Page 12 - DIVYA BHASKAR 070822
P. 12
Friday, July 8, 2022 | 12
આટલા� વ�� �ૌપદી મૂમુ� �ýના ખોબા જેવડા
સમાજમા�થી બહાર નીકળીને સુધરાઈ સ�ય,
ે
ધારાસ�ય, મ��ી, રા�યપાલ અન હવે રા��પિત પદ
સુધીનુ� િશખર સર કરે તેનો અથ� જ એ થયો ક� પ�રપ�વ
લોકત�� તરફ આપણે વળી શકીએ તેમ છીએ
સામા�ય’ તરીક�ની સાહસપૂવ�ક �િત�ઠા: એ પણ એક યશ�વી �િ�યા શ� થઈ
છ�. તેના� ક�ટલા�ક કારણો અને પ�રણામો િવચારવા જેવા� છ�.
�ૌપદી મૂમુ� ‘સા�થાલ’ જનýિતમા�થી આવે છ�. દેશની તે મોટી લોકýિત
છ�. સા�થાલની પોતાની સ��ક�િત શૈલી છ�, પ�ર�મ છ�, સાિહ�ય છ�, લોક��યોે,
લોકકથાઓ અને લોકસ�ગીત છ�. ઝવેરચ�દ મેઘાણીનુ� �પા�ત�રત ગીત ‘દીઠી
મ� સા�થાલની નારી…’ ઘણા�ને યાદ હશ. આવી સા��ક�િતક ઓળખ ધરાવતી
ે
સા�થાલી બોલીનો સમાજ �મશ: પોતાના પુરુષાથ�થી ર�તો કરતો થયો છ�. તેના
સમાજશા��ીએ ન��યુ� ક� િ��ટશ સમયે તે મા� ‘લોકસાિહ�ય અને જનýિતના
અ�યાસનુ� મા�યમ હતુ�.’ આજે ��થિત બદલાઈ છ�. સા�થાલ ભારતીય
જનýિતના એક મહ�વના ભાગ તરીક� સમાજ અને લોકશાહી બ�નેમા� �મશ:
‘દીઠી સા�થાલની નારીનારી……’’
‘ દીઠી સા�થાલની સશ�ત થઈ રહી છ�. એટલે �ૌપદી મૂમુ� છ�ક રા��પિત પદના� ટોચના� િશખરે
પહ�ચી ગયા�! આ પદ પર ડો. રાજે���સાદ, ડો. રાધાક��ણન, ડો. ઝા�કર
હ�સૈન, ક�.આર. નારાયણન, વી.વી. િગરી, સ�øવ રે�ી, �િતભા પાટીલ,
શ�કરદયાળ શમા, ફખરુ�ીન અલી અહમદ, �ાની ઝૈલિસ�હ, એપીજે અ�દુલ
�
�
�
સ
�ક�ત
રા��પિત
નવો
પદનો
રા��પિત પદનો નવો સ�ક�ત?? કલામ, ડો. મુખø, રામનાથ કોિવ�દ અ�યાર સુધીમા� પદા�ઢ થયા� હતા.
આમા�ના સાત તો ક��ેસે પોતાના પ�ના જ પસ�દ કયા� હતા. ફખરુ�ીન અલી
અહમદ એટલે જગýણીતા બ�યા ક� કટોકટી દરિમયાન તમામ વટહ�કમોમા�
સ�ા પ�ને આ�ા��કત ર�ા. �ાની ઝૈલિસ�હ ‘ઓપરેશન �લૂ�ટાર’થી નારાજ
�
�
હોવા છતા બોલી શ�યા નહોતા અને �ણવ મુખø િસિનયર હોવાથી
ઈ��દરાø પછી વડા�ધાન બની શક� તેવા હકદાર હતા છતા રાøવ ગા�ધીને
�
રા જકીય અને સામાિજક રીતે નવી �િ�યાનો સ�ક�ત તમે ઓળ�યો? 2022ના� સાવ�જિનક øવનનો સૌથી મોટો લોકત��ીય ઉપહાર છ�. પસ�દ કરવામા� સ�મત થયા હતા.
