Page 12 - DIVYA BHASKAR 072222

Friday, July 22, 2022 | 12

દેશના ક�ટલાક પૂવ� �યાયમૂિત�ઓ અન સુર�ા
ે
અિધકારીઓએ િચ�તાપૂવ�ક જે િનવેદન કયુ� તે
ગ�ભીરતા�ી લેવુ� �ઈશે. એમા� ન બોલાયેલો અવાજ

ે
પણ �િતિનિધ�વ ધરાવે ��. દેશ અન સમાજ ý�ત
ે
હશે તો બ�ધારણ અન લોકશાહી હ�મ�ેમ રહ�શે

પણ �ાિતિનિધક ગ�રમા છ� અને પ�કાર�વ ચોથો �ત�ભ છ�. બ�ધારણ તેમા�
ે
અ�ીમ છ�, પરંતુ આ બ�ધારણના જ ઉપયોગ-દુરુપયોગ િવશ ક�ટલી બધી
ઘટનાઓ, ક�ટલી ચચા�ઓ થઈ એ સૌ ýણે છ�. સ�સદ સવ�� ક� �યાયત�� એ
�
�
શ�આતના� વષ�મા ‘�લાિસક ડીબેટ’ માનવામા આવતી. રા�યપાલે પોતાને
મળ�લી સ�ાઓનો અને સરકારની બખા��તગી સિહતના ક�ટલાક અિધકારોનો
ક�વો-ક�ટલો ઉપયોગ કરવો ýઈએ તેની પણ એક સમયે ચચા� ચાલ હતી.
ુ
અરે, મીનુ વસાણીની સ��થાએ 1980મા� યોજેલા નાિશકના પ�રસ�વાદમા�
‘શુ� રા�યપાલ ક���મા� રાજ કરતી સરકારના એજ�ટ છ�?’ એવી ચચા� ખુદ
રા�યપાલ વ�તાઓએ કરી હતી તેની પુ��તકા હજુ મોજુદ છ�.
1975 પછી - અને �િશક રીતે તે પહ�લા�ય ખરી - અદાલતોમા�
અદાલત, ઝનૂન, બ�ધારણ… િવિધવત વ�ર�ઠતા ધરાવતા સવ�� અદાલતના �યાયમૂિત�ઓને બાજુ પર
�યાયાધીશોની િનયુ��તનો િવવાદ કમ નહોતો. ઈમરજ�સી દરિમયાન

રાખીને બીý �યાયમૂિત�ને વ�ર�ઠ પદ નહોતુ� અપાયુ�? અદાલત િવરુ� સ�સદનો
એક રસ�દ �ક�સો એવો છ� ક� ચૂ�ટણીમા� øતેલા અને પછી વડા�ધાન ક�
બીý પદે ચૂ�ટાયેલાઓની સામે પાછલા �મમા� કોઈ આરોપસર ક�સ થઈ શક�
નહીં એવો બ�ધારણીય સુધારો કટોકટી દરિમયાન લગભગ િવપ� િવહોણી �
િવવાદોની �ધીન પ�રણામ શુ�? આ�યો અને સે�સરિશપ લા�બા સમય સુધીના �ધારપટની સા�ા�ી બની
ુ�
લોકસભામા� લાવવાનો ઈરાદો હતો. 42મો બ�ધારણીય સુધારો ચગાવવામા
રહી: આ બધુ� અદાલત અને �યાયત��, �યાયમૂિત� અને ચુકાદાઓને �પશ�તી
ઘટનાઓ જ હતી.
રહી વાત આજકાલના િવવાદોની, આમા�ના ક�ટલા જ�રી િવવાદો છ�?
