Page 18 - DIVYA BHASKAR 082622

Friday, August 26, 2022 | 18

�
�
�
ે
ે
ે
�
ે
�
�
ુ
ુ
�
ે
�
�
આપણ કોઈ પણ ઘટના, કોઈના વાણી-વતન-િવચારો અન પ�ર��થિતન કવ અથઘટન કરીએ છીએ રહ છ. દરેક �ય��તન અલગ અલગ બાબત અન પ�ર��થિત અકળાવ છ અન ે
ૂ
�
�
�
�
એમની ગ�સાની બદકનુ િ�ગર દબાઈ ýય છ. દરેક જણના� આગવા ‘િ�ગર’
ુ
�
ે
ે
�
�
ુ
અન આપણામા એની કવી �િતિ�યા ��મ છ. એના પર ગ�સાની લાગણીનો આધાર રહ છ � હોય છ. કોઈને ઊભી થયલી પ�ર��થિત વધાર પડતી આ�મક લાગ અન એ
�
ે
ે
ે
ે
�
પોતાને અસહાય અનભવ �યાર બચાવ કરવા ગ�સ થઈ ýય છ. કટલાક લોકો
ે
�
ુ
�
ુ
ે
ે
ે
�
ૂ
ુ
અકારણ ગ�સાન કાબમા રાખીએ એમ જ ધારી લ છ ક એની વાત કોઈ સાભળત નથી અન એનુ સ�માન જળવાત � ુ
ુ
�
ે
�
�
�
ે
�
નથી. દરેક �ય��ત દરેક પ�ર��થિતની અલગ અલગ �િતિ�યા આપે છ. એથી
�
એકને જ બાબતથી ગ�સો આવ ત બાબતથી અ�ય �ય��તન ગ�સો ન પણ
ુ
ે
ુ
ે
ે
ે
�
ે
ે
આવ. એ િવશે પણ અ�યાસીઓ બાળપણમા બનલી ઘટનાઓ, ભતકાળના
�
ે
ુ
ે
�
અનભવો અન વતમાન સýગો જવા િવિવધ કારણો આપે છ. � ૂ
�
�
�
નાની-નાની બાબતોથી ગ�સ થઈ જવાન વલણ હઠીલુ બની ýય પછી
ે
�
ુ
�
ે
ુ
ૂ
�
ુ
�
�
ે
�
ુ
ચા લીસ-િપ�તાલીસ વષની મિહલા–ધારો ક એનુ નામ સશીલા સપણતાનો આ�હ રાખતી. સશીલાના િપતા સાજ થા�યાપા�યા ઘર આવી, િબનજ�રી બાબતોથી િવચિલત થઈ ઉ� �િતિ�યા આપવાનો �વભાવ બની
ૂ
બટ-મોý સોફા પાસ ઉતારી, થોડો આરામ કરવા માગતા હોય �યા� જ મા
હોય–સાઇકોલોિજ�ટ પાસ ગઈ. એણે સાઇકોલોિજ�ટને ક� :
ે
�
ે
�
ુ
�
ૂ
ે
�
ે
�
�
�
�
�
�
�
‘હ નાની-નાની બાબતોથી મારા સતાનો અન પિત તાડકતી : ‘તમ ફરી બટ અહીં મ�યા?’ સતાનો હોમવક� પતાવી રમવા જતા � ýય છ. ઘરમા છોકરા મ�તીમý કરતા હોય તો મગજ ફાટ, રસોઈના �વાદમા �
�
�
ૂ
�
ુ
�
�
�
�
�
�
ૂ
પર વારવાર ગ�સ થઈ ýઉ છ. ઓ�ફસમા સહકાયકતાઓની હોય. મા પાછળથી બમ પાડતી : ‘સશીલા, તાર દફતર જ�યાએ મક.’ ફરક પ�ો હોય તો ડોળા ફાટી ýય, આપણા હાથ જ મકલી વ�ત મળતી
�
ે
ં
ૂ
ુ
ુ
ુ
ે
ૂ
ુ
�
ુ
ે
�
�
ે
�
�
નાનકડી ભલથી પણ મને ગ�સો આવ છ. કામવાળી, દીકરાને કહતી : ‘પાણી પીને �લાસ �ટપાઈ પર કમ મ�યો છ?’ ન હોય �યાર બીýન આવી બન, નટવક� ધીમ ચાલત હોય તો વાળ ખચવા
ૂ
�
ે
ુ
�
ુ
�
ે
ૂ
ે
�
ુ
ે
ે
�ર�ાવાળા, શાકવાળા, �યારક પડોશી જવી અ�ય સશીલાએ સાઇકોલોિજ�ટને ક� : ‘કદાચ વાતવાત ે લાગીએ, બસ આવતા વાર લાગ તો બસ �ટોપ પર મનમા ગાળો
�
ુ
�
ે
ુ
�
�
ુ
�
�
�
ુ
ે
�
�
�
ે
ે
�ય��તઓ સાથ એવ જ બન છ. એ કારણે ઘરમા, ગ�સો કરવાની મયાદાન એક કારણ મને ભાડવા લાગીએ, બધી જ િસ�ટમમા વાધા દખાય, સાદી-સરળ
ઓ�ફસમા અન બહાર બધા મારાથી નારાજ રહ છ. સમýઈ ર� છ. �લીઝ, તમ મને વાતનો પણ સાચો અથ સમ�યા િવના ઉ� �િતિ�યા આપીએ,
�
�
�
�
�
�
�
ે
ુ
ે
�
�
�
�
ે
�
ે
�
�
ૈ
�
ઘરમા અમ બધા આખો િદવસ બહાર હોઈએ, સાજ ે એમાથી બહાર લાવો. હ મારા � ડબકી સામની �ય��તની વાત ધીરજથી સાભળવાની તયારી ન હોય–
ુ
ે
�
ે
�
�
�
મળવા આતર હોઈએ, છતા ઘર પહ�ચીન કશક સતાનોને મારો ક અમારા બીý ક �ીý વા�યથી �હાર કરવા તયાર થઈ જઈએ.
ુ
�
ૈ
અણગમતુ ý� ત સાથ મારો ગ�સો સાતમા ઘરનો આ વારસો આપી જવા ચોવીસ કલાક કપાળમા સળ પ�ા હોય, મોઢ� તગ હોય,
�
�
ે
ે
ે
ુ
�
�
ે
�
ૂ
આસમાન પહ�ચી ýય છ.’ માગતી નથી.’ વીનશ �તાણી �ખમા �ગારા સળગતા હોય. ઘણા લોકો મ�ીપણ ચચામા �
ૈ
ે
�
�
�
�
�
ુ
ે
ુ
ુ
સાઇકોલોિજ�ટ સશીલાન એના ��લક બાબતોથી પણ અકારણ ગ�સ થઈ ýય છ. આપણે પોતાની ýત િવશ ે
ે
ે
ે
ે
ુ
ે
ુ
ે
�
ુ
ે
ુ
બાળપણની િવગતો આપવા જણા�ય � ુ ગ�સ થવાન વલણ બાધી લીધલી મા�યતા સામ ýખમ ઊભ થત લાગ ત સાથ જ
�
�
�
ુ
ે
ે
�યાર પણ એ ગ�સ થઈ ગઈ. ‘મારા માનવ�વભાવન � ુ ગ�સો ફાટ. ઓવર�રએ�શન–વધાર પડતી �િતિ�યા–પ�ર��થિત
ુ
ે
�
અ�યારના �ો�લમને મારા નાનપણ એક લ�ણ છ. શ�ય હળવી કરતી નથી, બલક વધાર ગભીર બનાવ છ. ઘણી વાર એના અિન�ટ
ે
ે
�
�
�
�
�
ે
ે
ુ
�
�
�
�
�
ૂ
ે
�
�
સાથ શો સબધ છ?’ સાઇકોલોિજ�ટ � છ ક ઘણા લોકો સશીલાની પ�રણામ આવ છ. એક ભાઈની કારને કોઈએ ઓવરટ�ક કરી �યાર એ ખબ
ે
ે
ે
�
શાિતથી જવાબ આ�યો : ‘તમ આવી જમ બાળપણની ઘટનાઓથી ગ�સ થઈ ગયો અન બારીનો કાચ ખોલી ચાલુ ગાડીએ ઝઘડો કરવા લા�યો.
