Page 11 - DIVYA BHASKAR 051322
P. 11
Friday, May 13, 2022
આજ કવળ સ�ા �ા�ત કરવાનો રામનવમી એટલ ે
ે
�
ઇરાદો રાખીન જ પ�પલટો
ે
કરનારા �વાથી� રાજકારણીઓના
ે
ે
�
ખલ રોજ �વા મળ8 છ. �યારે
�
ુ
�
�
ુ
ે
�
પણ પ�પલટો થાય �યારે ‘શરમ’
નામની ��યત મ�યવાન ચીજ ભારતીય સ�કિતન બસત વષ�!
�
ૂ
નાશ પામતી હોય છ �
ે
ુ
�
ુ
�
ુ
ુ
�
ુ
ે
ે
�
ુ
�
ે
ે
�
�
યયાિત કોણ હતો? એના િપતાન નામ નહષ હત. નહષ પરરવાનો પૌ�
ુ
ઉ પિનષદના ઋિષ કરુણાવાન હતા તથી કનોપિનષધમા� ��ય જવી હતો. દવયાની લ�ન પછી શિમ�ઠાન દાસી તરીક� સાથ લઇ ગઇ. યયાિત સમાન હો.’ માનવીએ જ જ ગરબડ-ગોટાળા ક ગનાઓ કયા તવા જ ગનાઓ
ગહન બાબતન પણ લોકિશ�કની માફક કથા �ારા સમýવ છ.
�
ે
�
ે
ે
�
ુ
ુ
ે
દવોએ પણ કયા છ. બધા જ ગના ��ય છ. ગનગારોના� નામ ýણવા છ?
�
�
ે
ે
�
ે
�
ુ
ે
ે
રામનવમીના િદવસ આદરણીય મોરા�રબાપુએ ફોન પર શિમ�ઠાના �મમા પ�ો તથી �ોધે ભરાયલા દવયાનીના િપતા શ�ાચાય યયાિતન ે સૌ�થમ ગોપીક��ણ એવા યશોદાન�દન ક�ણને યાદ કરવા પડ�! પછી િવ�ાિમ�,
ે
�
ે
�
�
�
ે
�
ે
ુ
ુ
ે
�
�
ુ
�
�
�
�
ે
ૂ
શભકામના પાઠવી, �યાર મ એક જ વા�યમા� મારી આભારની લાગણી �ગટ ત�કાળ ઘડપણ �ા�ત થાય એવો શાપ આપેલો. યયાિતના પ� પરએ પોતે શાપ મનકા, રાý દ�યત, શકતલા, સયદવ, કતી, દવરાજ ઇ��, રાý શાતન,
�
ે
ુ
ુ
ુ
ે
કરી : ‘બાપ! રામનવમી એટલ ભારતીય સ�કિતન બસત વષ!’ વાતચીત પરી! માથ લઇન િપતાને યૌવનની ભટ આપી હતી. શ�ાચાય� પાસ સøવની િવ�ા રાણી સ�યવતી, િવિચ�વીય ઇ�યાિદ...યાદી છક પ�ય ઠ�રબાપા સધી લબાય
�
ે
ુ
�
�
�
ે
�
ુ
ુ
ે
ુ
�
ુ
ે
ે
�
ૂ
ૂ
�
�
ે
ે
ુ
�
ે
માણસ ��ય પામ ત �ણે ખરખર ‘સમળી �ાિત’ થતી હોય છ. એ એક હતી. શ�ાચાય દાનવોના ગર�થાને હતા. દવોના ગર �હ�પિત હતા. એમના તમ છ.