એ��ય નહીં! કારણ તેની પાછળના ઈરાદાઓ મિલન છ�, ષડય��ોથી �ે�રત
અ દાલતથી બ�ધારણ, યોજનાઓથી �શાસન, ��ટાચારથી કાનૂન ભરમાર લોકશાહીનુ� પહ�લુ� લ�ણ બની રહી છ�. આનો કોઈ ઉપાય? સવ�� પણ છ�. આ ‘ગળા પર છ�રી ફ�રવવાનો’ નારો કોઈ રીતે ઉિચત ગણી શકાય
�
�
�યવ�થા, બુલડોઝર અને નાગ�રકતા : આ બધા આજકાલ
�
અદાલતના �યાયમૂિત� પારડીવાલાએ પહ�લા અદાલતમા નૂપુર શમા
તેવો ખરો? તેમ કરવા માટ�ના� તમામ કારણોની પાછળ િવ��યાપી
િવવાદની બýરમા� મળતી બાબતો બની ગઈ છ�. તેનો છ�ડો છ�ક િવશ ટીકા-�ટ�પણી કરી, બીý જજ તેમા� સાથે ભ�યા. તેના� ક�રવાદ પ�ો છ� અને તે ભય તેમજ હ�યાઓ, આત�ક અને
ે
નીચે સુધી પહ�ચે છ�: શાળાઓમા િશ�ણ બરાબર નથી, ફી વધુ લેવાય છ�, મથાળા મથાળા! નૂપુર આ પહ�લા જેટલા� ýણીતા� હતા � સમયના અલગાવના� હિથયારોથી પોતાના મઝહબી સા�ા�યવાદના
�
�
�
�
ુ�
બેરોજગારી વધી છ�, ��ટાચારનો પાર નથી, રખડતા� ઢોરોની સમ�યા છ�, તેનાથી અિધક નામ ચચા�વા લા�ય. ��ર અને ઘાતકી હ�યા ઈરાદાઓ િસ� કરવા માગે છ� તેવુ� િવ�ેષણ તો પિ�મ
મી�ડયામા� િવચારોની �વત��તા પર તરાપ મૂકવામા� આવે છ�, ફલાણા-ઢીકણા કરનારાઓનુ� કહ�વુ� એવુ� છ� ક� નૂપુરના િવધાનથી અમારી હ�તા�ર સિહતના તમામ દેશોના િવચારકો ખુ�લી રીતે જણાવી
પ�કારને પકડવામા� િવચારોની આઝાદીનુ� ધોવાણ થઈ લાગણી દુભાઈ છ� માટ� અમે આવી હ�યા તરફ વ�યા છીએ. ર�ા છ�. તેવા� ક��યોની સામે �ýમા ગુ�સો, હતાશા અને
�
ર�ુ� છ�, 370મી કલમ પાછી લાવવી ýઈએ, લઘુમતી ડરી રહી છ�, ક�ર અને કોટ�ના િનરી�ણમા� પણ ક�ઈક આવો જ પડઘો ઘણા�ને િવ�� પ��ા િવરોધની �િતિ�યાઓ આવે છ�, તેમા� વધારો થાય તે પણ
િધ�ાર વચનો (હ�ટ �પીચ)ને ફ�લાવવામા આવે છ�, દિલતો-આિદવાસીઓ લા�યો એટલે �ીý િદવસથી ‘અદાલતના� િવધાનો’ સામે કડવી વા�તિવકતા છ�. આવા સ�ýગોમા� દેશના ક�ટલાક પૂવ�
�
પર અ�યાચાર થઈ ર�ા છ�… અદબપૂવ�ક આલોચના શ� થઈ ગઈ. જ��ટસ પારડીવાલાને એવુ� �યાયમૂિત�ઓ અને સુર�ા અિધકારીઓએ િચ�તાપૂવ�ક જે િનવેદન
ે
ઓહોહો! ý તમામ િવવાદોની ગણતરી કરવામા� આવે તો એવુ� જ લાગે લા�ય ક� તા�ક�ક અને �વ�થ ટીકા બરાબર પણ �ય��તગત આલોચના કયુ� તે ગ�ભીરતાથી લેવુ� ýઈશ. એમા� ન બોલાયેલો અવાજ પણ
ુ�
ુ�
ક� આ દેશમા બીજુ� કશુ� ચાલત જ નથી, મા� િવવાદનુ� સા�ા�ય ચાલ છ�. થવી ýઈએ નહીં. �િતિનિધ�વ ધરાવે છ�. છ�વટ� તો દેશ અને સમાજ ý�ત હશ તો બ�ધારણ
ે
�
ે
એ વાત સાચી છ� ક� ચૂ�ટણી આવતા તેમા� વધારો જ થવાનો છ�. અધ�સ�યો, માય લોડ�, આટલા નારાજ થવુ� જ�રી નથી એમ કહીએ તો ‘ક�ટ���ટ અને લોકશાહી હ�મ�ેમ રહ�શે. �વ�થતા િવનાનુ� સાવ�જિનક øવન અને તેની
જુ�ાણા�ઓ, આરોપો, �િત આરોપો, ઝનૂની લખાણો અને િનવેદનોની ઓફ ધ કોટ�’ તો નહીં ગણો ને? બેશક, અદાલત સવ�પરી છ�, સ�સદની લોકશાહી સ��થાઓ પણ અરાજકતાના� કારણો બની શક� છ�.
