દ �સગ પણ બન. અગાઉ અ�ય�
�
�
ે
ે
ે
ુ
તરીક� સિમ�ા મહાજન હતા, �યાર કોઈએ ‘ગોડસે’ શ�દ વાપય�. અ�ય� તન ે
ે
�
ૂ
�
�
ભા રતીય સસદની ગ�રમા ýળવવી એ આમ તો સૌ નાગ�રકોની નડતા નથી. ે ે � ુ � ે િબનસસદીય ગણાવીને રદ કરા�યો. પછીથી િશવસનાના એક સ�ય ચટાઈન ે
ુ
આ�યા, તમનુ નામ જ હમત તકારામ ગોડસે હત!
બધારણ તો હવ દરેક દશની શોભા બની ગય છ, પણ તનો ઉપયોગ?
�
�
�
ે
ુ
�
ુ
ફરજ અન ગૌરવ બન છ, પણ સૌથી વધ જવાબદારી કોની?
�
�
�
ે
ે
ે
�
ૂ
�
ે
ે
ુ
ે
�
ે
�
ૂ
�
ુ
�
�
ે
�
�
ુ
બશક, સસદસ�યોની. �ý તમને ચટ છ એટલે પરો� ચીની બધારણે તના �મખન આøવન શાસક બનાવી દીધો, પા�ક�તાનમા � તમણે પ� ક અ�ય��ી, માર નામ પણ િબનસસદીય ગણાશ? હસીન ે
�
ૈ
ૂ
�
ે
�
ે
�
ે
�
ુ
ે
�
�
ે
જવાબદારી મતદારોનીય ખરી, પણ મતદારે એક વાર ભરોસો મકીને પોતાનો સ�ય ઈ�છ તવ રા�ય બન છ, �યાનમાર (બમા)મા ભાર બહમતી મળવનાર અ�ય� પોતાનો િનણ�ય ફર�યો.
ુ
ે
ે
ે
ૈ
ે
�
�
ે
�
�િતિનિધ પસદ કરી લીધો ત પછી આ સાસદ ભારતીય લોકશાહીના દવાલય �ગ-સન-સ-કીના પ�ને જ રદબાતલ કરીને સ�ય સ�ાનો શ�દોનો ઉપયોગ અન દરપયોગ સસદસ�યની સ�જતા પર
ુ
ુ
�
ુ
ે
�
�
ુ
�
�
�
જવા સસદ�હમા (આમ તો સસદની બહાર પણ) તન ગૌરવ જળવાય એવો ભોગવટો કરી ર� છ. �ીલકાની દશા તો સાવ િવિચ� થઈ, અવલબ છ. કટલીક વાર પ�ર��થતજ�ય શ�દો ઊહાપોહ
ે
�
�
�
�
ે
�
ે
ુ
ે
ુ
ે
ે
�
�
�
ુ
�
�
�
�યવહાર ýળવવો પડ�. �મખ ભાગી જવ પ� પણ કોણ રાજ કરે છ ત કોઈનેય ખબર સમયના મચાવ છ. ગાધીøએ િ��ટશકાલીન સસદન ‘વ�યા’ કહી
ે
ે
ે
�
આપણા સસદસ�યોનો (અન ત જ રીત સમ� �હનો) િવશષાિધકાર નથી! અફઘાિન�તાન ક�ર તાિલબાનોના શાસનન ભયપૂવક હતી, ભગતિસહ એસ�બલી પર ‘બહરા કાન પર અવાજ
�
�
ે
ે
�
ે
�
ે
ે
ે
�
�
ે
ૂ
�
�
યથાવત છ, હવ ý તમના બધારણે આપેલા અિધકારો મહ�વના છ તો �વીકારી લીધ. ýપાનમા પવ વડા�ધાનને ર�તા પર ગોળી હ�તા�� માટ’ બ�બ ફ�યા હતા. �યોજ� ફના��ડઝે ‘વ�યાલય’ શ�દ
�
�
�
ુ
�
�
�
ે
તમની ફરý પણ ખરી ક નહી? આ સવાલ આજકાલનો નથી, વષ�થી મારીન મારી નાખવામા આ�યા. વાપય� હતો. (ýક, ત સસદમા નહી, સસદની બહાર
ં
�
�
ે
�
ં
�
ે
�
�
�
�
�
�
�
ે
ે
ુ
ચચાતો આ�યો છ. બધારણ ઘડવા માટની સભામા અનક િદવસો સધી તની લોકશાહીન ‘ઓછ અિન�ટ’ ગણીને દિનયાના દશોએ િવ�� પ�ા વાપય� હતો.) એક િમિન�ટરે ‘જનસઘને દ�રયામા ડબાડી
