Page 18 - DIVYA BHASKAR 041522

Friday, April 15, 2022 | 18

ુ
�
�
ુ
ુ
ે
�
�
‘માય �ટોરી’ મલયાલમમા લખલી કથાનુ સીધ ભાષા�તર નથી. ��øમા એના �કરણો વધારે છ � શરીરસખન જ સાધન માનવાની �િ� નવી વાત નથી. કટલીક ��ીઓ
�
ે
�
�
ૂ
ે
�
ે
ે
�
મગ મોઢ� સહન કરી લ, કમલા દાસ જવી િનિભક કવિય�ી એની કલમથી
�
ે
�
ં
�
ે
અન આરભ પણ િભ�ન રીત કય� છ. ‘એ�ડ કથા’ના આરભનુ એક ��ય પ�તકમા � વાચા આપે. એમના ઘણા કા�યોમા એવી જ િનિભકતા છ. � ુ ુ
ં
ુ
�
�
�
�
ુ
ે
ે
�
કમલા દાસન અનક સવાલો થયા – શ નારી કવળ પરષની શારી�રક
�
આવનારી ઘટનાઓનો �તીકા�મક ઉઘાડ કર છ � વાસના સતોષવાન જ સાધન છ? એની લાગણીઓ, �ય��ત�વિવકાસની
ે
�
�
�
ુ
�
ુ
�
�
ે
ે
ે
ૂ
ઝખનાન કોઈ મ�ય નથી? એણે �મ મળવવા બીજ ભટકવુ પડ�? એના જવાબ
ં
લોહીથી રગાયેલી øવનકથા એમણે ýત મળવવાના હતા. એ માટ એમની પાસ સવદનશીલ સજકતા
ે
ે
ે
�
ે
�
�
�
�
ુ
�
�
�
હતી, પરંત એમના માટ સાિહ�યસજન સહલ નહોતુ. એક ઇ�ટર�યૂમા એમણે
�
ુ
�
�
�
�
ે
ક�: ‘��ી કશક પણ બની શક ત પહલા એણે પોતાને સારી પ�ની અન સારી
ુ
ે
ુ
�
�
�
માતા સાિબત કરવી પડ� છ. એનો અથ છ વાળ ધોળા થાય �યા સધી રાહ
�
ુ
�
�
ýવી. મારી પાસ એટલો સમય નહોતો. મારા પિતને લા�ય ક હ અમારા
�
�
ુ
�
ે
ે
�
�
�
�
�
ુ
�
�
ક�ટબન આિથક સહાય કરવા લખ છ. એથી એમણે મને લખવાની છટ આપી.
�
ુ
�
�
�
�
ૂ
�
�
કો ઈ પોતાના øવનની વાત કહવામા કટલ બો�ડ થઈ શક? આ ઘરના� કામ થઈ ýય, સતાનોને જમાડી દ�. પિતની ભખ સતોષી દ� પછી
�� ��ø અન મલયાલમના સ�િસ� કિવ-વાતા�કાર કમલા
ે
�
�
ે
મને રસોડામા બસી લખવાની રý મળી. હ આખી રાત લખતી. એથી મારી
ુ
ે
�
�
�
�
ુ
દાસન પ�તક ‘માય �ટોરી’ વાચતા થાય. કરળમા જ�મેલા કમલા તિબયત પર અસર પડી.’
