Page 11 - DIVYA BHASKAR 072222
P. 11

Friday, July 22, 2022









            ઘણાખરા લોકો øવનમા� પા�ચ કામ કરે ��






                                                                                                                   ે
                    ખાવુ�, પીવુ�, �ઘવુ�, �જનનવુ� અન ��સગ�વુ�






                              ુ
          સ     માજમા� ક�વળ �યવહાર લોકોની જ બોલબાલા ýવા મળ� છ�. જે  ુ                                      છ�. આવી �ય��તને ક��ણે કહ�લી વાત િબલક�લ નથી સમýતી. ક��ણ કહ� છ� :
                                                                                                                           પોતાને મા� જ જે રા��ે,
                દુકાનદાર �ાજવાની દા�ડી સાથે લાભદાયી રમત કરે, તે �યવહાર
                                                                                                                                  �
                ગણાય છ�. જે ડ��ટર દવા બનાવનારી ક�પની તરફથી મળતી                                                            તે પાપી પાપ ખાય છ�.
                                        ુ
        રુશવત માટ� વધારે દવા લખતો રહ�, તે ડ��ટર �યવહાર ગણાય છ�. ડ��ટરોની                                                               (ગીતા અ�યાય-3 �ોક :13)
        કો�ફર�સ મળ� �યારે દવા બનાવનારી મોટી ક�પની ઘણો ખચ� માથે લેતી હોય                                      ક�જૂસ હોવુ� એટલે જ સેતાનના સાથી હોવુ�! સેતાન એટલે ખુદાનો શ�! ુ
                                                                                                                                                 �
                                  ુ
        છ�. એ કો�ફર�સમા� જનારો ડો�ટર �યવહાર ગણાય છ�. જે વકીલ હ�યારાનો                                        મારા ગામ રા�દેરમા� તાપીને કા�ઠ� આવેલી �ાથિમક િનશાળમા િશ�ક તરીક�
                                                                                                                               ે
                �
                                                                                                                                                        ુ
        ક�સ øતવામા પોતાની બધી બુિ� કામે લગાડ� અને પુ�કળ પૈસા ભેગા કરે, તે                                  નોકરી કરનાર વીર નમ�દ �વભાવ પરા�મી અને હઠીલો એવો ‘અ�યવહાર’
                                ુ
        વકીલ �યવહાર ગણાય છ�. અ�યવહાર યુવાન ગા�ધીએ દિ�ણ આિ�કામા�                                            મનુ�ય હતો. એણે કલમને ખોળ� માથુ� મૂ�યુ� અને નોકરી છોડી. પછીના
                  ુ
        ‘સાચી વકીલાત’ના �યોગો કયા� �યારે વકીલાતમા પણ સ�ય જળવાય તેની                                        સમયમા� �યારે ખાવાના ફા�ફા પ�ા� �યારે એના મ�મા�થી શ�દો નીકળી પ�ા:
                                      �
                                                                                                                         �
        ખબર દુિનયાને પડી!                                                                                  ‘આ પણ એક રંગ છ�!’ સુરતના ગોપીપરામા� આવેલી જૈન હાઇ�ક�લમા  �
                              ુ
          સો���ટસ એક મહાન અ�યવહાર મનુ�ય હતો. એ દાયણનો પુ� હતો.                                             મારી સાથે એક જ બે�ચ પર બેસનારા િમ� દીપક પ��ાએ મને ક�ુ� : ‘આજે
                                                                                                                    �
        એ અ�યવહાર હતો તેથી એને હ�મલોક પીવાની સý થઇ હતી. એથે�સની                                            મોટી �રસેસમા તુ� મારા જ ઘરે આવજે.’ દીપકનુ� ઘર આમલીરાનમા� આવેલુ�
                 ુ
                           �
        કોટ�મા� એણે પોતાની જુબાનીમા થોડોક ફ�રફાર કય� હોત, તો એ જ�ર બચી                                     હતુ�. દીપકના ઘરે ગયો �યારે શુ� ýયુ�? ઘરના આગલા ભારો�ટયા પર મોટા
        ગયો હોત. એના િ�ય િશ�યોએ જેલમા�થી ભાગી છ�ટવા માટ� હોડીઓ તૈયાર                                       અ�રે બે શ�દો વા�ચવા મ�યા : ‘�ેમ… શૌૈય�.’ માનશો? દીપકનુ� ઘર તો
        રાખી હતી, પરંતુ એમ કરવાનુ� સો���ટસને મ�જૂર ન હતુ�. સો���ટસ �વે�છાએ                                 વીર નમ�દનુ� અસલ ઘર હતુ�! વીર નમ�દ મહાન હતો, તોય આખરે ‘માણસ’
        �વીકારેલી ગરીબી (વોલ�ટરી પોવટી�)નો આશક હતો. એથે�સના ર�તા પર                                        હતો. આ�મકથા (મારી હકીકત)મા� એણે િનખાલસતાપૂવ�ક લ�યુ� : ‘યુવાનીમા�
        આવેલી દુકાન આગળ ઊભો હતો �યારે એણે જે શ�દો ��ાયા, તે સા�ભળવા   સો���ટસ �વે��ાએ �વીકારેલી ગરીબી      મને બૈરા�ની ગ�ધ આવવા લાગી.’ એનુ� øવન ક�વળ ખાવામા, પીવામા�,
                                                                                                                                                 �
                                             �
                                                                                                                                     �
        જેવા છ� :                                                    (વોલ�ટરી પોવટી�)નો આશક હતો            �ઘવામા�, �જનનવામા� અને ��સગ�વામા જ વીતી ન ગયુ�. ન�ધવા જેવુ� છ�
                          આ દુકાનમા� તો                                                                    ક� નમ�દના એ ઘરના �ગણામા� એક ઐિતહાિસક સભાનુ� આયોજન થયુ�
                       ઘણીખરી ચીý એવી છ�,                 ઓળખાય છ�. (ýણી રાખવા જેવુ� છ� ક� પૅલે�ટાઇનની ચળવળનો મહાન નેતા   હતુ�. સભાના �મુખ�થાને �ખર સુધારક સ��ગત દુગા�રામ મહ�તાø હતા
                                                                                                                             �
                        જેનો મારા øવનમા �                 યાસર અરાફત દર વષ� નાતાલના િદવસે બેથલહ�મના આ ચચ�મા� જતો   અને વ�તા હતા, મહિષ દયાન�દ સર�વતી. �વામી દયાન�દે િનભ�યપણે
                                                                                          ુ
                      કદી પણ ખપ નથી પડવાનો!               અને ઇસુવ�દના કરતો.) ખરી વાત એ છ� ક� ‘�યવહાર’ લોકોને     પોતાના વ�ત�યમા� એવી �ા�િતકારી વાતો કરી ક� �ોતાઓના એક
          એથે�સની બýર (અગોરા)ના ઓટલા પર બેસીને સો���ટસે સાવ સામા�ય   ધમ��ેમ સમýય, પરંતુ �ેમધમ� ન સમýય. એક ઝેન સાધુએ   વગ� તરફથી પ�થરો સાથે �ટાળાની વષા થવા લાગી. �વામી
                                                                                                                                            �
        લોકોનોે ભણાવનારા એ મહાન િશ�ક� એક મૌિલક �યુ��તની અજમાયશ   �ા�િતકારી વાત કરેલી : ‘ચચ�મા� ન ýવ, પરંતુ �યા� ýઓ   િવચારોના   દયાન�દ તો મહામાનવ હતા અને ‘સ�યાથ��કાશ’ જેવા
        કરી હતી, જે આજે અિભ�િમત અ�યયન (programmed Learning) તરીક�   �યા ચચ�ને તમારી સાથે લેતા� ýવ.’ આ િવધાન �યવહાર  ુ  મહા��થના સજ�ક હતા. આવા �ા�તદશી� વેદા�તી ઋિષએ તે
                                                            �
        �ચિલત થઇ છ�. ��ો પૂછીપૂછીને ભણનાર પાસેથી જ જવાબ મેળવવાની   નથી, પરંતુ એમા� ધમ�નો મમ� સચવાયો છ�. ઇસુનુ� એક   ��દાવનમા�   �ણે �ોતાજનોને જે શ�દો સ�ભળા�યા તે યાદગાર હતા.
