Page 18 - DIVYA BHASKAR 042222

Friday, April 22, 2022 | 18

ે
‘તમે �ાજવાના એક પ�લામા� દુિનયાભરના લોકોનુ� ડહાપણ મૂકો અન બીý પ�લામા� એ એના િપતા અને સાવકી માની સાથે રહ�તી હતી. દુ�ટ �વભાવની સાવકી મા
છોકરી સાથે ખરાબ વત�ન કરે �યારે એ ઘરમા�થી બહાર ચાલી જતી અને જુદી
બાળકની િનદ��તા મૂકો – બીજુ� પ�લુ� જ ભારી રહ��ે.’ જુદી ચીý ભેગી કરવા લાગતી, જેથી એને રડવુ� ન આવે. બાળકો આપણને
ે
શીખવ છ� ક� િનદ�� આન�દ મેળવવાની આદત દુ:ખની દવા બની શક�.
હથેળીમા� Ôલો ઝીલવાનો �ન�દ દૂિધયા દા�ત પડ� પછી એનુ� િખલિખલાટ હા�ય વધારે ખીલી ઊઠ� છ�. પત�િગયા�ને
બાળકની �ખમા� ýતા� જ િનદ��તાનો અથ� સમýય છ�. કોઈ બાળકના
ýઈ બાળક િવચારે – ‘મારી પાસે એના જેવી પા�ખો ક�મ નથી?’ બીø જ �ણે
એ ýતે પત�િગયુ� બની પત�િગયા�ની પાછળ દોડવા લાગે છ�. બાળકો કોઈ પણ
ýતના અભાવથી પીડાતા� નથી. એમને એમની પાસે શુ� નથી એની ખબર જ
�
ò ¯ રેક કોઈ ��ય ýતા� જ મન ઝળા�હળા થઈ ઊઠ� છ�. હ�દરાબાદમા� આ�યુ� હતુ�. એ �રસચ�નો હ�તુ બાળકોના આ �કારના શોખ પાછળ રહ�લા નથી હોતી. એમને મન તો સમ� સ���ટ એમની માિલકીની છ�.
એક માતાના દીકરો અને દીકરી કોલેજમા� ભણવા બીý� શહ�રમા� ગયા�.
�
અમારા ઘરની કોલોનીમા� િબ�ડરે દરેક ઘરની �ગણા જેવી
બાળમાનસન સમજવાનો હતો. જુદી જુદી વયના� બાળકોની વાતોમા�થી
ે
ખુ�લી જ�યામા ��ો વા�યા છ�. એ ��ો િવકસીને �ચા� થઈ ýણવા મ�યુ� ક� મોટા ભાગના� બાળકો નયા� આન�દ માટ� અને ક�તૂહલ�િ�થી સ�તાનોના �મમા સાફસૂફી કરતી વખતે માએ એમના� બધા� જૂના� રમકડા� ફ�કી
�
�
�
�
ગયા� છ�. વસ�ત બેસે પછી એમા� આછા ગુલાબી રંગના� ઢગલાબ�ધ Ôલો ખીલ ે ચીý ભેગી કરતા� હતા. મા� નવ વ��ની એક છોકરીએ અલગ કારણ આ�યુ�. દીધા�. સ�તાનો વેક�શનમા� ઘેર આ�યા�. એમણે નાનપણથી સાચવી રાખેલા �
છ�. સુગ�ધ િવનાના� Ôલો આખો િદવસ �� પરથી ખરતા� રહ� છ�. એ કારણે રમકડા� ýયા� નહીં એથી બ�ને ઉદાસ થઈ ગયા�. માને સમýયુ� ક� એણે
બધા� ઘરની સામે Ôલોની િબછાત થઈ ýય. ઘણા મકાનમાિલકોને Ôલોનો સ�તાનોને મોટા� થઈ ગયેલા માની લેવાની ભૂલ કરી છ�. બાળકોની
�
‘કચરો’ અકળાવે છ�. િનદ��તા જળવાઈ રહ� એ ýવાની જવાબદારી માતાિપતા-
અમારી સામેના ઘરની કામવાળી સવાર-સા�જ �ગ�ં વાળવા આવે છ�. ડ�બકી વડીલો અને િશ�કોની છ�.