ુ
ે
ે
ુ
ુ
ે
�
નøવી બાબતથી પણ ગ�સ થઈ �ભાિવત થયા હોય. પરંત ુ એમા એનુ �યાન ર� નહી અન એની કારને ગભીર અક�માત થયો.
�
�
�
ે
ં
�
�
�
�
ગયા? શાિતથી યાદ કરો. કદાચ મા� એ જ કારણ હોઈ શક � વતમાન સમયમા બધા જ ýણ ગ�સામા� છ. વાત નાની હોય ક મોટી,
�
�
ે
�
ુ
�
ુ
�
ૂ
�
�
�
તમારા ગ�સાના કારણ એમાથી નહી. અ�યાસીઓ કહ છ તમ તરત ગ�સો ભભકી ઊઠ છ, પછી ત રાજકીય બાબત હોય ક �ય��તગત.
ે
ં
ે
�
ુ
�
�
�
ે
ુ
પકડી શકાય.’ સશીલા �ખો આપણે કોઈ પણ ઘટના, સરકારના �િતિનિધઓ અન િવરોધપ� ગ�સાથી જ બોલ છ. આપણી સસદ
�
ે
ુ
�
ુ
ે
ુ
�
બધ કરીને બસી રહી. અચાનક કોઈના� વાણી-વતન- ýણ ગ�સો ઓકવાનુ ýહર �થળ બની ગય છ. ટી.વી.ની �યૂઝ ચનલો અન ે
ે
�
�
�
�
ે
ે
�
ે
એના િચ�મા ઝબકાર થયો. એણે િવચારો અન પ�ર��થિતનુ � સોિશયલ મી�ડયા પણ રણભૂિમ સમાન બની ગયા છ. અમયાિદત અન બફામ
�
�
ે
�
�
�
ુ
�
�
ુ
ે
ે
�
નાનપણથી એના માતાિપતાન ે કવ અથઘટન કરીએ છીએ ગ�સામા િશ�ટાચાર, સ�યતા, િવનય-િવવક અન અરસપરસ સ�માનની
�
�
�
ે
ુ
�
��લક બાબતો પર ઉ� દલીલો અન આપણામા� એની કવી ભાવના બળીન ખાખ થઈ જતા હોય એવ લાગ છ. સાદી વાત સમજવાની
ે
ુ
ે
�
�
ૂ
�
�
ે
�
�
કરતા ýયા હતા. એની મા ખબ �િતિ�યા જ�મે છ એના પર જ�ર છ ક ગ�સાના� પ�રણામ �યારય સારા આવતા નથી, એનાથી બ�ય- � ુ
�
ુ
�
�
�
ુ
ુ
ે
ે
જ�ી હતી. દરેક કામમા �યવ�થા અન ે ગ�સાની લાગણીનો આધાર બનાવલ બધ નાશ પામ છ. �
�
ુ
ં
અનસધાન
ુ
ે
�
સમયના હ�તા�ર કોઈ માણસન, મકાનન, તમન આવુ નામકરણ
�
�
ુ
ુ
ુ
ુ
�
�
રાખવાની સલાહ આપી હતી. કરમી, યાદવ, ઓબીસી જવા જથોનુ રાજકારણ દકાનન નામ સાભળીન ે
ૂ
�
�
�
ે
�
�
�
�
એ િબહારની પરંપરાની આદત છ. હમણા એક સગો��ઠમા અગાઉ મ�ી રહી નવાઈ લાગે, એવ તમારી
�
ુ
�
�
ે
ચકલા, રાજકીય િવ�ાન અ�યાપક ડો. સજય પાસવાનન સાભ�યા. તમનો તક� કરવાની ઈ�છા થઇ ýય?