                             �
        સો���ટક �યુ��ત િશ�ણના �ે�મા આજે પણ ��તુત છ�. એ સો���ટસ કહ�તો   િવધાન øવનમા� ગા�ઠ� બા�ધવા જેવુ� છ�. સા�ભળો :   સા�ભળો :
        ર�ો : ‘િશ�ણનુ� કામ �ાન આપવાનુ� નથી, પરંતુ જે ભણનાર પાસે હોય તેને   કોઇને ખવડાવતી વખતે      ગુણવ�ત શાહ                      તમ મારા પર
                                                                                                                                     ે
        બહાર આણવાનુ� છ�.’ દાયણના એ પુ�ની સમજણ એવી હતી ક� દાયણનુ�   ક�જ�સનો øવ ચાલતો નથી,                                           જે પથરા ��કી
        કામ બાળકને જ�મ આપવાનુ� નથી, પરંતુ િશશુજ�મ થાય તેમા� સરળતા કરી   પરંતુ ક�જ�સનુ� �ા�ં ખાલી હોય છ�.                          ર�ા છો, તે તો
                                                                                          ુ
        આપવાનુ� છ�.                                         ક�જૂસનો કાકો અને ક�જૂસની કાકી ખૂબ જ ‘�યવહાર’ ગણાય                 મારે મન પુ�પવ�ા છ�!
                                                                                                                                          �
          સો���ટસ પછી લગભગ �ણ સદી વીતી �યારે ઇસુનો જ�મ બેથલહ�મની   છ�. ક�જૂસ �ય��ત એવુ� માને છ� ક� પોતે મરતી વખતે સાવરણીનુ� ઠ��ઠ�� પણ   અમારા સમ� પ�રવારની ��ા મહિષ દયાન�દ પર હતી. જેઓ
                                                                                                                                         �
        કો�ારમા� થયેલો. ઇસ અને �વામી િન�ક�લાન�દ, બ�ને સુથારપુ�ો હતા.   સાથે લઇ જશે. પ�રણામે øવનભર એ �ય��ત ગરીબીની જેમ øવે છ� અને   ક�વળ �વાથ માટ� øવે છ� તેમન�ુ øવન બેકાર છ�. જેઓ ક�જૂસ થઇને સ�સારમા  �
                                                                                                                  �
                      ુ
                                                                   ે
        (આપણી પરંપરામા� સુથારને ‘િવ�કમા�’ ક�ો છ�.) આજે પણ બેથલહ�મમા�   પાઇપૈસો બચાવ છ�. પૈસાની બચત થાય �યારે એ �દરથી હરખાય છ�. �યારેક   ફરતા રહ� છ�, તેમનુ� øવન બાખડી ભ�સના øવનથી ચ�ડયાતુ� નથી. હા,
        ઇસુના જ�મ�થાને એક દેવળ જળવાયુ� છ�, જે ‘ચચ� આૅફ ને�ટિવટી’ તરીક�   એવો હરખ ક�જૂસને લા�બુ øવાડ� છ�! ક�જૂસ �ય��ત ક�વળ પોતાને માટ� જ øવે    (�ન����ાન પાના ન�.18)
                           આપણા દેશમા� વ�તા એ �� ક� ���ટચેકન નામે ક�ટલીક વેબસાઇટ શ�
                                                              ે
                           કરવામા� આવી ��, જે ખુદ જ ���ટચેક કરવાને બદલે જુ�ાણા� ��લાવે ��
            ખાઇબદેલી ઇકોિસ�ટમ પર લગામ ��ારે?