સાવરણાથી વાળવાન પૂરુ� કરે તે પહ�લા Ôલો ફરી ખરવા લાગે. થોડા િદવસ એક બહ�ને આખી િજ�દગી �ાથિમક શાળાના બાળકોને
�
�
ુ�
પહ�લા કામવાળીની સાથે એનો પા�ચેક વ��નો દીકરો આ�યો. �� પરથી ખરતા� વીનેશ �તાણી ભણા�યા. િન�� થયા� પછી એમણે એક ઇ�ટર�યૂમા� ક�ુ� :
�
�
Ôલ ýઈ એને મý આવી ગઈ. એ ��ની ડાળીઓને �યાનથી ýતો હતો. Ôલ ‘બાળકોની િનદ��તાનુ� ર�ણ કરવુ� મોટ�રા�ઓની જવાબદારી
�
�
નીચે પડતુ� દેખાય તે સાથે એને હથેળીમા ઝીલવા અહીંથી �યા દોડાદોડી કરતો છ�. ýક� એ કામ સહ�લુ� નથી. મોટા થયા પછી આપણે બાળસહજ
હતો. ઉ�સુકતાથી ýયા કરતો ક� કઈ ડાળી પરથી કઈ જ�યાએ Ôલ ખરશે. િનદ��તા ગુમાવી બેસીએ છીએ અને બાળકને બાળક તરીક� ýતા�
�
પછી એને હથેળીમા ઝીલવા સાવધાન થઈ જતો હતો. Ôલ હથેળીમા પડ� નથી. ઘણા� લોકો એમને થયેલા કડવા અનુભવો પરથી માની લે છ� ક�
�
�
તે સાથે એ �સ�ન થઈ ઊઠતો હતો. એની િનદ�� રમત, ત�મયતા, સામા�ય આ દુિનયામા કશુ� જ િનદ�� હોઈ શક� નહીં. એમને બાળકોમા� પણ િનદ��તા
બાબતમા�થી આન�દ મેળવવાના ઉ�સાહમા�થી મને જગતના� બધા� બાળકોનુ� દેખાતી નથી.’
ુ�
બાળપણ દેખાય હતુ�. એણે ઝીલેલા Ôલો કપડામા� બા�ધી એ પોતાની સાથે લઈ વત�માન સમયમા� ટ�કનોલોøની અસરમા� એક સમયનુ� બાળપણ
�
�
ગયો, ýણે મોટો ખýનો હાથ લા�યો હોય. વધારે પડતુ� સો�ફ��ટક�ટ થઈ ગયુ� છ�. છતા કોઈ પણ સમયનુ� બાળક એના
મોટા થયા પછી એવો િનદ�� આન�દ, એવુ� ક�તૂહલ અને નાખી દેવા િવ�મયલોકમા�થી બાકાત રહી શકતુ� નથી. કોઈએ સરસ વાત કરી છ� :
જેવી બાબતમા�થી મý શોધવાની સહજતા �યા� ખોવાઈ જતી હશ? ‘તમે �ાજવાના એક પ�લામા દુિનયાભરના લોકોનુ� ડહાપણ મૂકો અને
�
ે
�
આપણામા�થી ઘણા�એ નાનપણમા� એવા ‘ખýના’ ભેગા કયા� બીý પ�લામા બાળકની િનદ��તા મૂકો – બીજુ� પ�લુ� જ ભારી રહ�શે.’
ે
હશ. ýતભાતના રંગ અને આકારના કા�કરા, દ�રયાકા�ઠ� રજનીશøએ ક�ુ� છ�: ‘આપણે બાળક જેવા િનદ�� રહી શકીએ
�
વીણેલા શ�ખલા-છીપલા, ભાઈબ�ધો પાસેથી રમતમા� øતેલી તો આપણો �તરા�મા øવનભર િનદ�� રહ�શે.’