ુ
�
�
�
ે
�
ે
�
�
�
�
�
�
ુ
�
ુ
ે
�
ે
ે
ે
ચચા પણ થઈ ક કવી શાસન પ�િત ભારતન અનકળ હોઈ શક? છવટ � તનો �વીકાર કય� ભલ, પણ ત ‘થોડ�ક અિન�ટ’ જ નથી એવ � ુ દવો ýઈએ’ એવ ક� હત. ડો. રામમનોહર લોિહયા એક વાર
ુ
�
�
ે
ુ
�
ે
�
ુ
ે
ુ
ે
ૂ
ે
ુ
ે
�
�
ે
�ા�સ સિહતના જદા જદા લોકશાહી દશોને નજરમા� રાખીન �ýસ�ાક �યાર પરવાર થાય �યાર િચતા પદા થાય. ભારતીય લોકશાહીમા � ગ�સામા ‘તમ જ�ા છો’ બો�યા �યાર તારક�રી િસ�હાએ તમન ે
ુ
ે
ે
ુ
�
�
ે
ભારતની સસદીય લોકશાહી પર મહોર મારવામા આવી. ýક, એ જ વખત ે મળભત અિધકારોના બ છડા છ. આજકાલ ýહરમા છક વડા�ધાનના ટો�યા ક ‘તમ તો ભાષા પર �ભ�વ ધરાવો છો, ‘જ�ા’ કરતા કોઈ
ૂ
�
�
�
ૂ
ે
�
�
�
�
ૂ
�
ુ
�
�
�
�
�
�
ે
ુ
ૂ
ં
ુ
ે
�
ે
ડો. �બડકરે કરેલ િવધાન યાદ કરાત� રહ છ ક ગમે તવ ��ઠ બધારણ હોય મોત સધીની અન ‘ગળા પર છરી’ની જ વાતો આવ છ એ તો નમૂના છ. સારો શ�દ ન સ�યો?’ અ�યારની સસદમા મળ વાત એ છ ક મા� શ�દો નહી,
ુ
ે
ૂ
�
�
�
ે
�
�
ે
�
�
ે
ે
ે
ે
ે
ે
�
�
ે
�
પણ તને ચલાવનારા ý એવા ન હોય તો ત િન�ફળ ýય છ અન સાવ ‘મોતના સોદાગર’ તરીક� ક ‘ચોર’ તરીક� વડા�ધાનને ગણાવવા એ કવા સમ� આચરણની અપ�ા રહ. ત કઈ રીત થાય? ‘કવામા� હોય ત હવાડામા �
ે
િબનમહ�વનુ બધારણ હોય તો પણ તન ચલાવનારા ��ઠ હોય તો �યા ��ો રાજકીય સ�કાર છ? � આવ’ ક પછી સમ� સમાજમા� સ�કાર-�યવહારના િશ�ણનુ મહ�વ વધ? ે
�
ે
ે
�
�
�
�
�
�
ે
�
ૂ
�
ે
�
મ હમ શાયર આિદલ મ�સરી અન આ લાઇનો લખનાર ઇસમ એ પછી ધીમ ધીમ િમ��સનો અથ �પપ�ની જવો થઈ ગયો
ે
ે
�
ે
�
ભીતમા પાટ મારવાની ઉમરના હતા �યાર હમો, તઓ, તમ જ
�
ં
ે
ે
�
�
ે
ં
ે
�
ભીત પાટ મારવાની �મરવાળા બીý શાહસોદાગરો કવળ
�
�
�
ે
�ેમની, �િમકાની, રસની ન રિસકાની વાતો કરતા રહતા. સાિહ�યના
ે
�
ે
વહમવાળો ચાલીસક વરસનો બ�ક મનજર અમારી વ� આવીને ધીમા અવાજ ે
ે
ે
ે
ે
�
�
�
કોઈ માસાહારી ýક કહ તો હમો હસતા� ખરા, પણ પછીથી શાયર આિદલ બસ, એક સમી સાજ ે
ે
ે
સાહબ હમોને કોણી મારીન કહતા ઠીક હવ, ચાલીસ વષ પછી સ�સ ફ�ત
ે
�
�
�
�
ે
ે
ે
�
øભ ઉપર આવી વસ છ. ત વાતના ડબલ�બલ મીિનગો હવ આજે સમýય
�
�
�
છ �ય��ક �ય� કદલી ક પ�પ મ પાત પાત ઔર પાત, �ય� શાયર કી બાત મ �
ુ
�
બાત બાત ઔર બાત!
