Page 8 - DIVYA BHASKAR 121120
P. 8
¾ }અિ��ય��� Friday, December 11, 2020 8
���ી લેખ ખેડ��ોનુ� મો��� �દોલન ફરી યાદ અપાવે �� ક�, મા� ઈરાન સાથ ફરીથી પરમા� કરાર કરવાથી
ે
વે��સનના મ��ે િવ�� ����કોણ લોક�ાહીમા� સુધારા કરવા ક��લુ� મુ�ક�લ હોય �� નવો િવચાર } �ાઈડ�નના મ�ય પ�વ�ના પડકારો સમા�� થવાના નથી
�
સરકારની સાથ ે બીø ��રત �ા�િતની તકને મ����વ�મા બાઈડ�નન�� કામ
�દો�ન ���� ના કચડો �થમ િદવસથી જ મ��ક��
ગુરચરણ દાસ વેપારીને આપવાની આઝાદી, જેનાથી થોમસ એલ �ીડમેન માગે છ� તો તેમણે ઈઝરાયેલ, સાઉદી, બહ�રીન
ે
અપે�ા છ� ક�, િબનનફાકારક જમીનને અન યુએઈનુ� ઈરાન િવરોધી ગઠબધન ýવા
�
કટારલેખક અને લેખક બીý કામ માટ� આપવા અને નફામા� �ણ વખત પુિલ�ઝર એવોડ� મળી શક છ�. તેનાથી બાઈડ�ન માટ� મુ�ક�લીઓ
�
gurcharandas@ િવજેતા અને ‘ધ �યૂયોક� ટાઈ�સ’ના
ે
ે
gmail.com ભાગીદારી કરવાની આઝાદી મળશે. િનયિમત કટારલેખક વધશ. ��પ �યારે પરમા� કરાર રદ કય�
APMCએક બેકાર સ��થા છ�, જેને ખેડ�તની �યારે ઈરાન પણ યુરેિનયમનો પરમા�
�
ખેડ�તોના� સુર�ા માટ� બનાવાઈ હતી, પરંતુ તે જ ટોચના �યૂ��લયર બો�બમા ઉપયોગ ન કરવાની �િતબ�તાથી
ુ�
ુ�
�
�
���બના વત�માન શોષણ કરનારી બની રહી છ�. એકાિધકાર ઈરાનના િવ�ાનીની ઈઝરાયેલ પાછળ ખસી ગય હત. ýક, બાઈડનના
ુ�
�દોલનમા� અનેક બોધપાઠ છ�. પ�ýબના કાટ�લ ખેડ�તની ઉપજની ઓછી �ક�મત �ારા હ�યાના કારણે ý. બાઈડ�ન માટ� મ�ય ચૂ�ટાયા પછી ઈરાન ક� છ� ક�, તે ‘આપમેળ’ �
ે
ે
ખેડ�તો 20-20 રમી ર�ા છ� અને સરકાર ન�ી કરક� છ�, જેનાથી વેચાણ �ભાિવત પૂવ�નુ� કામ �થમ િદવસથી જ મુ�ક�લ બની જ જુની �િતબ�તાઓ પર આવી જશ, ý
ે
અ ��ત�વનુ� સ�કટ હોય �યારે રાજનીિત નથી ટ��ટ. આ ગેરસમજનો બીý બોધપાઠ એ થાય છ�. સુધારાએ આ એકાિધકાર તો�ો જશ. બાઈડ�ન આ િવ�તારને સારી રીતે ýણે બાઈડ�ન ��પ �ારા લગાવેલા �િતબ�ધો દૂર કરે
કરાતી, પરંતુ રણનીિત બનાવાય છ�.
છ� ક�, લોકશાહીમા સુધારા મુ�ક�લ છ�. એક છ� અને જુન પછી મ�ડળીની બહાર વેચાણમા�
ુ�
�
ે
�
છ�, પરંત હવ ચાર વષ પહ�લા જેવુ� મ�ય પૂવ� ર� છ�. બાઈડનની મુ�ક�લી અહીંથી જ શ� થશ.