�
�
લખોટીઓ, દેશ-િવદેશની �ટ�કટો, જુદા જુદા કાડ�ઝ, અલગ શાણા માણસો કહ� છ� તેમ જગતને બાળકની િનદ�� નજરે
અલગ છાપની માિચસો, વગ�ખ�ડમા�થી ભેગા કરેલા ýઈએ, બાળકની િનદ�� િહ�મત સાથે પડકારોનો સામનો
ચોકના ટ�કડા, ચોપડીની વ�ે સૂકવેલા Ôલો અને પા�દડા�, કરીએ, બાળકની િનદ�� ત�પરતા સાથે સ���ટને �ેમ કરીએ
�
જૂના િસ�ા, ર�ાબ�ધનમા� બહ�ને બા�ધેલી રાખડીઓ, અને બાળક જેવી શુ� મનો�િ�થી દુિનયાના� જખમોની
રંગબેરંગી બ�ગડીના ટ�કડા... આ યાદી જેટલા� બાળક સારવાર કરીએ. આપણામા� રહ�લા બાળકને વય�ક થવા
તેટલી લા�બી થતી જશે. ન દઈએ. આપણામા� બાળક øવતુ� રહ�શે તો કોઈ પણ
�
�
થોડા� વ�� પહ�લા અમે�રકાની એક યુિનવિસ�ટીના �મરે �� પરથી ખરતા� Ôલોને હથેળીમા ઝીલવાનો આન�દ
ચાઇ�ડ સાયકોલોø �ડપાટ�મે�ટ �ારા બાળકોમા� જુદી માણી શકીશુ�.
જુદી ચીý ભેગી કરવાના શોખ પર �રસચ� કરવામા�
અનુસંધાન
માટ� જબરો પ�પાત છ�. પા�ક�તાનમા� ઇમરાન ખાન ટ�યા નહીં, પણ ખસી L.નો માહોલ બની ગયો હતો અને લિલત મોદીએ બી.સી.સી.આઈ. માટ�
િવચારોના ��દાવનમા� ગયા એ ગૌણ છ�, પરંતુ મહ�બૂબ ઉલ હક લા�બુ� ø�યા હોત, તો પા�ક�તાની �ર�ક �ી િબઝનેસ મોડલ બનાવી આ�યુ� ક� જેના થકી બી.સી.સી.આઈ.ના
અવદશા છ�ક આવી ન હોત એ વાત ન�ી! આિથ�ક ભિવ�યને એક નવી જ િદશા મળી અને તે વ�ડ� િ�ક�ટમા� એક પાવર
આજે પ�ર��થિત શુ� છ�? ýપાન સુપર-પાવર ગણાય છ�. દિ�ણ એિશયામા � }}} �લેયર બની ગયુ�.
80 કરોડ લોકો પાયાની �વ�છતા પણ પામતા નથી. 28 કરોડ લોકોને સલામત
કહી શકાય તેવુ� પીવાનુ� પાણી પણ મળતુ� નથી. હø કરોડો લોકો િનર�ર છ�. પાઘડીનો વળ ��ડ� રણમા� �ી�યુ� ગુલાબ
ભારત અને પા�ક�તાન �િત વ�� 20 અબજ ડોલર લ�કર પાછળ ખચ� કરે છ�. દેશની માટી દેશના� જળ
એવા જ�ગી ખચ�મા�થી એકાદ-બે અબજ ડોલર પણ ý ગરીબી દૂર કરવા માટ� હવા દેશની દેશના� ફળ ઘરવાળાઓએ જરા પણ િવરોધ કયા� વગર બેયના� લ�નને �વીકારી લીધા� છ�.
જુદા રાખે અને ભારત સાથેના સ�બ�ધ સુધારે તો બ�ને દેશોને ઘણો જ લાભ થાય. સરસ બને �ભુ સરસ બને! અસ�યના પાયા ઉપર ચણાયેલા �ેમની ઇમારત સ�ય સાિબત થઇ છ�,
(મહ�બૂબસાહ�બના આ �કડા જૂના છ�.) દેશના� ઘર અને દેશના ઘાટ મજૂબત િસ� થઇ છ�. એક ર�ગ ન�બરથી શ� થયેલો સ�બ�ધ ‘કરે�ટ’ મ�િઝલ
�
આપણા દેશમા પણ એક શાણો મુસલમાન પોતાની દીઘ����ટ �ારા મહાન દેશના� વન અને દેશની વાટ તરફ આગળ ધપી ર�ો છ�. �
કામ કરતો ગયો. એનુ� નામ સર સૈયદ અહમદ ખાન હતુ�. ગા�ધીøનો જ�મ સરળ બને �ભુ સરળ બને! (શી��કપ���ત: આિતફ અસલમ)
જે વ��મા� થયો તે જ વ�� 1869મા� સર સૈયદ (�ેટ) િ�ટન ગયા. એમને દેશના� તન અને દેશના� મન
�યારે બરાબર સમýયુ� ક� ભારતીય ઉપખ�ડના મુસલમાનોની ખરી સમ�યા દેશના� સૌ ભાઇબહ�ન માયથોલોø
છ� : ‘પિ�મી િશ�ણનો અભાવ.’ આવી �ઢ સમજણને આધારે વ�� પહ�લા � િવમળ બને �ભુ િવમળ બને!