ે
‘અ��ા િવનાનો હýમ ક�વો લાગ? સૈિનક થઈને બુલેટથી બીએ તે ક�મ એમના દ�િનકમા� કશેય પણ ��ણીની ક� �યાકરણની ભૂલ આવે તો કહ�વાય ��
ચાલે? લખવાની કળાના નવોિદત સ��થમ તો �ોતાનુ� �ામર �ાક�� કરવુ� ક� હસમુખભાઈ પોતાના ગાલે િલટરલી તમાચા મારતા
ે
ýઈએ. ‘નામ’ શુ� અને ‘િવશેષણ’ શુ� એની જેને ગતાગમ ન હોય એ માણસ
કદી સારા સાચા ��ર��વ વા�યો લખી શક� જ નહીં. અ��ગ�� અ�સ�� બે
વા�યો સા�ગો�ા�ગ કો��ો� થઈ ýય એ જુદી વાત ��.’ હસમુખ ગા�ધી: અýણતા� ક�સેવા
–હસમુખ ગા�ધી
ભા ષા�મર હોવાનો વહ�મ હોવાથી ગગનવાલા અવારનવાર
ભાષાશા�� તથા શ�દિવ�ાન આિદ િવષયોમા� ભૂસકા મારે છ�
ને ઘોડા મારે શીંગડા� જેવી રંગિબરંગી ���ચ�ફરંગી વાતો શોધી 179 ભાષાઓ છ� જે સવ�ની ક�લ 544 બોલીઓ છ�. એક ýડી મા�યતા તે
લાવીને વારે તહ�વારે પુરવાર થાય ક� નયે થાય તેવા, ફતવા કાઢ� છ�. આજે એવો છ� ક� દસ લાખ લોકો બોલતા હોય તેને ભાષા કહ�વાય (િહ�દી, �ગરેø,
�
તહ�વાર છ� અને ધ ફતવા ફોર ટ�ડ� ઇઝ ક� ગુજરાતી સાિહ�યમા મોહન ગા�ધીએ ચીની, �પેિનશ વગેરે) અને તેથી ઓછા લોકો બોલતા હોય તેને બોલી કહ�વાય
ýડણી �માણભૂત કરી અને ગુજરાતી પ�કાર�વમા� હસમુખ ગા�ધીએ (ચરોતરી, સુરતી, કા�ઠયાવાડી, બનાસકા�ઠાની ને પારસી વગેરે).
સમાચારની રજૂઆત લોકોની બોલીમા� આપવાનુ� શ� કયુ�, જે અલબ� આજે આપણે જેને નાગરી િહ�દી કહીએ છીએ, જે િહ�દી મહાનાયકø
મુ�બઈની લોકલ ��નોમા� બોલાતી �ગિલસ વ�ડ�ગથી લથપથ મધરટ�ગ હતી. બ�નø સરø ક�પયુટરø સાથેના સ�વાદમા� �યોજે છ�; જે િહ�દી સાિહ�યમા �
એક સમયે વાચકો દૈિનકો વા�ચીને િશ�ટ ભાષા શીખતા (જેને િ������ટવ અને સાિહ��યક સામિયકોમા� વપરાય છ�; અને જે િહ�દી આકાશવાણીના
�
એ�ોચ કહ�વાય છ�) તેના �થાને હવે વાચકોની વાતો સા�ભળી સા�ભળીને દૈિનકો દેવકીન�દન પા�ડ� બોલતા હતા તે ક�રુ�ે�મા બોલાતી ખડીબોલી અથવા
ભાષા શીખવા લા�યા (�ડ�����ટવ એ�ોચ). પણ એનો અથ� એવો કૌરવી િહ�દીની જ 28 બોલીઓ છ� : હ�રયાણવી, ભોજપુરી, રાજ�થાની,
િબલક�લ નહીં ક� લખો ભા�ગ પીને જેમ ફાવે તેમ, લોકો બોલે તે છ�ીસગઢી, મેવાડી, મારવાડી, માળવી વગેરે.