�
ે
ુ
ે
કોરોના અ��ત�વનુ� સ�કટ છ�. મનુ�યની લોકવાદી એક �િપયે �કલો ચોખાનુ� વચન વધારો થયો છ�, �યારે મ�ડળીના વેચાણમા� નથી. ý બાઈડ�ન મ�ય પૂવ�ને સમજવા માગે ઈઝરાયેલ અન સુ�ની આરબ દેશ એ વાતથી
�
િજøિવષા અને કોઠાસૂઝને કારણે આખરે વે��સન આપીને સુધારકને ચૂ�ટણીમા� હરાવી શક� છ�. 40%નો ઘટાડો આ�યો છ�. આ સુધારા પછી છ� તો તેમણે 14 સ�ટ��બર, 2019ની ઘટનાનો ડયા નથી ક� ઈરાન પરમા� હિથયારનો
શોધી કઢાઈ છ�. સરકાર માટ� તેનો સાચા સમયે એટલે, સફળ સુધારક, સુધારાને વેચવામા િનકાસ પર પણ ��થર નીિતની જ�ર છ�. અ�યાસ કરવો ýઈએ, �યારે ઈરાનની ઉપયોગ કરી શક છ�, ક�મ ક� ઈરાનના નેતા
�
�
તબીબી ધોરણો અને પા�તા િનધા�રીત કરીને વધુ સમય વેડફ� છ�, તેને લાગુ કરવામા� વત�માન ‘ચાલુ કરો-બ�ધ કરો’ નીિતના વાયુસેનાએ સાઉદી અરબના મહ�વપૂણ આ�મઘાતી નથી. ýક, તેઓ મનુ�યઘાતી
�
�
�
ે
િચ��હત વગ�મા� પ�પાત અને ��ટાચાર વગર ઓછો. ભારતમા� સુધારકો આ બાબત કારણે તાજેતરમા� જ ડ��ગળીની િનકાસ ઓઈલ ફી��સમાના એક એબાકાઈક પર 20 એટલે ક� હ�યારા જ�ર છ�. હ�યા માટ� ઈરાનન ુ�
�
ુ�
�
િવતરણ એક મોટી સમ�યા રહ�શે. બરફના� પવ�તોથી િન�ફળ ર�ા છ� અને એટલે જ 1991થી 29 પર રોક લગાવાઈ હતી. આ જ કારણ છ� �ોન અન ��ઝ િમસાઈલના હ�મલા કયા હતા. નવ મનપસ�દ હિથયાર િ�િસજન ગાઈડ�ડ
ે
મા�ડીને દુગ�મ ઘાટીઓ સુધી અને �ત�રયાળ વષ� પછી પણ ભારતમા� સુધારા ચુપચાપ ક�, ખેડ�તો APMCની લાલચ રાખે છ�. સાઉદી ક� USના રડારને પણ આ હ�મલાની ગ�ધ િમસાઈલ છ�, જેનો ઉપયોગ તેણે સાઉદીમા �
આદીવાસી વ�તીઓથી મા�ડીને ગગનચૂ�બી શહ�રી થાય છ�. ભારતીયો આજે પણ િવચારે પ�ýબ અને ખેડ�ત સ�ઘોની મુ�ય માગણી આવી ન હતી. આ ઈરાની હ�મલો, તેના �ગ કય� અન તે પડોશી દેશો લેબેનોન, યમન,
ે
ે
ે
ઈમારતો સુધી તેને અપે�ાક�ત સમયમા� લગાવવી છ� ક�, સુધારો �ીમ�તોને વધુ �ીમ�ત અને છ� ક�,APMCને કાયદાકીય અિધકાર રા��પિત ��પની �િતિ�યા પર ઈઝરાયેલ, સી�રયા અન ઈરાગમા પણ તેનો ઉપયોગ
�
ે
એક મુ�ક�લ કામ છ� અને તે પણ સતત એક ચો�સ ગરીબોને ગરીબ બનાવે છ�. �યારે તેના બનાવાય. આ ખરાબ િવચાર છ�, ક�મ ક� સાઉદી અન UAEની �િતિ�યા પછી મ�ય કરતુ� ર� છ�. જેનાથી ઈઝરાયેલ, સાઉદી,
ુ�
ે
ે
તાપમાન ýળવી રાખીને. િવશાળ દેશની મોટી ક�ટલાક િવપરીત પુરાવા પણ છ�. તેનાથી પ�ýબના ખેડ�તો એ વાવશ જે લોકો પૂવ�ની સ�પૂણ� તસવીર બદલાઈ ગઈ છ�. યુએઈ અન �ે�મા રહ�લા અમ�રકાના સૈ�યને
ે
�
�
વસતીમા તેને ટ��કાગાળામા લગાવવી મુ�ક�લ કામ છ�. PM મોદી આ બોધપાઠ ભુલી ગયા ઈ�છતા નથી. પ�રણામે ઘ� અને ચોખાનુ� �થમ, ��પની �િતિ�યા ક�વી રહી? તેમણે સીધુ� ýખમ છ�.
