Page 20 - DBNA 052821

¾ }ગુજરાત Friday, May 28, 2021 20
Friday, May 28, 2021 | 20

અનુસંધાન
�
આખરે એ બચી ગયો, પણ બ�ને પગ ગયા. લગભગ 1500 વષ� પહ�લા બ�ધાયેલા મહાબોિધ મ�િદરનુ� પુન:િનમા�ણ
����ા મલ�મા� કા�િતએ પોલીસ ક�સ કય�. એફ.આઇ.આર.મા� સુરેશ પર હ�યાનો ક�સ અનેક રાýઓ સમયા�તરે કરાવતા ર�ા. ઓગણીસમી સદીમા� બમા�ના રાýએ
કરવામા� આ�યો કારણ ક� એનો ઇરાદો તો ખૂન કરવાનો જ હતો. �પલી માટ� પણ આ મ�િદરનુ� પુન:િનમા�ણ કરા�યુ� અને �તે િ��ટશ પુરાત�વ સમાજનો
�
માણસ હતા. અનેક નવા વાતા�કારોને �ો�સાહન આપનાર �ોકરે સુરેશ હ. તો બ�ને પુરુષો ગુમાવી બેસવાનો સમય આ�યો.પિત જેલમા અને અપ�ગ �ેમી પણ આ પુન:િનમા�ણમા� ફાળો ર�ો. આજે થાઇલે�ડના રાýની ઉદારતાને
ýશીના �થમ વાતા�સ��હ ‘�હ�વેશ’ની ��તાવના લખેલી એ ઘટના પછીના� પથારીમા�. એણે વચલો ર�તો કા�ો. વ�ે પડીને સમાધાન કરાવી આ�યુ�. કારણે આ મ�િદરના િશખર પર સોનાનુ� પડ ચડાવવામા આ�યુ� છ�. સદીઓથી
�
�
�
વષ�મા ચચા�નો િવષય બની હતી. 1946-50ના ગાળામા પ�નાલાલને ટીબી કા�િતએ વચન આ�યુ� ક� એ ભિવ�યમા� �યારેય �પલીની સામે ýશે પણ નહીં �ીલ�કા, િતબેટ, કઝાિખ�તાન, ક�બો�ડયા, િવયેટનામ અને ચીનના િભ�ુઓ
�
થયો ને એ લોનાવલા હવાફ�ર માટ� ગયા �યારે �ોકરે મદદ કરેલી. બદલામા સુરેશે એફ.આઇ.આર. પાછી ખ�ચી લીધી. લવ �ાએ�ગલનો �યારેક અને શાહી પ�રવારના સ�યો બોિધગયા આવે છ�. જે �થળ� બૌ� ધમ�નો
આપણામા�થી ઘણા હાઇ�ક�લમા �ોકરની બે વાતા�ઓ (અથવા કોઇ એક આવો �ત પણ આવે છ�.� �સાર થયો.
�
અવ�ય) ‘ઊભી વાટ�’ અને ‘ગુલામદીન ગાડીવાળો’ ભ�યા હોઇશુ�. �યવહાર આ તીથ�યા�ીઓને આ મ�િદરમા� અ�લોઅ�લ બુ� જેવી દેખાતી �િતમા
øવનના �સ�ગોને વાતા��પ આપવામા� �ોકર પણ માહ�ર હતા. ‘ઊભી માયથોલોø કોતરાયેલી ýવા મળી. (એવુ� અનુમાન કરવામા� આવે છ� ક� આજે આ
વાટ�’મા� કપૂરચ�દ શેઠની દુકાને ગરીબ બાઇ ભીખ માગવા આવી છ�. શેઠ એનુ� મ�િદરમા� જે �િતમા છ�, તે દસમી સદીમા� બનાવવામા આવી હતી. આ �થળના
�
�
અપમાન કરીને કશુ� આપતા નથી. એ બાઇના વેણ શેઠને બાની યાદ અપાવે િસ�ાથ અહીંની ક�દરતી સુ�દરતાથી આકષા�યા હતા. આ �થળની પાસે નેરંýરા પુન:િનમા�ણમા� ��ેø પુરાત�વિવ� એલે�ઝા�ડર કિન�ગહામે મહ�વની