�
ુ
ે
ુ
ુ
ુ
ે
�
ૂ
ુ
�
ૂ
ે
�
ુ
�
ુ
�
ુ
�
�
ુ
ૂ
�
ે
�
ે
�
એવી �ણ છ, �યાર �થળ �ખ પ�નુ મખ ýઇ શકતી નથી. એ �ણે �થળ પ�ન નામ કચ હત. સøવની િવ�ા �ા�ત કરવા માટ કચ શ�ાચાયન �યા ગયો પરમે�ર અન માનવીન ýડનારી બાબત ‘આક�િત’ છ. કનોપિનષદના
ુ
�
ે
ુ
�
�
ુ
ે
�
ે
ૂ
ુ
ે
ે
ુ
કાન �વજનોનુ �દન સાભળી શકતા નથી. એ �ણે �થળ નાક �ારા �ાસ અન ે �યાર ગરપ�ી દવયાનીના �મમા પ�ો. દવયાની તજ��વની પ�ી હતી. ઋિષએ કહલી વાતા આપણી આક�િતની વાતા છ. ઇ�ર સજલા માનવ કરેલો
�
ે
�
�
�
�
ે
ુ
�
ે
�
ુ
ે
�
�
ુ
ે
ે
ઉ��વાસની અવરજવર બધ પડી ýય છ. બરાબર એ જ �ણે ડો�ટર ગરપ�ી દવયાની સાથ કચનો �મસબધ શ� થયો. દવયાનીએ કોઇ પણ ગનો �માથી પર નથી. અહકારથી બચવાન છ અન ઇરાદાઓને સખણા
ુ
�
ે
�
�
ુ
ે
્
�
ુ
�વજનોને કહ છ : ‘ચદભાઇ is no more!’ કચને ઘણી વાર દાનવોના �ાસથી બચા�યો હતો. આ ઘટનાના રાખવાના છ. હા, ��યની �ણે બધ જ ખતમ!
ુ
�
�
ુ
�
�
ુ
�
ુ
�
ુ
ુ
ખરી �ખ એટલ �ખ પાછળની �ખ! આધારે ક.મા. મનશીએ સદર નાટક લ�ય હત. એ નાટકમા� }}}
ુ
�
�
ે
ે
ુ
�
�
ખરા કાન એટલ કાન પાછળના કાન! િવચારોના એક યાદગર વા�ય હત : ‘ઇ��ાણી ઇ��ાસનન વરી છ, ઇ��ને પાઘડીનો વળ છડ �
ે
�
�
�
�
ં
�
એક જ �ણમા કવી �ાિત! બાø પલટાઇ ýય છ. નહી.’
ં
ે
�
��યની �ણે થતી એ �ાિતની કથા કનોપિનષદમા� ઋિષ �દાવનમા � આજે કવળ સ�ા �ા�ત કરવાનો ઇરાદો રાખીન જ �યારેલાલø મર �મ મ દીવાન હ ઔર
ે
ે
ે
�
�
�
�
ુ
ે
�
ે
�
�
�
વાતા �ારા સમýવ છ. સાભળો : પ�પલટો કરનારા �વાથી રાજકારણીઓના ખલ રોજ ýવા મઝસ શાદી કરન ક િલએ દબાવ ડાલ રહ હ, �
ે
�
ે
ે
ુ
�
ે
ુ
�
�
ૈ
દવાસર સ�ામ થયો �યાર દવોમા ભાર અિભમાન થય. ગણવત શાહ મળ છ. �યાર પણ પ�પલટો થાય �યાર ‘શરમ’ નામની લ�કન મ કતઇ તયાર નહી હ �ય��ક
�
�
ે
ે
ે
ે
ં
�
ુ
ે
ુ
ે
�
�
�
�
ૂ
ે
પ�રણામે પરમા�માએ ય�નુ �પ ધારણ કયુ. ય� બનલા અ�યત મ�યવાન ચીજ નાશ પામતી હોય છ. લાખો-કરોડો ઉ�, �ાન, િશ�ા ઔર નન-ન�શમ ભી વ ે
�
�
ૈ
�
�
�
ે
�
પરમા�મા, સૌ�થમ અ��નદવ પાસ ગયા. (‘અ��ન’ માટ � વષ� પહલા આજનો ટ�ાર માનવી (હોમો-ઇર��સ) ��વી પર બ ે મર લાયક નહી હ! �
ે
ે
ે
ે
ં