�
�
પીએેમ આગામી 4 �ડસે�બરે વી�ડયો મી�ટ�ગ કરીને અને જુનમા� �ણ ક�િષ કાયદા બનાવવામા વધારાનુ� અને દાળનુ� ઓછ�� ઉ�પાદન થશે. ક�ઈ જ કયુ� નહી. તેમણે સાઉદી તરફથી કોઈ બાઈડ�ન ઈરાન પરમા� કરારને જેમને
ં
ુ
ં
સવ�પ�ીય બેઠકને સ�બોિધત કરવાના છ�. અ�યાર દેશનુ� સમથ�ન મેળ�ય નહીં. તેમની ચીનમા� ભારતની સરખામણીએ જવાબી હ�મલો પણ કય� નહી. ýક, થોડા તેમ જ ચાલ રાખવાનો �યાસ કરશે તો મને
�
ુ�
ે
સુધી િવપ� આ મુ�ે સરકારની પડખે દેખાઈ ર�ો છ�. સરકારે િવરોધ પ�, રા�યો ક� ખેડ�ત ખેતીલાયક જમીન અડધી જ છ�, �યારે સ�તાહ પછી ��પ 3000 અમ�રકન સૈિનક શ�કા છ� ક�, તેમણે ઈઝરાયેલ, યુએઈ અન ે
ે
જે એક પ�રપ�વ રાજનીિતનો સ�ક�ત છ�. આ અગાઉ સ�ગઠનો સાથે વાત કયા� વગર, સ�સદ ઉ�પાદન આપણાથી બમ�ં છ�. સમ�યા અન ક�ટલીક એ�ટી-િમસાઈલ બેટરી સાઉદી સાઉદી આરબનો િવરોધ સહન કરવો પડશ?
ે
ે
�
ે
ે
વડા�ધાને �ણેય મુ�ય વે��સન ઉ�પાદન ક���ોની �ારા કાયદા ઠોકી બેસાડવાનો ર�તો પસ�દ એ છ� ક�, 80% ભારતીય ખેડ�તો પાસે બે મોકલી. સાથ સ�દેશો પણ આ�યો ક�, ‘અમ તેનો જવાબ િ�િસજન િમસાઈલ છ�. ýક,
ે
ં
મુલાકાત કરીને તેના મેનેજમે�ટ �ગે વાટાઘાટો કરી કય�. એવી અફવાઓ ફ�લાઈ ક� લઘુ�મ હ��ટરથી ઓછી જમીન છ�. તેઓ વૈ�ાિનક સાઉદીની મદદ માટ� સેના અન શ�� સરýમ િ�િસજન િમસાઈલની મદદથી ઈરાન 20
ુ
�
�
છ�. �પ�ટ છ�, િવતરણના આ કપરા કામમા� રા�ય ટ�કાના ભાવ(MSP) અને સરકારી ખરીદી પ�િતનો ઉપયોગ અને સારા િબયારણથી મોકલીએ છીએ, પરંત સાઉદી મારા િનવેદન ઠ�કાણાને એક જ િમસાઈલ વડ ઉડાવી શક છ�.
