Page 18 - DIVYA BHASKAR 012822
P. 18
Friday, January 28, 2022 | 18
મેઘા રાવની નવલકથા ‘�ય�િઝક ટ� ��મ િલિલઝ’મા� વા��વ અન અવા��વ વ�ે �યાન રાખý નહીંતર કોઈ તમારી �દર ઘૂસી જશે.’ નૂર એવી વાતો માનતી
ે
નથી.
ભ��સા�ી ભેદરેખા રસ�દ �� અન મેિજકલ �રયાિલઝન� �વા� વ�� �� ગોપીની પ�ની અરુ�ધતી એના પિતને થયેલો અનુભવ જણાવે છ�. એક
ે
�
�ધારી રાતે ગોપી જ�ગલમા� થઈને ઘેર આવતો હતો. એના હાથમા દીવડો
ઝા�ખા પટના વા��વની નવલકથા સ�ભળાયો : ‘મને થોડ�� તેલ આપો.’ ગોપી સમø ગયો ક� કોઈ �ેતા�મા એની
હતો અને એમા� પૂરવાના તેલથી ભરેલી ક��પી હતી. અચાનક પાછળથી અવાજ
પાછળ પ�ો છ�. એ પાછળ ýયા િવના ચાલતો ર�ો, અવાજ એની પાસેથી
તેલ માગતો ર�ો. કોઈ ભૂત તમારી પાછળ પડ� �યારે પાછળ ýવુ� નહીં એ
િનયમ ગોપી ýણતો હતો. ઘેર પહ��યો �યારે તેલની ક��પી આપમેળ� ખાલી
થઈ ગઈ હતી.
નૂરને ગામમા� ક��ક નામનો યુવાન મળ� છ�. ક��કએ વરુઓ અને એક
ભયાનક સાપ પા�યા છ�. એ બધા ક��કની ર�ા કરે છ�. ક��કના લા�બા વાળ,
�
�ખોમા� કાજળ અને કડક ચહ�રાથી નૂર પહ�લા તો ડરી ýય છ�. ક��ક મેલી
િવ�ા ýણે છ�.
એના વડવા મેલી િવ�ાનો �વાથ માટ� ગેરઉપયોગ કરતા હતા, �યારે
�
ક��ક લોકોને �ેતા�માઓથી બચાવવાન કામ કરે છ�. નૂરને ક��ક પર ભરોસો
ુ�
બેસતો નથી. એને ખબર પડ� છ� ક� ક��ક કીિત�નો ભાઈ છ�, �યારે એને લાગે છ�
ક� કીિત�ના ��યુનુ� રહ�ય ýણવા એના પર આધાર રાખવો પડશે.
િવિચ� øવન øવતા ક��કએ દુિનયાના મહાન �ફલસૂફોને વા��યા છ�.
એના જેવો તેજ�વી યુવાન મેલી િવ�ામા ક�મ ફસાયો છ� અને આ ગામમા�
�
જ શા માટ� રહ� છ�? ક��ક નૂરના કોઈ સવાલનો જવાબ આપતો નથી.
નૂરને ખબર પડ� છ� ક� ક��ક નાનપણથી એને ચાહતો હતો. સમય જતા� નૂર
એના �ેમમા� પડ� છ�.
નૂર ક��કની સાથે ફરતી હોવાથી �ેતા�માઓની નજરમા� આવે છ�. ક��ક
નૂરનુ� ર�ણ કરે છ�. એણે ક�ટલાય દુ�ટા�માઓને જ�ગલના� ��ોમા� ક�દ કયા� છ�
અથવા જમીનમા� દાટી દીધા છ�. નૂરને ખાતરી કરાવવા ક��ક એને એક ઝાડ
પર ખોડ�લી ખીલી પર હાથ મુકાવે છ�.
નૂરાને થડમા�થી સ�ગીત સ�ભળાય છ� અને આગમા� ક�દતી ��ી,
ભીંતમા� øવતી ચણેલી છોકરીના� ��યો દેખાય છ�. નૂર એમા� ખ�ચાતી
�
ýય છ�, પરંતુ વધારે આગળ ખ�ચાય તે પહ�લા ક��ક એનો હાથ
ખીલી પરથી દૂર કરે છ�. થડમા� ક�દ જ�ણી પોતાને છોડાવવા નૂરને
લલચાવતી હતી.
�
નૂર ક��કના ઘરમા� લાલ સાડીવાળી ��ીને જુએ છ�. એ ��ી �ેતા�માઓનુ�
ભા રતીય લેખકોની બે ��ેø નવલકથા અ�યારે વા�ચુ� છ��. એક છ� ��યુ પામી છ� ક� ખોટા સમાચાર મ�યા છ�? એ ��યુ પામી હોય તો ક�વી રીતે – ર�ણ કરતી ર�તે�રી હતી. ક��ક અને કીિત�ના એક વડવાએ ર�ત�રીની
ક�દરતી ��યુ ક� આપઘાત? નૂર કીિત�ના ��યુનુ� રહ�ય �ક�લવા લ�ડનથી એના�
મેઘાલયના વતની �કનહામ િસ�ગ નો�ગ�કન�રહની એક હýર
�
પાના�ની નવલકથા ‘�યૂનરલ નાઇ�સ’, બીø છ� ક�રળના� મેઘા ગામ હ�રગામા� આવે છ�. શ��ત કોથળામા� બ�ધ કરી, કોથળો ક�વામા ફ��યો હતો.
રાવની ‘�યૂિઝક ટ� �લેમ િલિલસ’. બ�નેનુ� કથાવ�તુ ‘હટ ક�’ છ�. અહીંથી શ� થાય છ� િચ�િવિચ� ઘટનાઓની હારમાળા. ક��કના પ�રવારના સ�યો િસવાય કોઈ એ કોથળો ક�વામા�થી કાઢી શક� તેમ
�
‘�યૂનરલ નાઇ�સ’મા� મેઘાલયની આિદýિત ખાસીના લોકોમા� નૂરને ýણવા મળ� છ� ક� આખુ� ગામ ભૂત-�ેત-જ�ણી નથી. ર�તે�રી એ માટ� ક��કના પ�રવારના લોકોને ક�વામા ધક�લતી હતી.
�ચિલત િવિશ�ટ ��યે��ટની િવિધની વાત ક���મા� છ�. એની જેવા �ેતા�માઓના ઓછાયા હ�ઠળ øવે છ�. �થાિનકોએ એણે જ ક��કની માને ક�વામા ધક�લી હતી અને કીિત�ને પણ એ જ રીતે ક�વામા �
�
સાથે ખાસી ýિતની øવનશૈલી, એમનુ� લોકસાિહ�ય, ડ��કી સુપરનેચરલ ત�વોની હાજરી વા�તિવકતાની જેમ �વીકારી ફ�કી હતી. એ જ કારણે ર�તે�રી ક��કને ગામમા�થી જવા દેતી નથી. ર�ત�રી
મેઘાલયના� જ�ગલોનુ� વાતાવરણ વગેરેની ભરપૂર િવગતો છ�. લીધી છ�. ગામમા� વસતા અ��ત આ�માઓ એમની અધૂરી ક��ક પર ભીંસ વધારવા એની �ેિમકા નૂરને ફસાવીને ક�વા પાસે લઈ ýય છ�.
એ નવલકથાના આધારે થોડા સમય પછી વાત કરીશુ�. આજે વાસના પૂરી કરવા માણસોને સક�ýમા� લે છ� અને �યારેક નૂર ક�વામા ક�દવા જતી હોય છ�, �યા જ ક��ક એને બચાવી લે છ�. �યાર પછી
�
�
‘�યૂિઝક ટ� �લેમ િલિલસ’ની વાત કરીએ. વીનેશ �તાણી પોતાનુ� કામ કઢાવવા ��યુના માગ� દોરી ýય છ�. ક��ક નૂરને એની સાથે ગામમા� રહ�વા દેવા તૈયાર નથી. નૂરે નાછ�ટક� ક��કને
મૂળ કા�મીરની યુવતી નૂર લ�ડનમા� રહ� છ�. એનુ� બાળપણ નૂરને પણ િવિચ� અનુભવ થવા લાગે છ�. નાના-નાનીના છોડી જવુ� પડ� છ�.
કણા�ટકના હ�રગા નામના ગામમા� નાના-નાનીના ઘરમા� વી�યુ� વ��થી બ�ધ ઘરમા� ભૂતોએ વાસ કય� છ�. નૂરને િચ�િવિચ� મેઘા રાવે મૂળ કથાની સમા�તરે કા�મીરમા� બનતી િહ�સાની ઘટનાઓને
હતુ�. �યા કીિત� નામની છોકરી એની øગરýન બહ�નપણી હતી. અવાý સ�ભળાય છ�. એ ઘરમા� એક બાળકને જુએ છ�. બ�ધ ઘરમા� મૂકી છ�. એ સૂચવે છ� ક� દુ�ટા�માઓ ભૂતયોિનમા� જ નહીં, વા�તિવક øવનમા�
�
ં
�
થોડા સમય પહ�લા નૂરને સમાચાર મ�યા હતા ક� કીિત�ન�ુ અવસાન થયુ� છ�. બાળક �યા�થી �વે�યુ�? બાળક કહ� છ� : ‘મારુ� નામ વેતાળ છ�. હ�� અહી જ પણ વસે છ�. નવલકથામા� વા�તવ અને અવા�તવ વ�ે ભૂ�સાતી ભેદરેખા
નૂર કીિત�ના અકાળ ��યુના દુ:ખમા�થી બહાર નીકળી શકતી નથી. એક િદવસ રહ�� છ��.’ ઘરની સારસ�ભાળ લેતો નોકર ગોપી માિહતી આપે છ� ક� એ ઘણા� વ�� રસ�દ છ�. સાિહ�યના મેિજકલ �રયાિલઝનો એક �વાહ ‘�યૂિઝક ટ� �લેમ
એના મોબાઇલ પર કીિત�નો મેસેજ આવે છ� : ‘આઇ િમસ યુ.’ નૂરને નવાઈ પહ�લા ��યુ પામેલા બાળકનુ� ભૂત છ�. િલિલઝ’ નવલકથામા� વહ� છ�. નવીન કથા�સ�ગોને કારણે નવલકથા વા�ચન�મ
�
લાગે છ�, ��યુ પામેલી કીિત� એને ક�વી રીતે મેસેજ મોકલી શક�? એ ખરેખર ગોપી નૂરને કહ� છ� : ‘ભૂતો માટ� તમારુ� શરીર િનવાસ�થાન બની શક�, બની છ�.
અનુસંધાન
ે
�પ����સ �વણ કરવાની ક�ટલીક િવધા બતાવ છ�. ‘�ોતા સુમિત.’ સ��બુિ�થી સા�ભળો.
સમયના ���ા�ર સુશીલ, શીલવાન બનીને સા�ભળો. શુિચ, પિવ�તાથી સા�ભળો. કથારિસક,
ટીમનો આ�મિવ�ાસ મજબૂત કરવાથી લઇને નવોિદતોને ýહ�રમા� સપોટ� કથામા� રસ હોવો ýઈએ. જેમા� આપણને રસ હોય એમા� આપણે સમય
બતાવવા માગે છ�. બધાનો મદાર એ��ટ ઇ�કમબ�સી પર છ�, પણ �ýકીય કરવામા� કોહલી અ��લ ર�ો છ�. પોતે જે �ટા�ડડ� સેટ કયા� હોય તે અિચવ કરીને આપીએ તો રસ�િ� થાય છ�. (સ�કલન : નીિતન વડગામા)
ભાવનાઓનુ� વાવાઝોડ�� બીý સવાલોને ગૌણ કરી મૂકતુ� હોય છ�. ‘�કસાન ટીમને øતવા માટ� મો�ટવેટ કરવામા� કોહલીનો ફાળો અમૂ�ય ર�ો છ�. ý ટ��ટ
�દોલન’ અહી કોઈ મોટો �ભાવ બતાવી શ�યુ� નથી. ઓવૈસીને લાગે છ� ક� િ�ક�ટ હજુ બીý 50 વ�� øિવત ર�ુ� તો િવ�ના સૌથી સફળ 5 ક�તાનોમા� દીવાન-એ-ખાસ
ં
મુ��લમ મત �ક� કરવાનો આ મોકો છ�. અિખલેશે પણ ýિતવાદના ગિણતમા� તેનુ� નામ આદરથી લેવાશ તેમા� કોઈ શ�કા નહીં.�
ે
મુ��લમ પ�નો સમાવેશ કય� નથી. માયાવતીનુ� સોિશયલ એ��જિનય�રંગ ક�લ મત 10.76 ટકા જેટલા હતા, જે 2017મા� વધીને 39.67 ટકા જેટલા
�ા�ણ મત માટ� સિ�ય થયુ� છ�. હવે તેનો નારો િતલક સામેનો નહીં હોય! માનસ દ��ન થઈ ગયા હતા. 1980મા� ભાજપને ફ�ત 11 બેઠકો મળી હતી, જે વધીને
યુપીએ દેશને માતબર વડા�ધાનો આ�યા છ�, નેહરુથી નરે�� મોદી. 2017મા� 312 થઈ ગઈ. એજ બતાવ છ� ક� ઉ�ર �દેશમા ભાજપની રાજકીય
�
ે
�
ે
2022ની િવધાનસભા ચૂ�ટણી એ રીતે પણ ભારે રસ�દ અને િનણા�યક એક �� પૂછવામા આ�યો છ� ક�, ‘પરમા�માના અનુભવ િવશ આપનુ� શુ� �યૂહરચના, િવરોધીઓ કરતા� વધુ ઉ�મ રહી હતી. ક��ેસની વાત કરીએ
બનવાની છ�. માનવુ� છ�?’ પરમા�માના અનુભવ િવશ મારુ� �પ�ટ તા�પય� છ�, �સ�નતાનો તો રાહ�લ ગા�ધી અને િ�ય�કા ગા�ધીની બેફામ બયાનબાø અને નેતાગીરીમા�
ે
અનુભવ. મારા માટ� �સ�નતા જ પરમા�મા છ�. પિવ�તા િવના �સ�નતા કાય�કરોને ઉ�સાિહત કરવાનો અભાવ એને નડી ગયો. 2012મા� સપાએ
ડણક નથી આવતી. વ�લભ સ��દાયમા� ઠાક�રને પિવ�ા અપ�ણ કરવામા� આવે સ�ા મેળવી હતી, પરંતુ 2017મા� ક��ેસ સાથેનુ� ગઠબ�ધન પણ એને નડી
છ�. �યાન દેý, �સ�નતા આપ�ં �વ�પ છ�, પરંતુ પિવ�તાના અભાવ એ ગયુ�. રાહ�લ ગા�ધી તો ડ��યા જ પરંતુ સાથે અિખલેશને પણ ડ�બા�ા. એક
ે
થઇ ગયા�. કામકાજ, કમ�ચારીઓ અને કામકાજના� �થળ �ગેના� સ�શોધનો �વ�પ દબાયેલુ� રહ� છ�. તો પિવ�તાથી �સ�નતા પેદા થાય છ� અને પિવ�તા જમાનામા� માયાવતી ઉ�ર �દેશના સૌથી લોકિ�ય નેતા ગણાતા� હતા. વ��
�
અને ભિવ�યમા� તેના� �વ�પ �ગેની આગાહીઓ, �વાભાિવક રીતે ટચૂકડી �ામાિણકતાથી આવે છ�. �ામાિણકતા િવના પિવ�તા નથી આવતી. તો � જતા� એમની લોકિ�યતામા� પણ ધોવાણ થયુ� અને એમના� મતદારો ભાજપ
�થાિનકથી મા�ડીને મહાકાય એવી �તરરા��ીય ક�પનીઓને ખૂબ ઉપયોગી રામાિણકતા+પિવ�તા+�સ�નતા=પરમા�મા. �સ�નતા જ પરમા�મા છ�. તરફ વ�યા. નરે�� મોદીની રા��ીય �તરની લોકિ�યતાનો લાભ પણ ઉ�ર
થઇ શક�. િનમ�લ મનમા� �સ�નતાનો અનુભવ જ પરમા�માનો અનુભવ છ�. મારી �દેશમા ભાજપને મ�યો. કોરોનાની બીø લહ�ર વખતે દેશના તમામ
�
આ ઘટનાઓમા�થી આ�મસાત કરવુ� જ�રી છ� ક� કોિવડ પહ�લા �વીકારાયેલી પાસે �માણ છ�. જગ��ગુરુ ભગવાન આિદ શ�કરાચાય� કહ� છ�, ‘�સ�ન િચ�ે રા�યોની જેમ ઉ�ર �દેશની સરકાર પણ બદનામ થઈ. એમ લાગતુ� હતુ� ક�
�
ે
અને સદીઓથી વપરાતી કામકાજની �યા�યા સમૂળગી બદલાશ અને એ પરમા�મદશ�ન�.’ તમારુ� િચ� ý �સ�ન છ�, તો તમે પરમા�માનુ� દશ�ન કરી યોગી આિદ�યનાથની લોકિ�યતા ઘટી છ�. ýક�, છ��લા મિહનાના સવ� ýતા
પ�રવત�નો મને અને તમને પણ અસર કરશે જ. તેનાથી આપણને �ય��તગત ર�ા છો. ક�ઈક ગાઓ, એકલા બેસો, કોઈને યાદ કરો, કથા સા�ભળો, જે કરો લાગે છ� ક�, યોગીની લોકિ�યતા ફરીથી �ટ�બલ થઈ ગઈ છ�. ભાજપને કદાચ
ફાયદો થશે ક� નુકસાન એ આ પ�રવત�નો �વીકારવાની આપણી સ�જતા ઉપર તે, પણ એમ કરતા� કરતા� �દય વધુ ને વધુ પિવ� અને �સ�ન થવા લાગે એ�ટી ઇ�કમબ�સી નડશે તો અિખલેશ યાદવને મોદી-યોગીની લોકચાહના!
િનભ�ર રહ�શે. માટ� આપણે �વીકારીએ ક� આગામી એક-બે વ�� બાદ કદાચ તો સમજવુ� ક� ઠાક�ર �પશી� ર�ા છ�. બહ� જ દુલ�ભ ચીજ છ� �સ�નતા. ક�ટલાક ýક�, અિખલેશ યાદવ પણ એમના ક�ટલા�ક િનવેદનો �ારા ભાજપને ફાયદો
�
કોિવડ ભૂ�સાઈ જશે ક� ખોવાઈ જશે પરંતુ તેને કારણે નøકના ભિવ�યમા� લોકોની પાસે તમામ વ�તુઓ ઉપલ�ધ હોવા છતા પણ એ �સ�ન નથી રહી કરાવી ર�ા હોય એમ લાગે છ�. હમણા� જ એમણે િનવેદન આ�યુ� ક� યોગી
ે
આવનારા� પ�રવત�નો સમ� સમાજ અને અથ� �યવ�થાને ઓળખી નહીં શકાય શકતા! તો પરમા�માના અનુભવ િવશ મારુ� તા�પય� છ�, �સ�નતા. ý ઉ�ર �દેશમા ફરીથી મુ�યમ��ી બનશે તો તેઓ ભિવ�યમા� વડા�ધાનના
�
ે
એટલી હદે બદલી નાખશ.� ે હ�� કથામા� પણ કહ�� છ�� ક� �સ�ન અને �શા�ત િચ�ે કથા સા�ભળો. તુલસી ઉમેદવાર હશ. આવા િનવેદનો છ�વટ� તો ભાજપને જ ફાયદો કરાવશે!