ટીકા કરનારાઓ કહ� છ� ક� આ તો ભાજપાનો રાજકીય ખેલ છ�, �યૂહરચના
રા��પિતની ગ�રમા ભારતીય બ�ધારણની મૂ�યવાન ધારણા છ�. તેની
�ૌપદી મૂમુ�, િસ�ચાઈ િવભાગની કારક�ન, પગાર િવનાની
�
િશિ�કા અને ચમકતા�-દમકતા� નામોથી દૂર એક �યામા સા�થાલી છ�. યશવ�ત િસ�હા- જે િવપ�ે મા�ડ મા�ડ ન�ી કરેલા રા��પિત પદના સાથોસાથ લોકશાહીમા સામા�ય નાગ�રક પણ �મતાના આધારે આ
�
મિહલા, જેને રા��પિત તરીક� ભાજપ અને એન.ડી.એ.એ ઉમેદવાર બના�યા. ઉમેદવાર છ�- બીø દલીલ કરે છ� ક� બ�ધારણની સુર�ા કરી શક� પદ સુધી પહ�ચી શક� તેવુ� અથ�ઘટન મહ�વનુ� છ�. આટલા� વષ�
તેણે બીý િદવસે િશવમ�િદરની �વ�છતા માટ� ઝાડ� પણ લગા�ય… પણ આના તેવો ઉમેદવાર હોવો જ�રી છ�. (અથા��� ભાજપ-એનડીએના �ૌપદી મૂમુ�- સા�થાલ �ýના ખોબા જેવડા સમાજમા�થી બહાર
ુ�
કરતા� મહ�વનો ઈશારો તો એ છ� ક� ‘સવ�જન સુખાય’નુ� સૂ� ચ�રતાથ� કરવા ઉમેદવાર �ૌપદીની એવી યો�યતા નથી ક� ઓછી છ�). યશવ�ત સમયના નીકળીને સુધરાઈ સ�ય, ધારાસ�ય, મ��ી, રા�યપાલ અને
�
માટ� શુ� કરવુ� ýઈએ તેનુ� િદશાિચ�તન શ� થઈ ગયુ�. િસ�હા �વય� ભૂતકાળમા ક��ેસ-િવરોધી દલીલો કરતા� કહ�તા હ�તા�ર હવે રા��પિત પદ સુધીનુ� િશખર સર કરે તેનો અથ� જ એ થયો
ગા�ધીøએ દેશના રા���મુખ તરીક� કોઈ હ�રજન હોય એવી ઈ�છા �કટ હતા ક� બ�ધારણમા� રહ�લી કટોકટીની ýગવાઈનો સૌથી ક� પ�રપ�વ લોકત�� તરફ આપણે વળી શકીએ તેમ છીએ.
કરી હતી, પણ તેવુ� બ�યુ� નહીં. જગøવનરામ જેવા દિલત નેતાને પણ ખરાબ ઉપયોગ ક��ેસમા ઈ��દરાøએ કય� હતો. આજે એ આમા� નરે�� મોદી િવશ અનેક મતમતા�તરો હોવા છતા �
ે
�
દાદ આપવામા� આવી નહીં. કહ� છ� ક� 1977મા� જનતા પાટી� øતી �યારે જ પ�નુ� સમથ�ન યશવ�ત િસ�હાએ લેવુ� પડશે અને ભૂતકાળમા � િવ�� પ��ા આવા લોકત��ની ત�દુર�તીને �પશ�તા િનણ�ય માટ� અિભન�દન
જ�ગુબાબુને વડા�ધાન બનાવવાની કોિશશ થઈ હતી, પણ ચૌધરી ચરણિસ�હ� ક��ેસથી અલગ થનારા �ણમૂલ ક��ેસના પૂરા ટ�કાથી આ આપવામા� �ોભ રાખવો ýઈએ નહીં.
તેમા� એવી શ�દાવિલ વાપરી ક� તે અશ�ય બ�યુ�. છ�વટ� મોરારøભાઈની પદની ચૂ�ટણી લડવી પડશે, પણ છ�ક ભીતરમા� જઈને ý સમી�ા લોકશાહીનુ� િનરામય �વ�પ જ આવા સ�ક�તોથી સભર છ� : તેમા�
ે
પસ�દગી થઈ. કોઈ વનવાસી-આિદવાસી િગ�રજન દેશના સવ�� પદે કરવામા� આવે તો �ૌપદી મૂમુ�ની રા��પિત પદ માટ�ની પસ�દગી ભાજપા �બેડકર બ�ધારણ રચનામા� ખૂ�પી શક�, ગા�ધી મિહલાશ��તન ýગતી
સુ�િત�ઠ થાય અને તે- જેને માટ� ડાબેરીઓ અને િલબર�સ વ�િચત-પી�ડત- અને એન.ડી.એ.ની સામાિજક િવભાવના માટ� તો મહ�વની બની છ�. એટલુ� કરી શક�, સાવરકર પિતતપાવન ��િ�ને ને��વ આપી શક�… અને એક
�
શોિષત વગ�મા� એક�ાસે ઉમેરી દેતા ર�ા છ� તે- મિહલા પણ હોય, ઈ.સ. જ નહીં, પણ લોકત��મા ‘સામા�ય’થી ‘અસામા�ય’ અને ‘અસામા�યથી સા�થાલી મિહલા રા��પિત બનીને શ��તથી સ�જ બની શક�.