�
�
�
�
ુ
ે
ે
ે
ુ
�
દાસ આ પ�તકમા એમના øવનમા અનભવલી પા�રવા�રક અન સામાિજક કમલા દાસ øવન અન લખનમા ‘પિત�તા નારી’નો ઢ�ગ કરવા માગતા �
ે
ુ
�
ે
�
�
ભીસ તથા એમાથી ઉપર ઊઠવાની �ત�રક આવ�યકતાની �ગત હકીકતો નહોતા. �મ મળતો હોય એવી દરેક જ�યાએ પહ�ચવા એ તયાર હતા. સમાજ
�
ં
ે
ૈ
�
�
ે
�
ુ
ુ
ુ
ુ
�
ે
�
ૈ
�
�
ે
િનિભકતા, િનખાલસતા અન �માિણકતાથી કહી છ. પરષ�ધાન ��ઢચ�ત અનિતક માન એવા સબધોની વાતો ‘માય �ટોરી’મા આવ છ, પરંત આ
�
ૈ
ે
�
ૂ
સમાજમા એનો િવરોધ થયો હતો. નારીસજક નિતકતાના નવા મ�યો શોધવા ક�ટબ� હતા. એમણે આલખલી
ે
�
�
�
‘માય �ટોરી’ ��øમા 1977મા �કાિશત થય ત પહલા� કમલા દાસ ે િબ�ધા�ત િવગતોથી એમને િવિચ� અનભવો થયા. કટલાક પરષોએ એમના
ુ
ુ
ે
ે
ુ
ુ
�
�
�
�
�
ુ
ુ
એમની મા�ભાષા મલયાલમમા ‘એ�ડ� કથા’ નામથી લ�ય. એ કથા કરળના ચ�ર� િવશ ગરસમજ કરી. ‘માય �ટોરી’ �માણ એક વાર મોટી �મરનો પરષ
�
ે
ે
ુ
�
ે
�
�
ે
લોકિ�ય સામિયકમા હ�તાવાર છપાતી હતી �યાર પ�રવાર અન સમાજમા � પોન��ા�ફક બક �ાઉન પપરમા� છપાવી એમને આપવા આ�યો. એક
ે
ુ
ે
�
ુ
ુ
ે
ે
�
ે
ખળભળાટ મચી ગયો. કમલા દાસના િપતા સિહત અ�ય વગદાર પરષોએ વડીલ એમને ઘર આવ �યાર એમના ગાલ પર ચબન કરતો. આવી
ૂ
�
�
ે
ે
�
�
�
�
ં
એનુ �કાશન બધ કરવા સામિયક પર દબાણ કયુ. કમલા દાસ ઝ�યા નહી. ડબકી ગરસમજ એમના સાિહ�યસજનને લીધ થઈ હતી. તમ છતા એમણે
ે
�
ૂ
�
�
�
ુ
ુ
ૂ
�
ુ
�
�
લોકોનો િવરોધ ફાટી નીક�યો. લિખકાન પતળ બાળવામા આ�ય અન ે િવચિલત થયા િવના લખવાન ચાલ રા�ય. ‘માય �ટોરી’મા લખ છ �
ુ
�
ે
ે
ુ
�
�
�
ુ
�
અý�યા લોકો ધમકી આપવા મરલી િબલાડી પર કમલા દાસન નામ લખી : ‘સામા�યમા સામા�ય સજક પણ બીý લોકોથી અલગ હોય છ.
�
ે
ે
�
�
�
�
ુ
એમના ઘરના� �ગણામા ફકી ગયા. વીનશ �તાણી એ દકાનદાર નથી ક દકાન બધ કરીને ઘરમા ભરાઈ ýય... કિવ-
ુ
�
�
�
આ પ�તક આ�મકથા છ ક આ�મકથાની શલીમા નવલકથા છ એની સાિહ�યકારની ભીતર પડ�લ મ�ટ�રયલ એનુ સાચ �ય��ત�વ હોય
ુ
�
�
�
�
ુ
ુ
�
�
ૈ
ુ
�
�
ુ
�પ�ટતા નથી. કમલા દાસે એક વાર ક� હત ક એમા એમણે એમની �દર કમલા દાસ છ.’ ��ી તરીક� પોતાની ઓળખ શોધતા એક કા�યમા એમણે લ�ય ુ �
�
�
�
�
�
�
�
�
�
ે
�
રહલી આકા�ાઓને �ય�ત કરવા માટ ઘણી જ�યાએ ક�પનાનો આધાર છ: ‘હ પાનખરના� પીળા પાદડાની જમ મ�ત થઈન ઊડ છ.’ ‘માય �ટોરી’
�
�
�
�
�
ે
ુ
�
�
�
ે
�
ે
�
�
�
ુ
�
�
લીધો છ. એમ કરીને કદાચ એ એમની ‘ઓ�ટર લાઇફ’ન બયાન પણ કરવા ભોગ�યો હતો. અસવદનશીલ િપતાની કડપ અન હઠા�હોથી એમનુ � મલયાલમમા લખલી કથાન સીધ ભાષાતર નથી. ��øમા એના �કરણો
�
ુ
ુ
�
�
ે
ે
માગતા હોય. મન નાની વયથી કરમાઈ ગય હત. એમને લા�ય ક નારી તરીક� એમના � વધાર છ અન આરંભ પણ િભ�ન રીત છ. મલયાલમમા લખલી ‘એ�ડ� કથા’ના
ે
ુ
�
ે
�
�
ુ
�
�
�
ુ
�
ે
ે
�
�
ુ
�
ે
ૂ
�
ે
�
ુ
આ પ�તકમા એવ ત શ છ ક ત સમયના સમાજની �ઘ ઊડી ýય અ��ત�વન કોઈ વજદ નથી. સોળ વષની �મર એમની નામરøની પરવા આરંભન એક ��ય પ�તકમા આગળ આવનારી ઘટનાઓનો �તીકા�મક ઉઘાડ
�
�
�
ુ
ુ
ુ
�
ુ
�
ે
�
�
ે
�
ે
�
ૂ
�
અન વડીલો વહ-દીકરીઓને વાચવાની મનાઈ કરે? આ એવી ��ીની કથા કયા વગર પરણાવી દવાયા. એમને પિત પાસથી �મ ýઈતો હતો, કરે છ. એક બપોરે કમલા દાસના �મમા ચકલી ઘસી આવી. ઊડતી ઊડતી
ે
ે
�
છ, જ પરષ�ધાન સમાજમા મગ મોઢ� øવતી ��ીઓની વદનાને વાચા પરંત પિત પાસ પ�નીને �મ આપવા જટલો સમય નહોતો. કમલા દાસ સીિલગ ફન સાથ ભટકાઈ અન લોહીલહાણ થઈ ગઈ. બારીની �મ ચકલીના
ૂ
�
�
ુ
�
ે
ુ
ે
ે
ે
ે
�
�
ે
ુ
ે
ે
ુ
�
આપે છ. નાનપણ અન �કશોરાવ�થામા કલક�ાની િમશનરી શાળામા � લખ છ : ‘મને મારી લાગણીઓને સમજ એવો પિત ýઈતો હતો, પરંત ુ લોહીના રગ રગાઈ ગઈ. મલયાલમ કથાનો આરંભ કરતા કમલા દાસ લખ છ: �
�
ે
ે
ં
ે
ે
�
�
�
ં
ે
ં
ે
ે
�
�
ે
ં
ે
�
ભણતા�ભણતા લિખકાએ ��ýના શાસન દરિમયાન રગભદનો �ાસ એને એની સરકારી નોકરી િસવાય બીý કશામા રસ નહોતો.’ પ�નીને ‘આજે મારા કોરા કાગળ ભલ મારામાથી ટપકતા લોહીના રગ રગાઈ ýય.’
ે
ં
ુ
અનસધાન
ં
ુ
�
ે
�
દીવાન-એ-ખાસ હિસયતથી વધાર માળખાકીય સિવધાઓ ઊભી કરવા જતા �ીલકા ફસાઈ
ે
િવચારોના �દાવનમા � ગય. અન ક�ક આવી જ દવાિળયા જવી પ�ર��થિત ચીન પોતાની આ ý-
ં
ે
ુ
�
ે
ે
ે
ે
�
�
�
�
�
ુ
ે
�
�
પર હમલો કય� હતો એના 24 કલાકમા જ ય�નના જમીન પર આવલા તમામ ફસા ý જવી દવાની માયાýળ, ‘ડટ-�પ �ડ�લોમસી’ના ઉપયોગથી ક પછી
ે
ુ
�
ે
�
�
�
ૈ
ૈ
ે
ે
હોય તો હોય અન વ�ણવજન માડ 1 હોય તો હોય. આવા વ�ણવજનને રડારોનો સફાયો રિશયાએ કરી ના�યો હતો. રડારની મદદ વગર ય�નનુ � ‘બ�ટ-રોડ ઇિનિશએ�ટવ’ના ઓઠા હઠળ પા�ક�તાન અન બા�લાદશ સિહત
�
ે
�
ુ
�
�
સકલ લોકમા સહ વદ છ, કારણ ક એ ‘સમ���ટ ન ��ણા�યાગી’ હોય છ. એરફોસ� સાવ નકામી થઈ ગય છ. ય� શ� થયાના ગણતરીના િદવસોમા જ ચાલીસ દશોમા ઊભી કરી છ. આ માટ લગભગ પદર લાખ કરોડની ધીર-
