Page 20 - DIVYA BHASKAR 051421

¾ }ગુજરાત Friday, May 14, 2021 20
Friday, May 14, 2021 | 20

અનુસંધાન
ર��ા� ખી�યુ� ગુલાબ
એકબીýને ગ��ા� રહીએ રેખા
આપી, ‘મારી �થમ સલાહ એ છ� ક� તુ� િશરાલને કાયમ માટ� ભૂલી ý. તુ� ગમે
છીએ, પરંતુ આખો નહીં, જેટલુ� આપણને બારી બતાવી શક� એટલુ� જ તેટલી સાવચેતી રાખીશ તો પણ પકડાયા વગર નહીં રહ�. આ વખતે સ��ામ
�ય��ત�વ એની શાયરીમા�થી બહાર નીકળ� છ�. અહમદ ફરાઝની ખુમારી, તને માફ નહીં કરે, �ડવોસ� આપી દેશે. કદાચ તુ� િશરાલ સાથે લ�ન કરીને સુખી
ં
એમનો �માની �દાજ અને રાજકારણ િવશેના એમના બેબાક િવચારોએ થઇશ પણ તારી દીકરી વગર રહી શકીશ? માટ� કહ�� છ�� ક� અહી જ અટકી ý.’ ખાની �ખો ýઈને મુ�તાક� ચહ�રો ફ�રવી લીધેલો‘તમારા વતન
એમને પોતાના સમયના શાયરો કરતા એક અલગ મકામ આ�યો છ�. ‘બીø સલાહ?’ શૈવાલીએ પૂ�ુ�. રે �ેમે મને બરબાદ કરી નાખી.’ જે મૌિલક સાથે �ેમ થયો હતો, એને
ऐसे चुप ह� िक ये मंिज़ल भी कड़ी हो जैसे ‘તુ� સ��ામ સાથે િનખાલસતાપૂવ�ક ચચા� કરી લે. એને બે હાથ ýડીને પરણી હતી અને હવે તો પા�ચ વ��નો પલાશ પણ એમના �ેમની
तेरा िमलना भी जुदाई की घड़ी हो जैसे કહ� ક� એ તને િશરાલ સાથે કોલ અથવા મેસેજ કરવાની છ�ટ આપે. તુ� એને િનશાની હતો. એ મૌિલક પાડોશી દેશનો ýસૂસ મુ�તાક નીક�યો હતો. દસ
अपने ही साए से हर गाम लरज़ जाता हूँ સમýવ ક� તમે બ�ને િજ�દગીમા� �યારેય મળવાના નથી. એટલે તમારી વ�ે વ��થી ભારતમા� રહ�તો મૌિલક �ફ� મુ�તાક આજે જેલમા હતો, ફા�સીની સý
�
�
रा�ते म� कोई दीवार खड़ी हो जैसे બીજુ� કશુ� થવાનુ� નથી. øવનભર તુ� સ��ામનુ� પડખુ� સેવવાની છ�. તો એના થઇ ચૂકી હતી. ‘રેખા, એક વાર પલાશ...’ અને રેખાની �ખો ýઈને મુ�તાક�
�
બદલામા આટલુ� ચપટીક જેટલુ� સુખ એ તને નહીં આપે? ý તે સમજુ પિત ચહ�રો ફ�રવી લીધેલો.રેખા પણ સડસડાટ
શ��ના �લક�ા� હશ તો જ�ર માની જશે.’ બહાર નીકળી ગયેલી. સોળ વ�� સુધી જેલમા �
ે
(સ�યઘટના- શૈવાલી અને સ��ામે શુ� ન�ી કયુ� તે ýણવા મ�યુ� નથી.) ફા�સીની રાહ ýતા-ýતા સબ�ા પછી, આજે
�
�
જતન-સ�વધ�ન કરતા રહ�લા. (શી��કપ���ત: હ�મેન શાહ) એ િદવસ આવેલો, જેની મુ�તાકને ક�પના
�
‘પાટણની �ભુતા’, ‘ગુજરાતનો નાથ’, ‘રાýિધરાજ’, ‘જય સોમનાથ’ નહોતી. પાડોશી દેશમા પકડાયેલા ભારતના
ને ‘��વીવ�લભ’ જેવી ��મ નવલકથાઓમા� ગુજરાતના સોલ�કી રાýઓની સોિશયલ ને��ક� ýસૂસ છોડી મૂકવા સામે મુ�તાકની પણ
રાજકથાઓને ‘ઐિતહાિસક રોમા�સ’મા� પલટીને, યુ�, શૌય�, �ેમ અને �રહાઈ થઇ ગઈ હતી. ભારત છોડીને પોતાના
અ��મતાનુ� અપૂવ� સ�દય�ગાન રજૂ કયુ�. ગુજરાતી સાિહ�યન એમનુ� આ િવરલ પણ આગામી િદવસોમા� ચગી શક� છ�. દેશ જતા� પહ�લા મુ�તાકના ઘણા �ય�નો છતા �
ે
�
અપ�ણ છ�. કાકાની શશી, છીએ તે જ ઠીક, લોપામુ�ા- જેવા� નાટકો અને �ણ આ ચૂ�ટણી પ�રણામના �ણ સ�ક�તો પણ સમજવા જેવા છ�: એક,ભાજપની રેખા ક� પલાશને મળી શકાયુ� નહોતુ�.અને એક
�
�
ભાગમા� આ�મકથા ક�િતઓ એમનુ� મૂ�યવાન અપ�ણ છ�. ઓળખ એક રા��વાદી પ� તરીક�ની છ�. એ હ�મેશા રા��ના સ�દભ� િવચારે છ�, િદવસ, �રટાયડ� મુ�તાક� છાપામા સમાચાર વા��યા.