�
છ�. બા લોકોનુ� ઘરકામ કરતી ને કપૂરને ઉછ�રતી. શેઠ બાઇની પાછળ પૈસા (ફા�ગુ) નદીના �કનારે ઉરુવેલા નામનુ� ગામ હતુ�. એ ગામને પહ�લા સ�બોિધ, ભૂિમકા અદા કરી હતી. તેમને દસમી સદીનુ� આ િચ� ખ�ડ�રમા� મ�યુ� હતુ�, તે
�
લઇને ઊભી વાટ�-બýરે દોડ� છ�. બાઇને વીનવે છ� : ‘મારી મા! ભૂલ થઇ, તે પછી મહાબોિધ અને છ��લે અઢારમી સદીમા� બોિધગયા નામ આપવામા� પછી તેમણે એને મ�િદરમા� �થાિપત કયુ�.) ચોથી સદીમા� �ીલ�કાના રાýઓએ
ં
માફ કર… લે આ લેતી ý…’ બાઇ કહ� છ� : ‘તારી તો કોડીય મને ન ખપે!’ આ�યુ�. તીથ�યા�ીઓ માટ� અહી એક મઠ બનાવડા�યો, પણ તેરમી સદીમા� આ મ�િદરની
�
�ોકરની ‘લતા શુ� બોલે?’ ને ‘નીલીનુ� ભૂત’ વાતા�ઓને િવવેચકોએ રાજક�માર િસ�ાથ પીડા, દુ:ખનુ� મૂળ કારણ શોધવાનો મ�મ િનણ�ય કરી મુ��લમ લૂ�ટારાઓએ તોડફોડ કરી. તે પછી બ�ગાળના પાલ રાýઓએ તેને
�
�
સમયથી પણ આગળની ગણાવીને વખાણેલી. ઉ.ý.એ કહ�લુ� ક� મા�સ�ની લીધો હતો. તેમના લ�ન થયા� �યા સુધી એ ��યુ, મા�દગી અને ��ાવ�થાથી પુન:િનિમ�ત કરવાના �ય�નો કરવા છતા આખરે લોકો આ �થળને િવસરી
અસર હતી �યારે �ોકર કોઇકનો �ભાવ ઝીલીને ýતીયતા અને મનોભૂિમની અýણ øવન ø�યા હતા. આ બધી બાબતો �ગે ýણી તેમને આઘાત લા�યો ગયા. ýક� બુ�ે ક�ા અનુસાર, બધુ� જ ન�ર હોય છ� અને હવે આ �ાચીન
સફળ વાતા�ઓ લઇને આ�યા છ�. ‘લતા શુ� બોલે?’મા� લતા ને સુરેશ આદશ� અને એક િદવસ તેઓ પોતાની પ�ની અને નવýત સ�તાનને �યø અનેક øવનરીતને પુન:િનિમ�ત કરવામા� આવી છ� અને બોિધગયાનુ� �ારંિભક ગૌરવ
દ�પતી છ�. લતા િમ� િનરંજન તરફ ખ�ચાય છ�. �ક�િતનો િવજય થાય છ� ને વષ� સુધી જ�ગલમા� તપ�વી બની ભટકતા ર�ા અને તેમને લોકો ગૌતમ નામે પુન: પાછ�� ફયુ� છ�. �
િમ��ોહની વેદનાથી િનરંજન મુ�બઇ છોડીને જતો રહ� છ�. લતા-સુરેશ િસવાય ઓળખવા લા�યા. પોતાની તપ�યા�મા� ભ�ગ ન પડ� તે માટ� તેમણે ખાવાપીવાન ુ�
એનુ� કોઇ નથી, તોય એ સુરેશને જણા�યા િવના જતો રહ� છ�. સુરેશ લતાને પૂછ� પણ �યø દીધુ� અને અ�ય�ત નબળા થઇ ગયા. એ વખતે સુýતા નામની એક SCI-લ���
છ� ક� િનરંજને આવુ� પગલુ� ક�મ ભયુ� હશ? �યારે વાતા�નુ� છ��લુ� વા�ય આવે છ� : મિહલાઓ એમને થોડ�� દૂધ અને મધ આ�યા જેનાથી તેમની શારી�રક ��થિતમા �
ે
‘પણ, લતા શુ� બોલે?!’ ‘નીલીનુ� ભૂત’મા� પુરુષોની લ�પટતા અને દા�િભકતાનુ� ફરક પ�ો. થોડા િદવસ પછી તેઓ પીપળા નીચે બેસીને �યાન ધયા� બાદ તેઓ (ખ�ાસ) ચ���હણ (ભારતમા� પૂવ� ભાગમા� દેખાશ) (2) 10 જૂન – ક�કણાક�િત
ે
કલા�મક આલેખન છ�. ‘બા’ અને ‘ક��ડી’ જેવી વાતા�ઓમા� આદશ� અને િનવા�ણ પા�યા અને બુ� બ�યા. (ખ�ડ�ાસ) સૂય��હણ (ભારતમા� નહીં દેખાય) (3) 19 નવે�બર – �િશક
પ�રવત�નના સ�ક�તો છ�. ગુજરાતી વાતા�મા� �વ�પ, રીિત, િવષયોમા� ’55 પછી ઇ.સ. પૂવ� �ીø સદીમા� સ�ાટ અશોક� આ જ�યાએ વ÷સન એટલે (ખ�ડ�ાસ) ચ���હણ (4) 4 �ડસે�બર – પૂણ� (ખ�ાસ) સૂય��હણ.
�
ુ�
પ�રવત�નો આવે છ�, પરંતુ �ોકર તો છ�ક 2000 સુધી લખતા રહ�લા. 2006મા� ક� હીરાજ�ડત આસન �થા�ય. તેમના� એક પ�નીને પિતના બૌ� ધમ�ના સૂય��હણ અને ચ���હણને આપણે �યા ખગોળીય ઘટના કરતા� વધારે
�
�
97 વષ�ની વયે પૂનામા� દીકરાને �યા ગુલાબદાસ �ોકરે દેહ�યાગ કય�. આકષ�ણથી એટલી ઇષા થઇ ક� એણે એ પિવ� ��ને કાપી ના�યુ�. સદનસીબે, અશુભ ���ટકોણ સાથે ýવામા આવે છ�. બાર રાિશઓના ýતકો પર �હણ
�
અશોકની પુ�ી સ�ઘિમ�ા આ ��ના ક�ટલાક છોડ �ીલ�કા લઇ ગઇ હતી અને જુદી જુદી રીતે અસર કરે છ�, તેવુ� શા��ોમા િવધાન છ�. �યોિતષશા�� અને
�
�
��મા� ���યુ� ગુલાબ એણે એક છોડ બોિધગયા પાછો મોકલા�યો. આજે એ ��ની ચોતરફ ઇ.સ. પુરાણોમા� �હણ સમયે ખાવા-પીવા� અને �ઘવાના સમય પર ક�ટલાક ખાસ
�
પૂવ� 100મા� બનેલા રેતીના પ�થરોની દીવાલ છ�, જેના પર સૂય�દેવ અને માતા �િતબ�ધો લાદવામા આવે છ�, કારણ ક� તે સમયે શરીર તેના દુ��ભાવ હ�ઠળ
દુખતા હોવાથી કા�િત પોતાની રોજની આદત કરતા� અવળી રીતે સૂતો હતો. લ�મીના િચ�ો દોરેલા છ�. તેના પર સે�ટોર અને ઊડતા ઘોડાના િચ�ો પણ છ�, હોય છ�. આ બાબતોને બાજુ પર મૂકીને િવચારીએ તો અવકાશિવ�ાનીઓ
�
ઓશીકા� ઉપર એણે પગ રા�યા હતા. ધા�રયાના �હારથી એના બ�ને પગ જે યુનાની �ભાવને દશા�વે છ�. ઇ.સ. પૂવ� 300મા� બનેલી �ેનાઇટની દીવાલો અને ખગોળરિસકો માટ� ‘�લડ મૂન’ વા�તવમા અિવ�મરણીય ઘટના બની
�
કપાઇ ગયા હતા. ગામલોકો ભેગા થઇ ગયા�. કા�િતને હો��પટલ ભેગો કય�. પર બાજ અને કમળના Ôલોના િચ�ો છ�. રહ�વાની છ�.