ભાષા! હસમુખભાઈ �યાકરણની સ�જતા અને ýડણીની નીલે ગગન ભારતમા� 22 ભાષાઓને મા�યતા અપાઈ છ�, (��ેø ક�ાવારી મુજબ)
િશ�તના અખ�ડ મરýદી હતા. આસામી, બ�ગાળી, બોડો, ડોગરી, ગુજરાતી, િહ�દી, ક�નડ, ક�મીરી, ક�કણી,
એમના દૈિનક ‘સમકાલીન’મા� કશેય પણ ýડણીની ક� તલે મૈિથલી, મલયાલમ, મિણપુરી, મરાઠી, નેપાળી, ઓ�ડયા, પ�ýબી, સ��ક�ત,
ક� �યાકરણની ભૂલ આવે તો કહ�વાય છ� ક� હસમુખભાઈ સા�તાલી, િસ�ધી, તિમળ, તેલુગુ અને ઉદૂ�. એક વધુ ભાષા પણ મા�યતા�ા�ત
પોતાના ગાલે િલટરલી તમાચા મારતા. એમની �ગિલસ મધુ રાય છ�, તે ��ેø જે નાગાલે�ડની રાજભાષા છ�; અને ભારતીય લેખકો �ારા
વડ�ઝો વાપરવાની �ટાઇલ ýઈને ગુજરાતના ક�ટલાક અભણ, બહ� જ િવકિસત ભાષાઓ છ�. આપણી બધી ભાષાઓનો ��ેøમા� લખાત િવપુલ સાિહ�ય છ�. આમ ભારતમા� મુ�ય 23 ભાષાઓમા �
ુ�
ને આળસુ સા�વાિદકો કાને પૂમડા� ને �ખે પાટા ને મગજ ઉપર િવકાસ સ�કડો વરસથી થતો આ�યો છ�. ક�નડમા� એક હýર �ામાિણત છ�.
શટર પાડીને ગોબરી, ક���સત ને કોહ�લા કા�દા જેવી ભાષા લખતા વરસથી ઉ�મ સાિહ�ય લખાઈ ર�ુ� છ�. એક હýર વરસ પહ�લા � અલબ� ���લશ ભાષા એ અ��ભુત દેણગી છ� જગતને �ગરેýની,
�
થઈ ગયા છ�, ને તેવી ભાષાનો ચેપ વાચકો/પ�કારો સામસામા આપી અભણ– ��ેø ભાષા નહોતી. મ� ýયુ� ક� તિમલમા ક�ટલુ� બધુ� �ાચીન સાિહ�ય છ�! અને તેના બેિમસાલ સાિહ�ય, �ફ�મ અને ચકનાચૂર નાટકો માટ� ગગનવાલા
ે
રોગ ફ�લાવ છ�. કદાચ સ��ક�તને બાદ કરતા� આટલુ� િવશાળ સાિહ�ય િહ�દુ�તાનની બીø કોઈ તહ�િદલથી, અ�લાતાલાના શુ�ગુýર છ�. આ િનબ�ધ ‘��ેø હટાઓનો
ે
�
�
િવનોબા ભાવે લખ છ� ક� ‘ક�ટલાક લોકોના મનમા� જે એવો �મ છ� ક� �ચિલત ભાષામા નથી. અને છતા આપણે એમ માનીએ ક� આપણી ભાષાઓ ને ગુજરાતી બચાઓ’નો િશલાલેખ નથી. ભારતની તમામ ભાષાઓને
આપણી ભાષાઓ પૂરી સમથ� નથી અને આજના જમાનાનો બધો વહ�વાર પૂરતી િવકિસત નથી, પૂરતી સમથ� નથી!’ આ �ગિલસ અજગર �સી બેઠો છ� ક�મક� ��ેø તે િવ�ભાષા છ�. જય
આપણી ભાષાઓમા ચાલી શક� તેમ નથી. હકીકત એ છ� ક� આપણી ભાષાઓ ધ િલ���વ��ટક સવ� ઓફ ઇ��ડયા નામે સવ��ણ અનુસાર ભારતમા� ક�લ ભાષા�મરø!