ે
સરકારોની ભૂિમકા મહ�વની હશ, ક�મ ક� ક���ની બ�ધ થઈ જશે. તેઓ હજુ પણ તેને સુધારી પોતાની ઉ�પાદકતા વધારી શક� છ�. ýક�, પર તેની �ક�મત ચુકવવા તૈયાર છ�. જે જ�રી એટલે જ ઈઝરાયેલ છ��લા પા�ચ વષ�થી
ે
�
ે
ે
પાસે યોજનાઓના અમલ માટ� કમ�ચારીઓનુ� નેટવક� શક� છ�. �ીý બોધપાઠ એ છ� ક�, �યારે તેના માટ� મૂડી અને ટ��નીકનો ઉપયોગ છ�’. તેઓ અમ�રકાના માનસમા આવલુ� ઈરાન સાથ છ� યુ� લડી ર� છ�, જેથી ઈરાન,
ુ�
હોતુ� નથી. આથી, િવરોધ પ�ોની સરકારો પણ ક��� બહ�મિત શા�ત અને અસ�ગ�ઠત હોય તો જ�રી છ�. ખેડ�ત પાસે ક� સરકાર પાસે પ�રવત�ન દશાવતા હતા. તેમના સ�દેશાનો લેબેનોન, સી�રયા, ઈરાક અન ગાઝામા�
ે
�
ે
�ારા ઉપલ�ધ કરાવાયેલી વે��સનને એ જ �મ મુજબ નાના, સ�ગ�ઠત અને આિથ�ક રીતે સ�� એટલા પૈસા નથી. એટલે ý સુધારા થાય અથ હતો : ‘િ�ય સાઉદી, અમે�રકા હવ પોતાના સહયોગીઓની સાથ તે ઈઝરાયલન ે
�
ે
ે
લગાવવાની રહ�શે. બીજુ� કો�ડ ચેન ýળવી રાખવી જૂથ લોકશાહીમા રા��ીય િહતને લૂ�ટી લે છ� તો ખેડ�તોને પોતાની જમીન એવા ક�િષ દુિનયાનો સૌથી મોટો તેલ ઉ�પાદક દેશ બની આભાસી રીતે ઘેરવાન લ�ય મેળવી ન શક.
ુ�
�
�
રા�યના સ�સાધન અને કાય�શૈલીમા પહ�લાથી જ છ�. �દોલન પાછળ વચે�ટયા, ખેતીવાડી �યવસાિયકોને લીઝ પર આપવાની આઝાદી ગયો છ� અન અમ મ�ય પૂવ�મા�થી બહાર સાઉદી પણ આવો જ �યાસ ઈરાનની નøક
ે
ે
�
�
ુ�
ે
ઓછ�� છ�. પ�રણામે વે��સન ઉિચત લોકોને અને ઉ�પાદન બýર સિમિત (APMC) હશ, જેની પાસે મૂડી અને ટ��નોલોø નીકળી ર�ા છીએ. હા, ý પૈસા આપશો તો રહ�લા યમનના �ક�સામા કરી ર� છ�, જેણે
ે
ુ
�
�
સાચી ��થિતમા લગાવવી મુ�ક�લ બની શક� છ�. એવુ� મ�ડળીઓના ખરીદી એજ�ટ છ�, જેમનુ� હોય, બદલામા� તે એ જમીનમા� ભાગીદાર તમને હિથયાર વેચવામા ખુશી થશ, પરંત િવમાન મથકો પર હ�મલો કય� હતો. કાન�ગી
મનાય છ� ક� 4 સ�તાહના સમય પછી વે��સનનો �.1500 કરોડના વાિષ�ક કિમશનનુ� અ્ને કામ કરવાનો બની શકશે, જેનાથી યુ� લડવા અમારા ભરોસે ન રહ�તા’. એ�ડોમે�ટમા� સીિનયર ફ�લો કરીમ સદýપુર
ે
ે
�
બીý ડોઝ લગાવવો પડશે. શુ� રા�યોના� આરો�ય નુકસાન થઈ જશે. સાથે જ પ�ýબના બીø હ�રત �ા�િતનો આધાર તૈયાર થશે. આમ, બાઈડ�ન નવા મ�ય પૂવ�મા� કહ છ�, ‘છ��લા બે દાયકાથી અમ ઈરાનના
ે
કમ�ચારી તેને સારી રીતે અમલમા મુકી શકશે અને શુ� ધિનક ખેડ�તો છ�, જે ભારતના એ 6% ýક�, તેની નકારા�મક બાજુ એ ભય એક નવા ત�વનો સામનો કરવો પડશ. મોટા હિથયારો રોકવામા� લા�યા છ�, પરંત ુ
�
ે
જનતાનો એક બેજવાબદાર વગ� પોતાના ન�ી ખેડ�તોનો ભાગ છ�, જેમને MSPનો ફાયદો છ� ક� મોટા િબઝનેસ ક�િષ પર કબý કરી ઈઝરાયલના યુએઈ અન બહ��રન સાથ થયેલા તેના� હýરો નાના �માટ� હિથયાર પડોશીઓ
ે
ે
થયેલા િદવસે અને ન�ી જ�યાએ રસી માટ� હાજર મળ� છ�. બ�ને શ�તીશાળી છ�. �ણ ક�િષ લેશે. ýનો જવાબ છ� ક�, ખેડ�ત ખુદને કો- શાિત કરાર અન સાઉદી તથા ઈઝરાયેલ વ� માટ� વધ મોટો ખતરો બની ચૂ�યા છ�.’ એટલે
ે
ુ
ે
�
ુ�
રહ�શે? ýક�, પિ�મ બ�ગાળના મુ�યમ��ી સુ�ધા�એ િબલ ખેડ�તોને �ણ માળખાકીય આઝાદી ઓપરે�ટવ, ખેડ�ત ઉ�પાદક સ�ગઠનો જેમ થઈ રહ�લા ગુ�ત સહયોગ, આ બધ ઝડપથી ઈઝરાયેલ અન તેના ખાડી આરબ સહયોગી
ે
ે
�
પણ ક���ને દરેક �કારનો સહયોગ આપવાની તૈયારી આપે છ�. �થમ, પાક ગમે �યા વેચવાની ક�, અમુલ, �ારા સ�ગ�ઠત કરે. ખેડ�તોનો િવકાસ પામશ. હકીકતમા, ��પ ઈઝરાયેલ દેશ ઈ�છતા નથી ક� પરમા� કાય��મને
ે
�
ે
ે
દશા�વી છ�. ક��� માટ� ઉપલ�ધ અનેક વે��સન આઝાદી, જેનાથી મ�ડળનો કાટ�લનો MSP સમા�ત થવાનો બીý ભય િનરાધાર અન મુ�ય સુ�ની આરબ દેશો પર દબાણ રોકવા અન િમસાઈલની િનકાસ પર �િતબ�ધ
ે
ુ�
ે
ઉમેદવારોમા�થી પસ�દગી કરવી કપરો િનણ�ય હશ ે એકાિધકાર સમા�ત થઈ જશે. બીø, �ટોક છ�. સરકારે ખેડ�તોને કહ�વુ� ýઈએ ક�, ખા� બના�ય છ� ક�, તેઓ અમે�રકા પર િનભ�ર ના લગાવવા બાબત અમ�રકાની ઈરાન પર પકડ
ે
�
ે
અને તેની �ક�મતો પણ જુદી-જુદી છ�. બીજુ� સાપે� રાખવાની આઝાદી, જેમા� અ�યાર સુધી સુર�ા અિધિનય હ�ઠળ રેશિન�ગની લાખો રહ અન ઈરાન જેવા સામ લડવા �ત�રક ઢીલી પડ�. એટલે, હાલ આ વાટાઘાટો મુ�ક�લ
�
ે
ગુણવ�ા �ગે પણ હજુ આિધકારીક રીતે ક�ઈ ખબર જ�રી સામ�ી અિધિનયમ હ�ઠળ �ટોક દુકાનો માટ� ચોખા અને ઘ�ની ખરીદીની સહયોગ વધાર. આ ��પની િવદેશ નીિતમા� સાિબત થશ. ý તમ બાઈડનના આવતા જ
ે
ે
ે
�
�
નથી. પીએમે િનમા�તા ક�પનીઓને જનતાને માિહતી કરવાની મયા�દાના કારણે અવરોધ આવતો જ�ર પડશે. કોઈ પણ સરકાર ખા� સૌથી મોટી ઉપલ�ધી હોઈ શક છ�. ýક, તેનુ� ઈરાન-અમે�રકા પરમા� કરાર બાબત ફરીથી
ુ�
આપવા જણા�યુ� છ�, �યારે ક� આ કામ તેમનુ� છ� અને હતો. �ીø, ખેડ�તોને વાયદા બýરમા� સુર�ાને દૂર કરવાનુ� રાજકીય ýખમ લેશે પ�રણામ એવ પણ છ� ક�, બાઈડ�ન ý ઈરાન ખુશી મનાવવાની તૈયારી કરી ર�ા છો તો
તેઓ જ તેને સફળતાપૂવ�ક કરી શક� છ�. કરાર કરવાની અને પોતાનુ� ýખમ નહીં. એટલે ખેડ�ત િનિ��ત રહ�. પરમા� કરાર પર ફરીથી વાટાઘાટો કરવા હાલ ઉ�સાિહત ન બનો.
