Page 11 - DIVYA BHASKAR 012921

Friday, January 29, 2021

�
ુ
ે
સવાધમન સોનરી સ�ય કમશીલોને સમýય ખર?
�
ુ
�
ે
�
ે
�
‘નકી કર ઔર નદી મ ડાલ’

ે
�
ધમાતર કરાવવાના ��શથી થયલી ગરીબોની સવા પણ �દિષત ગણાય. સ�ા ક કીિત �ા�ત કરવા માટ �
�
ૂ
�
ે
ે
ે
ે
થયેલી સવા પણ બકાર જ ગણાય. �િત��ા �ા�ત કરવા માટ થતી સવા ઘણીખરી પાપમલક હોય છ �
ે
ૂ
�
�
ે
ુ
�
ુ
ૈ
ુ
ક � ટલાય કમ�શીલો અહકારના ખાળક�વામા � ખાધા, પરંત બીý કોઈ જ સાથ ન આ�યો. રાહતના લાયક યવાન ક યવતીન કારભાર સ�પવા તયાર નથી
�
ે
ુ
ે
�
રોટલા લવા માટ લોકો 50 મીટર દર ઊભલી રોટલાથી
�
�
ડબકા ખાતા ýવા મળ છ. જ સવા
�
�
ે
ે
�
�
થતા. મહા�મા ગાધીએ લખલ નાનકડ� ગીતાભા�ય
ે
ૂ
�
ે
સવકને અહકારની ખીટીએ બાધ છ ત ે ભરલી �ક સધી જવાની ત�દી લવા પણ તયાર ન હતા. ‘અનાસ��તયોગ’ન વાચન પણ એમને એક િનણ�ય
ે
ૈ
�
�
ુ
ે
�
�
ં
�
ુ
ે
�
�
ે
�
ે
ે
ે
�
�
‘સવા’ નથી. આજકાલ તો સવા પણ પ�કારના તમણે આ�હ રા�યો ક અમ �યા બઠા છીએ, �યા તમ ે લતા રોક� છ. તઓ સ�થાન પોતાના બહપાશમાથી
ે
ે
�
ે
�
ે
�
�
ે
કમરાની ઓિશયાળી હોય છ. ભગવ�્ગીતાનો �ધાન રોટલા પહ�ચાડો. અમ �ક સધી ચાલીન ન જઈએ. આ મ�ત કરવા તયાર થતા નથી.
ુ
ુ
�
ૈ
ે
ે
�
�
ે
�
ુ
ે
�
ે
�
�
ે
ુ
�
�
�
�
સર ‘મોહિનરસન’ છ. �યારક એવ બન છ ક કહવાતો બાબત પ�ય મહારાજન ન ગમી. િબહારન સવાકાય � પ�રણામ એ આવ છ ક ��ય પછી સ�થાનો
ૂ
ૂ
ુ
ે
ૂ
�
ુ
કમ�શીલ મોહના મોહનથાળની િમજબાની માણતો રહ � પર કરીને પૂ�ય રિવશકર મહારાજ અમદાવાદ પાછા કારભાર પડાવી લવાની લડાઈ શ� થઇ ýય છ.
�
�
ે
ે
ે
ે
ે
ે
ે
�
ે
�
ે
ે
�
ે
િવનોબા ભાવ ે છ. ‘સવા’ શ�દ આજે તો આપણને થથરાવ તટલો ફયા અન સીધા જ��ટસ બી. જ. દીવાનના ઘરે પહ��યા પોતે �થાપલી અન સાચી સવા�િ�થી સવલી સ�થાન � ુ
�
�
ૂ
�
ે
ે
ે
�
િવકત બની ગયો છ. વષ 2002 પછી તો કમ�શીલ અન બો�યા: ‘દીવાનસાહબ! મ ભ�યા લોકોની સવા પોતાના િવના અટકી પડશ એવા વહમન કારણે
ે
�
�
ે
�
�
ુ
ુ
ે
હોવાનો અથ જ બદલાઈ ગયો! નરે�� મોદીની િનદા કરી ક કસવા ત મને નથી સમýત. એમને રાહત તો કાળ�મ સકાઈ ગયલી અન માડ øવતી રહલી
ે
ે
�
�
�
�
�
ે
ે
ે
�
�
�
ે
ુ
ુ
કરવી, એ જ કમ�શીલતાનો પયાય બની ર�ો. મળી, પરંત એમની આળસ પોષવાનુ કામ થય તન � ુ સ�થાઓ તમન ઠકઠકાણ ýવા મળશ. એ સ�થાના
�
ે
�
�
�
ુ
�
ુ
�
�
કમ�શીલતા સાથ સ�યલ�રઝમ ýડાઈ ગય પછી બન ે શ?’ આ વાત મને પ�ય મહારાજ પોતે કરી હતી. િહસાબો નહી તપાસવામા જ શોભા માડ બચી ýય
ે
ૂ
�
ુ
ે
ં
ે
�
િવભાવના ઉકરડાને પનારે પડી અન જ ખાતર બ�ય ુ � �ાિતકારી િવચારક અન િવદષી આઈન ર�ડ� છ. મોહના મોહનથાળન જતો કરવા કોઈ ગાધીગીરી
ે
ે
ુ
ે
�
�
ે
ે
�
ે
ે
ે
�
ે
ે
ે
ુ
ે
ૈ
તન પ�રણામે નરે�� મોદી દશના વડા�ધાન બ�યા. પોતાની નવલકથામા પા�ન મખથી એક કટા�યુ�ત સવક ઝટ તયાર થતો નથી. આવ વખત આદરણીય
ે
ુ
�
�
ે
કમ�શીલોએ રમતા મકલા અસ�યન બધો જશ એવો િનરી�ણ �ગટ કયુ છ: � નાનાભાઈ ભ�ન �મરણ થાય ત �વાભાિવક છ. એમણે
�
ે
�
ૂ
ે
પડ�. ‘�યારે એણ પલા આદમીન ે �ામ દિ�ણામૂિત જવી રિળયામણી સ�થાની �થાપના
ે
ે
�
�
ધમાતર કરાવવાના ઉ�શથી થયલી ગરીબોની સવા પોતાની મદદ િવના જ ગરનાળાની નીચ જઈન પછી કરી પછી એમણે મનુભાઈ પચોળી (દશક) જવા યવાન
ે
ે
ે
ે
ુ
ે
ે
�
�
�
ુ
�
ે
ે
�
પણ �દિષત ગણાય. સ�ા ક કીિત �ા�ત કરવા માટ � બાકોર વટાવીન સહજપણ ે અન િવચારશીલ ન��વન ઉછ�ય અન િવદાય લીધી.
ે
ૂ
ે
ુ
ે
�
�
�
ે
ે
ે
થયલી સવા પણ બકાર જ ગણાય. �િત�ઠા �ા�ત કરવા ચાલી જતો ýયો, �યાર ે વડછી, મઢી (વા�સ�યધામ) અન િપડવળ (ધરમપુર)
ે
ે
ુ
�
ે
�
ુ
ે
માટ થતી સવા ઘણીખરી પાપમૂલક હોય છ. ભ�યા એન મન ��ગથી ઊભરાઈ ગય!’ જવી સ�થાઓમા� આવ ન બ�ય.
ે
�
�
ુ
�
�
ૂ
�
ુ
ુ
�
ે
ુ
�
લોકો માટ અ�ન�ે� ખોલવામા પ�યલોભ ઘણો ભાગ આ િવધાનમા સવા સાથ ઘસી જતી પ�રણામ જ આવવ ýઈએ ત જ આ�ય!
ૂ
ે
�
�
ે
ે
ુ
�
�
�
ે
ે
�
�
ે
�
�
ે
ૂ
�
રિવશ�કર મહારાજ ભજવ છ. પવનારથી પાચ સાત �ક.મી. દર આવલા મનોિવક�િત આબાદ �ગટ થતી લાગ છ ક સવક દર બાર વષ સ�થા
ે
એક ગામ િવનોબાø અઠવા�ડય એક વાર સફાઈ જણાય છ. સહજ સવાધમમા � િવચારોના છોડીને બીý ગામ નવસરથી પોતાની
�
�
ે
ે
ે
ે
�
ુ
ે
ે
કરવા જતા. એક િદવસ એમની સાથ (ગજરાતના આવી મનોિવક�િતન �થાન સવા શ� કરવી ýઈએ. વષ� પહલા �
ે
ં
ુ
�
ભતપૂવ ગવન�ર) સ�ગત �ીમ�નારાયણ અ�વાલ નથી. મહારા��મા રિવશકર �દાવનમા � એક યગલ મળવા આ�ય. પિતએ ક�: � ુ
�
્
ુ
�
�
ૂ
્
ે
�
�
ે
�
�
�
ુ
પણ ýડાયા. િવનોબાø ગદકી દર કરવા મથી ર�ા મહારાજ જવ જ માનનીય �થાન ‘હ બક મનજર તરીક� િન�� થયો છ.
ે
ૂ
�
�
�
્
ે
�
�
ે
�
ે
હતા અન ગામલોકો િનરાત સા�ીભાવે ઊભા હતા. ધરાવનારા સ�ગત અ�પાસાહબ ગણવત શાહ હવ અમ બન કોઈ ગામમા રહીન ે
ે
�
ે
ુ
�
�
ે
ુ
ુ
ુ
�
�
ે
�
ે
�
�ીમ�નારાયણøન આવ બન ત ન ગ�ય. એમણે પટવધ�નનુ પ�તક ‘સવાધમ’ લોકસવામા øવન ગાળવાનો િવચાર
ે
ે
ગામલોકોને પ�: ‘ગામન સાફ રાખવા માટ આવનાર બધા જ કમ�શીલોએ વા�ચવા જવ � ુ કરી ર�ા છીએ.’ મ પ�: ‘પ�નીની
�
ૂ
�
�
ે
ુ
ૂ
�
ે
ુ
�
ૂ
�
�
�
�
આ માણસ કોણ છ એની ખબર છ?’ જવાબમા એક ઉ�મ પ�તક છ. બોધગયા સવ�દય સમિત છ?’ પ�નીએ હા પાડી. પછી મ પ�: ુ �
ુ
�
�
�
�
ુ
�
ે
ગામ�ડયાએ ક�: ‘કોઈ બામણ લાગ છ.’ પવનારના સમલન (1954)મા એમને મળવાન બનલ. ‘ગામલોકોને પછીન િનણ�ય લý. એ સૌન પછી
�
ુ
ુ
�
ે
ે
�
ે
ે
ે
ૂ
�
ૂ
��િવ�ામિદર પર ફોન ý�ો �યાર �યો�સનાબહન ે દહાકિતમા પ�ય મહારાજ જવા જ લાગ. આ એક ýý: ‘તમાર અમારી સવાની જ�ર છ?’ ત લોકોની
�
ે
�
ે
ે
ે
ે
ે
�
�
ે
�
ૂ
ુ
�
�
ે
ૂ
�
�
ુ
�
�
ુ
ે
ં
�
ે
એ ગામન નામ ક�: ‘સરગાવ’. બહન ક�: ‘અર! જ મ�યવાન પ�તકને કારણે એમનુ ��વી પર આવલ ુ � ઢીલી ‘હા’ સાચી માની લશો નહી. તમ �યા રહતા �
ે
ુ
ુ
ે
�
ે
�
�
�
ુ
�
�
ે
ગામલોકો તો િવનોબાøન �યા સધી કહતા: ‘સાથ સાથ ે વસલ! ગાધીø એ કવા� કવા� માનવર�નો આ�યા? હો, �યા જ કોઈ મનગમતી ��િ� શ� કરો. પ�તકોનુ �
�
ુ
ૂ
�
આ પણ સાફ કરતા ýઓ!’ િવનોબાøએ સવા કરી ક � એમા કોઈ પાના પર અ�પાસાહબ સવકોને ગાઠ બાધવા વાચન વધ તવી કોઈ સદર ��િ� ઉપાડી લો, પરંત ુ
�
ે
ે
�
ે
�
ે
ે
�
�
�
ુ
નાનાભાઇ ભ� કસવા? િવચારી જઓ. જવી મહ�વની વાત કરી છ. યાદદા�તન આધારે કહ � � દર અý�યા ગામ જશો તો પ�નીને સોરવશ નહી.
ે
ે
ે
ુ
ે
ં
ૂ
�
�
ે
ે
ુ
ુ
ે
ુ
િવનોબાø �યાર પદયા�ા દર�યાન ગજરાતમા� તો એ સોનેરી શ�દો બધા NGOના મ�ય �વશ�ાર પર સવા લાદવાની નથી.’ પ�નીએ ક�: ‘સર! તમારી વાત
�
�
ે
�વ�યા �યાર એમણે પ�ય રિવશકર મહારાજન પ�: મોટા અ�રે મઢાવીન મકી શકાય તવા છ. સા�ભળો: સાચી છ.’ વાત પરી થઇ! �
�
ુ
ે
�
ે
ૂ
ે
ે
ે
ૂ
�
�
ૂ
ૂ
ુ
ે
ે
ે
ે
ે
ે
ે
‘મહારાજ! ભગવાન દકાળ, ધરતીક�પ અન રલ જવી જની સવા કરીએ, તન આપણી }}}
�
ે
ે
ુ
ે
�
�
આપિ�ઓ ગજરાતમા શા માટ મોકલે છ તની આપને સવાની જ�ર ન પડ� તવી
ે
�
ૂ
�
ખબર છ? પ�ય મહારાજ મૌન ર�ા �યાર િવનોબાøએ પ�ર��થિત ઊભી થાય તમ કરવ ુ � પાઘડીનો વળ છડ �
ે
ુ
�
ક�: ‘ભગવાનને થાય છ ક: ý હ આવી આપિ�ઓ એ જ ખરી સવા!
ે
�
�
�
�
�
ન મોકલુ, તો રિવશકર મહારાજ કરશે શ?’ હવ પ�ય અ�પાસાહબન આવ સદર પ�તક અ�યાર ઘરના Ôટપાથ પર એક �ધજન ઊભો હતો. �યાથી પસાર
ુ
�
ુ
�
�
ે
�
ે
ૂ
�
ુ
�
ુ
�
ુ
�
�
ે
ુ
ે
ે
�
ે
ૂ
�
�
ે
�
મહારાજન અ�યાય ન થાય ત માટ એક સાચો બનલો બધ કબાટમા અ�ય કયા કયા પ�તકોના સહવાસમા � થતા બીý માણસ �મપવક એનો હાથ �ા�યો અન ે
ે
ુ
ે
�
�સગ ýણી રાખવા જવો છ. � મારા ઘરમા રોજ ધળ ખાત હશ? ‘નવøવન’મા આજે �ધજનન સામેના Ôટપાથ પર પહ�ચાડી દીધો.
ે
�
ૂ
�
�
ૂ
1960-65ના સમયગાળામા િબહારમા ભયકર એ મળ ખર? િવવક દસાઈને પછો. તરત જ �ધજન પલા સ�જનને એક તમાચો
ે
�
�
ે
�
�
ે
ુ
ે
�
ે
દકાળ પ�ો �યાર જય�કાશøએ મદદ માટ ýહર જ સવક ગાધીøની �રણા પરો� રીત પામ ે માય�. પલા સ�જનને આ�ય થય. મ� તમારો હાથ
ે
�
ુ
ે
ે
ે
ુ
�
�
ે
�
�
�
�
અપીલ બહાર પાડી. જવાબમા પ�ય રિવશકર મહારાજ અન કોઈ સવાસ�થા �થાપ પછી કાળ�મ એ સ�થા �ા�યો તનો આવો બદલો? �ધજન ક�: ‘પરત ુ
ં
ુ
ે
ે
ે
�
ે
ે
�
�
ે
ૂ
ે
પોતે જ િબહાર પહ�ચી ગયા અન �યા રાહતકાય શ� �યારક તજ ગમાવી બસે �યાર નબળી પડવા લાગ ે માર ર�તો ઓળગીન સામના Ôટપાથ પર જવ ન
�
ે
ે
ે
ુ
�
ે
ે
�
�
ે
ે
ુ
�
મનભાઇ પચોળી કયુ. �યાની ગરીબ �ýએ મફત મળતા રોટલા તો છ. સ�થાના આ��થાપક કદી પદ છોડીને કોઈ હત, તન શ??
ુ
ુ
�
ુ
�
�
�
�
�
ે
�
ુ