‘નીિતને કલાની િવ�ક�યા’ માનનાર મુનશીએ �ેમને અનેકિવધ કામ કરે છ� અને કાય��મો આપે છ�. બાકીના પ�ો માટ� મા� પોતાની પાટી�નુ� બોડ�ર પરની અફડાતફડીમા� પોતાના મુ�કના
કસોટીએ ચડા�યો છ�. એમની નવલકથાના� પા�ો �તાપી અને �ભાવી ર�ા� અને પોતાનુ� િહત હોય છ�. લઘુકથા અને ભારતના ઘણા જવાનો શહીદ થયા હતા
છ�. ‘ગુજરાતનો નાથ’મા� મુ�ýલ માટ� મીનળદેવીની આસ��ત સા�ક�િતક રીતે બે, મોટ� ભાગે ýિતવાદ અને સે�યુલર પ�ોની øતનો આધાર મુસલમાનો અને ભારતના શહીદોમા� એક નામ હતુ�,
આલેખીને �ચી ક�ાની સજ�કતા દાખવી છ�. મુ�સદી મુ�ýલ િ�યજન માટ� હોય છ� આથી આ પ�ો ભાજપ િવરુ� નફરત ફ�લાવવા ગમે તે હદે જતા� હ�મલ વૈ�ણવ ‘ક��ટન પલાશ રેખા ચૌધરી.’ ‘રેખા, આપણો
સોરાય છ� પણ એ અિભ�ય��ત �ય�જનાપૂણ� રાખીને મુનશીએ બે મહાન પા�ોને અચકાતા નથી. ઘણી વાર એના કારણે ભાજપ કરતા� દેશને વધુ નુકસાન દીકરો તો અમારી સામે લડતા શહીદ થઇ ગયો
સ�ઘ��મય દશા�વીને �દા�તા સાચવી છ�. કાક અને મ�જરી પર�પરની �પે�ા થવાની સ�ભાવના હોય છ�. �ણ, ભાજપનુ� �યા� વજૂદ ન હોય છતા ભાજપ અને હ�� પણ �રટાયડ�, આપણે બ�ને ફરી
�
અને અવમાનના કરે છ�. સારો દેખાવ કરે તો પણ એવો �ચાર યોજનાબ� થાય ક� ભાજપ øતી ન એકવાર…’ ફોનમા� મુ�તાકનો અવાજ કા�પતો
છ�વટ� એ આ�મક �ેમનુ� સુખ પામે છ�. ‘��વીવ�લભ’મા� પણ નફરત શ�યો! એનો અથ� એટલો કરી શકાય ક� એમને મમતા ø�યા એના કરતા હતો.‘પલાશના લોહીમા� એક વાત તમારા તરફથી આવી
�ેમમા� પલટાઈ ýય છ�. મુનશીના સજ�ના�મક ગ�ની છટાઓ પામવા ભાજપ ધીરે ધીરે જે તે રા�યમા� મજબૂત રીતે આગળ વધી ર�ો છ� એને ગમે તે મુ�તાક અને એ દેશ�ેમ. તમે તમારા મુ�કના �ેમ માટ� થઇ ýનનુ� ýખમ લઈને
‘કીિત�દેવનો મુ�ýલ સાથે મેળાપ’ અને ‘સ�જનનુ� �યાણ’ �કરણો વા�ચવા� રીતે આગળ વધતો અટકાવવો એ જ એની પાછળની માનિસકતા હોઇ શક�. ભારત ર�ા અને પલાશ ભારતના �ેમ માટ� થઈને તમારી સામે લડતા જ શહીદ
ે
ýઈએ. �ેમ અને સાિહ�યન øવનની જણસ માનનારા ક.મા. મુનશી ýક� આ માનિસકતાથી ભાજપને નુકસાન કરતા ક��ેસને નુકસાન થવાની થઇ ગયો. વતન �ેમનો િહસાબ તો સરભર થઇ ગયો, પણ હ�� તો રેખા છ�� અને
સદાબહાર સજ�ક ર�ા છ�. સ�ભાવના વધુ� છ�. બે મુ�ક વ�ેની રેખા કોઈ એક દેશની હોઈ શક� નહીં.’ અને ફોન કટ થઇ ગયો.