ે
ે
�
ે
આ સ�સનો શર આ કોલમ મ�ય હમોએ આ પહલાય કદી કીધો હશ, િલ�જતથી વાપરીએ છીએ ત �લ પણ નથી ક ટથ પણ નથી. તન નામ 10મી
ે
ૂ
ુ
ે
�
�
�
ે
�
ે
�
ે
�
�
�
પણ ત વ�ત જ એ શરને સાચો પરવાર કરે છ કમક� હમો ચાલીસના થઈ ગયા સદીના એક ડિનશ રાý હરા�ડ �લટથના નામ ઉપરથી પ� છ. તમણે ડ�માક�
ુ
ે
ે
ુ
�
ૂ
�
�
�
ુ
ે
�
�
ં
ુ
�
ુ
ુ
છીએ, એટલ øભથી કહીએ નહી તો શ કરીએ? એ�ચલી ચાલીસથી બી ન નોવ� દશોની તોફાની �ાઇબોન સગ�ઠત કરી ýડવાન કામ કરેલ. તન ે
ે
�
ે
ે
ે
ુ
ૂ
ે
ે
ે
ે
ે
વધ �મરના થઈ ગયા છીએ, અન AARP (એએઆરપી) નામક અમ�રકન �જિલ�પ બ મોબાઇલ જતરને વાયરલસ રીત ‘ýડનાર’ મતરને �લટથ
�
�
�
ુ
ે
�
�
ુ
ુ
�
�
ે
�
વ�ર�ઠ નાગ�રકોની ફાઈવ કલર પિ�કા ખશખબર આપે છ ક 70 પછી કહવાય છ. દિનયાનો સૌથી જૂનો િબઝનસ છ ýપાનની કો�ગો ગમી કપની.
�
ુ
ે
ે
સ�સનો ýયકો ટ�નીકલર થઈ ýય છ, ન સતત સ�સથી માણસની ઇ�યન તની �થાપના થયલી ઇ.સ. 578મા, ન આજ સધી ત સતત ધીકતો વપાર
ૂ
ુ
ે
ે
ે
ે
ે
�
�
�
ે
ં
�
�
ે
�
ે
�
�
ુ
ુ
િસ�ટમ �બળ થાય છ, આ�મછિબ સધર છ ન માનિસક તણાવ હલકો થાય કરે છ. ‘કિલકો’ શ�દનો અથ થાય રગીન સતર કાપડ. Calico cat ‘કિલકો
�
ૂ
છ� ન �દય િનરોગ રહ છ. � કટ’નો અથ થાય તપકી�રયા ચટાપટાવાળી િબલાડી.
�
�
�
ે
ે
ુ
પણ ત માટ હમાર �યા આવ�યક સýગો ન હોવાથી હમો હમારી હાલ પોલીસ વગરમા બખતર તરીક� વપરાતુ ‘કવલાર’ નામન મ�ટ�રયલ
�
�
�
�
�
�
ે
ે
�
ે
�
�
�
ુ
ે
�
ુ
�
�
આ�મછિબ સધારવા ખાલીખાલી ભીત પાટ માયા� કરીએ છીએ, હકીકતમા મોટરકારના� ટાયરનુ વજન ઘટાડવા શોધાય હત. કવલારની
ં
ુ
�
�
ુ
તમ જ િદલ બહલાવ અથ િવધિવધ વાનીઓ પ�રવેિશત કરતી નીલ ગગન શોધ કરનાર િવ�ાની કોઈ પરષ નહી પણ �ટફની �વોલાક નામ મિહલા
ે
ુ
ે
ં
�
ે
�
�
�
સાઇટો ઉપરથી સદશા મગા�યા કરીએ છીએ, જમાની એક ભટ ધરે છ જ પ�થરો વડ પછીથી એમનો માળો બન છ. કિમ�ટ હતા (ફોટો). વ�વો Volvo નામનો અથ લ�ટન ભાષામા થાય છ, ‘I
�
ે
�
ે
�
ે
ે
ે
�
ે
�
�
�
�
�
�
ે
ે
�
�
�
ે
ે
�
�
ે
સાઇટ છ, િ�ટાિનકા. ત અન બીø સાઇટો પરથી રોજ હમોને ક તલ ે પિત–પ�ની માટ કાયમ વપરાતા Mr. & Mrs. િમ�ટર roll.’ ત �ા�ડનમ Volvo કારની પહલા એમના ત પહલાના ઉ�પાદન
�
�
�
�
�
ે
�
કાઈ ન કાઈ િબલકલ િન–ર–પ–યો–ગી પરંત િવ�મયકારી અન િમિસસના ‘િમિસસ’મા ‘r’ નથી તો પણ તન ટક � � બોલબ�રગ માટ વપરાતુ હત. � ુ
ે
�
ે
ે
ુ
�
ુ
ં
�
ુ
ે
‘ફ�ટ’ની એકએક પકૌડી આવે છ, જમ ક �ટો પાણી િવના �પ Mrs. છ જ ખરખર ‘િમ��સ’ન ટક �પ છ. પહલા�ના ફોડ� મોટર કપની એમની કારની સીટોનુ માદવ તપાસવા અન બસનારના
ે
�
�
�
ુ
�
�
�
�
ે
�
�
�
�
�
�
ે
ે
�
�
ુ
ે
�
ઘણા િદવસ ચલાવી શક છ ત વાત સાચી પરંત તમના પટમા � મધ રાય જમાનામા િમ��સનો અથ માલ�કન થતો પણ પછી તનો અથ � શરીરને લાગતો થાક માપવા રોબોટના િનતબ robot butt વાપર છ, જન ે
�
ે
�
�
ે
ે
�
ે
�
�
ુ
ે
ે
ે
ે
�
ે
પાણીની �પર પોટલી હોય છ ત વાત સાચી નથી. માણસ સૌથી િદલની માલ�કન યાન ઉપપ�ની જવો થઈ ગયો ન કોઈ કારણસર નામ અપાય છ, Robutt. માણસના િનતબની માફક ત રોબ�ના િનતબ ે
�
�
ુ
�
ે
ે
�
ે
ુ
�
ે
ુ
�
�
ં
�
ે
ે
�
ૂ
ુ
�
�
ે
�
�
�
�
પહલ �ાણી પા�ય 29,000 વષ પવ, ન ત ગાય-ભસ નહી પણ તન ટક �પ િમિસસ સચવાયલ ર�. � ુ ય�ચાિલત ‘પરસેવો’ પણ થાય છ. આપણને િવચાર આવ ક ત રોબો�ને
�
ુ
�
ે
�
ે
�
ૂ
ે
�
�
ે
ે
ે
�
ે
ે
ૂ
�
�
ે
ે
ે
ે
હતો કતરો. પ���વન પ�ીઓ પોતાના �મી–�િમકાન પ�થરના ટકડાની આજે આપણે ‘�લટથ’ નામ શોટ� ર�જ વાયરલસ ટ�નોલોø માનિસક તણાવ થતો હશે? ન ત દર કરવા ફોડ�ના ઇજનરો ...જય રોબ�! �