�
ે
�
ૂ
ે
�
�
�
ુ
એવો હતો ક આ ‘ડાય�પોરા’ શ�દનો િહદી અનવાદ થતો નથી તો ‘િબહારી’- સાથ કટલી વાર થય છ?
�
ુ
�
�
�
�
�
ે
�
ુ
‘િવહારી’ શ�દ ચાલ. મ મýકમા ક� ક ‘િબહારી એ જ કરી ર�ો છ ન ે
રાજકારણમા�?’
ે
�
ુ
�
�
ુ
�
ે
ે
�
ે
આજનુ િબહાર તના ýડાણ, તોડાણ, ફરýડાણ અન મહાગઠબધનના� મરાઠીમા બટી કહીએ એવી યવાન દીકરીઓ અહીં વધ આવ છ. ચલતા હ. �
�
�
�
ુ
�
�
ે
ુ
�
ુ
ુ
સપનાથી ઘરાયલ છ. યાદ છ, એક વાર લાલ�સાદે ક� હત : ‘�ધાનમ��ી આ જ �કારની બીø શોપનુ નામ છ- B Girl. પહલી વાર એ ýઈન ે
�
�
ે
�
�
�
ુ
�
�
ુ
�
ુ
�
હો� તો હો� પણ ખરો!’ મલાયમ િસહની પણ એવી મને�છા ખરી, પરંત ુ થયલો સવાલ હø ઊભો જ છ. �ફ�મોમા મહમદ પછી જિનયર મહમદ
ુ
ે
અ�યાર તો નરે�� મોદીની સામ, સમાતર �ભાવ સાથન ન��વ પર પાડવ એ હતો, મબઈ અ�ડરવ�ડ�મા બડા રાજન પછી છોટા રાજન આ�યો, એમ અહીં
�
ુ
�
ે
ુ
ૂ
�
�
ે
ુ
ે
ુ
�
�
ે
ે
�
�
ે
ે
�
�
જ તમામ િવપ�ોની સૌથી મોટી સમ�યા છ. � ‘B’ ગલ છ, તો �યાક ‘A’ ગલ પણ હશ? અન બનની સફળતા પછી �ીø
�
ે
ુ
�
�ા�ચન ‘C’ girl નામ મળી ગય હશ ક� પછી એવી ભાિવ યોજના હશ? થોડ� �
ે
ે
ુ
�
�
ે
ે
�
ુ
ે
દશ-િવદશ આગળ ચાલો તો એક બ�ટકની બહાર ‘સ�યતા’ લખલ વાચવા મળ. આ નામ
ુ
�યાથી આ�ય હશે? પ�રવારના કોઈ સ�યના નામ પરથી દકાનનુ નામકરણ
�
�
ુ
�
ુ
�
ુ
�
ુ
�
�
�
ુ
�
ુ
�
�
�
�
ે
�
ે
�
�
�
�
�
�
ુ
ુ
�
ે
�
ýઈએ. પઢીઓની પઢીઓ ખવાર થવાન ýખમ ઊભ છ, િવકાસ લ�યાકો બઈમા હ એવા એ�રયામા રહ છ �યા ર�તાની બન તરફ થય હોય, એવ મને તો નથી લાગત. તો કદાચ દકાનદાર કહવા માગતા હશ ે
�
ં
ુ
ે
�
�
ે
�
�
ુ
ે
પાટા પરથી ઊતરી ગયા છ, દવાની કટોકટી મ� ફાડી રહી છ અન સામાિજક મ ુ � લગભગ દર �ીø દકાન ફ�સી વ��ોની છ, ક પછી �યટીપાલર ક અહી મા� પરંપરાગત ભારતીય સ�યતાન અન�પ કહવાય એવા કપડા� મળ �
�
�
�
�
ુ
�
�
અશાિતનો માહોલ આજે વા�તિવક બની ગયો છ �યાર તમનો સામનો કરવા છ. શ�આતમા નવાઈ લાગતી ક મ�ઘા ગણાતા એ�રયામા મોટા� છ, ક પછી શોપમા દાખલ થનાર સ�યતાપવક વતવ, ખબર નથી.