�
અલીગઢમા� એમણે એક કોલેજની �થાપના કરી. આવુ� મહાન કાય� કરવા - રવી��નાથ ટાગોર ખુ�લી હવામા આવેલી રંગભૂિમમા� આ ��ય ખરેખર ýવાલાયક છ�.
�
બદલ એમને ‘કા�ફર’ કહ�વામા આવેલા. એ જ કોલેજમા�થી આજની અલીગઢ રાવણ અને રા�સો િબહામણા મહોરા� સાથે અને મસમોટી ફા�દવાળા
મુ��લમ યુિનવિસ�ટીનુ� િનમા�ણ થયુ�. �પો���� પોશાકમા� નાટકીય ઢબે �વેશે છ�. રામ અને સીતાની રાજવી ýડીની સૌ�યતા
મહ�બૂબ ઉલ હકને આવો અ�યાય નથી થયો. ýપાનના રાý િહરોિહટોને તેમની સામે �ફ�ી પડી ýય છ�. રા�સો શ�આતમા તો મ�કરી કરે છ� પછી
�
�
િહરોિશમામા પરમા�બો�બ ઝીંકાયો પછી લ�કરના વડાઓએ સલાહ આપી વત�માન િ�ક�ટસ� રમતા હતા. જે ભારતીય િ�ક�ટસ� આઈ.સી.એલ. સાથે િહ�સક બનીને દશ�કોને પોતાની જ�ગલી અને અ�ીલ હરકતોથી રીઝવે છ�.
હતી ક�: ‘ýપાની એરફોસ� ખતમ થઇ ચૂ�યુ� છ�, પરંતુ ýપાની લ�કર હø ýડાયા તેમની પર બી.સી.સી.આઈ.એ �િતબ�ધ લગાવી દીધો. �બાતી દશ�કો રામ અને સીતા કરતા� વધારે રા�સોને ýવા માટ� તલસે છ�. પરંતુ
ુ
બ�યુ� છ�. લડાઇ ચાલ રાખી શકાય તેમ છ�. રાýએ પોતાની િવવેકબુિ� રાયુડ�, �ટ�અટ� િબ�ની, રોહન ગાવ�કર જેવા િ�ક�ટસ� આઈ.સી.એલ. સાથે �પ�ટ રીતે દિ�ણ પૂવ� એિશયાની રામાયણોના હીરો હનુમાન છ�. વા�મી�ક
ે
અનુસાર રે�ડયો પર આપેલા ઐિતહાિસક �વચનમા� ક�ુ�: ‘અમે ન�ી કયુ� છ� સ�લ�ન થયા. અને તુલસીદાસ જેવી રીતે હનુમાનને મહાન, િવન� અને બુિ�શાળી ભ�ત
ક� અમે હવે આવનારી પેઢીઓ માટ� ભ�ય શા�િતનો માગ� પસ�દ કય� છ�. હા, 2007 20-20 વ�ડ�કપમા� યુવરાજ િસ�હની 6 બોલમા� 6 િસ�સર અને દશા��યા છ� એવા આ હનુમાન નથી. દિ�ણ પૂવ� એિશયાની રામાયણોના
અમે જે અસ� ગણાય તે બધુ� સ� છ� અને જે વેઠી ન શકાય તે બધુ� જ વે�ુ� છ�.’ ફાઇનલમા પા�ક�તાનને હરા�યા બાદ બી.સી.સી.આઈ.ને ટી-20 ગેમની હીરો આક��ક અને તોફાની છ�. તેમનામા� �ીક��ણ અને ભીમ બ�નેના ગુણ છ�.