�
ુ
ઉપિનષદમા શ�દ છ.) અ��નદેવ ય�ને ક� : ‘હ ધાર તો સમ� પગની મદદથી ચાલતો થયો! આવ બ�ય પછીની બધી મન ગા�ધી
ુ
�
�
�
�
�
�
�
�
�
�
ે
�
�
�
ુ
ુ
�
ુ
��વીને એક જ �ણમા બાળીન ભ�મ કરી નાખ.’ ય� અ��નદવ સામે એક સદી સદીઓ માનવીના સારામાઠા ઇરાદાઓની ન�� : ‘India Today’ની િહદી આ�િત (તા. 19 જન,
ે
�
ુ
�
ે
ે
ૂ
�
�
તણખલુ મ�ય અન ક� : ‘આ તણખલાન બાળી મકો.’ અ��નદેવ બધા �ય�નો સદી ગણાય. બધા કા�યો, મહાકા�યો, નાટકો 2013 પાન-18)મા �ગટ થયલી આ િવગત મનુબહન
ુ
ુ
�
ે
ે
ૂ
ે
�
�
ૂ
ે
�
�
ુ
�
�
�
ે
�
ે
કયા, પણ તણખલ તો ન જ બ�ય! �યાર પછી ય� વાયદવ પાસ ગયા. (પવન ઉપરાત નવલકથાઓ, નવિલકાઓ, ટીવી ગાધીએ તા. 1 ý�યઆરી, 1947ના િદવસ િબહારના
ુ
ુ
�
ે
ુ
�
ુ
�
�
માટ ઉપિનષદમા ‘માત�ર�ા’ શ�દ �યોýયો છ.) માત�ર�ાએ ગવભર ય�ને િસ�રયલો ક પછી લઘકથાઓ આખરે �ીરામપુર મકામ લખલી ડાયરીના આધારે �ગટ
�
�
ે
ુ
ે
ે
�
ૂ
�
ુ
ક� : ‘હ ધાર તો ��વી પર પડ�લી બધી જ વ�તઓ ઉખેડી મક અન ગમે �યા � તો માનવીય આક�િતની જ નીપજ થઇ હતી. �યારલાલ એ ગાધીøના સ�ટરી
�
�
�
ુ
�
ુ
ે
�
ે
ે
�
પહ�ચાડી દ�!’ ય� વાયદવ સમ� તણખલ મ�ય. માત�ર�ા એ તણખલાન ે ગણાય. માનવીય ઝખનાઓના હતા. એમણે ગાધીøના આખરી વષ�મા �
ુ
ૂ
ે
ુ
�
ુ
ે
�
�
�
�
ુ
હલાવી પણ ન શ�યા! વાયદવન અિભમાન ઊતરી ગય! � ુ ઉ�ગારો, �ફ�મો ક નાટકો બનલી ઐિતહાિસક ઘટનાઓના આધારે
્
ે
ુ
�
ે
ે
ે
�
�
ે
�
ે
છવટ િનરાશ થઇન બધા દવો ઇ�� પાસ ગયા અન આપવીતી સભળાવી. �ારા �િતઘોષ પામતા ર�ા ‘પણાહિત’ મથાળ ચાર મહા�થો
�
�
�
�
ૂ
ે
ે
દવરાજ ઇ�� પોતે ય� પાસ ગયા, પરંત ય� ત�કાળ �તધાન થઇ ગયો! છ! વદને અ�યત મૌિલક લ�યા છ, જમનુ દ�તાવø મ�ય
�
�
�
ુ
ે
ૂ
ે
�
ે
�
�
ે
�
ે
�
દવરાજ ઇ�� �યા જ ઊભા ર�ા. ય� �તધાન થઇ ગયો, �યાર જ અ�યત શ�દ છ : ‘આક�િત.’ ઘ� છ. એમના બહન ડો. સશીલા
�
ુ
ં
�
�
�
ુ
�
�
ે
ે
�
ે
ે
સદર એવી િહમાચલકમારી ઉમાદવી ત �થાન �ગટ થયા! દવરાજ ઇ�� પર વિદક ઋિષ ન�યર પણ મનુબહન પર લ�ન
ૈ
ૈ
ે
�
ુ
ે
ુ
ે
ે
�
ે
ે
કપા કરીને ઉમાદવીએ ક� : ‘જ ય� અ��નદવ અન વાયદવન મ�યો હતો, ત ે પરમા�માન �ાથના કરે માટ દબાણ કયુ હત.