                                                                          �
            એ      ક જમાનો હતો ક� �યારે સા�યવાદીઓની ડાબેરી    અ��ત�વ ýખમમા મૂકી દીધુ�. નારાજ થયેલા પ�ના સમ�થકોએ
                                                                 પ�ની  નવી  િવચારધારાને  ફગાવી  દઈ  ફરીથી  િહ�દુ�વને
                   ઇકોિસ�ટમનુ� વચ��વ સમ� દેશ પર હતુ�. જમણેરી
                                         �
                   ઝોક ધરાવતી એનડીએ સરકાર સ�ામા આ�યા   દીવાન-      અપના�યુ� અને સરકાર ઘર ભેગી થઈ ગઈ. ક�ટલા�કને થયુ�   ક� ‘અમે કોઈ પણ સ�ýગોમા� આરએ કોલોનીમા� મે�ો શેડ બનવા દઈશુ�
                                                                      ે
                                       �
           પછી  �યુડો  સે�યુલ�રઝમ,  ઇિતહાસકારોના  જુ�ાણા�,          હશ ક� હવે તો આ કહ�વાતી સે�યુલર િવચારધારા અને   નહીં, કારણ ક� એનાથી પયા�વરણને ખતરો છ�.’ દ�ભી પયા�વરણ �ેમ એક
                                                                                       �
           લઘુમતીઓની ખોટી આળપ�પાળ કરનારાઓ ક� બહ�મતી   એ-ખાસ         એમના િનણ�યો પર મહારા��મા �ેક લાગી જશે. �ગત   અલગ િવષય છ�. પોતાને ગમતી �ય��તની સરકાર ખરાબ રીતે તડીપાર થઈ
                                                                                                                �
           િહ�દુઓ માટ� ઝેર ઓકનારાઓ કાબૂમા� આ�યા. ýક�, આ             �વાથ ખાતર મે�ો ��ન �ોજે�ટને ��વ ઠાકરેની સરકારે   હોવા છતા ક�ટલાક હીરો–િહરોઇનોએ હાર માની નહીં અને નવીસવી બનેલી
                                                                       �
           ખતરનાક ઇકોિસ�ટમ પેલા રા�સની વાતા�ની જેમ રાત-  િવ�મ વકીલ  ઘ�ચમા� પા�ો હતો. સ�ામા આ�યા પછી દેવે�� ફડણવીસે   સરકારને તરત જ ચેલે�જ કરવા મા��ા! �યુરો�સીથી મા�ડીને �યાયત�� અને
                                                                                    �
           િદવસ વ�યા જ કરે છ�. ઇકોિસ�ટમ એટલે કોઈ એક ખોટી           તરત જ ýહ�રાત કરી ક� ગોરેગા�વની આરે કોલોનીમા� મે�ો   િશ�ણથી મા�ડીને મી�ડયા સુધી દરેક �ે�મા આ ઇકોિસ�ટમના મૂિળયા �ડા
                                                                                                                                   �
           િવચારધારાને �િસિ� આપવામા� આવે અને એ િવચારધારામા  �    ��ન લાઇનનો શેડ બનીને જ રહ�શે. મુ�બઈની િહ�દી �ફ�મ   છ�. આપણા દેશમા વ�તા એ છ� ક� ફ��ટચેકને નામે ક�ટલીક વેબસાઇટ શ�
                                                                                                                      �
                                                                                                                                                   ે
           માનતા અિન�ટ ત�વો એક પછી એક એનો �ચાર શ� કરી દે.     ઇ�ડ��ીમા� ક�ટલાક ત�વો પેલી ઇકોિસ�ટમ સાથે ýડાયેલા છ�.   કરવામા� આવી છ�, જે ખુદ જ ફ��ટચેક કરવાને બદલે જુ�ાણા� ફ�લાવ છ�.
             મહારા��મા િશવસેનાએ �વ�રત લાભ માટ� પોતાના આખા પ�નુ�   એમણે ગણતરીની િમિનટોમા� જ પયા�વરણના નામે કકળાટ શ� કરી દીધો           (�ન����ાન પાના ન�.18)
                    �
   6   7   8   9   10   11   12   13   14   15   16