�
ુ
�
ે
ે
�
�
�
�
�
�
�
ુ
ુ
ે
ે
�
�
�
�
�
ે
ુ
આવા લોકો ભાર લઘમતીમા હોય છ�, પરંત 100 �કલો�ામ િશખ�ડમા � રિશયાન લ�કર કીવ, ખારકીવ અન લવીવ જવા શહ�રો સધી પહ�ચી ગય ુ � ધાર ચીન એિશયા અન આિ�કામા કરી છ. �ીલકામા ભલ કાગળ ઉપર
�
ે
ે
ે
ુ
�
�
ે
ુ
�
�
�
�
�
ુ
ે
ે
�
�
ુ
ે
�
ે
ં
જમ 5-7 િમિલ�ામ એલચી હોય તમ એવી છક નાની સ�યાન કારણે હત. ય�ન વળતો હમલો કરી શક એવી કોઈ પણ ��થિત રિશયાએ રહવા દીધી ચીની દ� �યાની સરકાર ઉપર મા� સાત અબજ ડોલર જ�લ જ હોય, પરંત ુ
�
ે
ુ
ે
ે
�
પણ સમાજની સગધ વધ છ. � નથી. ય�નના સિનકો ડરી ગયા છ અન હતાશ પણ છ. ઝલ��કીના વાણી ચીની સરકારની માિલકીની કપનીઓએ લકાની સરકારી કપનીઓને આપેલા �
�
�
ૈ
ુ
�
�
ે
�
ુ
ુ
ે
�
ં
ુ
ુ
�
ે
�
�
ે
ુ
�
સ�જનોની લઘમતીને પીડા પહ�ચાડનારા દજનો કાયમ હાજર જ હોવાના. િવલાસન કારણે એમનામા કોઈ જ�સો વધતો નથી. દણા ýડીએ તો સમýઈ ýય ક �ીલકાન દવાળ� Ôકવાન મ�ય કારણ ચીન
�
�
ુ
�
ે
�
લકામા િવભીષણ એક જ હોવાનો. આપણે એવો સમાજ રચવા માગીએ બીø તરફ દિનયા આખીએ ýઈ લીધ છ ક અમ�રકા અન નાટો કોઈ છ અન એટલા માટ જ�રી છ ક આપણે પછડી કરતા લા�બી સોડ તાણવાની
�
ે
�
�
�
ુ
�
�
�
�
ુ
�
�
ે
�
છીએ, જ નાની નાની છટક લ�ાઇઓથી ઘણે �શ મ�ત હોય. એવા પિવ� પણ સýગોમા રિશયા સામ લડવા માટ પોતાનુ લ�કર મોકલવાના નથી. ભલ ન કરીએ.
ુ
�
ે
ે
�
�
�
ે
ૂ
ુ
ુ
�
ે
�
ે
�
સમાજમા � એમણે તો ફ�ત ય�નને આગળ કરીને રિશયાન પરાિજત કરવુ છ. જ શ�ય
ૂ
ુ
કજસ માણસ રોગી ગણાવો ýઇએ, થવાન નથી. રણમા ખી�ય ગલાબ
�
�
ુ
�
ુ
�
કપટી માણસ નીચ ગણાવો ýઇએ,
ે
લોભી માણસ હલકટ ગણાવો ýઇએ, સમયના હ�તા�ર જ�પા ખરખર મારી સગી િસ�ટર છ. આ છોકરી એને ફોટો પણ બતાવશ અન ે
�
ે
અ�ામાિણક માણસ �ણા�પદ ગણાવો ýઇએ. આપણા� િવશેની બધી વાત પણ…! હ તો મરી જઇશ…’
�
�
ે
�
�
�
�
�
ૂ
અન કાયમ જઠ બોલનાર માણસ મદાનમા િનયમ િવના રમત માટ એ ýણીતા ર�ા. અહીં રાજકારણમા� પણ પાચમાથી હજ તો �ણ જ િદવસ ગયા હતા, પણ એ રા� લ�ય અન ઇરા
ે
ે
ુ
�
ે
�
ે
�
ુ
�
�
�
�
ુ
ે
�
ે
�
ે
�
િનદાપા� ગણાવો ýઇએ. તવ જ કયુ! સામ નવાઝ શરીફનો પા�ક�તાન મ��લમ લીગ પ� છ. તણ પણ િચતાના મહાસાગરમા ગોથા મારતા બસી ર�ા. ન તો એમને હવ થાળીની
ે
ે
�
�
ઉપર ગણા�યા તવા સવ દજનો આજના સમાજમા ‘�યવહાર’ ગણાય ��ટાચાર માટ જલની હવા ખાધી હતી. તનો ભાઈ શાહબાઝ શરીફ પ�ને ભખ હતી, ન પથારીની!
