Page 12 - DIVYA BHASKAR 042222

Friday, April 22, 2022 | 12

પૂવ��રમા� આસામ-મેઘાલય વ�ેની સરહદો 30મી
માચ� સમજૂતી પર આવી, સફળ થઈ. બે િદવસ પછી

એએફએસપીએને આસામ, મેઘાલય, મિ�પુરમા�થી

પાછો ��ચી લેવાયો

�
બોઝની આઝાદ ફ�જમા� સામેલ થયો અને છ�ક ઈ�ફાલમા, િ��ટશરોથી મુ�ત
જમીન પર રા���વજ ફરકા�યો હતો.
મૂળ વાત ત�કાલીન નેતાગીરી, તેની ઉદાસીનતા, ઉપે�ાની પરંપરાની
છ�. એએફએસપીએ 1950મા� લોકસભામા� પસાર થયો. નાગાલે�ડ નેશનલ
કાઉ��સલ અને એનએસસીએનના ગજ�ાહમા� યુ�નુ� મેદાન બની ગયુ�
હતુ�. મિણપુર, તમે��લો�ગ, ઉખુરલ, ચુરચ��પુર, ઈ�ફાલ ખીણ સવ��
સૈ�યે િવ�ોહને કાબૂમા� લેવા બળનો �યોગ કરવો પ�ો. બ�ને પ�ે તેમા�
øવની ખુવારી વધતી ચાલી. ક�કી, નાગા, મીઝો, મૈતેયીમા� અલગાવી જૂથો
સિ�ય બ�યા�. પ�ોએ એવો આરોપ મૂ�યો ક� સામા�ય નાગ�રકોના 1,528
�
એ�કાઉ�ટર થયા�, તેની સવ�� અદાલતમા રજૂઆત થઈ હતી. સીબીઆઈની
એએફએસપીની વાપસી શ� કયા�, તે 16 વ�� ચા�યા. 2004મા� ક��� સરકારે સવ�� અદાલતના
�
તપાસમા 29 ક�સ આ�યા. ઈ.સ. 2000મા� શિમ�લા ઈરોમે આમરણ અનશન
�
�યાયમૂિત� øવન રે�ીના અ�ય� પદે એક તપાસ સિમિતની �થાપના કરી.
બીý એડિમિન����ટવ કિમશને પણ ભલામણો કરી. નાગાલે�ડ િવધાનસભાએ
પણ ��તાવ પા�રત કય�. તેવુ� જ સમથ�ન મેઘાલયથી મ�યુ�.
60 વ��થી અસ�તુિલત પ�ર��થિતમા� સિ�ય આ કાનૂનને પાછો ખ�ચવાનુ�
… અન ઈશાન ભારતની હા-શ! ઐતહાિસક પગલુ� હાલની ક��� સરકારે ભયુ� છ�. તેને માટ�નુ� વાતાવરણ પણ
ે
સý�યુ� છ�. ઈશાન ભારતમા� ઘૂસણખોરી અને અશા�િતથી થાકીને મતદારે
પ�રવત�નને આકાર આ�યો.
નાગાલે�ડના� બધા� જૂથો - એનએસસીએન, નાગા નેશનલ પોિલ�ટકલ
�
એ એફએસપીએ એટલે ‘આ�ડ� ફોસી�સ �પેિશયલ સમયના આ�યુ� નહીં એટલે પ�ર��થિત વધુ બગડતી ચાલી. �ૂ�સ હવે સમજૂતી તરફ વ�યા છ�. સામા�ય નાગ�રકની કનડગત ન થાય
�
પાવર એ�ટ’ લાગુ તો પ�ો હતો છ�ક 1958મા�.
તેવુ� રાજકારણ �વે�યુ� તેના� પ�રણામો આવવા મા��ા. આસામ, નાગાલે�ડ,
કા�મીર અને ઈશાન ભારતના િવ�ોહને જેટલો સરખાવી
બ�ધારણ રચાયાના આઠમા વ��. એ તો ત�ન શકાય એટલો જ પર�પરના બે છ�ડા પણ સમજવા જેવા મિણપુરના મુ�યમ��ીઓએ આ િનણ�યને ‘ઐિતહાિસક’ ગણા�યો. અિમત
�
દેખીતુ� છ� ક� ઈશાન ભારતમા� અલગાવવાદી િહ�સાચાર શ� હ�તા�ર છ�. કા�મીરમા� પા�ક�તાન-�ે�રત અને �થાિનક નેતાઓએ શાહ �યા ýતે ગયા. �હમ��ી અને વડા�ધાન આ ‘�ડ�ટ�ડ� એ�રયા’ની ��થિત
થઈ ગયો હતો, ખુદ જવાહરલાલ નેહરુની સભાઓ ક�ગાળ ઉછ�રેલ મઝહબી આત�ક અને અલગાવવાદ છ�. પૂવ��રમા� બદલવા ઈ�છ� છ� તેમ જણા�યુ�.