�
ે
�
ે
�
�
�
ુ
ે
ુ
ે
ે
તો પરમા�મા પોતે જ ય�નુ �પ ધારણ કરીને અ��નદવ તથા વાયદવન મળવા છ : ‘હ પરમિપતા! ગાધીøના 100 Ôટ િ�જયા
�
�
�
�
ે
ગયા હતા. એ તો પરમા�માની લીલા હતી! પર�� એવા પરમે�ર ��ય લોકોને અમારી આક�િત સમાન ધરાવતા વતળમા આ ઘટનાઓ
ુ
�
�
�
�
િ�યભાવના તો હોય છ, પરંત કોઇ એમને ઓળખત નથી. એમને રટવાથી, હો. અમારા �દય બની હતી!
�
ુ
ુ
�
ુ
�
�મરણ કરવાથી ક ભણવાથી પોતે ���ાની થઇ ગયા એમ માનવ એ તો ýતન ે સમાન હો. અમારો મ�
�
છતરવા બરાબર છ. તપ, દમન અન સ�યપાલન �ારા જ ��િવ�ાની �ા��ત
�
ે
�
�
�
�
થઇ શક છ. પરમે�ર તો સ�ય�વ�પ છ અન એમની �ા��ત માટ સ�યની સાધના
ે
�
�
�
કરનારા લોકો જ પર��ને પામી શક છ. આમ, પર��ની �ા��ત માટ સ�યની
�
�ડી અન કઠોર સાધના જ�રી છ�.’ િહમાચલકમારી ઉમાદેવીએ પોતાની વાત
ે
�
�
પરી કરી. મોિતયાન ઓપરેશન થાય પછી માણસન ���ટ તો �ા�ય થાય છ,
ૂ
�
ુ
ે
�
ુ
�
�
�
પરંત øવન���ટ �ા�ત થતી નથી. વષ 1949-50મા િવનોબાøનો િનબધસ�હ
�
ુ
ે
�
ં
ે
‘øવન���ટ’ �ગટ થયો તમા �ારભ કોરા પાન પર િવનોબાન એક િવધાન �ગટ
�
ુ
�
થય છ : ‘�ાન કરતાય ���ટનુ મહ�વ વધાર છ. (યાદદા�ત પરથી). ઘડપણમા�
�
ે
�
�
�
ુ
ુ
�
�
ે
ુ
�
કાનની બહરાશ કનડ� �યાર શ બન છ? બહરો માણસ ઘ�ઘાટ િસવાય બીજ ગમાવ ે
ે
�
છ શ! આસપાસ અટવાતો કોલાહલ ખરી પડ� પછી �દરનો ‘શાત કોલાહલ’
�
�
�
ુ
ુ
�
�
ે
�
ુ
સભળાતો થાય ખરો?’ (કિવ રાજ�� શાહના એક કા�યસ�હન મýન નામ છ :
�
�
�
�
ૂ
ે
�
ે
‘શાત કોલાહલ’) ઘડપણને દર ઠલવાની ઘલછા ચ�વશી રાý યયાિતન વળગી
�
હતી. આપણી ભીતર સળવળતો યયાિત, ‘એ��ટ-ઓ��સડ�ટ’ દવાઓની ગોળી
�
ગળીન ઘડપણને પાછળ ઠલવા માટ ફાફા મારતો જ રહ છ. ઘડપણને પાછળ ઠલી
ે
�
�
�
�
�
�
�
�
�
શકાત નથી. ઘડપણનો �વ�થ �વીકાર એ જ ખરી øવન���ટ છ કારણ ક એમ
ુ
ુ
ુ
�
�
�
�
ુ
કરવામા ��યનો સહજ �વીકાર રહલો છ. ��ય øવનનુ દ�મન નથી, િમ� છ. �