�
ુ
�
ે
�
ે
�
ૂ
�
�
�
�
�
ે
�
વૈિ�ક ન��વ, ���ટ અન પગલા �ણેયની જ�ર છ. � ભાડા ચકવતા આ દકાનદારોને ખરખર આટલા બધા �ાહક મળી રહતા હશ? બીý તો આવા ઘણા િચ�િવિચ� નામ છ. તમારા િવ�તારમા પણ હશ ે
ે
�
�
ે
�
�
ૂ
�
�
ે
�
�
�
ે
ુ
�
�
ુ
�
ે
ે
ે
ે
ૈ
ં
ે
(લખક ગજરાતના આરો�ય મ�ી રહી ચ�યા છ. ) હવ લાગ છ ક, મળતા હશ. તો જ વષ�થી અહી ટકી ર�ા છ. એનીવે, અન આખરે તો દકાન, િબઝનસના માિલકની મરø. પોતાના પસ ે
�
ે
�
ૂ
ુ
ે
ે
�
મ આ બધબધી જ�યાન �દરથી ýઈ નથી, પણ બહારથી એમના � ખરીદલી ક ભાડ લીધલી જ�યાન નામ કઈ પણ રાખ. જ�મીએ
ે
�
�
�
�
ે
ે
ુ
ુ
ુ
�
�
રણમા ખી�ય ગલાબ નામ વા�ચીન કતહલ, મનોરંજન, ગચવણ જવી િવિવધ �યાર તો બીýએ આપેલ નામ �વીકારી લવ પડ� છ. આપ�ં
�
ે
ુ
�
ૂ
ે
�
ે
ુ
�
�
�
ે
ૂ
ુ
�
ે
�
ે
લાગણીઓ અનભવી છ. િબઝનસની હરીફાઈમા આ આપણી વાત કઈ ન ચાલ. કોઈ વળી સમજણા થયા પછી કાયદેસર
�
�
�
ુ
�
ૂ
�
�
�
રહવા માટ િનષાદ આવી પણ નહી શક. એનો િવક�પ હ સચવ છ. તમ ે િચ�િવિચ� નામ કટલો ભાગ ભજવતા હશ? મબઈ જ પોતાનુ નામ બદલી નાખવાની િહમત કરે, પણ એ અપવાદ
�
�
�
ં
�
ે
�
�
�
ુ
ુ
�
ુ
ં
�
�
�યૂઝીલ�ડની કોટ�મા �ડવોસની માગણી કરો. �યા ઝડપથી િનકાલ આવી જશ.’ નહી, લગભગ દરેક શહરમા લોકોને પોતાની દકાનનુ નામ કહવાય. જ એવ ન કરી શક એ પછી પોતાના િબઝનસ,
�
ે
ે
�
�
�
�
�
ે
�
ે
�
�
�
�
ે
�
ે
ુ
�
�
�યાસા સ�મત ન થઇ. એને ડર હતો ક �યા જશ તો િનષાદ �યાક એને મોટ�લની ���લશમા રાખવાનો શોખ હોય છ. એમની મરø, પણ વષા પાઠક દકાન સાથ મનગમતુ નામ ýડ.
�
ે
�
�
ે
ુ
નોકરીમા� રખાવી દશ. ે પછી જ ત રા�યની સરકાર દકાનનુ નામ �થાિનક ભાષામા � દકાન જ શ કામ, પોતાની મહનતથી ઊભા કરેલા �
ુ
�
�
ે
ુ
ે
�
ે
�
ે
આ વાતન છ મિહના માડ થયા હશ �યા િનષાદની કાયદ�તાની ખશ પણ લખવાનો િનયમ બહાર પાડ, �યાર જ કોમેડી સý�ય, એ મકાન પર પણ પોતાની મરøન નામ લખાવીને સતોષ લ.