પુરવાર થઈ, જય�કાશ નારાયણનુ� શા�િત િમશન અધવ�ે િવ�� પ��ા આસામ-મેઘાલય વ�ેની સરહદો 30મી માચ� સમજૂતી પર આસામના મુ�યમ��ી હ�મ�ત િબ�ા શમા�એ ક�ુ� ક� 78,438 વગ� �કલોમીટર
જ િવખેરી નાખવુ� પ�ુ�. નાગાલે�ડ-મિણપુર-િમઝોરમ, આવી, સફળ થઈ. બે િદવસ પછી એએફએસપીએને આસામ, િવ�તારમા�થી 31,72,494 વગ� �ક.મી. �ડ�ટ�ડ� એ�રયા એ�ટ હ�ઠળ હતો,
િ�પુરા, મેઘાલયમા અલગાવે માઝા મૂકી. છાપામાર ગે�રલા મેઘાલય, મિણપુરમા�થી પાછો ખ�ચી લેવાયો. આસામના ક�લ 23 હવે નહીં રહ�. પરંતુ ઉ�ફા અને બીý� �ાસવાદી જૂથો એક સમ�યા છ�. કાબી�
�
જૂથો ઊભા� થયા� અને પડોશી િવદેશોમા� તાલીમ અને નાણા� મેળવીને િજ�લા, નાગાલે�ડના 7 અને મિણપુરના 6 િજ�લામા�થી આ એ�ટની �ગલ�ગ અને ડીમા હાસાઓમા શા�િત-સમજૂતી થઈ છ�. આ મ��ણા પૂરી
�
�
તેઓ હ�મલા કરે, બળા�કારો અને ખ�ડણીનો હાહાકાર વતા�વે, આપણે વાપસી કરવામા� આવી છ�. થતા� જ તે િવ�તારમા પણ �ડ�ટ�ડ� એ�રયા એ�ટ નહીં રહ�.
‘ઈ��ડયા’મા� નથી, િદ�હી અને િ�રંગો આપણા� નથી, એવો �ચાર કરનારા હવે જુઓ અને સરખાવો. ઈશાન ભારતની આ સમજૂતીને આવકાર િમિલટ�ટ �ૂ�સ સાથેની મ��ણાઓ ýરી છ�. 2020મા� બોડો-એકોડ� થયો.
�
લાલડ�ગાથી �ગામી ýપુ ફીઝો અને મુવૈયા જેવા નેતાઓ ભયનુ� વાતાવરણ મ�યો, પણ કા�મીરમા� �વત�� પ�ચાયત �થાપના છતા આત�કીઓએ પ��ડતોનો 2021મા� કાબી� �ગલ�ગ કરાર થયો. એનએસએફટી સાથે 2019મા� સમજૂતી
�
પેદા કરતા હતા. તેણે સરકારી ઓ�ફસો, �થાિનક પોલીસ અને સુર�ાકમી�ઓ પુન: વસવાટ થાય એ પહ�લા ક�ટલાકની હ�યા કરી! થઈ. અલગાવી સશ�� િવ�ોહીઓએ હિથયાર છો�ા અને મુ�ય�વાહ હ�ઠળ
�
પર હ�મલા વધુ ઉ� બના�યા હતા. ઈશાન ‘સ�તભિગની’નો �દેશ છ�. અહીંના િવ�ોહ અને સહયોગ બ�ને આવી ર�ા છ�.
ઈશાન ભારતની આ ��થિત પર ક��� સરકારે શ�આતમા� ખાસ �યાન સમજવા પડ�. નાગાલે�ડનો નેતા ફીઝો એક સમયે 1943મા� નેતાø સુભા�ચ�� આજનુ� ઈશાન ભારત આ િનણ�યથી ખુશ છ� અને ઉ�સવ મનાવી ર�ુ� છ�.
અવકાશિવ�ાની� કહ� છ� ક� નાસાના વેબ ��િલ�કોપની સહાયથી ક� આપણા� અવકાશયાનો પર�હોની યા�ાઓ કરશે. જેને ‘�તર’ની યાને
�યરે�ડ�લનો અ�યાસ પરમ ��ા�ડની રચના િવશે રોમા�ચક �કાશ પાડશે ‘�પેસ’ની યા�ા કહ�વાય. �ક�તુ માનો ક� આજથી સો–બસો ક� પા�ચસો વ�� પછી
આપણા� ટાબર ‘સમય’મા� યા�ા નહીં કરતા હોય? એટલે? રીડ મોર!
ચમકા ચમકા સુબહ કા તારા પણ આગળ જવાય છ� ને પાછળ બી જવાતુ� હશ, ક� આપણા� ટાબર જશે. માનો
િવ�ાનીઓ કહ� છ� ક� સમય અને અવકાશ ýડકા� છ�, �પેસની જેમ સમયમા�
ે
ક� તેમને મન થાય મહાભારતની લડાઈ ýવાનુ� ક� સ�ાટ અશોકને કિલ�ગના
જ�ગ પછી બ�� ધમ� �ગીકાર કરતા ýવાનુ�, ક� કોલ�બસના વહાણમા બેસીને
�
નવી દુિનયાના બ�દરે લા�ગરવાનુ� અથવા રાણા �તાપને ચેતક ઉપર અસવારી
ે
કરતા� ýવાનુ�, ક� વોટએવર, તો તે કરી શકશે. ઘણા�ને યાદ હશ સુપરમેન
�
ગ યા મિહનાના �ત ભાગમા� અવકાશિવ�ાનીઓએ એક નવો �ફ�મમા� સુપરમેન ��વીની ગિતથી વધુ ઝડપે અવળી િદશામા ‘દોડી’ને
ભૂતકાળમા �વેશે છ� ને જે બની ચૂક�લુ� છ� તેને િમ�યા કરીને નવુ� મનગમતુ� કરી
િસતારો શો�યો છ�, હબલ �પેસ ટ�િલ�કોપ મારફતે. એમા�
�
અýયબીની વાત એ છ� ક� તે નવતારક ��વીથી લગભગ 12.9 �થાપે છ�. સ�ભવ છ� ક� સુદૂર ભિવ�યમા� ભૂતકાળના કોઈક બનાવને બદલાવી
અબજ �કાશવ�� યાને 12,900,000,000 ગુ�યા 5878625373183.6 આપતી �ટાટ�અપ પેઢીઓ શ� થાય અને અિ�ય બનાવોને ýણે રબરથી
માઇલ. યાને સીદી સૈયદની ýળી પાસે ઊભા ઊભા આપણે આટલા બધા ભૂ�સીને નવા િ�ય બનાવો સý�તા ýય જે કારણે સાચા અથ�મા� આ જગત
માઇલ દૂર નજર ફ�લાવીએ એટલે દૂર આ નવો િસતારો વસેલો છ�, જેને માયા છ�, િમ�યા છ�, ને અસાર છ�, તે પુરવાર થાય!
િવ�ાનીઓએ નામ આ�યુ� છ� ‘Earendel’, યાને સુબહ કા તારા. આ ઓક�, ઓક�, કદાચ ગગનવાલાનુ� ટ��પરરી ફટકી ગયુ�. માનો ક� આવા
ઇયરે�ડ�લ આપણા સૂય� કરતા� 60 ગણો તોિત�ગ છ� અને તેનો �કાશ લાલા અજબગજબના િવચારોથી તેને િવચારવાય થયો. પણ જે હરણફાળ� િવ�ાન
ુ
વસાની પોળ સુધી પહ�ચે તેને 12.9 િબિલયન વ��નો સમય લાગે છ�. સામા ઠ�કડા મારે છ� તેના ફળ� બીજુ� ક�ઈ નહીં તોય ‘ઇિતહાસ ગમન’ની
પ�ે લાલા વસાની પોળ ઉપરથી સૂરજની રોશની ઇયરે�ડ�લને ભટકાય તેને પણ સહ�લગાહ ઇ�ડ��ી Ôલેફાલ; ને એ તો સમý ક� આજથી 500
ે
એટલા� જ વ�� લાગે છ�. મી�સ ક� નૂર લખનવીની ગઝલ તલત અને લતા ગાય નીલે ગગન વ��ની વાત; પણ હýર બે હýર વ�� સુધીમા� ક�વા ક�વા
ે
ક� ચમકા ચમકા સુબહ કા તારા... તો તે સીન ઇયરે�ડ�લ ઉપર એટલા િબિલયન ગુલ ખીલશ!
વ�� દેખાય! પણ આવા તારાઓનો �કાશ ગમે તેટલા �ચ�ડ �તાપી દૂરબીનોની ક� તલે આ ‘�ેિવટ�શનલ લે��સ�ગ’ની પ�રક�પના આ�બટ�
ે
નરી �ખે દેખાય નહીં, એવુ� પાછા ભૂ�ડા િવ�ાનીઓ ભાખ છ�. કહ� છ� ક� તે આઇન�ટાઇને કરેલી, જેમા� અમુક સ�ýગોમા� �કાશ
ýવા અમુક ‘gravitational lensing’ નામનો ક�દરતી િવ�ફાર જ�રી છ�. મધુ રાય �પેસટાઇમને વળોટીને સીધી લીટીને બદલે ગોળાકારે ફ�લાય
�
અસ��ય આકાશગ�ગાઓના� ઝૂમખા અવકાશના પોતને આવરે �યારે તે તેની ઉપાસના કરે છ�; તે અિતસૂય� વળી તેનો પોતાનો િવરાટ છ�. હાલના અવકાશિવ�ાનીઓ કહ� છ� ક� હવે પછી નાસાના
પાછળના �યોિતમ�ય પદાથ�ના �કાશને િવ�ફા�રત કરી ��યમાન કરે છ�. રસાલો લઈને કોઈ મહાભા�કરની આરતી ઉતારે છ� ને એમ વેબ ટ�િલ�કોપની સહાયથી ઇયરે�ડ�લનો અ�યાસ પરમ��ા�ડની
આ તો આ �ાત–��ા�ડની િ��યા યાને રે�ડયસ થઈ, તેનો �યાસ યાને શી ખબર ક�ટલા સહ�પ�ની સ��યામા� આકાશગ�ગાઓ ક�ટલા રચના િવશ રોમા�ચક �કાશ પાડશે. આ ઇયરે�ડ�લની શોધ ýણે કોઈ
ે
ડાયામીટર તેનાથી ડબલ થાય અને સમ�ત સ���ટનો �યાપ ગણવો હોય તો કો�ટકો�ટમહાસ�ખ પરમસૂય�ને ભજે છ� ને એવા ર�નાકરની એક રેતીના અવાવરુ મેડાના પટારામા�થી આપણા પરદાદાની અલ�ય તસવીર મળી આવે
ે
િ��યાન 3.22થી ગુણો. આમા� �યા�ક મીંડાફીંડાની ભૂલ હોય, પણ એ તો કણ જેવડી આપણી ��વી ઉપર આપણે તુ�છ બાબતોની તકરારોમા� øવન એવી ઉ�ેજક છ�. ક�મક� આ અને એવડા તારાઓ આપણી સ���ટના આરંભના
હોય. આવડા મોટા ગગનના �યોિતપૂ�ýના આવડા વડા વડા �કડાની વાત ગુýરીએ છીએ. અલબ� આવી િવરાટતાના ક�વળ �ાનથી �ýઈને સ�તો િસતારા છ� ને આપણી સૂય�માળાના પરમ�િપતામહ છ�! બરાબર, બરાબર,
લખતા ગગનવાલાના� ગા�ો ગળ� છ� ને ધોળા િદવસે તારા દેખાય છ�. કહ� છ� ક� �� સ�ય જગત િમ�યા! અથવા આ સ�સાર માયા છ�. મ�તર, આ બધી વાયડાઈ �યારે સ�ભવશે ક� આપણી ��વી હø øવતી હશ ે
�
�
આપણી ��વી આપણા સૂય�ની આસપાસ ઘૂમે છ�; આપણો સૂય� વળી પણ આપણે સ�તોની વાત છોડીએ; આપણે િવ�ાનીઓની વાત ભૂલી ને માનવýત �દૂ�ણમા� ક� અ�િવ�હમા ક� હાથે કરીને ઊભા કરેલા શૂળથી
�
પોતાની આખી સૂય�માળાના હારડા ભેગો ફરતો ફરતો કોઈક અિતસૂય�ની જઈએ. આપણે આપણી વાત કરીએ. તો આજે જ આપણે સા�ભળીએ છીએ િનવ�શ નહીં થઈ ગઈ હોય �યારે! જય િવ�કમા�!