�
હો િલવૂડ શ�દ ઉ�ારતા ýણે આપણા મગજમા� કોઈક પાગલપનનુ� હોિલવૂડના કતા�હતા� 25,000 ડોલરના ખ�� તે સાઇનની િતલ�મી શાન
�ાવણ રેડાય છ�, એક ક�િમકલ �રએ�શન આવે છ� ને ýણે
આપણી મનપસ�દ નટી ક� નટના આગોશમા� આપણે પુનø�િવત કરી ન શક� તો તે સાઇન કાયમ માટ� દૂર કરવી પડ� તેમ હતુ�
અગડમબગડમના� �વાબમા ખૂ�પી જઈએ છીએ અથવા આયને ક� સામને ઊભા�
�
રહી કોઈ ખૂ�ખાર ખલનાયકના ખતરનાક ડાયલોગની અથવા ક�લદીપ કૌર
જેવી જ�લાદ ખલનાિયકાની અદાકારીની નકલ કરીએ છીએ. આ�મરિતનો ઉડન ખટૌલો
ક�મ ક� તે શ�દ સાથે �ફ�મો ને અરમાનો ને મજ�હ સુલતાનપુરી ને ફ�ઈમ,
ફો�યૂ�ન ને �લેમરથી છલછલતી િનગાહ�, લાઇક ધેટ લાઇક ધેટ �કોડા
િભડાવીને આ�મરિતના ઉડન ખટૌલે ઉડાડી ýય છ�. તે હોિલવૂડ ઉપરથી
�
બ�બઈ કા બોિલવૂડ, કલક�ે કા ટોિલવૂડ, ગુજરાત કા ગોિલવૂડ ને મ�ાસ યોø તા�કાિલક નાણા� ઊભા� કરેલા ને સાઇનનો પુનરુ�ાર થયેલો. પરંતુ
કા મોિલવૂડ વગૈરાહ અનૌરસ નામકરણ થયા� છ�. પણ હલો! હલો! હલો! ફરી 2010મા� તે સાઇન ઉપર ýખમ તોળાયુ� : તે જમીન ઉપર મકાનો બા�ધવા
યહ સબ ઝૂઠ હ�! ડ�વેલપરોએ િહલચાલ શ� કરી. �યારે ફરી એક વાર અપન કા હીરો હ�ફનરે
હોિલવૂડનુ� સાચ નામ હતુ� ‘હોિલવૂડલે�ડ.’ સન 1923મા� લોસ એ�જલસ 900,000 ડોલરનુ� અનુદાન કરી તે સાઇનની લાજ બચાવી. હાલ લોસ
ુ�
ટાઇ�સ નામે દૈિનકના માિલક હ�રી શે�ડલરે િ��ફથ પાક�ની ટ�કરીઓની એ�જલસ મહાનગરના ‘હોિલવૂડ’ ઉપનગરમા� ફ�ત એક જ �ફ�મી �ટ��ડયો
આસપાસના િવ�તારમા 50 Ôટ બાય 30 Ôટના તોિત�ગ અ�રોમા� છ� – પેરેમાઉ�ટ િપ�ચસ�.
�
‘હોિલવૂડલે�ડ’ સાઇન બનાવડાવી તેને 40,000 લાઇટના હોિલવૂડ ચે�બર ઓફ કોમસ� યોિજત વોક ઓફ ફ�ઇમ યાને કીિત�પથ છ�
ગોળાઓથી �કાિશત કરી પોતાની હાઉિસ�ગ ડ�વલપમે�ટ નીલે ગગન જેના ઉપર 2722 િસનેતારકોના િસતારા છ�! 30,000 ડોલરનુ� અનુદાન
ક�પનીની ýહ�રખબર કરાવી. તેમા� ‘HOLLY’, આપી તમે બી તમારા નામનો િસતારો મુકાવી શકો છો; ���ક િસના�ાએ
‘WOOD’, અને ‘LAND’મા� લાઇટ થતી ને પછી સડસડાટ ક� તલે �ણ િસતારા મુકા�યા છ�! સ�યમ-બ�યમ કી ઐસીતૈસી! ગયા વષ� હોિલવૂડની
�ણે અ�રો મહોરી ઊઠતા ‘HOLLYWOODLAND’ �ફ�મોનો �લોબલ વકરો $21.4 િબિલયન હતો. દુિનયાનુ� સૌથી મોટ�� �ફ�મી
તે બનાવવાનો ખચ� તે સમયે $21,000 આવેલો. કરા�યા જે �યારથી આજ સુધી અમે�રકાના અને સા�ક�િતક કારખાનુ� છ� ઇ��ડયા કા બોિલવૂડ, તે પછી છ� નાઇિજ�રયા કા નોિલવૂડ અને
�ફલમિબલમ સાથે તેને કોઈ સરોકાર નહોતો, પરંતુ તે મધુ રાય રીતે જગતના �ફ�મઉ�ોગનુ� ઉપનામ બની ઝળહળ� છ�. હોિલવૂડ આવે છ� �ીý ન�બરે!