�
ે
ુ
�
�
�
ુ
ે
�
�
ે
�
ુ
ે
ે
થયલા મોટ�લમાિલક એને પોતાની બીø મોટ�લનો મનજર બનાવી દીધો. એ અમાર �યા પણ ýવા મળ. હમણા જનાગઢ ગયલી �યા એક સદર મકાન પર નામ વા�ય,
�
ે
ે
ુ
�
�
ૂ
�
�
ે
�
ે
ે
�
ુ
ે
�
�
ુ
પછીના છ મિહન િનષાદ એ મોટ�લ ખરીદી લીધી. �ડવોસનો કસ હજ ઊભો એક દાખલો આપુ. ��ીઓના અ�ડરગામ���સ વચતી એક શોપનુ � અ�નદેવતા. થોડ� આગળ ગઈ તો ઘર પર લખલ કામદેવ. ખરખર
�
ે
જ છ. અહીના સોિસસ �ારા િનષાદન ýણવા મ�ય ક શા માટ �યાસા અન ે નામ છ- Betty. માિલકના પ�રવારમા�થી કોઈ છોકરીનુ નામ હશ ક પછી યિનક નામ હત. મોટા ભાગના લોકો ‘કામ’ન મા� સ�સ સાથ સાકળી લ છ,
�
ે
ે
�
�
�
ે
ુ
�
�
�
�
ે
ં
ે
�
�
ુ
ુ
�
�
ે
ે
ે
ે
�
�
ે
�
�
ુ
ે
�
ુ
�
એની મ�મીન ટોઇલટ સાફ કરવાની ýબ માટ આટલી નફરત હતી. �યાસા નાનપણમા� આિચ કોિમ�સ બહ વાચતા હશ, ક જ હોય ત. બહ જની શોપ પરંત કામદેવ �મ અન સદરતાના પણ દવ છ. એ ýય �યા વસતન, આન�દનુ �
ે
�
ે
�
�
ુ
�
ે
ૂ
�
�
�યાર શાળામા ભણતી હતી �યાર એના પ�પા બીø કોઇ ��ી સાથ ભાગી છ અન શહરમા એની બીø �ા�ચ પણ છ. વષ� સધી મા� ���લશમા લખલ ુ � વાતાવરણ છવાઈ ýય. આ ઘરમા એવો સરસ માહોલ જ હશ. ýક, જનાગઢ
ે
ુ
�
ે
�
ે
�
ે
�
ૂ
ે
�
�
�
ે
�
�
ુ
�
�
�
�
�
ુ
�
�
ે
�
�
�
ે
�
ે
ગયા હતા. એની મ�મીએ નøકમા આવલી હોટ�લમા સડાસ-બાથ�મ સાફ બોડ ચા�ય હશ. અન શોપનુ નામ મરાઠીમા લખવાન ફરમાન બહાર પ� � ુ િશવøન મોટ� ધામ ગણાય છ અન એમની તપ�યામા ભગ પાડવા આવલા
�
�
ે
ુ
ે
ે
ુ
ુ
ુ
ે
�
ે
ે
ે
ુ
�
ે
�
�
ે
ુ
�
�
�
કરવાનુ કામ �વીકારી લીધ હત અન દીકરીને ભણાવી હતી. એ સમયથી એ એનુ પાલન પણ દકાનના માિલક કયુ હશ. પરંત પઈ�ટરે ક પછી દકાન જના કામદેવન મહાદવ રોષથી બાળી નાખલો. રહીરહીને થાય છ ક ઘરનુ બાર� ં
�
�
�
ે
બનના મનમા જ સગ અન નફરત ઘર કરી ગયા હતા એ આજ સધી ગયા ન ભરોસે મકી હશ એને Betty શ�દમા એક ‘t’ વધારાનો લા�યો હશ, એટલ ે ખખડાવીન નામ પાછળન રહ�ય પછી લીધ હોત તો સાર થાત. તમને ખબર
�
ે
�
�
ે
ૂ
ે
�
ુ
ુ
�
ૂ
�
�
�
ુ
ે
�
ુ
�
ે
ે
ૂ
ે
�
ુ
ે
ે
�
હતા. એમને કોણ સમýવ ક કોઇ પણ કામ હલક નથી હોત. ુ � � મરાઠીમા લખી ના�ય બટી. લખનારની ભાવના ખોટી નહોતી. જન િહ�દી હોય તો જણાવý.
�
ે
�
�
