Page 12 - DIVYA BHASKAR 070122
P. 12
Friday, July 1, 2022 | 12
લ�યુ� તેનુ� નામ ‘એન એ�સપ�રમે�ટ ઓફ અન-�થ’ રા�યુ� હતુ�, પણ વત�માન
ક��ેસે એક રમૂø પુ��તકા બહાર પાડી આ ઈડી મામલે. તેના મુખ��ઠ પર બે
તસવીરો છ�, એક રાહ�લ ગા�ધીની, બીø મહા�મા ગા�ધીની. નીચે લ�યુ� છ�,
અમે ગા�ધી સ�ય માટ� લડતા� રહીશુ�!
અ�યારના મુ�ય ��ો જુઓ. વૈિ�ક સમ�યાઓએ આપણને અસર કરી
છ�, કોરોનાનો ભય સાવ ન�ટ થયો નથી. કોઈ �વ�તા ઇ�લામ િવશ બોલે
ે
તો દુિનયાના ઈ�લાિમક દેશો બિહ�કાર સુધીની ધમકી આપવા મા�ડ� છ�. ýક�,
હાલન અથ�કારણ આવા મઝહબી ઝનૂન પર સ�પૂણ�પણે ચાલી શક� નહીં એ
ુ�
વૈિ�ક વા�તિવકતા છ�. ક�ટલાક ઈ�લાિમક દેશોને તેનુ� ડહાપણ આ�યુ� છ�.
તેમ છતા આખી દુિનયાને ક�રવાદનુ� સૌથી મોટ�� ýખમ છ�. કો�રયા, રિશયા,
�
ચીન એક યા બીý �કારની યુ�ખોરીને આગળ વધારી ર�ા છ�. આના મૂળમા �
િવ�તારવાદ અને તેમા� મળતી સફળતા-િન�ફળતા છ�.
યુ��નની આસપાસ રિશયાને આવો �ભાવ કાયમ કરવો છ�.
ચીનની નજર વળી બીý �દેશો પર છ�. હવે તેમને ક� અમે�રકાને
અફઘાિન�તાનમા� ઝાઝો રસ ર�ો નથી. હા, મોકો મ�યે આ દેશ પર
તાિલબાન, રિશયા, અમે�રકા, પા�ક�તાનની નજર રહ�વાની છ�. સા��દાિયક
ઝનૂન અને અલગાવ બ�ને એકબીýના ý�ડયા ભાઈ છ�. કા�મીરમા� 370ની
કલમ અને �થાિનક �વરાજના �યોગે સૌથી વધુ બહાવરા બના�યા હોય તો
ભુલાયેલો મુ�ો �����ી નહીં, કા�મીરમા� શા�િત ýઈતી નથી. મુ��લમ િસવાયનો કોઈ સમાજ કા�મીરમા� રહ�
તે �યા�ના �થાિનક પ�ો, અલગાવવાદીઓ અને પા�ક�તાન છ�. કોઈનેય
�
આગામી �����ીમા દેશ, સમાજ અન ે તેવુ� તેઓ ઇ�છતા નથી એટલે િબહારી, પ�ýબી, રાજ�થાની મજૂરોને િનશાન
લોકત��ની ત�દુર�તીને ક���મા� રાખવા બનાવવામા આવે છ�.
�
ે
મા�� િવ�ારવામા� આવશે? ક� પછી યાસીન મિલકને સý થઈ તે િદવસે િહ�સક તોફાનો થયા�. પા�ક�તાન
લગાવ, િવભાજન, િધ�ાર, આરોપ- દેશ અન મતદાર છ�! હ�ઠળના કા�મીરમા� ફરીવાર ફ��ડ�ગ અને તાલીમ છાવણીઓ શ� થયા�. પ��ડતો
તો દીઠા ગમતા નથી. િશિ�કાથી મા�ડીને ગાિયકા સુધીની હ�યાઓ થઈ.
ે
��યારોપ અન િતકડમબાø ફાવશે? ક���ીય �હ િવભાગ અને સેનાએ �યૂહરચના સાથે િહ�સક અલગાવને સમા�ત
કરવાની શ�આત કરી દીધી એ સારા સમાચાર છ�.
ઈશાન ભારતમા� ઉ�ફાએ માથુ� �ચ�યુ� એ પણ ચૂ�ટણીના �ચારમા� ભુલાઈ
�
િવ ધાનસભાઓ અને પછી લોકસભા, ચૂ�ટણી તો અિનવાય� છ�, પણ નહોતી. રકમ પણ કરોડોમા� થવા ýય છ�, જે ભૂતકાળમા દેશભ�ત રહી ચૂક�લા જવાય તેવો મુ�ો નથી. પૂવ��રમા� તો પહ�લેથી ઝેરના� વાવેતર કરવામા� આ�યા�
�
છ�. તેમા�થી પહ�લા ઘૂસણખોરી અને પછી જુદા� જુદા� રા�યોનો િવદેશી અને
તેના મુ�ય મુ�ાઓ ક�વા અને કયા હોવા ýઈએ? રાજકીય
અખબારના કારણે એકિ�ત ભ�ડોળમા� એક� કરવામા� આવી તેને એક ક�ટ��બ
પ�ોના આજકાલ ગાજતા-ગરજતા અને પરદા પાછળના અને બે પા�ચ સાથીદારો કઈ રીતે વાપરી શક�? આનો જવાબ હજુ પણ �થાિનક �ભાવો સાથેનો અલગાવવાદ આ બે સમ�યાઓ ઘેરી વળી.
મુ�ાઓ તો મી�ડયા, િનવેદનો, દેખાવો, રમખાણો, સ�યા�હો અને તેમની પાસે નથી. કોઈ પણ બે �દેશોની વ�ે પણ ‘પારકા’ હોવાની માનિસકતા પેદા
ચચા�ઓમા� દેખાતા ર�ા છ�, પણ એ ખરેખર ક�ટલા મહ�વના છ�? શુ� આગામી હા, એ જ�ર યાદ આવે ક� 1975ના જૂનના બળબળતા સમયના થઈ હતી, તેનુ� િનવારણ જ ના થયુ�.
ચૂ�ટણીમા� દેશ, સમાજ અને લોકત��ની ત�દુર�તીને ક���મા� રાખવા માટ� િદવસોમા� આ પ�ના પુરોગામી વડા�ધાન અને સરકારે હવે સમજૂતી અને શા�િતના અસરકારક �યાસો શ�
િવચારવામા આવશે? ક� પછી અલગાવ, િવભાજન, િધ�ાર, આરોપ રાતોરાત એક લાખ અને દસ હýર નાગ�રક નેતાઓને હ�તા�ર થયા છ�. એ કાયમ યાદ રાખવુ� ýઈએ ક� આખો ઈશાન
�
��યારોપ અને િતકડમબાø જ ફાવશ? ે પકડીને કારાગારમા� ધક�લી દીધા હતા. કોઈ વોરંટ ભારતનો િવ�તાર પાડોશી દેશોથી ઘેરાયેલો છ�. તેમા�
વીતેલા સ�તાહ રાહ�લ ગા�ધી અને સોિનયા ગા�ધી સામે ઈડી (એ�ફોસ�મે�ટ નહીં, કોઈ આરોપનામુ� નહીં, કોઈ અદાલતમા ક�સ નહીં િવ�� પ��ા બા��લાદેશ, �યાનમાર, અને ચીન જુદી જુદી રીતે ýખમ
�
�
�ડરે�ટોરેટ) અિધકારીઓની પૂછપરછ ýણે મહાન ગુનો હોય, લોકશાહી અને તે બધા કોણ હતા? જય�કાશ નારાયણ, મોરારøભાઇ પેદા કરી શક� છ�, સમ�યાઓ ઉ�પ�ન કરે છ�.
તૂટી પડી હોય તેવી રીતે ક��ેસે ‘સ�યા�હ’ કય�. અિધકાર છ� તેનો, પણ શુ� દેસાઇ, અટલિબહારી વાજપેયી, લાલક��ણ અડવાણી, મધુ ઉ�ફા �યાનમારની સરહદે એક સ�ગઠનની સાથે મળીને નવો
આ ખરેખર ગા�ધી-ચીં�યો, કોઈ નૈિતક રા��ીય મુ�ા પરનો સ�યા�હ હતો? દ�ડવતે, પીલુ મોદી, ચ��શેખર, એસ.એમ.ýશી, વયો�� બી. ક�. િહ�સાચાર કરવાની યોજનામા� છ�. એટલે આગામી ચૂ�ટણીમા� ખરા
સ�યા�હ કરનારા નેતાઓના �વ�તાએ ઈડીની પૂછપરછને લોકશાહી િવરોધી મજૂમદાર, ચ��કા�ત દ�... આ કોઈ સામા�ય લોકો નહોતા. તેમની સાથે મુ�ા જ બીý છ�, ‘સ�યા�હો’, બે પા�ચ પ�ોનો મોરચો, તેના �મુખ કોણ
અને વેર�િ�થી યુ�ત ગણાવી, ઈડીએ તો પાછલા િદવસોમા� થયેલી ફ�રયાદમા� અસ��ય િશ�કો, યુવાનો, મિહલાઓ અને પ�કારો! બે વષ� સુધી તેમને બને તેની કાિતલ �પધા�, મફત મદદનુ� અથ�હીન િતકડમ... આ ત�ન �ાસ�િગક
નેશનલ હ�રા�ડમા� જે આિથ�ક ગેરરીિત થયાના આ�ેપોની તપાસ થઈ રહી જેલમા મા� પોતાની સ�ા જવાના ડરથી રા�યા� અને 37000 �કાશનો પર છ�. ચૂ�ટણી અરાજકતા અને અલગાવનો અરીસો ન બની ýય તે મહ�વનો
�
હતી તેના ભાગ �પે આ પગલુ� લીધુ� હતુ�. આમા� �યા�ય ધરપકડ ક� બળજબરી સે�સરિશપ લાદી દીધી. એક િવદેશી લેખક� પછીથી તે ઘટનાઓ પર પુ�તક મુ�ો છ�.
આ પણે (મી�સ ક� ગગનવાલા એ�ડ િહઝ અ�કલ, �લસ મેý�રટી આજ િદન સુધી નેપાલમા� ધમ�ના નામે કદી કોઈ ધા�ધલ થઈ નથી ક� �ક� �ીપુ� લોહી ધમ�ના નામે રેડાયુ� નથી
�
ઓફ વાચકોઝ) પોતાની સિવ�સમા ને �મોશનમા� ને ય�ગર
બેબીના� મેરેજમા�, એઝ વેલ એઝ વેવાઈને ઇ��ેસ કરવા
ભૂ�ડીભ�ખ ���લ�તાનીની ફાડમબાøમા� અટવાયેલા રહીએ છીએ, ને તેથી અિમતાભા ધ બુ�ા
�
ે
આપણા પાડોશી �ા�તો, પાડોશી દેશો િવશ ખાસ માિહતગાર રહ�તા નથી.
મૂઢમિત ગગનવાલા રો�ગલી બટ ફ�મલી માને છ� ક� ��ેýએ આપણા
મગજને બા�ધીને બો�સાઈ જેવુ� છોટ�� કરી દીધુ� છ� જેથી આપ�ં કૌતુક, આપણી
�વાભાિવક ઉ�સુકતા સ�ક�િચત થતી ýય અને પર�પર અિવ�ાસ ગ�ઠાતો હોય. ક�ટલા�ક લોકો માને છ� ક� એક સમયે સતયુગમા� ભારતમા� વૈભવની િનયત થયો છ�. તે રીતે અફઘાિન�તાન, �યાનમાર વગેરેના �ટા�ડડ�
�
ýય. તેથી પા�ક�તાન િવશ આપણને બેડબેડ િવચારો આવે ને ચીન િવશ ે રેલમછ�લમ હતી ને યુરોપના� લોકો નાગા�પૂગા ફરતા� હતા. ભારતના ટાઇમો, UTCથી અરધા અરધા કલાક �લસ–માઇનસથી ��થર કરાયા
ે
આપણને કોક ફોસલાવી ýય ક� ચીના તો �દર ખાય ને øવડા�નો મુખવાસ રાýઓ િવલાયત વગેરે દેશો ઉપર રાજ કરતા હતા. ભારતમા� સૂય�દય છ�. ફ�ત નેપાલમા �લસ પોણા કલાકનો �ટા�ડડ� ટાઇમ છ�; િહમાલયના
�
�
કરે. ચાલો, નેપાલ િવશ વોટ ડ� યુ નોવ? હોય �યારે (ને િવલાયતમા મધરાત હોય �યારે) િતિથ ક� તારીખ ગૌરીશ�કર િશખર ઉપરથી પસાર થતા રેખા�શ મુજબ UTC+5.45 ના
ે
ુ
ે
સન 1768મા� ગુરખા રાý ��વી નારાયણ શાહ� ખઠમ�ડ� નગર øતી બદલવાનુ� ભારતના પરા�મી રાýઓએ ચાલ કરેલુ� િહસાબ નેપાલી �ટા�ડડ� ટાઇમ ન�ી કરેલો છ�. યાને ભારત કરતા�
�હદ નેપાલી રા��ની �થાપના કરી. નેપાલ દુિનયાનુ� એકમા� જે મધરાતે તારીખ બદલવાનો િનયમ હø નેપાલનો િદવસ 15 િમિનટ વહ�લો ઊગે છ�!
ે
�
િહ�દુ રા�� છ�, અને તેની �વý આપણે ક�યાણ માિસકના� ચાલ છ�. સતયુગની આ મા�યતા ભારતમા� આસામમા સૂય� એક કલાક વહ�લો
�
િચ�ોમા ýતા હતા તેમ અજુ�નના રથની ધý જેવી ડબલ નીલે ગગન મનોહર લાગે પણ તેનો કોઈ ઊગે છ� અને �યા�ના ચાના બગીચાઓના ��ેજ
�ાએ�ગલવાળી છ�. ઉપરના �ાએ�ગલમા� સૂરજદાદાનુ� પુરાવો નથી. ક�ટલા�ક લોકો માિલકોએ �યા�ની ઘ�ડયાળો અનહો�ફિસયલી એક
િચ� છ� ને નીચેના �ાયે�ગલમા� ચા�દામામાનુ�. તે બે ક� તલે માને છ� ક� ��ેýએ ભારતની કલાક વહ�લા ટક ટક કરે એવુ� ગોઠવેલુ� જેથી કામદારો
�
િ�કોણ અને તેના� િચ�ો નેપાલના િહ�દુ અને બૌ� બે ફ�વરના બધા પુરાવાઝનો નાશ વધુ કલાક કામ કરે. આસામ સરકાર તે સમયને
મુ�ય ધમ�ની છડી પોકારે છ�. તે વાવટો લાલ ક� ક�સરી મધુ રાય કરી દીધો છ� ને મયૂરાસનને િવિધસર મા�યતા આપી ભારતમા� બીý �ટા�ડડ�
રંગનો છ�, જે નેપાલના રા��ીય Ôલ ‘લાલી ગુરા�સ ઉપાડીને રાતોરાત લ�ડન ભેગુ� ટાઇમ UTC+6.30 િનયત કરવાનુ� િવચારે છ� અથવા
�
(રોડોડ���ોન)’નો રંગ છ�. દુિનયામા બીý કોઈ દેશનો કરી દીધુ� છ�. કરી દીધો છ�. રા�સી િવ�તારવાળા ચીનમા� ફ�ત એક
વાવટો આવા આકારનો નથી. ભારતના િતરંગાની માફક દરેક હાલ િવ�ભરમા� એકવા�યતા સચવાય જ �ટા�ડડ� ટાઇમ છ�. તેના �માણમા� �ા�સ બાબલા જેવો
દેશનો �લેગ લ�બચોરસ હોય છ�, ��વ�ઝલ��ડનો અને વે�ટકનનો ચોરસ છ�. તે કારણે લ�ડન શહ�રના �ીિનચ િવ�તારના �થાિનક ગણાય પણ તેમા� 12 ટાઇમ ઝોન છ�. અને વાચકભાઈઓ
�
�
નેપાલમા િબ�મ સ�વત ચાલ છ�. નેપાલમા પણ નમ�તે કરવાની રસમ સમયને �િમત �માણભૂત સમય (UTC) ગણીને તથા ભાભીઓ, આપ ýણો છો ને, ક� ચીનમા� પણ બૌ� ધમ�
ે
છ�; �યા રા��ીય �ાણી ગાય છ� અને ગૌહ�યાનો િનષેધ છ�; વસતી 3 કરોડ તેની પૂવ� ક� પિ�મે આવતા રેખા�શે–રેખા�શે એકએક �ચિલત છ� ને તે ગૌતમા ધ બુ�ાનુ� એક નામ અિમતાભ છ�,
�
જેટલી છ�, જેની અરધોઅરધ �ý ખટમ�ડ�મા� વસે છ�. નેપાલ િવ�ના કલાકની વધઘટ કરીને તે તે �થળનો સમય ન�ી અને ભારતના બુ�ગયામા� બોિધ�� નીચે એમને ક�વળ�ાન
અિતદ�ર� દેશોમા�નો એક છ�. નેપાલમા 6000 જેટલી ýતના� Ôલ ઊગે છ� થયો છ�. રેખા�શ મી�સ લ�િગ�ૂડ અમે�રકામા� લાધેલુ�, અને 80 વષ�ની વયે ક�શીનગરમા� એમનો
�
�
અને 900 જેટલી ýતના� પ�ખી ઊડ� છ�. આજ િદન સુધી નેપાલમા ધમ�ના ચાર ટાઇમ ઝોન છ� ક�મ ક� દેશ અિત પહોળો દેહિવલય થયેલો, પરંતુ એમનો જ�મ તો શુ�ોધન
નામે કદી કોઈ ધા�ધલ થઈ નથી ક� એક� ટીપુ� લોહી ધમ�ના નામે રેડાયુ� નથી. છ�. ભારતમા� ઉ�ર �દેશના િમરýપુરમા�થી રાýને �યા માયાવતી રાણીની ક�ખે કિપલવ�તુ મુકામે
�
�
નેપાલી ભાષાના ક��યુટર ટાઇપનુ� નામ ‘�ીિત’ છ�! નેપાલમા ટાઇમ પણ પસાર થતા રેખા�શ મુજબ �ીિનચથી નેપાલમા થયેલો.
�
ુ
છટાદાર છ�. કઈ છટા? ચાલ રાખો. સાડા પા�ચ રેખા�શ પૂવ�મા� હોઈ UTCમા� જય અિમતાભ!�
આપણે ýણીએ છીએ ક� ભારતમા� િદવસ હોય �યારે અમે�રકામા� રાત +5.30 ઉમેરીને ભારતનો �ટા�ડડ� ટાઇમ