�
ુ�
�
�
મહ�બૂબ ઉલ હકનુ� સૌથી મોટ�� વૈિ�ક �દાન શુ�? યુનોની પા�ખ UNDP કોમિશ�યલ વે�યૂનો અસલી �યાલ આ�યો. દશ�કોને 100 ઓવર સુધી ��યના�ટકામા હનુમાનøના �વેશની સાથે જ દશ�કો ભારે ઉ�સાહમા ýવા
તરફથી જે, ‘�ુમન ડ�વલપમે�ટ �રપોટ� તૈયાર થયો તે સવા�શે મહ�બૂબભાઇનુ� બેસવાની ફરજ નહોતી પડતી અને તેમ છતા વન-ડ� િ�ક�ટની એક ઇિન�ગ મળ� છ�. �યારે હનુમાન ખલનાયકને પાઠ ભણાવે છ� �યારે દશ�કો તાળીઓ
�
સજ�ન ગણાય. એમણે લ�યુ� ક� : ‘ભારત અને પા�ક�તાન પાસે જેટલા ડો�ટરો કરતા� પણ ઓછા સમયમા� મેચનુ� �રઝ�ટ આવી જતુ� હતુ�. પાડ� છ�.
હોય તેના કરતા� 6 ગણા સૈિનકો છ�. ગરીબ માણસને સરહદ પાર કરતો રોકી લિલત મોદીના �લાન મુજબ આઠ શહ�રોની ���ચાઈઝી ટોટલ સેિલ�ગ �ાઈઝ અહી હનુમાન કોઇ �ફ�મના હીરો જેવા જ છ�. આ રામાયણોમા� હનુમાન
ં
શકાય છ�, પરંતુ ગરીબીના� પ�રણામો તો પાસપોટ� િવના પણ સરહદ પાર કરી 724 િમિલયન ડોલર જેટલી થઇ હતી. 48 કલાકના નો�ટસ પી�રયડમા� ટ��ડર લોકોનુ� મનોરંજન કરે છ�. �યારે ક�ચક નત�ક િચિચયારીઓ પાડતા� હાથ હલાવ ે
�
શક� છ�.’ એમણે એ જ �રપોટ�મા� HDI (�ુમન ડ�વલપમે�ટ ઇ�ડ��સ)ની મૌિલક ભરનાર ક�પનીઝ પાસે એટલો સમય જ નહોતો ક� પ�ર��થિતના� લેખાýખા � છ�. હનુમાન સફ�દ કપડા� પહ�રીને, અિણયાળા દા�ત અને ચમકદાર �ખની
સ�ક�પના આપી, જેમા� માનવીય િવકાસ પર ભાર મૂકવામા� આ�યો છ�. આ અને નફા-તોટાનો િહસાબ મા�ડી શક�. આઈ.પી.એલ એક એવુ� રોલર-કો�ટર સાથે િવજયી ભાવ સાથે આમ-તેમ ક�દકા મારે છ�.
HDI જેવી �ણ સ�ક�પનાને આજે પણ િવ�ના િન�ણાતો આદરપૂવ�ક યાદ કરે હતુ� જેમા� બેસવા માટ� કોપ�રેટ ક�પનીઝની પડાપડી થઇ રહી હતી. �લેયર સૂરજ ઢળતા રાવણની સળગતી સોનાની લ�કાનગરીને દશા�વતા
છ�. એ �ણ અ�રોએ આિથ�ક િવકાસને નવુ� માનવીય પ�રમાણ �દાન કયુ�. ઓ�શન ધાયા� �માણે રોલરકો�ટર રાઈડ જેવુ� ર�ુ�. �થમ મેચમા� જ �ે�ડન ના�રયેળના છોતરામા�થી બનાવેલુ� ચ� સળગાવવામા આવે છ�. એ સાથે
�
િશ�ણના �ોફ�સર તરીક� જ આખુ� øવન પસાર કયુ�, તેથી મને મહ�બૂબ ઉલ હક મે�લમની �ધી સામે બ��લુરુ ઘૂ�ટિણયે આવી ગયુ� હતુ�. �થમ મેચથી જ I.P. રંગભૂિમનુ� વાતાવરણ જમાવટ કરે છ�.