ે
ે
ુ
�
ૂ
�
ે
ુ
�
�
ુ
ે
�
�
�
�
ુ
�
�
ુ
છ. આ જ આપણી અ�યવહારતા છ. મહા�મા ગાધી થવાન મ�ક�લ છ, પરંત ુ સભાળ છ. બીý પ�ો ઈધરથી ઉધરનો ખલ કરતા ર�ા. શીષ�કપ��ત: મરીઝ
�
ુ
‘વ�ણવજન’ થવાન છક અશ�ય નથી. વ�ણવજન હોવા માટ �ચી �ાિતના જવી રાજકીય હાલત બમા-�યાનમારની છ, તવી જ પા�ક�તાનની છ.
�
ૈ
ે
ૈ
ે
�
�
�
�
�
�
ૂ
�
�
ૈ
�
હોવ િબલકલ જ�રી નથી. કહવાતો શ� પણ વ�ણવજન હોઇ શક છ�. આવા કટલા લ�કરી બળવા અહીં થતા ર�ા છ! ઝ�ફીકાર અલીએ જ જન આમી � માનસ દશન
ુ
ે
�
ુ
�
�
ે
ે
ે
ે
લોકોને મળવાન બન �યાર �દય હરખથી છલકાઇ ýય છ. � ચીફ બના�યા ત િઝયા-ઉલ-હક જ બળવો કય�, સ�ાન હ�તગત કરી અન ે
�
�
ુ
ે
}}} ઝ�ફીકારને જ ફાસી અપાવી. 11 વષ શાસન અન જમ ચીન પોતાનુ બધારણ �ભ પહલા� તો �યાર �ગટ થયા તો `ક�સ�યા િહતકારી.’ પરંત ક�શ�યાના
�
�
ે
�
�
ુ
ુ
ે
�
ે
ે
ુ
�
ે
ુ
�
લગભગ બદલાવીન સા�યવાદી સરમખ�યારીનો પરચો બતા�યો તવ જ િહત માટ જ પરમનુ આવવ એટલુ સાથક નથી. આજે એક માનવીય �પમા �
ે
�
�
ુ
�
�
ુ
પાઘડીનો વળ છડ � િઝયાએ કયુ છ. � �યાર �ગટ થાય છ �યાર ગો�વામીø કહ છ, એ �ા�ણ માટ આ�યા, ગાયો
�
�
ે
�
�
�
ે
�
વડોદરામા વોડ નબર 6ની ���સથી સાવ નøકના Ôટપાથ પર આ દશમા �ીસ વષ તો લ�કરી શાસન જ ર�. અયબ ખાન 1956મા � માટ આ�યા, દવતાઓ માટ આ�યા અન સાધઓ માટ આ�યા. �ા�ણો માટ �
�
ુ
�
�
�
�
ુ
ે
�
ુ
�
�
ે
�
ે
ુ
�
ે
ે
ુ
�
મગનભાઇ બસ છ અન મોચીકામ કરે છ. �ગાક શાહ તેમન પોતાના બટ સ�ા�ઢ થયા. અિગયાર વષ તણ સ�ા ભોગવી. પરવેઝ મશરફ પણ આ ર�તો આ�યા એટલે ક પરમા�મા ધમન માટ આ�યા. �ા�ણ ધમન �તીક છ. ગાયો
�
�
ે
ૂ
�
ે
�
�
�
ે
ે
�
�
�
ે
�
�
�
ુ
આપીન કહ છ : ‘આ બટન ડબલ પોિલશ કરવા માટ મકી ý� છ.’ ýડા પક�ો. �ટ�ા ખાન પણ એવો જ લાલચ લ�કરી અફસર હતો. માટ આ�યા એટલ ક પરમા�મા અથ માટ આ�યા. øવનમા ધમની જ�ર છ;
�
�
�
�
�
�
ે
�
ૂ
�
ૂ
ે
�
ે
�
�
�
�
ે
�
�
ે
�
�
ે
�
લવા ગયા �યારે �ગાકભાઇએ મગનભાઇન �િપયા 30 આપવા મા�ા. આમ, ઈમરાનનો �ક�સો એકલદોકલ નથી. મýની વાત એ છ ક � અથની જ�ર છ. દવતાઓ માટ આ�યા એટલે ક કામ માટ આ�યા, રસ માટ �
�
�
�
ુ
�
�
ે
મગનભાઇએ ક� : ‘�િપયા 15 મારો ચાજ થાય છ. �િપયા 15 પાછા આપ � ુ લોકશાહી તો છ જ, પણ આવી ખલખેલયા જવી! આ�યા અન ભગવાન સાધ માટ આ�યા એટલે ક મો� માટ આ�યા. એક વ�ત ુ
ુ
�
�
ે
ૈ
ે
�
ુ
�
�
�
�
�
�
�
ુ
ુ
�
છ.’ �ગાક શાહ �� : ‘ડબલ પોિલશ કરવાનો ચાજ 30 �િપયા થાય છ.’ યાદ રાખý, સાધ øવત મો� છ. સાધ જગમ મ��ત છ. સાધ મો�-િવ�હ
�
ુ
ુ
�
�
�
�
�
�
ે
ે
મગનભાઇએ ક�, ‘સાહબ! આવો વધાર ચાજ લ� તો પછી એવી ટવ પડી ડણક છ. િશવøન ý `માનસ’મા સાધ ક�ા છ તો િશવ કોણ છ? િનવાણ�પ; એ
�
�
�
ુ
ુ
�
�
�
�
�
ે
�
�
�
�
�
ýય, માટ હ �. 15 જ લઇશ.’ િનવાણ�પ છ. એટલે તો િનવાણ�દ પણ છ. ધમન માટ, અથન માટ, કામને
ે
�
�
�
�
ે
�
�
�
ે
�
�
આ �સગની ન�ધ મ �યાક લખી, ત વાચીને મગનભાઇની વા�મી�ક અનાિધકત ��ોતોથી આવવા લા�યા. ફરીથી પય�ટકો ઘ�ા અન ધધાઓ માટ, મો�ને માટ �ભ પધાયા. િ�ભુવનમા જયજયકાર થયો અન વધાઈઓ
�
�
�
�
ુ
ે
�ાિતએ તમન સ�માન કય. ટકમા કહવ છ ક વા�મી�ક જવી છક નીચી ઠ�પ થવા લા�યા. ગાવામા આવી; ઉ�સવ મનાવાયો. હ ફરી એક વાર આજના િ�ભવનીય
ુ
�
ુ
�
�
�
�
�
�
ે
�
�
�
�
ુ
�
�
ે
ુ
ગણાતી �ાિતમા પણ મગનભાઇ જવા વ�ણવજન હોઇ શક� છ. આવા ટકમા, કહીએ તો ચીનના દણાની ટકી પછડી ઓઢીને િવકાસની લાબી િદવસ પર, ભગવાન રામ અન `રામચ�રતમાનસ’ના �ાગ� અવસર પર
�
�
�
�
�
�
ે
�
�
�
�
ે
ૈ
ે
�
ે
ે
�
ે
મગનભાઇન �યારય પ��ી મળ ખરો? તમ મગનભાઇન આજ પણ મળી સોડ તાણવા ગયલા �ીલકાના રાજકારણીઓએ આખા દશન ડબા�ો છ � સમ� સસારન ખબ-ખબ વધાઈ આપુ છ. � �
ૂ
�
ે
�
ે
ે
�
ે
ૂ
ે
ે
ે
�
ે
ે
શકો છો. અન સ�તા-દરે અન સામેથી મળતા ચીની દણાઓથી �ýઈ અન પોતાની (સકલન : નીિતન વડગામા)
�
ે