ક�દર�ે આપેલી વ��ુ�નો સદુપયોગ કરીએ દુગુ�ણો સામેની લડાઈમા� પરમા�માને યાદ કરો
દુિનયા અપે�ાઓનુ� ઢોલ છ�. તેના પર ક�ટલીક �યારેક સા�ભળý. તે બોલતો હોય છ� ક�, તારા ભાગનુ�, ગુ�ણો માટ� કહ�વાયુ� છ� ક�, ‘િવષરસ ભરા કનક યુ� દરિમયાન એક વખત તો એવી ��થિત બની ગઈ
આ થાપ ક�દરતની લાગે છ� અને દા��ડયા આપણે તારા અિધકારનુ� જે હતુ� તે મ� આપી દીધુ� છ�. હવે �યાર દુ ઘટ� જૈસે’. જેનો સીધો અથ� છ� ક�, ઝેરથી ભરેલો ક�, તુલસીદાસøને લખવ પ�ુ�, ‘સ�ભા�ર �ીરઘુિબર
ુ�
મારીએ છીએ. ઢોલની ધૂનમા� જ ઘ�ઘાટ છ� પછી પણ તારે ý ýઈતુ� હોય તો તારે મને કોતરવો પડશે, સોનાનો ઘડો. મનુ�યના દુગુ�ણ સાઈલ�ટ ધીર પચા�ર કિપ રાવનુ હ�યો. મિહ પરત પુિન ઉ�ઠ
અને ઘ�ઘાટમા� જ ધૂન છ�. સ�સાર આવો જ હોય છ�. ધીમે- પરંતુ આ લૂ�ટવાની �ક�મત પણ તારી પાસેથી જ વસુલ પરફોમ�ર હોય છ�, પરંતુ ખોટ�� પ�રણામ આપવામા� એટલા લરત દેવ�હ જુગલ કહ�� જય જય ભ�યો.’ �ીરામનુ�
ધીમે સરકતા-સરકતા ચાલવાન નામ સ�સાર છ� અને બધા કરીશ. આજે આપણી િજ�દગીમા� આવેલી બીમારી સ�સાર જ િવ�ફોટક પણ રહ� છ�. એટલે, મનુ�ય સૌથી વધુ માત �મરણ કરીને ધીરજવાન હનુમાનøએ રાવણને લલકારી-
ુ�
તેને પકડવા માટ� દોડી ર�ા છ�. સ�સારની આ ગિતમા� �ારા વસુલવામા આવતી પોતાના આ દુગુ�ણો સામે જ લલકારીને માય�. તેઓ બ�ને ��વી પર પડતા અને ફરી
�
મનુ�યને તેની અપે�ાઓ અને આશાઓ �ચકા આપતી �ક�મત છ�, જે આપણે �યારેક ખાય છ�. એ પોતાના ઊભા થઈને લડતા હતા. �યારેએ દેવતાઓએ બ�નેનો
રહ� છ�. આપણે સ�સાર પાસે એટલે અપે�ા રાખીએ છીએ લૂ�ટના �વ�પમા� �ા�ત કરી øવન-��� દુગુ�ણો તરફ ýતો જ નથી જય-જયકાર કય� છ�. તમે �યારે દુગુ�ણો સાથે લડો છો
ક�, આપણી આશાઓ પૂરી કરવાની છ�. ýક�, તેના માટ� હતી. સ�સારમા ક�દરતે ɉ. °¦ §ɉ¡ ªɂ¯ હોતો.બીýને øતવા સરળ તો દુિનયા તમારી અને તમારા દુગુ�ણ બ�નેનો જયકાર
�
ં
અપે�ાની અિત કરી દઈએ છીએ. દુિનયા એક મયા�દા સુધી આપણને જે આપી રા�યુ� છ�, પરંતુ પોતાના પર કરે છ�. અહી આપણે �મમા� આવી જઈએ છીએ. ýક�,
આપી શકશે. �યાર પછી શુ� કરશો? હકીકતમા� �યારે છ�, તેના પર �યાન આપીને િવજય પ�ર�મ માગે છ�. હનુમાનø પાસે પરમા�માનુ� �મરણ મોટો સહારો હતુ�.
દુિનયા પાસેથી અપેિ�ત મળતુ� નથી તો આપણે િનરાશ તેનો સદુપયોગ કરો. વધુની લાલચ રાખવાથી મન દુઃખી રાવણ દુગુ�ણોનુ� પોટલુ� હતો. હનુમાન જેવા પરા�મીને એટલે દુગુ�ણો સાથેની લડાઈના સમયે હ�મેશા પરમા�મને
�
થવા લાગીએ છીએ. ý સ�સારની વાણી સા�ભળી શકો તો જ થશે અને હાથમા િનરાશા જ આવશે. પણ તેનો સામનો કરવામા� મુ�ક�લીઓ પડી હતી. િચ�તનમા� રાખો.