સાઇન તેના ઝગમગાટના કારણે લોસ એ�જલસ શહ�ર દશા�વવા હોિલવૂડની આ સાઇનની છ�ડતીઓ પણ થઈ છ� : 2017મા� હોિલવૂડની �થાપના થયેલી 1883મા�. હ��ી િવલકો�સ નામે ધમ�પરાયણ
�
વારંવાર �ફ�મોમા� દેખા દેવા લાગી. કોઈક ભા�ગ–ભ�તે from ‘Hollywood’ સુધારીને ‘Hollyweed’ �ે�ઠીએ ક�િલફોિન�યાના વનિવ�તારમા� 150 એકર જમીન ખરીદી �યા ચુ�ત
ુ�
સન 1920થી 1940ના �ણ દાયકા અમે�રકાના �ફ�મ ઉ�ોગનો કરેલુ�. (અમે�રકામા� weed એટલે ગા�ý). તે જ રીતે ભા�ગ–ગા�ýના મરýદી øવન ગુýરવાના ઇરાદે નગર �થા�ય. હોિલવૂડ નામ ક�મ પ�ુ�
�
સુવણ�યુગ હતો. તે વષ�મા હોિલવૂડલે�ડની છ�છાયામા મહાકાય �ટ��ડયો ભ�તોએ 1976મા� પણ એવો સુધારો કરેલો. પણ હવે તેની આસપાસ વાડ તેની મ� તેટલી �ક�વદ��તઓ છ� : એ છ�, હોિલ યાને પિવ�; વુડ યાને વન.
�
�
ઊભા થયા જેમા� કલાકારોને નોકરીએ રાખીને �ફ�મોનુ� ઉ�પાદન, િવતરણ કરીને ચોકીદાર ક�મેરા મૂકી તેને ભયમુ�ત કીધેલ છ�. હોિલવૂડની આ અલબેલી સન 1904મા� �યા દા�બ�ધીનો કાયદો આ�યો અને તમે માનો ક� ન માનો, પણ
�
અને �દશ�ન એક�થુ રીતે �ટ��ડયો �ારા થતુ� હતુ� – �વે��ટએથ સે�ચુરી ફો�સ, સાઇનની સાથે બીજુ� એક કામુક નામ ýડાયેલુ� છ� : �લેબોય માિસકના માિલક સન 1910 સુધી �યા �ફ�મ બનાવવા ઉપર �િતબ�ધ હતો. આખરે 1910મા� તે
�
એમøએમ, પેરેમાઉ�ટ િપ�ચસ�, વોન�ર �ધસ�, યુિનવસ�લ, કોલ��બયા, �ુ હ�ફનરનુ�! સન 1949મા� તે સાઇનના સમારકામ બાદ 1970મા� ફરી તેની ઇલાકો લોસ એ�જલસમા� ભેળવી દેવાયો અને �યા �ફ�મ બનાવવાનુ� લીગલ
યુનાઇટ�ડ આ�ટ��ટ! પરંતુ 1949ના વષ�ની િવઘાતક મ�દીમા� હોિલવૂડલે�ડ તેમ દુદ�શા થઈ હતી. હોિલવૂડના કતા�હતા�ઓ 25,000 ડોલરના ખચ� તે સાઇનની થયુ�. રમૂજની વાત તે છ� ક� હોિલવૂડની સાઇન હોિલવૂડ ઉપનગરમા� નથી,
જ તે નામની સાઇન િબ�માર થયા� અને લોસ એ�જલસ નગરપાિલકાએ તે િતલ�મી શાન પુનø�િવત કરી ન શક� તો ભા�ગેલ ભ�ગાર જેવી તે સાઇન તેનાથી દૂર છ�! આજનુ� િવષયી, વૈભવી, �યસનમ�ન, િવલાસી �લેમરમા� તરતુ�
�
સાઇનની માિલકી હા�સલ કરી, તેના લાઇટ બ�બ કાઢી ના�યા અને તેના કાયમ માટ� દૂર કરવી પડ� તેમ હતુ�. �યારે �લેબોયના હીરો હ�ફનરે પોતાના હોિલવૂડ િસનેમાની કલામા અને ફ��ટસીના આકાશની પવનપાવડી બની બેઠ�લ
નામમા�થી ‘LAND’ રદ કરી. રા�યુ� ફ�ત હોિલવૂડ, જેના અ�રો નવા �લેબોય મે�શનમા� તે સાઇનના એક–એક અ�રના ‘નીલામ’નો સમારંભ છ�! જય હો હીરો હ�ફનર!
